Uzaktan Eğitimde Yayın Yolu ile Öğretim Ortamları ve Teknolojileri 1 Erdal Gökhan KAPUCUOĞLU Ali AKIN
İÇERİK Uzaktan Eğitimin Yayın Yolu ile Öğretilmesi İşitsel Teknolojiler Radyo Teyp-Ses Kaseti Telefon Telekonferans Uzaktan Eğitimde Görsel İşitsel Teknolojiler Etkileşimli Çoklu Ortam (Multimedia) Öğretim Sistemleri Televizyon Uydu Televizyonu Video Konferans Masaüstü Video Konferans 2
UZAKTAN EĞİTİMDE YAYIN YOLU İLE ÖĞRETİM ORTAMLARI RADYO TELEVİZYON İŞİTSEL TEKNOLOJİLER TEYP-SES KASETİ UYDU ve UYDU TELEVİZYONU GÖRSEL-İŞİTSEL TEKNOLOJİLER GÖRSEL - İŞİTSEL TEKNOLOJİLER TELEFON VİDEO KONFERANS TELE KONFERANS VİDEO ve MASAÜSTÜ VİDEO 3
İŞİTSEL TEKNOLOJİLER RADYO TELE KONFERANS İŞİTSEL TEKNOLOJİLER TEYP-SES KASETİ TELEFON 4
RADYO Radyo ; İşitsel olarak geniş kitlelere bilgi aktarımı sağlayan, aynı zamanda insanları eğlendiren cihazdır. Eğitime destek veren ilk işitsel yayın organıdır. Radyo ile eğitimde hedef kitleye bilgiler eş zamanlı olarak sunulur. Öğrencilere çalışma planları hazırlanarak sunulur. Günümüzde eğitim amacıyla kullanımı giderek azalmaktadır. Radyo derslerinin hazırlanması süreci kapsar ve kendi alanında uzaman kişilerin bir araya gelerek çalışmasını gerektirir. 5
RADYONUN UZAKTAN EĞİTİMDE KULLANIMI Radyo Derslerinin Hazırlanması Radyo dersleri; düz anlatım, soru cevap, görüşme, oyunlaştırma, ya da tüm bunların karması şeklinde olabilir. Radyo derslerini hazırlayan tasarım ekibi: Proje yöneticisi Yapımcı - yönetmen Öğretim süreci tasarımcısı Alan uzmanı Senaryo yazarı Eğitim psikoloğu Ses uzmanı 6
RADYO DERSLERİNİN HAZIRLANMA SÜRECİ Yapım Öncesi İşlemler Yapım Yapım Sonrası İşlemler Gereksinimin Çözümlemesi Ses Geçirmezlik Kurgulama Hedeflerin Belirlenmesi İyi Akustik Stratejilerin Belirlenmesi Teknoloji Ayrıntılı Öykünün Hazırlanması Ders Senaryosunun Yazımı 7
RADYO DERSİ DEĞERLENDİRME FORMU Hazırlanan ders aşağıdaki kriterlere göre değerlendirilir. 8
RADYO DERSLERİNİN YARARLARI VE SINIRLILIKLARI Yararları Sınırlılıkları Kullanımı basit ve ucuzdur. Öğrenme ve öğretmede süreklilik sağlar. Ders yayınlarının kaydedilerek tekrar yayınlama imkanı sunar. Geniş kitlelere eş zamanlı ulaşım imkanı sağlar. Öğretimi zenginleştirmek için oyunlaştırma ya da müzik yöntem ve teknikleri kullanılır. Ünlü kişileri konuk ederek öğrencilerin derse güdülenmesini sağlar. Dersin hazırlanması zordur. Karşılıklı iletişim sağlanamaz. Anında dönüt verilme imkanı yoktur. Mekanların bağımsız olmasından dolayı öğrenci kontrolünün yapılamaması. Yayın saatlerinin herkese uygun olmaması. Öğrencinin dersi tekrar dinleme olanağı yoktur. Uygulama gereken dersler için uygun olmaması. 9
TEYP-SES KASETİ Teyp ; Sesi elektrik sinyallerine dönüştürerek depolayan ve istenildiğinde bu sinyalleri tekrar ses dönüştüren veri depolama kayıt cihazıdır. Ses Kaseti ; Sesleri depolamaya yarayan ve istenildiğinde erişilerek tekrar dinleme imkanı sunan cihazdır. 10
TEYP-SES KASETİ KULLANIMININ YARARLARI VE SINIRLILIKLARI NOT : Radyo da sıralamış olduğumuz yarar ve sınırlılıklar teyp-ses kaseti kullanımında geçerlidir Yararları Sınırlılıkları Düşük maliyetlidir. Tekrar dinleme olanağı sağladığından dolayı konunun pekiştirilmesini sağlar. Bantların üzerine tekrar kayıt yapılıp geri dönüşüm olanağı sağlar. Mekan sınırı olmaksızın her bilgi her yerden dinlenir. Tekrar tekrar dinlemek insanları sıkabilir ve dikkat dağınıklığı yaratır. Öğrenci denetim ve kontrolü eş zamanlı sağlanamaz. 11
TELEFON Telefon ; Yüz yüze görüşme imkanı olmayan kişiler arasında bilgi alışverişini sağlayan elektrikli ses alışverişi yapan cihazdır. 12
EĞİTİMDE TELEFON KULLANIMININ AVANTAJLARI Kişi bir bilgiye ihtiyaç duyduğu anda kolayca erişebilir. Bu da kolay öğrenmeyi ve bilginin kalıcılığını sağlar. Bilgiye ulaşmak için zaman ve mekan kısıtlaması yoktur. Öğretmen-öğrenci, öğrenci-öğrenci arasındaki iletişimi arttırır. Taşınabilir bilgi depolama aygıtı olarak kullanılabilir. Örneğin ders notunun fotoğrafını çekmek. Takvim özelliği sayesinde yapılacak ödev veya etkinlikleri hatırlamaya yarar. 13
TELEFON KULLANIMININ YARARLARI VE SINIRLILIKLARI Yararları Sınırlılıkları Ucuz ve verimli bir araçtır. Bilgiyi doğrudan ana kaynaktan almamızı sağlar. Eğitimde kullanılan diğer materyalleri destekleyici niteliktedir. Sadece işitsel olarak bilgi alışverişi sağlanır. Bilgi aktarımı sırasında teknik arızalar çıkabilir. Telefon ile eğitimin hazırlanması zor ve bir süreci kapsar. Öğrenci davranışlarına müdahale etmek zordur. 14
TELEKONFERANS Telekonferans ; Farklı coğrafyalarda bulunan 3 veya daha fazla, tek tek veya gruplar arasındaki iletişimi ses veya elektronik olarak sağlayan uzaktan konferans verme sistemidir. Telekonferans aracılığı ile ses, görüntü, veri, çizim vb. unsurların karşılıklı olarak paylaşılmasına olanak sağlar. Genellikle üniversitelerde ve akademik araştırmalarda kullanılır. 15
TELEKONFERANS KULLANIMININ YARARLARI VE SINIRLILIKLARI Yararları Sınırlılıkları Coğrafi farklılıkları ortadan kaldırarak eğitimde eşitlik sağlar. Kullanımı kolay ve ucuz bir sistemdir. Uzaktan eğitim uygulamalarında karşılıklı etkileşimi kolaylaştırır. İşitsel ve görsel bilgi aktarımı sunar. Televizyon sektöründe kullanımı yaygındır. Bilgi aktarımı sırasında teknik arızalar çıkabilir. İletişim sırasında işitsel ve görsel aktarımın eş zamanlı olarak sağlanamaması. Örneğin sesin geç gelmesi, görüntünün gelmemesi, sesin kesilmesi. Coğrafi sınırlılığın olmaması nedeniyle saat farkı ve kültürel farklılık sorun oluşturabilir. 16
GÖRSEL-İŞİTSEL TEKNOLOJİLER TELEVİZYON VİDEO ve MASAÜSTÜ VİDEO GÖRSEL İŞİTSEL TEKNOLOJİLER UYDU ve UYDU TELEVİZYONU VİDEO KONFERANS 17
TELEVIZYON Televizyon ; Görüntü ve seslerin eş zamanlı olarak elektromanyetik dalgalar halinde yayılma prensibine dayanan en yaygın haberleşme cihazıdır. Uzaktan eğitimde televizyon içeriği desteklemek, daha zengin kılmak, bireylerin bireysel öğrenmelerine yardımcı olmak amacıyla kullanılır. 18
TELEVİZYONUN UZAKTAN EĞİTİMDE KULLANIMI Televizyon Derslerinin Hazırlanması Televizyon dersleri; düz anlatım, soru cevap, görüşme, oyunlaştırma, ya da tüm bunların karması şeklinde olabilir. Televizyon derslerini hazırlayan tasarım ekibi: Proje yöneticisi Yapımcı - yönetmen Öğretim süreci tasarımcısı Alan uzmanı Senaryo yazarı Eğitim psikoloğu Grafik Uzmanı ve Video Grafik Uzmanı Ses uzmanı 19
TELEVİZYON DERSLERİNİN HAZIRLANMA SÜRECİ Yapım Öncesi İşlemler Yapım Yapım Sonrası İşlemler Planlama Bütçelendirme Araştırma Yaratıcı Yazı Yazma Çekim 20
TELEVİZYON DERSLERİNİN HAZIRLANMA SÜRECİ Yapım Öncesi İşlemler Yapım Yapım Sonrası İşlemler Gereksinimin Çözümlemesi Ses Geçirmezlik Kurgulama Hedeflerin Belirlenmesi İyi Akustik Stratejilerin Belirlenmesi Teknoloji Ayrıntı ve Resimli Öykünün Hazırlanması Ders Senaryosunun Yazımı 21
TELEVİZYON DERSİ DEĞERLENDİRME FORMU Hazırlanan ders aşağıdaki kriterlere göre değerlendirilir. 22
TELEVİZYON DERSLERİNİN ÖZELLİKLERİ Örgün eğitimdeki monotonluğu değiştirerek daha canlı bir hal alarak farklı gruplara hitap eder. Yapımı pahalı olmasına rağmen çok büyük kitlelere hitap ettiği için maliyeti düşer. Olayı anlatırken görüntünün de olması öğrencide kalıcılığı arttırır. Eğitimde fırsat eşitliği sağlar. Soyut düşünceler somutlaştırabilir. Öğrencide davranış değişikliği sağlanabilir. Eğitimin verimliliği artar. Tek başına kullanılabildiği gibi diğer ortamlarla da kullanılarak eğitimde materyal çeşitliliği sağlanır. 23
TELEVİZYON DERSLERİNİN YARARLARI VE SINIRLILIKLARI Yararları Sınırlılıkları Öğrenmeyi hızlandırarak zaman tasarrufunu sağlar. Öğrencide merak uyandırarak derse güdüler. Sınıfta yapılamayacak uygulamaları televizyon aracılığı ile gösterme. İçerik zenginleştirmek için film, video, animasyon, simülasyon vb. yararlanılması. Tv programlarındaki kişileri öğrencilere örnek rol aldırarak davranış değişikliğini ölçme. Karmaşık tasarımları göstererek kolay anlaşılır hale getirme. Tek yönlü bir iletişim aracı olmasıdır. Yapılan dersi izlemek için belirli bir mekanda bulunmak gerekir. Öğrenci denetiminin olmaması. Ders yayın saatlerinin hedef kitledeki herkese uygun olmaması. Ders tasarımı için uzman kadro gerekli olması. Yüksek maliyetlidir. 24
UYDU TELEVİZYONU Uydu Televizyonu ; Uydular aracılığı ile dünyanın her yerine sürekli bilgi alış verişi yapabilmektir. 25
VİDEO KONFERANS Video Konferans ; İki ya da daha fazla nokta arasındaki eş zamanlı ses, görüntü ve veri aktarımıdır. Genellikle akademik ve iş görüşmelerinde kullanılır. Uzaktan eğitimde verimliliği olumlu yönde arttırır. Telekonferansın gelişmiş halidir. Video konferans sistemleri kullanım biçimine göre 2 kategoriye ayrılır. Noktadan noktaya video konferanslar Tek noktadan çok noktaya olan video konferanslar. 26
VİDEO KONFERANSIN YARARLARI VE SINIRLILIKLARI Yararları Sınırlılıkları Hareketli görüntü aktarımı. Farklı coğrafyadaki uzman kişilere erişme imkanı. Eş zamanlı sanal iletişim sağlanır. Özel eğitim isteyen bireylere daha iyi bir öğrenim imkanı sunar. Farklı ortamlarda kullanılabilir. Örneğin beyaz tahta. Yüksek maliyetlidir. Teknik altyapıya bağımlılık vardır. Öğretmen eğitimi zorunluluğu. Teknik arızalar baş gösterebilir. Öğretmenin iyi yetiştirilmiş olması gerekir. Şirketlerin geliştirdiği yazılımlara bağımlılık vardır. 27
MASAÜSTÜ VİDEO KONFERANS Masaüstü Video Konferans ; İki ya da daha fazla nokta arasındaki eş zamanlı ses, görüntü ve veri aktarımının bilgisayar aracılığı ile gerçekleştirilen sistemdir. Masaüstü Video Konferans için gerekli bileşenler ; Tv Kart Kamera Bilgisayar Mikrofon Video Konferans Yazılımı 28
UZAKTAN EĞİTİMDE VİDEO KONFERANS VE MASAÜSTÜ VİDEO KONFERANSIN KULLANIMI Aynı Anda Video Telekonferans Grup Farklı Zamanlarda Bilgisayar Konferans Aynı Anda Bilgisayar Konferans Bireysel Farklı Zamanlarda Bilgisayar Konferans 29
KAYNAKÇA Kaya, Z.(2002). Uzaktan Eğitim. Ankara. Pegem Akademi VAROL, N.: Radyo ve Televizyonun Eğitim Amaçlı Kullanımı, Türk Cumhuriyetleri ve Asya Pasifik Ülkeleri Uluslararası Eğitim Sempozyumu, 24-26 Eylül 1997, Elazığ, S: 108-115 The Turkish Online Journal of Educational Technology TOJET April 2004 ISSN: 1303-6521 volume 3 Issue 2 Article 23 Uşun, S.(2006). Uzaktan Eğitim. Ankara. Nobel Yayınları http://cihanuzaktanegitim.blogspot.com.tr/2009/11/telekonferans. html 30