V Ç N D E K L E R ÖNSÖZ...III KISALTMALAR...XV G R fi...1 B R NC BÖLÜM ANAYASA MAHKEMES N N PTAL KARARINDAN ÖNCE YABANCILARIN TAfiINMAZ MALLAR ÜZER NDEK HAKLARI I. Tapu Kanunun Yabanc Gerçek Kiflilerin Türkiye de Tafl nmaz Mal Edinmesini Düzenleyen ve Anayasa Mahkemesi Taraf ndan ptal Edilen Hükümleri...5 A. Anayasa Mahkemesinin ptal Karar na Konu Olan ve Tapu Kanununda Yap lan De ifliklikler...5 B. Tapu Kanunun ptal Edilen Hükümlerinde Öngörülen fiartlar...10 1. ptal Edilen Hükümlere Göre Karfl l kl l k lkesi...10 2. ptal Edilen Hükümlere Göre Kanunî S n rlay c Hükümlere Uyulmas...14 II. Tapu Kanunun Yabanc Tüzel Kiflilerin Türkiye de Tafl nmaz Mal Edinmesini Düzenleyen ve Anayasa Mahkemesi Taraf ndan ptal Edilen Hükümleri...15 III. Tapu Kanunun ptal Edilen Hükümleri Aç s ndan Özellik Arz Eden Hususlar...15 A. Kanunî Miras Yoluyla ntikal Eden Tafl nmazlarda Karfl l kl l k ve Kanunî S n rlay c Hükümlerin stisnas...15 B. Yabanc lar n S n rl Aynî Hak ktisaplar...16 C. Bakanlar Kurulunun Kamu Yarar ve Ülke Güvenli i Bak m ndan Yabanc lar n Tafl nmaz Mal Edinemeyece i Alanlar Belirleme Yetkisi...16
VI K NC BÖLÜM ANAYASA MAHKEMES N N PTAL KARARI VE BU KARARDAN SONRA YAPILAN YASAL DÜZENLEME I. Anayasa Mahkemesinin ptal Karar...18 II. Anayasa Mahkemesinin ptal Karar ndan Sonra 5444 Say l Kanun ile Düzenlenen Tapu Kanununun 35. Maddesi...22 A. 5444 Say l Kanunun Haz rl k Çal flmalar...22 B. 5444 Say l Kanun ile Düzenlenen Tapu Kanununun 35. Maddesinin Genel Olarak çeri i...33 1. 5444 Say l Kanun ile Düzenlenen Tapu Kanununun 35. Maddesi Aç s ndan Yabanc Kavram...33 2. Yabanc Gerçek Kiflilerin Tafl nmaz Mal ve S n rl Aynî Hak ktisaplar...34 3. Yabanc Ticaret fiirketlerinin Tafl nmaz Mal ve S n rl Aynî Hak ktisaplar...35 4. Yabanc Dernek, Vak f ve Kurulufllar n Tafl nmaz Mal ve S n rl Aynî Hak ktisaplar...35 5. Tafl nmaz Mallar n Miras Yoluyla Edinilmesi...35 6. Bakanlar Kuruluna Tan nan S n rlama Yetkisi...35 7. Askeri Bölge ve Güvenlik Bölgelerine liflkin Düzenleme...36 8. Mevzuata Ayk r Olarak Kullan lan Tafl nmaz Mallar...37 9. Tapu Kanununun 35. Maddesine 5444 Say l Kanun ile Getirilen Düzenlemenin Geçmifle Etkili Olarak Uygulanmas...37 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM YEN DÜZENLEMEYE GÖRE YABANCI GERÇEK K fi LER N TAfiINMAZ MALLAR ÜZER NDE MÜLK YET VE SINIRLI AYNÎ HAKLARI I. Yabanc Gerçek Kiflilerin Tafl nmaz Mal ktisaplar...38 A. Tapu Kanunun Yabanc Gerçek Kiflilerin Türkiye de Tafl nmaz Mal Edinmesine liflkin Hükümleri...38 B. Tapu Kanununda Yabanc Gerçek Kiflilerin Tafl nmaz Mal ktisaplar na liflkin fiartlar...39
VII 1. Karfl l kl l k lkesi...39 2. S n rlay c Kanunî Hükümlere Uyulmas...40 a. Genel Olarak...40 b. Tapu Kanununda Yer Alan S n rlamalar...40 aa. Tafl nmaz n Niteli i tibariyle Getirilen S n rlamalar...40 bb. Tafl nmaz n Miktar Aç s ndan Getirilen S n rlamalar...41 cc. Alan tibariyle Getirilen S n rlamalar...41 dd. Hassas Alanlarda veya Stratejik Yerlerde Kamu Yarar ve Ülke Güvenli i Bak m ndan Getirilen S n rlamalar...41 c. Tapu Kanununda Sözü Edilen S n rlay c Hükümlerin Yer Ald Di er Kanunlar...42 aa. Askerî Yasak Bölgeler ve Güvenlik Bölgeleri Kanunu...42 bb. Özel Ö retim Kurumlar Kanunu...43 cc. Mukabele-i Bilmisil Uygulanan Devletlerin Vatandafllar çin Getirilen S n rlamalar...44 II. Yabanc Gerçek Kiflilerin S n rl Aynî Hak ktisaplar...45 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM YEN DÜZENLEMEYE GÖRE YABANCI TÜZEL K fi LER N TAfiINMAZ MALLAR ÜZER NDE MÜLK YET VE SINIRLI AYNÎ HAKLARI I. Genel Olarak...47 II. Yabanc Ticaret fiirketlerinin Tafl nmaz Mal ve S n rl Aynî Hak ktisaplar...48 III. Yabanc Derneklerin Tafl nmaz Mal ve S n rl Aynî Hak ktisaplar...49 IV. Yabanc Vak flar n Tafl nmaz Mal ve S n rl Aynî Hak ktisaplar...51 V. Cemaat Vak flar n n Tafl nmaz Mal ve S n rl Aynî Hak ktisaplar...52
VIII BEfi NC BÖLÜM YEN DÜZENLEMEYE GÖRE YABANCILARIN M RAS YOLUYLA TAfiINMAZ MAL KT SABI I. Türkiye ile Aras nda Karfl l kl l k Bulunan Devlet Vatandafllar n n Miras Yoluyla Tafl nmaz Mal ktisab...55 II. Türkiye ile Aras nda Karfl l kl l k Bulunmayan Devlet Vatandafllar n n Miras Yoluyla Tafl nmaz Mal ktisab...56 ALTINCI BÖLÜM TÜRK YE DEK T CARÎ FAAL YETLER AÇISINDAN TAfiINMAZ MAL ED NMEDE YABANCILARA TANINAN KOLAYLIKLAR I. Özellefltirme Kanunu...57 II. Maden Kanunu...57 III. Petrol Kanunu...59 IV. Turizmi Teflvik Kanunu...60 V. Do rudan Yabanc Yat r mlar Kanunu...61 VI. Baz Yat r m ve Hizmetlerin Yap- fllet-devret Modeli Çerçevesinde Yapt r lmas Hakk nda Kanun...62 VII. Millî Parklar Kanunu...66 VIII. Kültür Yat r mlar ve Giriflimlerini Teflvik Kanunu...66 IX. Petrolün Boru Hatlar ile Transit Geçifline Dair Kanun...68 X. Elektrik Piyasas Kanunu...70 XI. Bankalar Kanununa Göre Yabanc Bankalar n Türkiye deki fiubeleri...71 XII. Endüstri Bölgeleri Kanunu...72 XIII. Petrol Piyasas Kanunu...74 YED NC BÖLÜM TAfiINMAZ MAL ED NMEDE TÜRK VATANDAfiLARIYLA Efi T MUAMELE GÖRECEK YABANCILAR LE DURUMLARI ÖZELL K GÖSTEREN YABANCILAR I. Türk Vatandafll n Do umla Kazanan ve Ç kma zniyle Türk Vatandafll ndan Ayr lanlar...76 II. Durumlar Özellik Gösteren Yabanc lar...80
IX A. Mülteciler ve Muhacirler...80 B. Vatans zlar... 82 III. Osmanl Hanedanlar...82 SEK Z NC BÖLÜM TÜRK YE DEK TAfiINMAZ MALLAR ÜZER NDE YABANCI DEVLETLERE TANINAN HAKLAR I. Tafl nmaz Mallar n Yabanc Devletlere Kiralanmas ve Tafl nmaz Mallar Üzerinde Yabanc Devletler çin rtifak Hakk Tesisi...85 II. Türkiye deki Yabanc Askerî Üsler...87 DOKUZUNCU BÖLÜM TÜRK YE DEK TAfiINMAZ MALLAR ÜZER NDE D PLOMAT K TEMS LC L KLERE VE KONSOLOSLUKLARA TANINAN HAKLAR I. Genel Olarak...91 II. Çok Tarafl Antlaflmalar...92 A. Diplomatik liflkiler Hakk nda Viyana Konvansiyonu...92 B. Konsolosluk liflkileri Hakk nda Viyana Konvansiyonu...94 III. Türkiye de Yabanc Temsilciliklerin ve Konsolosluklar n Tafl nmaz Mal Edinimi...94 A. Ecnebi Devletlere Ankara da Sefarethane ve Konsoloshane nfla Etmek Üzere Meccanen Arsa Tahsisi Hakk nda Kanun...94 B. Bo aziçi Kanunu...95 C. Türkiye nin Onaylad Çoktarafl Antlaflmalar...95 D. Türkiye nin Onaylad ki Tarafl Konsolosluk Antlaflmalar...95 E. Diplomatik Temsilcilik Binalar n n nflas çin Karfl l kl Arsa Tahsisine liflkin kili Antlaflmalar...97 1. Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Ukrayna Bakanlar Kurulu Aras nda Diplomatik Temsilcilik Binalar n n nflas çin Karfl l kl Arsa Tahsisine liflkin Protokol...97
X 2. Türkiye Cumhuriyeti ile Tunus Cumhuriyeti Hükümetleri Aras nda Birbirlerinin Ankara ve Tunus fiehirlerindeki Diplomatik Temsilciliklerinin Yerleflimleri Amac yla Arsa Takas na Dair Protokol...98 3. Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Azerbaycan Cumhuriyeti Hükümeti Aras nda Ankara ve Bakü de Diplomatik Temsilcilik Binalar nflas Amac yla Karfl l kl Arsa Tahsisine liflkin Protokol...99 4. Türkiye Cumhuriyeti ile Katar Devleti Hükümetleri Aras nda Ankara ve Doha fiehirlerinde Diplomatik Temsilcilik Binalar nflas Amac yla Karfl l kl Arsa Tahsisine Dair Protokol...100 5. Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Bosna-Hersek Bakanlar Kurulu Aras nda Saraybosna ve Ankara da Diplomatik Temsilcilik Binalar n n Yap m çin Karfl l kl Arsa Tahsisine liflkin Protokol...100 6. Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Belarus Cumhuriyeti Hükümeti Aras nda Diplomatik Temsilcilikler çin Karfl l kl Arsa Tahsisine liflkin Anlaflma...102 7. Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Mo olistan Hükümeti Aras nda Ankara ve Ulan Bator da Bulunan Arsalar n Diplomatik Misyonlara Karfl l kl Kiralanmas na liflkin Anlaflma...103 ONUNCU BÖLÜM TÜRK YE DEK TAfiINMAZ MALLAR ÜZER NDE ULUSLARARASI KURULUfiLARA TANINAN HAKLAR I. ç Hukukta Konuya liflkin Düzenlemenin Yoklu u...105 II. Uluslararas Kurulufllar n Kurucu Antlaflmalar nda Yer Alan Hükümler...105 ONB R NC BÖLÜM KAMB YO MEVZUATINDA YABANCILARA A T TAfiINMAZ MAL GEL RLER N N VE SATIfi BEDELLER N N YURT DIfiINA TRANSFER NE L fik N HÜKÜMLER I. Kambiyo Mevzuat Hakk nda Genel Bilgi...109 II. Kambiyo Mevzuat na Göre Yabanc lara Ait Tafl nmaz Mal Gelirlerinin ve Sat fl Bedellerinin Yurt D fl na Transferi...110 SONUÇ...112
XI EKLER...115 EK. 1 EK. 2 EK. 3 EK. 4 Tebaa-i Ecnebiyenin Emlâke Mutasarr f Olmalar Hakk nda Kanun (Ecanibin Hakk stimlâki Hakk nda Kanun)...117 Ecanibin Hakk- stimlâki Kanununun Birinci Maddesinde stisna Olunan Eflhas n Emlâk ve Arazisine Mahsus Kanun)...118 Tapu Kanununun 4916 Say l Kanun ile De iflik ve Anayasa Mahkemesi Taraf ndan ptal Edilen 35. Maddesi...119 Tapu Kanununun 4916 Say l Kanun ile De iflik 35. Maddesinin ptaline liflkin Anayasa Mahkemesi Karar...120 EK. 5 Tapu Kanununda De ifliklik Yap lmas na Dair 5444 Say l Kanun...170 EK. 6 Tapu Kanununda De ifliklik Yap lmas na Dair 5444 Say l Kanunun Gerekçesi...173 EK. 7 EK. 8 EK. 9 EK. 10 EK. 11 EK. 12 EK. 13 Tapu Kanununun 5444 Say l Kanun ile Düzenlenen 35. Maddesine liflkin Tapu ve Kadastro Genel Müdürlü ünün 20.1.2006 Tarihli ve 1617/2006-1 Say l Genelgesi...176 Tafl nmaz Mal Edinimi Konusunda Türkiye ile Aras nda Karfl l kl l k Bulunan Ülkelerin Listesi...182 Tafl nmaz Mal Edinimi Konusunda Türkiye ile Aras nda Karfl l kl l k Bulunmayan Ülkelerin Listesi...184 Ülkemizde Sadece Bina Mülkiyeti Edinebilen Ülkelerin Listesi...185 çiflleri ve D fliflleri Bakanl klar n n zniyle Ülkemizde Tafl nmaz Mal Edinebilen Ülkelerin Listesi...186 Hudutlar Dahilinde Tebaam z n Emlâkine Vaziyet Eden Devletlerin Türkiye deki Tebaalar Emlâkine Karfl Mukabelei Bilmisil Tedabiri ttihaz Hakk nda 1062 Say l Kanun...186 Türk Vatandafllar na Ait Olup Yugoslav Federatif Halk Cumhuriyetince Millilefltirilmifl Bulunan Mal, Hak ve Menfaatlerin Tasfiyesi Hakk nda 1135 Say l Kanun...187
XII EK. 14 EK. 15 EK. 16 EK. 17 EK. 18 * EK. 19 EK. 20 EK. 21 EK. 22 EK. 23 Türk Vatandafllar na Ait Olup Yugoslav Federatif Halk Cumhuriyetince Millilefltirilmifl Bulunan Mal, Hak ve Menfaatlerin Tasfiyesi Hakk ndaki 1135 Say l Kanunun 1988 Say l Kanunla De iflik 5 inci ve Ayn Kanunun 6 ve 10 uncu Maddelerinin Uygulanmas ile lgili Yönetmelik...193 Suriye Uyruklular n Mallar n n Tesbiti ve Bu Mallara El Konulmas Hakk nda Yönetmelik...198 Suriye Uyruklu Özel ve Tüzel Kiflilerin Hazinece El Konulan Mallar n n daresi Hakk nda Yönetmelik...201 Türkiye Cumhuriyeti ile Suriye Arap Cumhuriyeti Aras nda Emlâk Sorunlar n n Çözümlenmesine Dair Sözleflme...213 Romanya da Millilefltirme Tedbirleri veya Buna Benzer Kanunî ve darî Di er Tedbirlerden Zarar Görmüfl Türk Mal, Hak ve Menfaatlerinin Tasfiyesi Hakk nda Yönetmelik...223 Hilafetin lgas na ve Hanedan- Osmaninin Türkiye Cumhuriyeti Memaliki Haricine Ç kar lmas na Dair 431 Say l Kanun...227 Hilafetin lgas na ve Hanedan- Osmaninin Türkiye Cumhuriyeti Memaliki Haricine Ç kar lmas na Dair Olan 431 Say l Kanunun 2 nci Maddesinin De ifltirilmesi ve Ayn Kanuna Baz Maddeler Eklenmesi Hakk nda 5958 Say l Kanun...228 Cumhuriyetin 50 nci Y l Nedeniyle Baz Suç ve Cezalar n Aff Hakk nda 1803 Say l Kanunun lgili Hükümleri...229 3 Mart 1340 (1924) Tarihli ve 431 Say l Kanunla Hazineye Kalan Tafl nmaz Mallardan Baz lar n n Zilyedlerine Devri Hakk nda Kanun...230 Ecnebî Devletlere Ankara da Sefarethane ve Konsoloshane nfla Etmek Üzere Meccanen Arsa Tahsisi Hakk nda Kanun...233 * Yönetmeli in ad, yaz m hatas oldu u izlenimini vermektedir. Ancak Yönet - meli in ve Yönetmeli e iliflkin Bakanlar Kurulu Karar n n yay mland Res - mî Gazete deki metinde de ayn ifadeler yer ald ndan düzeltme yap la - mam flt r.
XIII EK. 24 EK. 25 EK. 26 EK. 27 EK. 28 EK. 29 EK. 30 EK. 31 EK. 32 EK. 33 Türkiye Cumhuriyeti ile Tunus Cumhuriyeti Hükümetleri Aras nda Birbirlerinin Ankara ve Tunus fiehirlerindeki Diplomatik Temsilciliklerinin Yerleflimleri Amac yla Arsa Takas na Dair Protokol...234 Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Azerbaycan Cumhuriyeti Hükümeti Aras nda Ankara ve Bakü de Diplomatik Temsilcilik Binalar nflas Amac yla Karfl l kl Arsa Tahsisine liflkin Protokol...235 Türkiye Cumhuriyeti ile Katar Devleti Hükümetleri Aras nda Ankara ve Doha fiehirlerinde Diplomatik Temsilcilik Binalar nflas Amac yla Karfl l kl Arsa Tahsisine Dair Protokol...237 Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Bosna-Hersek Bakanlar Kurulu Aras nda Saraybosna ve Ankara da Diplomatik Temsilcilik Binalar n n Yap m çin Karfl l kl Arsa Tahsisine liflkin Protokol...239 Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Belarus Cumhuriyeti Hükümeti Aras nda Diplomatik Temsilcilikler çin Karfl l kl Arsa Tahsisine liflkin Anlaflma...241 Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Ukrayna Bakanlar Kurulu Aras nda Diplomatik Temsilcilik Binalar n n nflas için Karfl l kl Arsa Tahsisine liflkin Protokol...243 Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Kazakistan Cumhuriyeti Hükümeti Aras nda Diplomatik Temsilcilik Binalar n n nflas çin Karfl l kl Arsa Tahsisine liflkin Anlaflman n Onaylanmas n n Uygun Bulundu u Hakk nda Kanun...245 Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Mo olistan Hükümeti Aras nda Ankara ve Ulan Bator da Bulunan Arsalar n Diplomatik Misyonlara Karfl l kl Kiralanmas na liflkin Anlaflma...246 Vak flar Kanununda De ifliklik Yap lmas na Dair 4778 Say l Kanun...248 Cemaat Vak flar n n Tafl nmaz Mal Edinmeleri, Bunlar Üzerinde Tasarrufta Bulunmalar ve Tasarruflar Alt nda Bulunan Tafl nmaz Mallar n Bu Vak flar Ad na Tescil Edilmesi Hakk nda Yönetmelik...249
XIV EK. 34 Türkiye de Faaliyette Bulunan Cemaat Vak flar n n Listesi...252 EK. 35 skan Kanunu ( lgili Hükümler)...259 EK. 36 kili Konsolosluk Antlaflmalar n n Listesi...263 EK. 37 EK. 38 15.4.2005 Tarihi tibariyle Türkiye Genelinde Tafl nmaz Edinen Yabanc Uyruklu Gerçek Kiflilere Ait Tapu ve Kadastro Genel Müdürlü ünün statistikleri...269 19.7.2003 Tarihinden 19.4.2005 Tarihine Kadar Tafl nmaz Edinen Yabanc Uyruklu Gerçek Kiflilere Ait Tapu ve Kadastro Genel Müdürlü ünün statistikleri...272 YARARLANILAN KAYNAKLAR...275