Harita Bilgisi. Selim ŞAHİN Orman Yüksek Mühendisi Mayıs-2016

Harita Bilgisi Selim ŞAHİN Orman Yüksek Mühendisi Mayıs-2016

Harita Nedir? Harita: Yeryüzünün tamamının veya bir kısmının kuşbakışı görünümünü bir ölçek dahilinde düzleme aktarılmasıdır. Bir çizimin harita olabilmesi için; Kuşbakışı görünümünün sağlanması Belli bir ölçek dahilinde küçültülmesi Düzleme aktarılması gerekir

Harita Çeşitleri Haritalar konularına ve ölçeklerine göre iki gruba ayrılır. Konularına Göre Haritalar: Fiziki Haritalar: Yüzey şekillerini, yükseltilerine göre belli renklerle gösteren haritalardır. Bu haritalarda; dağlar, ovalar, vadiler, platolar, akarsular gibi yer şekilleri gösterilir. Beşeri ve Ekonomik Haritalar: Nüfus dağılışı, nüfus yoğunluğu, yerleşme, ekonomik etkinlikler (tarım, hayvancılık, endüstri vb. ) gösterilir. Siyasi Haritalar: Ülke sınırlarını, il ve eyalet sınırlarını gösteren haritalardır. Özel Haritalar: Belli bir konuda hazırlanmış haritalardır. Bu haritaları konunun uzmanları kullanır. Örneğin: Jeoloji, Jeomorfoloji, Toprak, İzobar, İzoterm haritaları gibi.

Ölçeklerine Göre Haritalar: Büyük Ölçekli Haritalar: Planlar: 1:20.000 e kadar olanlar, Topografya Haritaları: 1:20.000 ile 1:200.000 arasında olanlar. Orta Ölçekli Haritalar: 1:200.000 ile 1:500.000 arasında olan haritalar. Küçük Ölçekli Haritalar: 1:500.000 küçük olan haritalara denir. Ölçeği daha küçük olanlara da atlas denir daha çok ülke ve kıtalar gibi geniş alanlar gösterilir.

Küçük Ölçekli Harita

Büyük Ölçekli Harita

HARİTA ÖLÇEKLERİNE ÖRNEKLER 1/10.000.000 Dünya 1/5.000.000 Asya 1/1.000.000 Türkiye 1/500.000 Ankara 1/50.000 Gölbaşı 1/5.000 Kızılay Caddesi 1/500 Orman Mühendisleri Odası 8

Haritalarda Olması Gereke Unsurlar Haritalar içerdikleri bilgi yönünden farklılıklar gösterse de her haritada bulunması gereken olmazsa olmaz unsurlar: 1. Harita başlığı 2. Koordinatlar 3. Ölçek 4. Yön oku 5. Lejant 9

Ölçek Nedir? Haritada ki küçültme oranına ölçek denir. Ölçek gerçek uzunluk ile harita uzunluklarının birbirine oranıdır. Ölçek = Harita Uzunluğu Gerçek Uzunluk Ölçeğin paydası büyüdükçe ölçek küçülür. Ölçeğin paydası küçüldükçe ölçek büyür.

Ölçek Çeşitleri; Ölçekler ikiye ayrılır; 1) Kesir Ölçekler: Haritanın küçültme oranını gösteren 1:50.000, 1:250.000 gibi kesirli rakamlardan oluşan ölçektir. Kesir ölçeklerde, birim cm olarak alınır. Kesir ölçekte pay daima 1'dir ve harita üzerindeki 1 cm yi gösterir. Payda küçültme oranına göre değişir ve gerçek uzunluğun ne kadar küçültüldüğünü gösterir.

2) Çizik Ölçek: Küçültme oranının bir çizgi şeklinde gösterilmesidir. Çizgi ölçekte birim metre ya da kilometre olarak gösterilir. Haritalarda kesir ölçekten daha çok çizgi ölçek kullanılır. Çizgi ölçeğin en büyük faydası haritanın fotokopi ve fotoğraf gibi yöntemlerle büyütülüp, küçültülünce (grafik ölçekte de aynı oranda büyüme ve küçülme olacağından) haritanın ölçeğinde bozulma olmamasıdır. Çizgi ölçekte 0'dan önceki bölüm milimetrelere bölünür. Bu bölüm haritalardaki 1 cm'den daha küçük uzunlukların ölçülebilmesi için çizilmektedir. Çizik ölçek yardımıyla kuş uçuşu uzaklığı hesap yapmaksızın kâğıt, ip, kalem gibi nesnelerden yararlanarak bulabiliriz. 12

Çizgi Ölçeği Kesir Ölçeğe Çevirme 5 0 5 10 15 20 25 km ( Her çentik 1 cm dir.) Çentik değeri (cm) Gerçek Değer (km) 1 5 km + 00000 = 1 500000

Haritalarda Hesaplamalar EĞİM YF=Yükseklik Farkı YM=Yatay Mesafe YF EĞİM (E) = X 100 YM UZUNLUK ALAN

Düşey Mesafe (H) EĞİM HESABI İki nokta arasındaki yükselti farkının bu iki nokta arasındaki yatay mesafeye (metre cinsinden) oranına eğim denir. Yüzde veya binde olarak hesaplanır. Eğer yüzde isteniyorsa yükselti farkı 100 ile binde isteniyorsa yükselti farkı 1000 ile çarpılır. Eğim (E) = Yükselti Farkı (H) x 100 Yatay Mesafe (L) Yatay Mesafe (L)

Eğim Hesabına Örnek Deniz seviyesinden 500 m yüksekliğe çıkan bir araç yatay mesafede 15 km yol gittiğine göre, bu yolun eğimi % kaçtır? Eğim (E) = Yükselti Farkı x 100 Yatay Mesafe Eğim = 500 x 100 15 km = 500 x 100 15.000 m = % 3,33

Alan Hesabına Örnek-1 500 km 2 alan kaplayan bir ada 1 / 1.000.000 ölçekli bir haritada kaç cm 2 ile gösterilir? HA = GA / ÖP 2 HA = 500 / ( 1.000.000 ) 2 HA = 500 / ( 10 ) 2 HA = 500 / 100 HA = 5 cm 2

Alan Hesabına Örnek-2 1 / 500.000 ölçekli bir haritada 3 cm2 ile gösterilmiş bir gölün gerçek alanı nedir? GA = HA x ÖP 2 GA = 3 x (500.000) 2 GA = 3 x (500.000) 2 GA = 3 x 250.000.000.000 GA = 750.000.000.000 cm 2 GA = 75 km 2

Ölçek Hesabına Örnek-1 Harita üzerinde 12 cm olan iki nokta arasındaki uzaklık gerçekte 60 km dir. Buna göre haritanın ölçeği nedir? ÖP = HU / GU ÖP = 12 / 60 km Burada 60 km yi, cm ye çevirmemiz gerekir. Bunun için 60 a 5 sıfır eklenir. ÖP = 12 / 6.000.000 ÖP = 1 / 500.000

Ölçek Hesabına Örnek-2 Bir haritada 4 cm 2 lik bir alan gerçekte 64 km 2 olduğuna göre haritanın ölçeği nedir? ÖP 2 =HA/GA ÖP 2= 4/64 ÖP = 4 64 ÖP = ÖP = ÖP = 2 8 1 4 1 400.000

Mesafe Hesabına Örnek-1 1 / 1.200.000 ölçekli bir haritada 17 cm olarak ölçülen uzunluk gerçekte kaç km dir? GU = HU x ÖP GU = 17 x 1.200.000 İşlemi kolaylaştırmak için harita uzunluğunu km ye çevirirsek 5 sıfır atar km ye çeviririz. Bu durumda 12 olur. GU = 17 x 12 GU = 204 Sonuç: 204 km dir.

Mesafe Hesabına Örnek-2 1 / 1.000.000 ölçekli bir haritada 5cm olarak gösterilen bir uzunluk, 1 / 5.000.000 ölçekli bir haritada kaç cm olarak gösterilir? GU = HU x ÖP GU = 5 x 10 ( 5 sıfır attık) GU = 50 km Gerçek uzunluk değişmeyeceği için ikinci haritada yerine koyarsak; HU = GU / ÖP HU = 50 km / 5.000.000 HU = 5.000.000 / 5.000.000 HU = 1 Cevap: 1 cm

Harita İşaretleri Haritada kullanılan başlıca işaretler 23

Haritalarda yön Kuzey ana yönüne dayalı olarak herhangi bir yerin tanımlanması; Gerçek Kuzey, Manyetik Kuzey ve Grid Kuzeyi olarak adlandırılan üç ana yöne göre yapılmaktadır. Grid Kuzeyi: Harita üzerinde dikey grid çizgilerinin gösterdiği istikamettir. Gerçek Kuzey: Coğrafi kuzey veya harita kuzeyi olarak da ifade edilen gerçek kuzey, yeryüzündeki herhangi bir noktadan kuzey kutbuna yönelen doğrultudur. Tüm meridyen (boylam) yaylarının yönü gerçek kuzey doğrultusunda olup, bu da genelde bir yıldıza belirtilmiştir. Manyetik Kuzey: Yeryüzündeki herhangi bir noktadan manyetik kutba yönelen veya pusula ibresinin gösterdiği doğrultudur. Dünyanın manyetik kuzeyi ile gerçek kuzey aynı mevkide değildir. Manyetik kuzey, dünyanın dönüş ekseninden takriben 11 0 derece farklıdır. Diğer bir deyişle manyetik kutup 71 0 Kuzey 96 0 Batıdadır. 24

Grid kuzeyi ile manyetik kuzey arasındaki açıya iğne sapması denir. Arazi çalışmalarında içinde bulunduğumuz paftada pusulamızla manyetik kuzeyi doğru olarak bulabilmemiz için paftanın sağ alt köşesindeki grid kuzeyi ile manyetik kuzey arasındaki iğne sapmasına (1 0 15 ) harita yapım tarihi ile içinde bulunduğumuz yıl arasındaki farkı yıllık sapma miktarına çarparak bulduğumuz değeri eklememiz gerekir. 25

Örnek : Paftamızın iğne sapması 1 0 15 Paftamızın yapım tarihi 1960 Paftamızın yıllık sapması +3 (2004 1960) = 44 yıl X 3 =132 =2 0 12 1 0 15 + 2 0 12 =3 0 27 Pusulamızın gösterdiği değere 3 0 27 düşülerek gerçek kuzeyi bulabiliriz. 26

ARAZİDE HARİTANIN MANYETİK KUZEYE YÖNLENDİRİLMESİ Haritalarda manyetik kuzeyi bulmak için haritanın kuzeydoğu kenarında bulunan derece bölüntülü sapma göstergesi üzerinde grid kuzeyi ile manyetik kuzey arasında biraz önce bulduğumuz açı değeri işaretlenir ve güney doğu kenarında bulunan sabit P noktası ile birleştirilir. Pusula bu çizgi üzerine konarak harita gerçek kuzeye yönlendirilmiş olur. 27

PARALEL NEDİR? Ekvatora paralel olarak geçen dairelerdir. Her iki kutuptan eşit uzaklıkta geçen daireye Ekvator denir. Türkiye 36 ila 42 Kuzey Paralelleri arasında yer alır. 28

MERİDYEN NEDİR? Bir kutup noktasından başlayıp diğer kutup noktasında sona eren ekvatoru dik açıyla kesen yaylardır. Türkiye 26 ila 45 Doğu meridyenleri arasında yer alır. 29

ENLEM NEDİR? Herhangi bir nokta ile ekvator arasında kalan meridyen yayının derece, dakika ve saniye cinsinden değeridir. 30

BOYLAM NEDİR? Herhangi bir nokta ile başlangıç meridyeni arasında kalan yayın açı, derece, dakika ve saniye cinsinden değeridir. 31

Enlemi ve boylamı verilen bir noktanın dünya üzerindeki yeri kolaylıkla bulunabilir. Örneğin İstanbul un enlemi 41 00 16, boylamı ise 28 58 59 dır. 32

Koordinat Sistemleri Koordinat Sistemi Nedir? Bir noktanın dünya üzerindeki yerinin eksenlerle (enlemler-boylamlar) yaptığı açı cinsinden veya bu eksenlere uzaklığının metre cinsinden belirtildiği sistemlere denir. 4 çeşit koordinat sistemi vardır. 1- Coğrafi Koordinat Sistemleri(Enlem-Boylam) 2- Dik Koordinat Sistemi (X, Y)(Grid Koordinatları veya Memleket Koordinatları) 3- Kutupsal Koordinat Sistemleri 4- Uzaysal Koordinat Sistemleri 33

Coğrafi Koordinat Sistemi : Bir noktanın dünya üzerindeki yeri eksenlerle (Enlemler-Boylamlar) yaptığı açılarla belirleniyorsa bu sisteme «Coğrafi Koordinat Sistemi» denir. Coğrafi Koordinatların Bulunması 1 = 60 1g = 100 1 = 60 1 = 100 1/25000 lik paftalarda; 1 derece dakikası enlemde 73,5 mm.dir. 1 derece dakikası boylamda 57,5 mm dir. Koordinatını bulmak istediğimiz noktadan enleme ve boylama dikler çıkılır. Çıkılan diklerin kendisine en yakın dakika işaretinden cm. olarak mesafesi ölçülür. Yukarıdaki katsayılar kullanılarak dakika cinsinden değeri bulunur. X ekseninde kendisine soldan en yakın, Y ekseninde kendisine alttan en yakın dakika değeri üzerine eklenerek noktanın coğrafi koordinatı bulunur. 34

DİK KOORDİNAT SİSTEMİ: Bir noktanın dünya üzerindeki yeri eksenlere ya da başlangıç noktasına uzaklığı metre cinsinden belirleniyorsa bu sisteme Dik Koordinat Sistemi (Gauss-Kruger Koordinatlar, Grid Koordinatları veya Memleket Koordinatları) denir. 37

Dik (Grid-Gauss-Krüger-Memleket Koordinatları) Koordinatlarının Bulunması Dik Koordinat Sisteminde harita gridlere bölünmüştür. 1/25000 ölçekli haritalarda grid aralığı 1000 m.(1 Km. 4 cm.) 1/50000 ölçekli haritalarda grid aralığı 1000 m.(1 Km. 2 cm.) 1/100000 ölçekli haritalarda grid aralığı 5000 m.(5 Km. 5 cm.) 1/250000 ölçekli haritalarda grid aralığı 10000 m.(10 Km. 4 cm.) Koordinatı bulunacak noktadan kendisine soldan (batıdan) en yakın y eksenine ve alttan(güneyden) en yakın x eksenine dikler çıkılır. Bu diklerin grid eksenlerine olan mesafeleri mm. cinsinden ölçülür. 1/25000 ölçekli haritalarda grid aralığı (x ve y eksenleri) 1000 m= 40 mm olduğundan hareketle 1 mm = 25 m dir. Buna göre ölçülen aralığın haritadaki uzunluğu hesaplanır ve y değeri için kendisine en yakın sol (batı), x değeri için kendisine en yakın alt (güney) grid koordinatı değerleri üzerine eklenerek noktamızın dik koordinatı (Gauss-Krüger-Memleket Koordinatı) bulunur. 38

PROJEKSİYON (İZ DÜŞÜM) NEDİR? Yeryüzünün şekli kutuplarda basık, ekvatorda şişkince bir elipsoid olarak kabul edilir. Dünya haritalarını en az hata ile çizmek için geliştirilen yöntemlere projeksiyon (iz düşüm) denir. Harita projeksiyonu eğri yüzeylerin belli bir ölçek dahilinde matematiksel ve geometrik yöntemlerle harita düzlemine geçirilmesidir. Dünya üzerinde herhangi bir şekli haritaya geçirirken bazı bozulmalar olur. İşte bu bozulmaları en aza indirgeyen sistemler projeksiyon sistemleridir. En çok kullanılan projeksiyon sistemleri : 1- Merkator 2-Gauss-Kruger (Universal Transversal Merkator), ( UTM) 3- Universal Polar Siteografik (UPS) Türkiye deki 1/25000 lik haritaların yapımında Gauss-Kruger projeksiyon sistemi kullanılmıştır. Bu sistemde dünya bir silindirin açılımı şeklinde çizilmektedir. 41

GAUSS-KRUGER PROJEKSİYON SİSTEMİ 42

DİLİM NEDİR? Gauss-Krüger projeksiyon sisteminde başlangıç meridyenleri (boylamları) 6 de veya 3 de bir değiştirilerek böylelikle 6 lik ve 3 lik dilimler Oluşturulmuştur. 1/25.000 lik haritalarda Türkiye 6 lik 4 dilim üzerinde gösterilmiştir. Her dilimdeki bir noktanın koordinatları hesaplanırken dilim ekseni x (apsisyukarı değer), ekvator çizgiside y (ordinat-sağa değer) olarak alınmıştır. Türkiye deki 6 lik dilimlerin başlangıç meridyenleri (boylamları) 27 (4 nolu), 33 (5 nolu), 39 (6 nolu) ve 45 (7 nolu) dir. 43

GPS ler 6 derecelik dilim sistemine göre koordinat değerlerini coğrafi (açı), grid (memleket) metre olarak vermektedir. Grid bölge işareti 35 S 0524035 (sağa değer, y) Marketor Projeksiyon sistemi UTM 4213488 (yukarı değer, x) 44

DÖNÜŞÜM FORMÜLÜ 1/25.000 ölçekli haritadan veya GPS ile tespit edilen 6 lik koordinatları 3 liğe çevirmek için ; X 3 = X 6 / 0,9996 y 3 =[(y 6-500.000) / 0,9996] + 500.000 Formülleri kullanılır 45

1/5000 ölçekli orman tahdit haritasındaki 3 lik koordinatları 6 liğe çevirmek için ; X 3 = X 3 x 0,9996 y 3 = [(y 3 500.000) x 0,9996 ] + 500.000 Formülleri kullanılır 46

İzohips yöntemi ile çizilmiş haritalarda yer şekillerinin okunması Vadiler ve sırtlar: Topografya haritalarında vadi ve sırtlar, V ya da U harfi biçiminde görülürler. Eşyükselti eğrilerinin haritada U ya da V harfi biçimini aldığı yerlerde yükseklik U veya V nin kapalı tarafına doğru artıyorsa vadi, açık tarafına doğru artıyorsa sırttır. Sırt yukarı doğru takip edilerek çıkıldığında dağ ya da tepenin zirvesine ulaşılır. vadi sırt 47

Dağ: Kesin olmamakla birlikte göreli yüksekliği 200 m den fazla olan kabarık yer şekilleridir. Dağlar tek ya da sıralar halinde bulunur. Dağlar üzerinde sırtlar, vadiler, tepeler ve zirveler yer alır. Topografya haritalarında dağlar, İç içe kapalı eşyükselti eğrileri ile gösterilir. Çevreden zirvelere doğru gidildikçe izohipslerin değeri artar. 48

Plâto (Yayla): Çevresindeki dağlara göre daha alçak, vadi ve ovalara göre ise yüksek olan, akarsular tarafından derince yarılmış üzeri az engebeli ya da düz geniş alanlardır. Topografya haritalarında plâtolar; akarsu çevresinde sıklaşan, düz yerlerde çok seyrekleşen eşyükselti eğrileri ile tanınır. 49

Ova: Çevresine göre alçakta bulunan, akarsuların yüzeye yakın derinlikten aktığı, düz veya az engebeli alanlardır. Ovalarda akarsular genellikle salınımlar yaparak akarlar. Topografya haritalarında ovalar, çevresine göre düşük değere sahip seyrek eşyükselti eğrileri ile karakterize edilir. 50

Tepe: Göreli yüksekliği 200 m den fazla olmayan kabarık yer şeklidir. Topografya haritalarında tepeler, zirve bölümünde biten iç içe geçmiş eşyükselti eğrileri ile tanınır. 51

Birikinti konisi: Akarsuların dağlık alanlardan bir ova ya da vadi tabanına ulaştıklarında bünyesinde getirdiği alüvyonları biriktirmesiyle oluşturdukları yarım koni biçimindeki yer şekilleridir. Birikinti konileri topografya haritalarında, akarsuyun bir düzlüğe ulaştığı yerde eşyükselti eğrilerinin vadilerdekinin tam karşı yönde ters U harfi şeklinde çıkıntılar yapmasıyla anlaşılır. 52

Kapalı çanak (çukurluk): Çevresine göre alçakta bulunan alandır. Bir çukurlukta en derin yerine doğru alçalan yamaçlar vardır. Çukurluklar, topografya haritalarında iç içe kapalı eşyükselti eğrileri ile gösterilirler. Çukurluklarda eşyükselti eğrilerinin değeri merkeze doğru gidildiğinde azalır. Çukur alanları tepelerden ayırmak için en alçak tarafına doğru yönelen bir okla ya da çukurluğu oluşturan eşyükselti eğrileri çentikli (çentikler içe doğru olmak üzere) çizilir. 53

Falez (yalıyar): Deniz ve göl kıyılarında dalga aşındırması sonucu oluşan çok dik yamaçlardır. Topografya haritalarında falezler, kıyıya uzanan sırt ve burunlarda eşyükselti eğrilerinin kıyıda sıklaşmasıyla ve genellikle doğrusal hatlar biçiminde uzanış göstermesiyle tanınır. Örnek: Antalya Kıyıları 54

Boyun: Bir dağın yüksek kesimlerinde iki zirve tepesi arasında kalan alçak yerlerdir. Boyunlar genellikle iki karşıt yöndeki akarsuyun kaynak kesimlerinin birbirine yaklaştıkları yerde bulunur. 55

Eğim kırıklığı ve fay yamacı: Bir hat boyunca eğimin çok kısa mesafede azalarak düz bir alana geçildiği yerlerdir. Topografya haritalarında eğim kırıklığı ve fay yamaçları, bir hat boyunca sık olarak geçen eşyükselti eğrilerinin birdenbire çok seyrekleşmesiyle anlaşılır. 56

Ormancılıkta kullanılan haritalar Orman Kadastro Haritaları: Orman kadastro haritaları, devlet ormanlarının kadastrosunu ve bu ormanları içinde ve bitişiğinde bulunan her çeşit taşınmaz malın ve diğer ormanların devlet ormanları ile müşterek sınırlarını gösterir. Orman kadastro haritaları 1/5000 ölçekli olup bazı hallerde 1/10.000 olarak da hazırlanabilir. 57

Orman Amenajman Haritaları: Üzerinde eşyükselti eğrileri bulunmayan, okunabilir halde, olabildiğince az fakat gerekli bilgi içerecek biçimde düzenlenmiş haritalardır. Bunun üzerine iç taksimat şebekesine esas oluşturan, bölme taksimatının yapılabilmesini sağlayacak sırt, dere ve yollar yer alır. Tepelere, dere ve sırtlara isim verilmesine dikkat edilir. 58

Orman Yolları Haritaları: Orman yol ağı planı haritaları 1/25 000 ölçekli eşyükselti eğrili meşcere haritaları üzerinde hazırlanırlar. Planlama birimi kabul edilen Orman İşletme Şefliği bölme numaraları, meşcere tipleri, orman deposu, fidanlık yerleri, yerleşim birimleri ve diğer ulaşım tesisleri bilgileri bu haritalara eklenir. Yollara ilişkin olarak yolun kod numaraları, eğim değerleri ve taşıma yönleri bilgileri harita üzerinde belirtilir. 59

Pafta bölümlemesi Bir haritanın çizimi için kullanılan kağıt ve benzeri altlıklar çoğunlukla standart boyutlardadır. Harita alanının büyüklüğü ve çizim ölçeğinin değerine göre, bir alanın haritası, tek bir harita altlığına sığmayabilir. Bu durumda o bölgenin haritası, ayrı ayrı altlıkların yan yana getirilmesiyle tamamlanmış olur. Jeodezide, tek bir altlığa çizilmiş birim haritaya Pafta adı verilir. Paftaların sayısı birden fazla olunca, karışıklığı önlemek ve paftaların komşu paftalarla ilişkisini kurmak amacı ile haritası yapılacak alan için uygun bir pafta bölümlemesine gerek duyulur. Pafta bölümlemesinde her bir paftanın tanıtma işareti yahut ismi ile yeryüzünde kaplayacağı alan belirtilir. Bu isimlendirmeye Pafta İndeksi adı verilir. 60

Paftalar, içinde bulunan en büyük kentin ismi, bir numara, bir harf ya da harf ve numaranın birlikte kullanımı ile tanımlanır. Uluslararası standartlara göre ülkelerin gerek ulusal, gerekse uluslararası temel haritaları genellikle UTM projeksiyonunda yapılmaktadır. Türkiye'nin temel haritaları da UTM projeksiyon ilkelerine göre yapılmıştır. UTM projeksiyonunda yeryüzü başlangıç meridyeninden (Greenwhich) başlayarak 6 Derece boylam aralıklı 60 dilime ayrılmıştır. Bunlara "grid dilimi" adı verilir. Her bir grid dilimi başlangıç meridyeninden doğuya doğru 31, 32, 33,... numaraları ile, batıya doğru da 30, 29, 28,... numaraları ile numaralanmıştır. Türkiye 35-38 numaralı doğu dilimleri arasında yer almaktadır. 61

Ekvatordan başlayarak 80 derece kuzey ve 80 derece güney paralel dairelerine kadar 80 derece enlem aralıklı kuşaklar meydana getirilmiştir. Bu kuşaklar da kuzeye doğru N, P, Q,..; güneye doğru M, L, K,.. harfleri ile isimlendirilmişlerdir. 6 derece aralıklı meridyen ve 8 derece aralıklı paralel dairelerin oluşturduğu bu küçük coğrafi alanlara "Grid Bölgesi" denir. Bir grid bölgesi, bulunduğu grid diliminin numarası ve bulunduğu enlem kuşağının harfi ile isimlendirilir (61 S gibi). Uluslararası indeks 1/1.000.000, 1/500.000 ve 1/250.000 ölçekleri kapsar. 1/250.000'den büyük ölçeklerin pafta bölümlemeleri ulusal olup, her ülke kendine uyan bir bölümleme yaparak indekslerini oluşturmuşlardır. 1/250.000 ve daha büyük ölçekli paftaların bölümlenmesi Şekildeki gibidir. 62

Harita kenar bilgileri Pafta bünyesini çevreleyen iç çerçeve çizgisi, dış çerçeve çizgisi ve bu çizgiler arasında kalan bölüme kitabe denir. 64

Harita yazıları Başlık yazıları; klasik bazlı yazı ile Deniz ve göl isimleri; yatık yazı ile Akarsular; italik yazı ile Diğer yazılar ise; dik yazı karakteri ile yazılır. Haritalarda yazıların okunuş yönüne uygun biçimde yazılmaları gerekir. Buna göre yazı yönleri aşağıdan yukarıya, soldan sağa, sol aşağıdan sağ yukarıya ya da sol yukarıdan sağ aşağıya doğru olmalıdır. Verilen ilkelere ters yöne yazılacak yazılar okumayı güçleştirir ve haritayı kullanacak kimseyi yorar. 67

ETÜT PROJE ÇALIŞMALARINDA HARİTALAR 1-Bugünkü Arazi Kullanma Haritası: Bugünkü arazi kullanma durumu haritası, proje genel alanı baz alınarak 1/25.000 ölçekli olarak amenajman planının meşcere haritası verilerine göre düzenlenecektir. Planın yapım tarihi ile proje yapım tarihi arasında sahada meydana gelen değişiklikler varsa fiili duruma göre haritaya işaretlenir. Ayrıca bu değişiklikler projenin ilgili kısmında açıklanır. 68

2-Toprak Haritası Sahada yapılacak olan faaliyet türlerinin belirlenmesi, yatırımın başarıya ulaşması toprak etütlerinin çok sağlıklı bir şekilde yapılıp değerlendirilmesine bağlıdır. Toprak etütleri için, proje sahasının 1/25.000 ölçekli topoğrafik haritası üzerine sınırları işlenip, üzerine proje nevisine göre (ağaçlandırma, erozyon, sel, mera vb..) karelaj oluşturularak «1» den başlanarak sıra numarası verilir. Karelajın her noktasında 80 x 100 x 120 cm. lik ebatlarda yada noktanın isabet ettiği yerin jeolojik yapısına göre açılacak profil çukurlarında gerekli incelemeler yapılarak yetişme ortamı etüt çizelgesi doldurulur. Toprak profilleri açılan noktalar toprak haritası üzerinde veya proje sınırı çizilmiş ayrı bir krokide sıra numarası verilmiş yuvarlaklarla gösterilir. Karelaj noktalarının koordinat listesi de ayrıca projeye eklenmek üzere profil noktaları sıra numaralarına göre liste olarak düzenlenir. 70

3-Yapılacak İşler Haritası Proje uygulama faaliyetlerinin gösterildiği haritadır. Yapılacak işler haritasında; yangın koruma yolları, makineli ve işçi gücüyle çalışılacak alanlar, mevcut ve planlanmış yollar, bekçi ve fidancı evleri (varsa), işçi barakaları (varsa), orman tahdit sınırlar (varsa), dikenli tel çit çekilecek yerler, tampon saha olarak bırakılan yerler (varsa), yerleşim yerleri, enine tesisler, proje türüne göre belirlenen diğer tesisler gösterilir. Yapılacak işler haritası 1/25.000 ölçekli olarak düzenlenir, ancak özel durumlarda (dikilecek türlerin, uygulanacak metotların, yapılacak tesislerin fazla olması halinde karışıklığı önlemek bakımından) değişik ölçekli olarakta düzenlenebilir. 73

4-Dikim Haritası Yetişme muhiti şartlarına göre dikilmesi planlanan türlerin dikilecekleri alanların gösterildiği haritadır. Türler için değişik renkler belirlenerek alanlar buna göre boyanır ve lejant oluşturulur. Sahaya dikilen türler için uygulanacak bakım yöntemlerinin de bu harita üzerinde gösterilmesi uygundur. 75

5-Yapılan İşler Haritası Yapılacak işler haritasının boş (işlenmemiş) halinden 1 adet projeye eklenir. Her yıl sonunda projede yapılan işler lejanta uygun olarak bölme ve bölmecik bazında bu haritaya işlenir. 77

Poz Numarası Haritası 79

Erozyon Haritası 80

Eğim Haritası 81

Arazi Kabiliyet Sınıfı haritası 82

Bakı Haritası 83

Enine Tesis Haritası 84

Yükseklik Haritası 85

Otlatma Planı Haritası 86