Avrupa Birliği i hububat ortak piyasa düzeni d müdahale programlarına ARR nin adaptasyonu Agnieszka Rembisz Avrupa İşbirliği Bölüm Müdürü 1
Avrupa Birliğine ine katılım öncesinde Polonya tahıl piyasasında uygulanan müdahale m sistemindeki değişiklikler iklikler Piyasadaki operatörlerin beklentilerini karşılamak, Sınırlı Fonları en iyi şekilde dağıtmak, Avrupa Birliği Mevzuatlarına uymak üzere müdahale kapsam ve şeklinin değiştirilmesi. 2
Avrupa Birliğine ine katılım öncesinde hububat piyasasında uygulanan ulusal müdahale m programları (1) 1) (1993 den katılıma kadar) ARR nin kendi imkanları yapmış olduğu doğrudan alımlar 2) Yetkilendirilmiş Depoculuk Sistemi çerçevesindeki alımlar 3) Alımlarla İlgili Peşin Ödeme 4) ARR ödemeleri; 1998 e kadar tüccarlardan, 1999 dan katılıma kadar üreticilerden alım uygulaması yapılmaktadır 5) 2003 yılından itibaren de depolama yardımı uygulamaya konulmuştur 3
Avrupa Birliğine ine katılım öncesinde hububat piyasasında uygulanan ulusal müdahale m programları (2) Tamamlayıcı programlar: Öncelikli Krediler ARR nin müdahale faaliyetleri çerçevesinde Hububat Alımı Yapan müteşebbislere kredi garantileri 4
Doğrudan alımlar (1) Müdahalenin Kapsamı Ekmeklik buğday ve çavdar Alım dönemi Esas olarak Ağustos tan Ekime kadardı. AB Alım fiyatı sistemine geçildikten sonra müdahale dönemi başlangıcı Kasım Aralık aylarına kaydırıldı Kalite Parametreleri 1998 den itibaren iki kapsamlı kalite parametresi uygulanmıştır. bunlardan biri ARR nin daha önce uyguladığı parametreler olup, daha sonra bu parametreler Avrupa Birliğinde uygulanan parametrelere uygun hale getirilmiştir. Alım Fiyatları AB ye katılım öncesinde ürün çeşidine bağlı olarak alım fiyatları da farklı uygulanmaktaydı. 5
Doğrudan alımlar (2) Finansman ARR nin kendi imkanları Tahılların Teslim Alınması ARR Bölge Müdürlüğü ile imzalanan ön bir sözleşmeden sonra depolama üniteleri vasıtasıyla Alım Limitleri Her hangi bir kantitatif gereksinim bulunmamaktadır. 6
ARR nin hububat üreticilerine ödeme yaparak uyguladığı alımlar mlar- sisteminin özellikleri Müdahalenin kapsamı ekmeklik buğday ve çavdar Alım Dönemi Temmuzun ilk yarısından Ekim ayına kadar Kalite Parametreleri 1998 den itibaren iki kapsamlı kalite parametresi uygulanmıştır. bunlardan biri ARR nin daha önce uyguladığı parametreler olup, daha sonra bu parametreler Avrupa Birliğinde uygulanan parametrelere uygun hale getirilmiştir Alım Fiyatları tahıl cinsine göre farklı olmaktadır. Finansman : Hububat Alımı Alıcılar vasıtasıyla (öncelikli krediler imkan dahilindedir) Ödemeler ARR nin kendi imkânları Hububat alım ödemelerinde kademeli aylık fiyat artışı uygulaması 7
Avrupa Birliğine ine katılım öncesinde hububat alımlar mlarında uygulanan kalite parametreleri (1) BUĞDAY: Rutubet, toplam yabancı madde (kullanılamayacaklar dahil), düşme sayısı ilaveten ; Uygulanacak kalite parametre kapsamına göre aşağıdaki parametreler tespit edilir. Alan I gluten miktarı gluten erimesi Tane homojenliği Alan II Kuru maddeye göre protein içeriği Zeleni sedimantasyon indeksi Hektolitre ağırlığı 8
Avrupa Birliğine ine katılım öncesinde hububat alımlar mlarında uygulanan kalite parametreleri(2) ÇAVDAR: Rutubet, toplam yabancı madde (kullanılamayacaklar dahil), düşme sayısı ilaveten ; Uygulanacak kalite parametre kapsamına göre aşağıdaki parametreler tespit edilir. Alan I Alan II Tane homojenliği Hektolitre ağırlığı 9
Kalite parametrelerinin mukayesesi (1) Parametreler Ekmeklik Buğday Çavdar Rutubet % 14,5 a kadar % 21,5 a kadar % 14,5 a kadar % 21.5 e kadar Toplam yabancı madde %12 ile sınırlandırılmış olup, ayrıca yabancı madde içersindeki farklı gruplar için sınırlamalar mevcuttur %12 ile sınırlandırılmış olup, bununu içersinde kullanılamayacak yabancı madde % 3 ile sınırlandırılmıştır. Hektolitre ağırlığı Min 73 kg/hll 76 kg/hl den daha az değil %12 ile sınırlandırılmış olup, ayrıca yabancı madde içersindeki farklı gruplar için sınırlamalar mevcuttur Min.70kg/hl %12 ile sınırlandırılmış olup, bununu içersinde kullanılamayacak yabancı madde % 3 ile sınırlandırılmıştır. Min.71 kg/hl Tane homojenliği - %75 daha az olmayan 2,2x25 mm lik - %75 daha az olmayan 2,5x25 mm lik 2002/2003 yılında ve takip eden yıllarda kuru madde esasına göre Protein içeriği Min. %10,0 10,3 10.5 %10,0 dan daha az olmayan - - Gluten miktarı - Min % 26 - - Düşme sayısı Min. 220 Min. 220 Min.120 Min: 110l Zeleni sedimentasyon indeksi Min. 22 Min. 25 - - Gluten erimesi - Max. 10 mml - - 10
Kalite parametrelerinin mukayesesi (2) parametreler mısır Arpa Rutubet %14.5 e kadar - %14.5 e kadar - Toplam yabancı madde muhteviyatı %12 ile sınırlandırılmış olup, ayrıca yabancı madde içersindeki farklı gruplar için sınırlamalar mevcuttur - %12 ile sınırlandırılmış olup, ayrıca yabancı madde içersindeki farklı gruplar için sınırlamalar mevcuttur Hektolitre ağırlığı - - Min 62 kg/hl - - 11
Avrupa Birliği i ve Polonya daki Müdahale M Fiyatlarının n Mukayesesi ( /ton) Yıl Avrupa Birliğindeki Müdahale Fiyatı Polonya daki Müdahale Fiyatı Polonya daki Minimum Fiyat Buğday Çavdar buğday çavdar 1995 119,19 106,90 69,17 99,04 62,88 1996 119,19 139,22 97,45 116,01 81,21 1997 119,19 143,54 100,21 124,58 86,67 1998 119,19 134,31 94,81 134,31 94,81 1999 119,19 108,85 77,40 108,85 77,40 2000 110,25 119,13 81,90 119,13 81,90 2001 101,31 136,25 94,84 136,25 94,84 2002 101,31 108,15 79,89 - - 2003 101,31 101,10 74,68 - - 2004 101,31 101,31 - - - Fiyatlar beher yıl y l 1 AğustosA ustos ta ta Polonya Ulusal Bankasının n ortalama döviz d kuruna dayanarak hazırlanmaktad rlanmaktadır. r. 12
Avrupa Birliği şartları ile ilgili olarak hububat piyasasına ilişkin müdahale m sisteminin benimsenmesine dair genel ilkeler (1) 1. Müdahale Sistemlerindeki Benzerlikler ve Farklılıkların Teşhisi Yasaların Tetkiki 2. Ayrıntılı uyum zaman çizelgesinin hazırlanması (yasal beklentiler dahil) 3. Belirli bölgeler dahil talep, arz, depolama kapasitesi gibi hububat piyasası hakkındaki durumlarla ilgili olarak temel verileri toplama 13
Avrupa Birliği i gereksinimleri ile ilgili olarak hububat piyasasına ilişkin müdahale m sisteminin benimsenmesine dair genel ilkeler (2) 4) Avrupa Birliği şartları uyarınca programın gerçekleştirilmesi için gerekli dökümanların ve prosedürlerin ayrıntılı hazırlanması 5) Programın gerçekleştirilmesine destek veren bilgisayar sistemi için belli başlı varsayımların ayrıntılı işlenmesi 6) Yetki verilecek harici kuruluşların görevlerinin tanımlanması 7) Çalışanların eğitimi ve piyasa aktörlerinin bilgilendirilmesi 14
Avrupa Birliği i ve Polonya daki müdahale m sistemindeki benzerlikler ve farklılıklar kların tanımlanmas mlanması 1) Yürürlükteki Avrupa Birliği mevzuatının analizi ve tanımlanması Ana farklılıklar : Kalite parametreleri ve bu parametrelerin tayin yöntemi, müdahale fiyatı, alım kapsamı, alım dönemi, gerekli olan ödemenin tespiti (Müdahale Fiyatındaki indirimler/ artışlar) 2) Katılım Öncesi değişiklik yapılmasına ihtiyaç duyulacak mevcut yasaların veya yeniden hazırlanacak ve uygulanacak yasaların tespiti 15
Hububat Müdahale M alım m sistemine uyum için i in zaman çizelgesi Uyum konuları 1999 2000 2001 2002 2003 1. Alımı yapılacak - - - - + tahıllar 2.Müdahale Fiyatı - - - - + 3. Müdahale fiyatındaki aylık artışlar 4. Alım kampanyasının başlangıç tarihi 5. Müdahale alıma tabi minimum miktar 6.Müdahale merkezleri - - - - + 1 Eylül 15 Eylül 1 Ekim 15 Ekim 1 Kasım 5 ton 10 ton 15 ton 20 ton 80 ton Tahılın cinsine göre bölgeler itibariyle arz ve talep analizi ARR ye ait tahılların depolanması için depo ihalesine çıkma Komisyona müdahale merkezlerin listesinin sunulması ve merkezlerdeki ekipman ve teknik şartların teyidi Müdahale Merkezlerinin Tescili 16
Uyum Konuları 7. ARR nin müdahale alım yöntem ve koşulları 1999 2000 2001 2002 2003 - - Gelecekteki uygulamalara ait bilginin basımı AB mevzuatlarına uygun yöntemlerin inceden inceye incelenmesi Tanıtım 8. ARR tarafından müdahale stoklarının iç piyasaya ve ihracata satışı - - Gelecekteki uygulamalara ait bilgilerin basımı AB mevzuatlarına uygun yöntemlerin inceden inceye incelenmesi Tanıtım 17
Uyum Takviminin Gerçekle ekleşme Durumu Zamanından önce gerçekleşenler ; Hububatlarla ilgili kalite parametrelerinin tespiti-1999 yılından beri, 2 kapsamlı kalite parametresi gerçekleştirilmiştir,2ci Tip AB sistemine uygundur. Polonya da 2002 den itibaren hububat müdahale alım dönemi başlangıcı 1 Kasım olarak uygulanmaya başlanmıştır. Takvime uyulamayanlar : Alımda uygulanacak minimum tonaj- AB ye katılımdan sadece 2 yıl önce 10 tonluk minimum alım tonajı uygulanabilmiştir. 18
Polonya da tahıl l piyasası ile ilgili durumun analizi müdahale merkezlerinin seçilmesi (1) İŞLEMLERİN YÖNTEMİ VE SAFHALARI: 1) AB de müdahale sistemi vasıtasıyla saptanan belirli tahıl tiplerinin kullanımı ve üretimi ile ilgili istatistiki verilerin toplanması- ARR Bölge Müdürlükleri tarafından gereği yerine getirilecektir. 2) Belirli tipteki tahılların üretim-tüketim dengelerinin bölgesel bazda ayrıntılı bir şekilde incelenmesi 3) Hububat üretim fazlası olan bölgelerin tespiti 4) Depolama kapasitesiyle ilgili verileri toplama (yer,kapasite,yeniden yükleme imkanları,depo tipleri v.s.) ARR Bölge Müdürlükleri tarafından gereği yerine getirilecektir. 19
Polonya da tahıl l piyasası ile ilgili durumun analizi müdahale merkezlerinin seçilmesi (2) 5) 2273/93 no lu tüzükte yer alan şartları karşılayan üretim fazlalıklarını depo bazında ortaya çıkarılması 6) Seçim gerekçeleri ile beraber müdahale merkezlerinin yerinin tespit edilmesine ilişkin teklif hazırlıkları 7) ARR Bölge Müdürlükleri ve piyasa aktörleri ile birlikte listenin gözden geçirilmesi 8) Hazırlanan listenin Tarım ve Köy İşleri Bakanlığının onayına sunulması 9) AB Tahıl Yönetim Komitesinde müdahale merkezleri listesinin sunulması (2003 yılının ikinci yarısı) 10) Avrupa Birliği Komisyonu tarafından müdahale merkezlerinin listesinin onaylanması ve AB Resmi Gazetesinde yayınlanması. 20
Tahıl l piyasası ile ilgili müdahale m programına ait prosedürler rler ve dökümanlar Hububatın müdahale alımları ve satışları (ISO 9001:2000 norm) da tanımlanan akreditasyon belgesinin hazırlanması doğrultusunda yapılan örnek program 21
Tahıl l piyasası ile ilgili müdahale m programına ait prosedürler rler ve dökümanlar 1) Yöntem Yaklaşımı Finansman ve muhasebe, planlama, ihracat lisanslarının düzenlenmesi gibi işlemlerin diğer işlemlerle olan bağlantılarının tanımlanması ve yöntemlerin ayrılması 2) Yürürlükte olan bütün AB tüzüklerinin dikkate alınması AB Tüzüklerinin uygun maddeleri ile işlemlerin içeriği arasında bağlantı kurulması 22
Dökümanların detaylı hazırlanabilmesini teminen PRATİK K REHBER 1) Farklı Avrupa Birliği ülkelerindeki müdahale sisteminin organizasyonuna ilişkin bilgi (Phare projeleri) Her organizasyondan en iyilerinin seçimi 2) Teori ile birlikte uygulamanın mukayesesi doküman hazırlamak için uygun personelin tayini ve kalite tayini, hububat depolama vb gibi konularda uzmanların katılımı 3) Takım çalışması + işlemlerin gelecekteki kullanıcılarına danışılması 4) AB uzmanları tarafından verilen döküman örneklerinin kullanımı 5) Dökümanların en rasyonel şekilde kullanılması 23
Detaylı hazırlanan dökümanların Polonya örneğindeki yapısı I. HUBUBAT ALIM SATIM İZAHNAMELERİ Ana İlemler 12 işlem çerçevesindeki akış çizelgeleri + tanımlamalar - 16 tane ayrıntılı prosedürler 10 adet şube talimatı II. PROGRAMA KATILIM ŞARTLARI (Potansiyel yararlanıcılar için) III. BAĞLANTILI PROSEDÜRLER KİTABI, örneğin; Katılımcıların kaydı Planlama Finansman ve muhasebe yöntemleri Teknik kontroller 24
Hububat müdahale alım ve satışlarındaki ana işlemler Müteşebbislerin bilgilendirilmesi Depolama hizmetleri İçin vadesi gelen ödeme tutarlarının hesaplanması Müdahale stoklarının fiziksel kontrolü Depoculara yetki verme İhale işlemlerini idare etme ve Avrupa Topluluğuna ve hububatın depolanması hububat satışı ile ilgili raporlama İle ilgili sözleşmeleri sözleşmeleri sonuçlandırma sonuçlandırma Hububatın satın alınması ile İlgili mukaveleleri sonuçlandırma Depocuların ARR adına yaptığı müdahale alımının kabulü ve ödemesinin gerçekleşmesi Dahili raporlama Satın alınan hububatın vadesi gelen bedelinin hesaplanması ve hububatın üstlenilmesi Müdahale stoklarındaki Hububatın satışı ile İlgili sözleşmenin tamamlanması Hububatlın satışı/ gıda yardımı 25
BİLGİ İŞLEM sisteminin hazırlanmas rlanması (1) İŞLEMLERİN SAFHALARI VE GÖREVLERİN DAĞILIMI 1) Bilgi işlem sistemindeki ilkelerin detaylı hazırlanması (Sistem tarafından hizmet verilmesi öngörülen maksimum işlem sayısının tespiti) - ARR deki takım çalışması (operasyon bölümlerinde çalışanların ve bilgi işlem uzmanlarının katılımı ) 2) İhale dokümantasyonu Bilgi işlem sistemini kurmada harici bir şirketin seçimi -ARR çalışanlarından bir çalışma grubu 3) Çalışma Gruplarının ve İzleme-Denetleme Komitesinin atanması 26
BİLGİ İŞLEM sisteminin hazırlanmas rlanması (2) 4)Sistem modüllerinin ayrılması, örneğin; tüm ürünlerin müdahale alım-satım modüllerinin (hububat, süt tozu, tereyağ, et, şeker vs.) dışarıdan hizmet alınan bir bilgisayar firmasının ARR nin çalışma gruplarıyla ortak çalışması 5) Sistemin dizayn edilmesi - sistemin çalıştırılmasındaki durumların tanımı (ARR çalışanları + ARR dışındaki şirket çalışanları) 6) Sistemin kurulması (ARR dışındaki şirket çalışanları) 7) Sistemin test edilmesi (ARR çalışanları) 27
Hububat müdahale m alım m satış programının uygulanmasında nda bilgi işlemin i çalışmasındaki kurallar 1) Ortak Tarım Politikaları Sistemi Çerçevesinde modül kurulması 2) Diğer bilgisayar sistemleri ile bağlantı kurma yani; TRA-Ticaret, EGERIA-Güvenlik gibi 3) 4 göz kuralını yerine getirme 1663/89 Sayılı (EEC) Tüzüğü 28
Yetki verilecek görevlerin g tanımı 1) Program çerçevesinde yerine getirilecek olan görevlerin listesinin hazırlanması 2) İlgili görevlerin yerine getirilmesi için ARR çalışanlarının hazırlık yapmalarına ilişkin soru formu 3) Yüksek maliyetler,çok özel cihazların kullanımı nedeni ile ARR tarafından yerine getirilmesi mümkün olmayan ya da çok güç olan görevlerin gruplandırılması 4) Görevleri yerine getirmek için yeterli insan ve ekipman kaynaklarına sahip ARR dışı birimlerin belirlenmesi 5) ARR nin menfaati için spesifik hizmetler sağlanmasına dair koşulları tanımlamak (Faaliyetleri yerine getirme yöntemi, mali hesaplaşma vs.) 6) Birimin seçimi Tarım-Gıda Ürünlerinin Ticari Kalite için Denetim firması (IJHARS) 7) ARR ve IJHARS arasındaki anlaşma (Haziran 2003) ve işlemlerin yetkilendirilmesi konusundaki anlaşma (Kasım 2003) 29
Hububat müdahale m alım m ve satışı çerçevesinde evesinde IJHARS (Tarım-Gıda Ürünlerindeki Ticari Kalite İçin Denetim Kuruluşu) u) na devredilen işlemleri Hububatların Kalitesinin Analizi Teknolojik olarak yani protein muhteviyatı,düşme sayısı, Zeleni sedimantasyon indeksi gibi Fiziksel olarak yani rutubet, hektolitre, yabancı maddelerin tanımlanması ve sınıflandırılması Numune alma ve kalite tayini dahil müdahale alımı stoklarının muhafaza edildiği depolardaki hububatların fiziki kontrollerini yerine getirme 30
ARR çalışanlarının n eğitimi e (1) PHARE PROJELERİ ÇERÇEVESİNDE : 1) ARR personelinin AB den sağlanan kısa dönemli uzman desteği toplantılarına katılımı üç kez bir haftalık süreyle hububat alımı ve satımı yapan devlet ticari kurumlarına ziyaret yapılması iki kez bir hafta süreyle Hububatın kalitesinin tayini konusunda devlet ticari kurumlarına ziyaret yapılması 2) ARR temsilcilerinin Avrupa Birliğindeki ödeme kurumlarına çalışma ziyaretlerinde bulunması ve staj yapmaları Hububat sisteminin alımı ve satımı konusunda RPA da (İngiltere) iki haftalık bir staj Hububat sisteminin alımı ve satımı konusunda İsveç müdahale kurumuna bir çalışma ziyareti yapılması Kalite parametrelerinin tayini konusunda ONIC e bir çalışma ziyareti 3) PHARE 2001 (eğitim programı) çerçevesinde kamu idaresinde çalışanların eğitim programlarına katılımı Hububatın alımı ve satımı Dış ticaret programları 31
ARR çalışanlarının n eğitimi e (2) Hizmet içi eğitim: ARR çalışanları için ARR çalışanları tarafından organize edilen eğitim programları ARR tarafından belli bir görev verilen harici şirketler tarafından ARR çalışanları için organize edilen eğitim programları 32
Programa katılım m olasılıklar kları ve katılım şartları hakkında piyasa aktörlerini bilgilendirme (1) 2001 PHARE PROJESİ ÇERÇEVESİNDE Piyasa aktörleri için eğitim Bilgilendirme broşürlerinin dağıtımı ve basımı 33
Programa katılım m olanakları ve katılım şartları hakkında piyasa aktörlerini bilgilendirme (2) ARR KAYNAKLARININ KULLANIMI İLE: Bilgi broşürlerinin basımı ve dağıtımı ARR yönetiminin radyo ve televizyon programlarına katılımı ARR internet hizmeti 34
İlginize Teşekkür Ederiz. 35