ABDOMİNAL TRAVMALAR
Temel Cerrahi Aciller: Akut batın Travma
AKUT BATIN Nedenleri > Kanama > Perforasyon > İnflamasyon > Obstrüksiyon > Diğer (karın dışı)
Belirtiler Ağrı Bulantı / Kusma İştah durumu Kabızlık / İshal Ateş
Bulgular Hassasiyet Rebound Defans Distansiyon Barsak sesleri Sarılık Operasyon skarları ve fıtıklar
LABORATUAR Tam kan sayımı KCFT, BFT, Amilaz, Elektrolit ADBG ve PA AC İdrar tetkiki Batın USG MUTLAK Gebelik testi BT
Sağ Üst Kadran Ağrısı Durum Biliyer kolik, akut kolesistit Akut hepatit İpucu Tekrarlayan ağrı, murphy Sarılık, hepatomegali Piyelonefrit Ateş, disür KVAH + Retroçekal apandisit Konjestif Kalp yetm. Sağ alt lob pnömonisi Rebound, kayan ağrı Ödem, dispne Ateş, taşipne, bronşial solunum
Sol Üst Kadran Ağrısı Durum Dalak rüptürü Kot fraktürü Pankreatit Gastrit/Ülser Pnömoni İpucu Travma Travma Lab. testleri Tekrarlayan, yemekle ilişkili Ateş, solunum sıkıntısı
Sağ Alt Kadran Ağrısı Durum Akut apandisit Renal kolik/taş Testis torsiyonu Folikül kist rüptürü Over torsiyonu Pelvik enflamatuar hastalık Ektopik gebelik İpucu Kayan ağrı, iştahsızlık,rebound Kolik ağrı, hematüri Hassas ve ödemli testis Rebound, kayan ağrı Ani başlangıç, siklus ortası Ani başlangıç, adet kesilmesi Şiddetli ağrı, kusma
Sol Alt Kadran Ağrısı Durum Divertiküler hastalık Kolon Obstrüksiyonu Renal kolik/taş Testis torsiyonu Folikül kist rüptürü Over torsiyonu Pelvik enflamatuar hastalık Ektopik gebelik İpucu Yaşlı hasta, tekrarlayan ataklar Kolik ağrı, gaz çıkaramama Kolik ağrı, hematüri Hassas ve ödemli testis Rebound, kayan ağrı Ani başlangıç, siklus ortası Ani başlangıç, adet kesilmesi Şiddetli ağrı, kusma
Karın Dışı Nedenler MI, Perikardit, Pnömoni, Pnömotoraks Akut lösemi, orak hücreli anemi Diyabetik ketoasidoz, adddison krizi Herpes zoster, sinir kök kompresyonu İlaçlar Metabolik
Ne Yapmalı? Oral alımı kes IV sıvı başla Laboratuar iste İlgili uzman değerlendirene kadar ilaç uygulaması YAPMA!!
TRAVMA Travmada en önemli nokta zaman Trafik kazası, yüksekten düşme, ateşli ve delici- kesici alet yaralanmaları Travmaların yaklaşık % 50 sin de ölüm ilk birkaç dakikada olay yerinde ölüm Travmaların yaklaşık % 30 unda ölüm ilk birkaç saatte altın saat (golden hour)!!
Travma Algoritmi Hazırlık her acil servis kendi travma müdahale sistemini kurmalı Triaj Birincil bakı (ABC..) Resusitasyon İkincil bakı Takip Kesin tedavi ve bakım
Triaj Kabaca iki tip triaj şekli vardır: Hasta sayısı ve yaralanmaların ciddiyetinin mevcut kişi ve eldeki kaynakları aşmadığı durumlarda, hayati tehlikesi olan ve multipl sistem yaralanması olanlar önce tedavi edilir. Hasta sayısı ve yaralanmaların ciddiyetinin mevcut kişi ve eldeki kaynakları aştığı durumlarda, hayatta kalma şansı daha fazla olan, müdahalesinde daha az zaman, malzeme ve personel gerektiren kişilere Öncelikli olarak müdahale edilir.
Birincil bakı A (Airway) : Havayolu ve boyun güvenliği B (Breathing) : Solunum ve ventilasyon C (Circulaition) :Dolaşım ve kanama kontrolü D (Disability):Kısa nörolojik değerlendirme E (Exposure) :Hastanın tüm vücut değerlendirmesi
A Servikal kolar ( aksi ispat edilene kadar boyun travması) Agız içi aspirasyon ve airway Entübasyon
B Göğüs kafesinin hareketleri Solunum sesleri Krepitasyon, amfizem = Pnömotoraks 14 16 g branülü 2.İKA ve MK birleşim yerine sapla Toraks tüpü ve O2 inhalasyonu
C Kan basıncı, nabız, kanama kontrol edilir. Aktif kanamaya tampon Santral nabızların kontrolü En az 2 tane 14 ya da 16 G branül ile damar yolu Tercihen 0.9 NaCl ya da Ringer laktat Kan sağlanmalı
D Bilinç durumu Pupil çapı ve ışık refleksi Glaskow koma skoru
E Boyun Tüm ekstremiteler Üriner ve genital sistem
Resusitasyon Üriner ve gastrik kataterler Sıvı ve kan replasmanı EKG ve Kan Gazı Grafiler * PA Akciğer * Lateral servikal * Pelvis AP
İkincil Bakı Hikaye al A M P L E Allerji İlaçlar Özgeçmiş Son yemeği Olay Baş boyundan başlayarak tüm vücudu muayene et Laboratuar