Mesture Kayhan Altay Accepted: January 2011. ISSN : 1308-7274 mkayhan@hacettepe.edu.tr 2010 www.newwsa.com Ankara-Turkey



Benzer belgeler
ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNİN SAYI DUYUSUNDAKİ BAŞARISI VE ÖZYETERLİĞİ. Saliha Hilal Yarar, Hasan Es, Nejla Gürefe

The Study of Relationship Between the Variables Influencing The Success of the Students of Music Educational Department

İlköğretim İkinci Kademe Öğrencilerine Yönelik Sayı Duyusu Ölçeği nin Geliştirilmesi*

SAKARYA ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM FAKÜLTESİ DÖRDÜNCÜ SINIF ÖĞRENCİLERİNİN ÖĞRETMENLİK MESLEĞİNE KARŞI TUTUMLARI

ÖĞRETMEN ADAYLARININ PROBLEM ÇÖZME BECERİLERİ

Problem Çözme Becerisi Đle Matematik Başarısı Arasındaki Đlişki * The Relationship Between Problem Solving Skills And Mathematical Achievement

Matematik Öğretmenlerinin Sayı Hissi Problemlerini Çözerken Kullandıkları Stratejiler 1

daha çok göz önünde bulundurulabilir. Öğrencilerin dile karşı daha olumlu bir tutum geliştirmeleri ve daha homojen gruplar ile dersler yürütülebilir.

ISSN : ceke@akdeniz.edu.tr Antalya-Turkey VELİLERİN BAKIŞIYLA OKUL ORTAMININ DEĞERLENDİRİLMESİ

ÖĞRETMENLER, ÖĞRETMEN ADAYLARI VE ÖĞRETMEN YETERLĠKLERĠ

Siirt Üniversitesi Eğitim Fakültesi. Halil Coşkun ÇELİK

6., 7. ve 8. Sınıf Öğrencilerinin Sayı Duyusu Becerilerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi

FEN VE TEKNOLOJİ ÖĞRETMENLERİNİN KİŞİLERARASI ÖZYETERLİK İNANÇLARININ BAZI DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ

Sınıf Düzeylerine Göre Öğretmen Adaylarının Sayı Duyusu Performansları. Number Sense Performances Of Preservice Teachers By Grade Level

EĞİTİM FAKÜLTESİ Ortaöğretim Fen ve Ortaöğretim Fen ve ENSTİTÜSÜ

İngilizce Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine İlişkin Tutumları 1. İngilizce Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine İlişkin Tutumları

Yrd. Doç. Dr. Celal Deha DOĞAN. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Ölçme ve Değerlendirme Bilim Dalı- Doktora

Mustafa SÖZBİLİR Şeyda GÜL Fatih YAZICI Aydın KIZILASLAN Betül OKCU S. Levent ZORLUOĞLU. efe.atauni.edu.tr

EĞİTİM FAKÜLTESİ Ortaöğretim Fen ve Ortaöğretim Fen ve ENSTİTÜSÜ

ilkögretim ÖGRENCilERi için HAZıRLANMıŞ BiR BEDEN EGiTiMi DERSi TUTUM

MATEMATİK ÖĞRETMENİ ADAYLARININ MATEMATİK OKURYAZARLIĞI ÖZYETERLİK DÜZEYLERİ

KAMU PERSONELÝ SEÇME SINAVI PUANLARI ÝLE LÝSANS DÝPLOMA NOTU ARASINDAKÝ ÝLÝÞKÝLERÝN ÇEÞÝTLÝ DEÐÝÞKENLERE GÖRE ÝNCELENMESÝ *

Available online at

SINIF ÖĞRETMENLİĞİ BÖLÜMÜ ÖĞRENCİLERİNİN MATEMATİĞE YÖNELİK TUTUMLARININ ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLERE GÖRE İNCELENMESİ

Öğretmenlerin Eğitimde Bilgi ve İletişim Teknolojilerini Kullanma Konusundaki Yeterlilik Algılarına İlişkin Bir Değerlendirme

ÖZGEÇMĠġ VE ESERLER LĠSTESĠ

Lise Göztepe Anadolu Kız Meslek Lisesi Bilgisayar Bölümü, İzmir,

SINIF ÖĞRETMELERİNİN MATEMATİK ALAN BİLGİLERİNİN SEÇTİKLERİ ÖĞRETİM YÖNTEMLERİNE YANSIMASI

ÜSLÜ İFADELER İLE İLGİLİ SAYI DUYUSU ÖLÇEĞİNİN GELİŞTİRİLMESİ * DEVELOPMENT OF NUMBER SENSE SCALE RELATED TO EXPONENTIALS

Yrd. Doç. Dr. Nuray Ç. Dedeoğlu İlköğretim Matematik Eğitimi Matematik Öğretimi

Üniversite Öğrencilerinin Akademik Başarılarını Etkileyen Faktörler Bahman Alp RENÇBER 1

ISSN: e-journal of New World Sciences Academy 2009, Volume: 4, Number: 4, Article Number: 1C0092

5, 6 VE 7. SINIF ÖĞRENCİLERİNİN YÜZDELER KONUSUNDA SAYI DUYULARININ İNCELENMESİ

Halil ÖNAL*, Mehmet İNAN*, Sinan BOZKURT** Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi*, Spor Bilimleri Fakültesi**

Yrd.Doç.Dr. Nihal TUNCA

Öğretmen Adaylarının Eğitim Teknolojisi Standartları Açısından Öz-Yeterlik Durumlarının Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi

TEMEL KİMYA DERSİNDE ÖĞRENCİLERİN KAVRAMLARI ANLAMA VE SAYISAL PROBLEMLERİ ÇÖZME BAŞARILARI ARASINDAKİ İLİŞKİ

Ortaokul Öğrencilerinin Sanal Zorbalık Farkındalıkları ile Sanal Zorbalık Yapma ve Mağdur Olma Durumlarının İncelenmesi

KÖKLÜ SAYILARIN BÜYÜKLÜĞÜNE KARAR VEREMEME VE SAYI DOĞRUSUNA YERLEŞTİREMEME

Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi Journal of Research in Education and Teaching Mayıs 2015 Cilt:4 Sayı:2 Makale No: 29 ISSN:

EĞİTİM FAKÜLTESİ ÖĞRENCİLERİNİN ÖĞRETMENLİK MESLEK BİLGİSİ DERSLERİNE YÖNELİK TUTUMLARI Filiz ÇETİN 1

Öğrenim Kazanımları Bu programı başarı ile tamamlayan öğrenci;

Mathematics Teachers Level of Knowing About The Measurement Tools in New Elementary School Mathematics Teaching Program and their Frequency of Use

Tuba Yokuş Accepted: January 2013

ISSN : varolebru@gmail.com Nigde-Turkey

FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ ÖĞRENME STİLLERİ, CİNSİYET ÖĞRENME STİLİ İLİŞKİSİ VE ÖĞRENME STİLİNE GÖRE AKADEMİK BAŞARI 1

Matematik Eğitimi ABD. Mesleki Deneyim: Indiana University, School of Education, Curriculum and

SINIF ÖĞRETMENİ ADAYLARININ BONA YAPMA BECERİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

ÖZGEÇMİŞ: Yard. Doç. Dr. Şirin İlkörücü

ÖZGEÇMİŞ. Araştırma Görevlisi Okul Öncesi Öğretmenliği Gazi Üniversitesi

Sekizinci sınıf öğrencilerinin doğal sayı, ondalıklı sayı, kesirler ve yüzde konularında kullandıkları sayı duyusu stratejilerin incelenmesi 1

NWSA-Fine Arts Received: September 2012 NWSA ID: D0135 Accepted: February 2013 E-Journal of New World Sciences Academy

Kişisel Bilgiler. Akademik Ünvan : Dr.(PHD) Doğum Yeri : İSTANBUL Doğum Tarihi : 1972 Ana Dil(ler) : TÜRKÇE

ÖĞRETMEN ADAYLARININ MESLEK BİLGİSİ DERSLERİ ÜZERİNE BAKIŞ AÇILARI

ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ - 1. Derece Bölüm/Program Üniversite Yıl Lisans Ortaöğretim Matematik Öğretmenliği

ÖZET YENİ İLKÖĞRETİM II. KADEME MATEMATİK ÖĞRETİM PROGRAMININ İSTATİSTİK BOYUTUNUN İNCELENMESİ. Yunus KAYNAR

ISSN : ozkanbulent@gmail.com Mersin -Turkey

İLKÖĞRETİM OKULU 6, 7. VE 8. SINIF ÖĞRENCİLERİNİN OKUL YAŞAMININ NİTELİĞİNE İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ *

ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ

Üçüncü Uluslararası Matematik ve Fen Araştırması (TIMSS): Matematik Nedir?

THE IMPACT OF AUTONOMOUS LEARNING ON GRADUATE STUDENTS PROFICIENCY LEVEL IN FOREIGN LANGUAGE LEARNING ABSTRACT

MATEMATİK ÖĞRETİMİ I. Dersin Tanıtılması

TEMEL EĞİTİMDEN ORTAÖĞRETİME GEÇİŞ ORTAK SINAV BAŞARISININ ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ

EĞİTİM ÖĞRETİM YILI LİDER ŞİŞLİ İLKOKULU/ORTAOKULU

Dersin Adı Kodu Yarıyılı T + U Kredisi AKTS. Türkçe. Seçmeli. Bu dersin sonunda öğrenci;

Kesirler. Kesirlere neden ihtiyaç duyulur?

ÖZGEÇMĠġ. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme Anabilim Dalı Öğretim Üyesi

DERS BİLGİLERİ Ders Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS BİLİMSEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ GK- 373 V Ön Koşul. Yok

ÇOKLU ORTAM ÖĞRENCİLERİNİN AKADEMİK BAŞARILARINA VE

Özet. Abstract. Efe Akbulut*

BİYOLOJİ ÖĞRETMENLERİNİN LABORATUVAR DERSİNE YÖNELİK TUTUMLARININ FARKLI DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ

MATEMATİĞİ SEVİYORUM OKUL ÖNCESİNDE MATEMATİK

ESKİŞEHİR OSMANGAZİ ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ÖZEL EĞİTİM ANABİLİM DALI

İLKÖĞRETİM 6. ve 7. SINIF FEN ve TEKNOLOJİ DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMININ İÇERİĞİNE VE ÖĞRENME- ÖĞRETME SÜRECİNE İLİŞKİN ÖĞRETMEN GÖRÜŞLERİ

Geçmişten Günümüze Kastamonu Üniversitesi Dergisi: Yayımlanan Çalışmalar Üzerine Bir Araştırma 1

RECEP TAYYİP ERDOĞAN ÜNİVERSİTESİ YABANCI ÖĞRENCİ SINAVI 2016 RAPORU

485 International Conference on New Trends in Education and Their Implications

MATEMATİĞİN DOĞASI, YAPISI VE İŞLEVİ

Üniversite Öğrencilerinin Eleştirel Düşünmeye Bakışlarıyla İlgili Bir Değerlendirme

SPOR BİLİMLERİ FAKÜLTESİ ÖĞRENCİLERİNİN BİLGİ OKUR- YAZARLIĞI DÜZEYLERİNİN BELİRLENMESİ

Korelasyon, Korelasyon Türleri ve Regresyon

ÖZGEÇMİŞ. Derece Alan Üniversite Yıl. OrtaöğretimMatematikEğitimi BoğaziciÜniversitesi 2007

ÖĞRETMEN ADAYLARININ PROBLEM ÇÖZME BECERİSİ VE FENE YÖNELİK TUTUM İLE BAŞARILARI ARASINDAKİ İLİŞKİ *

MATEMATİK EĞİTİMİ VE MATEMATİK ÖĞRETİMİ ALANINDA YAPILAN TEZLERİN BİR DEĞERLENDİRİLMESİ ÖZET

ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ

İkinci Dereceden Fonksiyonlar Konusuna İlişkin 10.sınıf Öğrencilerinin Başarı, Özdeğerlendirme ve Tutumlar Arasındaki İlişki *

GİRİŞ İlköğretim ve ortaöğretimde öğrencilerin matematik dersinden başarısız olmaları önemli bir sorundur. Öğrencilerin başarılı olmalarını etkileyen

17 Ege Eğitim Dergisi 2004 (5): 17-23

Arş. Gör. Dr. Mücahit KÖSE

ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ - 1. Derece Bölüm/Program Üniversite Yıl Lisans Ortaöğretim Matematik Öğretmenliği

İşlevsel Piyano Becerilerinin Müzik Öğretmenleri İçin Önemi. Importance of Functional Piano Skills for Music Teachers

ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN PROBLEM ÇÖZME BECERİLERİ VE AKADEMİK BAŞARILARININ ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLERE GÖRE İNCELENMESİ

ARAŞTIRMACI FEN ÖĞRETİMİ YAKLAŞIMIYLA SINIF ÖĞRETMENLİĞİ 3. SINIF ÖĞRENCİLERİNİN BİLİMSEL YÖNTEM YETENEKLERİNİN GELİŞTİRİLMESİ

FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ FEN BRANŞLARINA KARŞI TUTUMLARININ İNCELENMESİ

Matematik Başarısı ve Anne Baba Eğitim Düzeyi 1 - doi: / IAU.IAUD.m /

Ölçme Araçlarında Bulunması Gereken Nitelikler. Geçerlik. Geçerlik Türleri. Geçerlik. Kapsam Geçerliği

ÖĞRETMEN ADAYLARININ ÖĞRETMENLİK MESLEK BİLGİSİ DERSLERİNE YÖNELİK TUTUMLARININ İNCELENMESİ (BALIKESİR ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ)

Transkript:

ISSN:1306-3111 e-journal of New World Sciences Academy 2011, Volume: 6, Number: 1, Article Number: 1C0370 EDUCATION SCIENCES Received: October 2010 Mesture Kayhan Altay Accepted: January 2011 Aysun Umay Series : 1C Hacettepe University ISSN : 1308-7274 mkayhan@hacettepe.edu.tr 2010 www.newwsa.com Ankara-Turkey SINIF ÖĞRETMENİ ADAYLARININ HESAPLAMA BECERİLERİ VE SAYI DUYULARI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ ÖZET Bu araştırmanın amacı, sınıf öğretmeni adaylarının hesaplama becerileri ile sayı duyuları arasındaki ilişkiyi incelemektir. Araştırmanın örneklemini, Ankara daki bir devlet üniversitesinin Eğitim Fakültesinde öğrenim görmekte olan 81 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Verilerin toplanması aşamasında, araştırmacılar tarafından geliştirilen Sayı Duyusu Testi ve Hesaplama Becerisi Testi kullanılmıştır. Toplanan verilerin analizinde frekans tabloları ve Pearson Korelâsyon katsayısından yararlanılmıştır. Araştırmanın sonuçlarına göre; öğretmen adaylarının sayı duyularının düşük olduğu, sayı duyuları ve hesaplama becerileri arasında pozitif, zayıf bir ilişki olduğu (r = 0,33) bulunmuştur. Ayrıca araştırmanın sonucunda iyi hesap yapmanın üst düzey düşünme becerisini geliştirmek anlamına gelmediği bir kez daha ortaya konulmuştur. Anahtar Kelimeler: Sayı Duyusu, Hesaplama Becerisi, Sayılar, Sınıf Öğretmeni Adayları ve Matematik Eğitimi AN INVESTIGATION OF THE RELATIONSHIP BETWEEN CALCULATION ABILITY AND NUMBER SENSE OF PROSPECTIVE ELEMENTARY TEACHERS ABSTRACT The purpose of this study was to investigate the relationship between the calculation ability and number sense of prospective elementary teachers. The sample of the study consists of 81 prospective elementary teachers attending to Faculty of Education which selected from a public university in Ankara. Data were collected by Number Sense Test and Calculation Ability Test developed by the researchers. Frequency tables and the Pearson correlation coefficient were calculated to analyze data. The result of the study indicated that prospective elementary teachers number sense was low and it was also found that there is a positive and low relation(r = 0,33)between number sense and calculation ability for the prospective elementary teachers. Furthermore, the results revealed that high skill in paper and pencil calculation is not necessarily accompanied by number sense. Keywords: Number Sense, Calculation Ability, Numbers, Prospective Elementary Teachers, and Mathematics Education

1. GİRİŞ (INTRODUCTION) Sayı duyusu tanımlanması oldukça zor bir kavramdır. Tanımı ve bileşenleri konusunda birçok araştırmacı tarafından farklı tanımlar ortaya atılsa da en genel tanımıyla sayı duyusu, sayıları esnek bir biçimde kullanma, sayılarla işlemlerde pratik düşünme, en etkin ve kullanışlı çözümü seçme, bazı durumlarda duruma uygun standart olmayan yolları yaratma, problemi kolaylaştırıcı durumlarda kıyaslama (referans) noktasını kullanma, kesirlerde kavramsal düşünme ve kesirlerde farklı gösterim biçimlerini kullanma becerisi olarak tanımlanabilir 6. Sayı duyusu Amerika daki Ulusal Matematik Öğretmenleri Konseyi nin (National Council of Teachers of Mathematics) çalışmalarıyla öne çıkmıştır 10. NCTM in, Okul Matematiği için Müfredat ve Değerlendirme Standartları (Curriculum and Evaluation Standards for School Mathematics) adlı kitabında, sayı duyusuna sahip çocukların özellikleri şu şekilde tanımlamıştır: Sayı duyusuna sahip çocuklar (1) sayıların anlamlarını çok iyi bir şekilde anlar, (2) sayılar arasında çoklu ilişkiler geliştirir, (3) sayıların göreceli büyüklüklerini fark eder, (4) sayılar üzerindeki işlemlerin etkilerini bilir, (5) çevresindeki genel olaylar ve nesnelerin ölçümleri için referans noktası (benchmark) geliştirir (NCTM, 1989, p. 38). Sayı duyusunun kökenine ilişkin psikologlar ve nörologlar tarafından öne sürülmüş farklı görüşler vardır 3 ve 7. Bazı kuramlar, insanların, tıpkı renk duyusu gibi sayı duyusuna sahip olduğunu ve bu duyulara sahip bir şekilde doğduğunu öne sürmektedir. Bir nörolog ve aynı zamanda matematikçi olan Dehaene (1997) Sayı Duyusu adlı kitabında, insanların içgüdüsel olarak beyninde sayıları algılayan bir sayı hücresi olduğunu ve yapılan hesaplamaların hepsinin beyin korteksindeki uzmanlaşmış nöron hücrelerinin harekete geçmesiyle meydana geldiğini iddia etmektedir. Dehaene (1997) sayı duyusunun belirli bir eğitime ihtiyaç duymadan kendiliğinden meydana geldiğini de savunmaktadır. Sayı duyusunun tamamen beynin yapısıyla ilişkili biyolojik bir donanım olduğunu iddia eden bu görüşe karşı olan görüşe göre ise sayı duyusuna içsel bir süreçten öte bir bilgi ve beceri olarak bakılması gerekir. Gersten ve Chard (1999) araştırmalarında birçok çocuğun bu kavramsal yapıyı informal bir biçimde anaokuluna gitmeden çevresindekilerle etkileşimleri sonucunda kazandıklarını belirtmişlerdir. Matematik eğitimcilerinin çoğunluğu tarafından benimsenen bu görüşe göre sayı duyusu durağan ve değişmez bir şey değildir. Bu anlamda bakıldığında, daha çok bir duyu olarak kabul edilen bu yetinin geliştirilebilmesi ve anlaşılabilmesi için daha fazla teorik ve deneysel bulgulara ihtiyaç vardır. 2. ÇALIŞMANIN AMACI VE ÖNEMİ (PURPOSE AND SIGNIFICANCE OF THE RESEARCH) İlgili alan yazında sayı duyusunun tahmin becerisi, uzamsal beceri ve zihinden hesaplama becerileri gibi birçok matematiksel beceriler ile ilişkisi sorgulanmıştır. Yapılan araştırmalarda, bazı öğrencilerin kâğıt-kalem kullanarak hesaplama yaptıkları testlerde oldukça başarılı oldukları halde, sayı duyusu testinde aynı başarıyı gösteremedikleri sonucuna varılmıştır 11 ve 12. İlköğretim düzeyindeki öğrencilerin sahip olması gereken becerilerden biri sayı duyusudur. Bu duyunun kazanılmasında sınıf öğretmenlerine düşen önemli görevler vardır. Bunun için öncelikle öğretmen adaylarının kendilerinin sayı duyularının gelişmiş olması beklenir. Herhangi bir hesaplamayla karşılaştığında çözüme yönelmeden düşünen, en kolay ve en kısa yolu bulmaya çalışan biri, sayı duyusunu kullanıyor demektir. Buna karşın, sayı duyusu gelişmemiş bireyler sayılarla ilgili bildiklerini, sayılar arasındaki ilişkileri, işlemlerin özelliklerini kullanıp kullanamayacaklarına bakmadan 1278

soruyu çözmeye girişmektedirler 6. Bu açıdan, sayı duyusunun kazandırılmasında önemli görevleri olan öğretmen adaylarının, hesaplama becerileri ile sayı duyuları arasındaki ilişkileri belirlemek araştırmanın temel amacını oluşturmaktadır. 2.1. Araştırma Problemleri (Research Problems) Bu çalışmada, sınıf öğretmeni adaylarının sayı duyuları ne düzeydedir ve bu öğretmen adaylarının sayı duyusu testi puanları ile hesaplama beceri testi puanları arasında anlamlı bir ilişki var mıdır? sorusuna yanıt aranmaktadır. 3. YÖNTEM (METHOD) 3.1. Araştırma Modeli (Design of the Study) Araştırma, sınıf öğretmeni adaylarının hesaplama becerileri ile sayı duyuları arasındaki ilişkinin belirlenmesi ile ilgili olduğundan ilişkisel araştırma modelindedir 2. 3.2. Çalışma Grubu (Participants) Araştırmanın çalışma grubunu 2009 2010 öğretim yılında Ankara daki bir devlet üniversitesinin sınıf öğretmenliği bölümünde, üçüncü sınıfta öğrenim gören 81 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Öğretmen adaylarının çoğunluğu (%72) kız öğrencilerdir. 3.3. Veri Toplama Süreci (Data Collection Process) Verilerin toplanması aşamasında, Uyarlanmış Sayı Duyusu Testi den yararlanılmıştır. Kayhan Altay (2010) tarafından, ilgili alan yazında tartışılan problemlerden yararlanılarak geliştirilen Sayı Duyusu Testi den uyarlanmış olan test 16 sorudan oluşmaktadır. Geçerlik ve güvenirlik çalışmaları yeniden yapılmış olan ölçeğin Cronbach alfa katsayısı 0,71 olarak belirlenmiştir. Bu teste paralel olarak araştırmacılar tarafından geliştirilen Hesaplama Becerisi Testi, sayı ve işlemlerle ilgili toplam 14 sorudan oluşmaktadır. Hesaplama becerisi testinde öğretmen adaylarından kâğıt-kalem kullanarak hesaplama yapmaları istenmiştir. Uyarlanmış sayı duyusu testinde ise öğretmen adaylarından soruları en kısa yoldan çözmeleri istenmekte, sayı duyusunun farklı özelliklerini kullanabilme becerileri ölçülmektedir. 3.4. Verilerin Çözümlenmesi ve Analizi (Coding and Analysis of Data) Hesaplama becerisi testindeki her bir doğru cevap 1, yanlış veya boş cevaplar 0 olarak kodlanmıştır. Uyarlanmış sayı duyusu testinde ise öğretmen adaylarının soruları çözerken sayı duyularını kullanma durumlarına göre puanlama yapılmıştır. Soruyu, sayı duyusunu kullanarak çözen öğretmen adaylarına 1 puan; hesap yaparak, standart-rutin yolla çözenlere veya doğru sonuca ulaşamayanlara 0 puan verilmiştir. Örneğin, sayı duyusu testinin 5. sorusunda öğrencilere 639 x 45 ve (630 x 45) + (8 x 45) işlemlerinden hangisinin sonucunun büyük olduğu sorulmuştur. Bu işlemlerin sonucunu ayrı ayrı hesaplama yapıp bulan birine 0 puan verilmiştir. Öte yandan hesaplama işlemi yapmadan (630 x 45) + (8 x 45) işleminin 638 x 45 işlemine eşit olduğunu fark edenlere 1 puan verilmiştir. Öğretmen adaylarının sayı duyuları ile standart (rutin) hesaplamaları kullanım yüzdeleri hesaplanmış, hesaplama becerileri ile sayı duyuları arasında ilişki olup olmadığını anlamak için Pearson Momentler Çarpımı Korelâsyon Katsayısı hesaplanmıştır. Değişkenler arasındaki ilişkilerin saptanmasının ardından, hesaplama becerisinin, sayı duyusunu ne oranda açıkladığını belirleyebilmek amacıyla determinasyon katsayısı (r 2 ) hesaplanmıştır. Bilindiği gibi, determinasyon katsayısı r 2 ; 1279

gözlenen değişkenliğin ne kadarının diğer değişken tarafından açıklandığını yorumlamada kullanılır ve korelasyon katsayısının (r) karesine eşittir 1. 4. BULGULAR VE YORUMLAR (FINDINGS AND INTERPRETATIONS) Bu bölümde araştırmadan elde edilen bulgulara ve yorumlara yer verilmiştir. Araştırma probleminin birinci kısmı, Sınıf öğretmeni adaylarının sayı duyuları ne düzeydedir? şeklindedir. Sınıf öğretmeni adaylarının sayı duyularını kullanma yüzdeleri soru bazında Tablo 1 de verilmiştir. Tablo 1. Sınıf öğretmeni adaylarının sayı duyusu testinde kullandıkları çözüm yollarının dağılımları (Table 1. The distribution of the strategies used by prospective elementary teachers when responding to number sense questions) Madde Çözüm Yolları % Madde Çözüm Yolları % 1 Standart hesaplama 84,0 Standart hesaplama 58,0 9 Sayı duyusu 16,0 Sayı duyusu 42,0 2 Standart hesaplama 43,2 Standart hesaplama 64,2 10 Sayı duyusu 56,8 Sayı duyusu 35,8 3 Standart hesaplama 33,3 Standart hesaplama 28,4 11 Sayı duyusu 66,7 Sayı duyusu 71,6 4 Standart hesaplama 82,7 Standart hesaplama 13,6 12 Sayı duyusu 17,3 Sayı duyusu 86,4 5 Standart hesaplama 32,1 Standart hesaplama 69,1 13 Sayı duyusu 67,9 Sayı duyusu 30,9 6 Standart hesaplama 79,0 Standart hesaplama 40,7 14 Sayı duyusu 21,0 Sayı duyusu 59,3 7 Standart hesaplama 25,9 Standart hesaplama 23,5 15 Sayı duyusu0 74,1 Sayı duyusu 76,5 8 Standart hesaplama 33,3 Standart hesaplama 79,0 16 Sayı duyusu 66,7 Sayı duyusu 21,0 Tablo 1 deki verilere dayanarak öğretmen adaylarının genel olarak soruların çözümlerinde sayı duyusu yerine standart (rutin) hesaplamaları tercih ettikleri söylenebilir. Bu bulgu daha önce yapılmış birçok araştırma bulgularıyla paralellik göstermekte ve onları desteklemektedir 8, 12, 13, 14 ve 16. Bu standart (rutin) hesaplamalar; paydaları eşitleme, rutin çarpma ve bölme işlemi yapma, ondalık sayıları kesirlere çevirme gibi tam sonuç bulmaya odaklı cevaplardır. Bu tür cevaplar öğrencilerin sayı duyusu becerilerini geliştirmelerine yardımcı olmamaktadır 8. Sayı duyuları soru bazında incelendiğinde öğretmen adaylarının en çok 3. 5. 7. 8. 11. 12. ve 15. sorularda sayı duyusundan yararlandıkları anlaşılmaktadır (bkz. Tablo 1). Sorular incelendiğinde bu soruların çoğunun tamsayılarda işlemlerle ilgili olduğu görülmektedir. Örneğin 8. soruda öğrencilerden 5000032 + 2000725 + 1000068 + 1000725 işleminin, 11. soruda ise 61 + 42 + 36 + 28 + 34 + 9 işleminin sonuçlarını kısa yoldan bulmaları istenmiştir. Sayı duyusuna sahip bireylerden, bu sorularda ilk olarak birbirini 10 a, 100 e tamamlayan sayıları toplamaları beklenir. (42 ile 28 sayısının toplanırken bir araya getirilip 70 denilmesi gibi.) Öğrencilerin yarıdan fazlası 8. (%66,7) ve 11. (%71,6) sorunun çözümünde alt alta toplama işlemi yapmak yerine sayı duyularını kullanabilmişlerdir. Üçüncü soruda 372 38 = 334 işlemi öğrencilere verilmiş ve 372 18 işleminin cevabının en kısa yoldan bulunması istenmiştir. Burada sayı duyusunu kullanan öğrencilerin 1280

çıkarma işlemini yapmak yerine verilen bir önceki işlemi kullanarak 334 sayısına 20 eklemeleri beklenmektedir. Sayı duyusunun kullanım yüzdesinin çok düşük olduğu sorular ise 1. 4. 6. 13. ve 16. sorulardır. Bu sorular kesirlerde ve ondalık sayılarda işlemlerle ilgilidir. Örneğin birinci soruda öğrencilerden 1/2 ile 6/7 arasında bir kesir yazmaları istenmiştir. Bu sorunun çözümünde öğretmen adaylarının çoğu payda eşitleme, kesirleri ondalık sayıya çevirme gibi kural odaklı çözüm yollarına başvurmuşlardır. Öte yandan sayı duyusu gelişmiş öğretmen adaylarının bu sorunun çözümü için kıyaslama noktasını kullanmaları ve şöyle düşünmeleri beklenmektedir: 1/2 kesri yarımdır. 6/7 kesri ise tama yakındır. O halde iki kesir arasında 3/5 kesrini yazabiliriz. Böyle düşünen öğrenciler kesirleri karşılaştırma veya sıralama işlemlerinde formül ya da kural ezberlemekten öte yarım, bütün gibi kesir kavramlarının anlamlarını oluşturabilmişlerdir. Sayı duyusunun kullanım yüzdesinin düşük olduğu bir diğer soru 4. sorudur. Bu soruda öğrencilerden 856,6 x 0,535 = 458281 işleminde virgülü yerleştirmeleri istenmiştir. Sayı duyusu gelişmiş bir bireyin bu sorunun çözümünde işlem yapmak yerine 0,535 ondalık sayısının yarıma yakın olduğunu fark etmesi ve bir sayıyla çarpıldığında sonucun çarpılan sayının yaklaşık olarak yarısına eşit olacağını bulmaları beklenmektedir. Bu soruda öğrencilerin ancak %17,3 ü sayı duyusuna başvurmuş, %82,7 si ise standart çarpma işlemi yaparak veya virgül basamaklarını sayarak çözümü bulmaya çalışmışlardır. Bilindiği gibi öğrencilerin ezbere dayalı, kural odaklı çözüm yoluna eğilimli olmaları düşünmelerini ve muhtemelen sayı duyularının gelişmesini engelleyici bir unsurdur 16. Araştırma probleminin ikinci kısmı; Sınıf öğretmeni adaylarının sayı duyusu testi puanları ile hesaplama beceri testi puanları arasında anlamlı bir ilişki var mıdır? şeklindedir. Yapılan çalışmada öğretmen adaylarının, sayı duyusu puanları ile hesaplama beceri testi puanları arasında pozitif ve anlamlı bir ilişki olduğu görülmektedir (r =.326, p.01). Bu katsayı öğretmen adaylarının sayı duyuları ile hesaplama becerileri arasında zayıf bir ilişki olduğunu göstermektedir. Korelâsyon katsayısının karesi olan r 2 =.11, sayı duyusu testindeki puanlarındaki toplam varyansın ancak %11 inin hesaplama puanları ile açıklanabileceğini göstermektedir. McIntosh ve diğerleri (1992) farklı düzeylerde yaptıkları araştırmalarında, öğrencilerin yazılı hesaplama becerilerinin gelişmiş olmasının, sayı duyularının da gelişmiş olmasını gerektirmeyeceğini belirtmişlerdir. Bu araştırmanın sonucu, McIntosh ve diğerlerinin iddialarını desteklemektedir. 5. TARTIŞMA VE ÖNERİLER (DISCUSSION AND SUGGESTIONS) Bu çalışma sadece Ankara daki bir devlet üniversitesinin sınıf öğretmenliği 3. sınıfında okumakta olan 81 öğretmen adayından elde edilen bulgulara dayanmaktadır. Bulgular, sınıf öğretmeni adaylarının sayı duyularının oldukça düşük olduğunu ortaya koymaktadır. Öğretmen adayları sayı duyusu gerektiren problemlerde genellikle ezbere dayalı yöntemler kullanmışlardır. Daha kısa, etkili ve pratik yöntemler yerine kavramsal düşünmeden uzak, hesaplama gerektiren ve uzun zaman alan çözüm yöntemlerini tercih etmişlerdir. Öğretmen adaylarının bu yaklaşımı uzun hesaplama işlemleri ve payda eşitleme gibi işlemsel yöntemlerdir. Matematik sadece uygulanacak bir dizi kuraldan ibaret değildir. Bu nedenle kural öğretiminden öte anlamlar üzerinde durulması ve tartışılması gerekir. Hatta bir probleme birden fazla çözüm yolunun ortaya atılması yeterli sayılmamalı, bu çözümlerin hangisinin daha etkili ve kısa olduğu, neden farklı oldukları hakkında sorgulamalar yapılmalıdır. 1281

Öğrencilere hesaplama işlemlerinin öğretimi sırasında veya öncesinde sayı duyularını geliştirmeleri için fırsatlar verilmesi oldukça önemlidir. Özellikle kesirler konusunun eğitimi sırasında zamanından önce verilen kuralların (payda eşitleme, kesirlerde bölme kuralı gibi) çok ciddi engelleri vardır. Bu kuralların hiç biri, öğrencilere işlemler ve anlamlar üzerinde düşünme fırsatı vermez. Öğrenciler anlamadıkları bir dizi kuralı takip ettiklerinde işlemlerin sonuçlarının mantıklı olup olmadığına ilişkin bir değerlendirme yapamayabilir ve ezberlenen bu kurallar kısa sürede unutulabilir 15. Mekanik olarak payda eşitlemesi yapmak yerine, akıl yürütmeye, tahmine ve sayı duyusuna dayanan bir yola başvurmak anlamlı öğrenmeyi sağlayıcı ve problem çözmede başarıyı artırıcı bir rol oynar 4. Araştırma sonucunda dikkate değer bir başka sonuç da sınıf öğretmeni adaylarının sayı duyuları ile hesaplama becerileri testinde farklı performanslar göstermeleridir. Genellikle öğretmen adayları, kâğıt-kalemle hesaplama yapmaları istendiğinde başarılı olmuşlar fakat hesaplama gerektirmeyen benzer problemlerin çözümlerinde sayı duyusunu kullanamamışlardır. Bu sonuç, Reys ve Yang (1998) ın araştırma bulgularıyla paralellik göstermektedir. İyi hesap yapmak her zaman üst düzey düşünme becerisinin bir göstergesi değildir. Bulunan cevabın doğru olup olmadığına karar vermek, sayı duyusu becerisinin kullanılmasını gerektirir. Bundan dolayı, öğretmenler, öğrencilerden doğru cevabı bulmanın ötesinde daha fazla beklenti içinde olmalıdırlar. Araştırmadan elde edilen bulgular doğrultusunda öğretmen yetiştirme programlarına ilişkin bazı önerilerde bulunulmuştur: 1. Öğretmen yetiştirme programlarının ders içeriklerinin yeniden yapılandırılmasıyla daha güçlü ve derin bir sayı duyusu bilgisine sahip öğretmenler yetiştirmek mümkün olabilir. Öğretmen yetiştirme kurumlarında öğretmen adaylarının yeterliliklerini artırmak için sınıf öğretmenliği adaylarının lisans programlarında yer alan Temel Matematik ve Matematik Öğretimi derslerinde sayı duyusunun öğrenimi ve öğretimine daha fazla yer ayrılmalı ve önem verilmelidir. Öğretmen adayları sayı duyusunu, önemini ve nasıl geliştirilmesi gerektiğini anladıklarında, öğrencilerin de sayı duyularının gelişimine yardımcı olabilirler. 2. Milli Eğitim Bakanlığı da vereceği hizmet içi eğitimlerle öğretmenlerin bu konuya dikkatlerinin çekilmesini sağlayabilir. Sayı duyusunun ilköğretim öğrencilerinin matematikteki gelişimlerindeki önemi konusunda öğretmenlerin farkındalıklarını sağlamak oldukça önemlidir. KAYNAKLAR (REFERENCES) 1. Büyüköztürk, Ş., (2002). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. İstatistik, araştırma deseni, SPSS uygulamaları ve yorum. Ankara: Pegem A Yayıncılık. 2. Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F., (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi. 3. Dehaene, S., (1997). The number sense: How the mind creates mathematics. New York: Oxford University Press. 4. Doughery, B.J. and Crites, T., (1989). Applying number sense to problem solving. Arithmetic Teacher, 22 25. 5. Gersten, R. and Chard, D., (1999). Number sense: Rethinking arithmetic instruction for students with mathematical disabilities. The Journal of Special Education, 33 (1), 18 28. 1282

6. Kayhan A.M., (2010). İlköğretim İkinci Kademe Öğrencilerinin Sayı Duyularının; Sınıf Düzeyine, Cinsiyete ve Sayı Duyusu Bileşenlerine Göre İncelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara. 7. Lipton, J.S. ve Spelke, E.S., (2003). Origins of number sense: Largenumber discrimination in human infants. Psychological Science, 14 (5), 396 401. 8. Markovits, Z. and Sowder, J., (1994). Developing number sense: An intervention study in grade 7. Journal for Research in Mathematics Education, 25 (1), 4 29. 9. McIntosh, A., Reys, B.J. and Reys, R.E., (1992). A proposed framework for examining basic number sense. For the Learning of Mathematics, 12 (3), 2 9. 10. National Council of Teachers of Mathematics, (NCTM) (1989). Curriculum and evaluation standards for school mathematics. Reston, VA: NCTM. 11. Reys, R.E., (1998). Computation versus number sense. Mathematics Teaching in the Middle School, 4 (2), 110 112. 12. Reys, R.E. and Yang, D.C., (1998). Relationship between computational performance and number sense among sixth- and eighth- grade students in Taiwan. Journal for Research in Mathematics Education, 29 (2), 225 237. 13. Reys, R., Reys, B., McIntosh, A., Emanuelsson, G., Johansson, B., and Yang, D.C., (1999). Assessing number sense of Students in Australia, Sweeden, Taiwan, and the United States. School Science and Mathematics, 99 (2), 61 70. 14. Tsao, Y.L., (2005). The number sense of preservice elementary school teachers. College Student Journal, 39 (4), 647 679. 15. Van de Walle, J.A., Karp, K.S., and Bay-Williams, J.M., (2010). Elementary and middle school mathematics: Teaching developmentally. Boston, MA: Allyn & Bacon. 16. Yang, D.C., (2007). Investigating the strategies used by pre-service teachers in Taiwan when responding to number sense questions. School Science and Mathematics, 107 (7), 293 301. 1283