Pulmoner Hipertansiyon Ayırıcı Tanısında Solunum Fonksiyon Testleri Spirometri Doç. Dr. Funda Coşkun Uludağ Üniversitesi Göğüs Hastalıkları 1. Ulusal ADHAD Kongresi 26-29 Mayıs 2016 Kıbrıs
Amaç Solunum fonksiyon testi nedir ve nasıl ölçülür Nasıl değerlendirilir PHT da spirometrinin yeri Skleroderma hastalarının takibinde değerlendirme PHT hastalarının ayırıcı tanısında SFT kullanımı
Solunum Fonksiyon Testi Nedir? Fizyolojik non invaziv test, akciğer fonksiyonlarını ölçmemizi sağlıyor Statik ve dinamik volüm Bronşlardaki hava akımı Difüzyon kapasitesi Hiperreaktivite İnflamasyon Direnç
Niçin SFT Yapıyoruz? Hastalık tanısı ve prognozu belirlemek Hastalık yönetimi (hastanın kendini yönetmesi) Tedavi etkinliğinin ölçülmesi Pre-operatif değerlendirme
SFT Demek? Spirometri Reversibilite testi Vücut Pletismografisi Difüzyon testi Bronkoprovokasyon testi Exhale nitrik oksit Impulse osilometri KPET Arteryel kan gazı
SFT Puzzle ın Parçası
Olguya Bakış Yaş Boy Kilo İlaçlar Testin suboptimal olma nedenleri? Göğüs ya da karın ağrısı Oral ya da facial ağrı Stres inkontinansı Demans veya konfüzyon Sigara içim durumu
Hız ve Volüm Ölçümü
Akım Volüm Halkası Maksimal ekspiratuar akım (PEF) Ekspiratuar akım hızı, L/sn TAK FVC RV İnspiratuar akım hızı, L/sn Volüm (L)
Spirometri Öncesi 24 saat önce sigara içmemeli 4 saat önce alkol almamalı Kısa etkili bronkodilatör ilaçları 2 saat Uzun etkili bronkodilatör ilaçları 12 saat önceden kesmiş olmalı En az 2 saat aç kalmalı Testten önce 30 dakika egzersizden kaçınmalı
ATS 1994 ATS/ERS 2005 EKİPMAN PERFORMANS KRİTERLERİ EKİPMANIN DEĞERLENDİRİLMESİ KALİTE KONTROLU TEST MANEVRALARI ÖLÇÜM İŞLEMLERİ KABUL EDİLEBİLİRLİK TEKRARLANABİLİRLİK KLİNİK DEĞERLENDİRME REFERANS DEĞERLERİ/YORUMLAMA KALİTE DEĞERLENDİRMESİ TEKNİSYENE GERİ BİLDİRİM
FVC MANEVRASI YAPTIR HAYIR HAYIR HAYIR En yüksek FVC ve FEV1 i sapta Kabul edilebilir EVET Kabul edilebilir manevra 3 EVET Tekrarlanabilir EVET ATS 1994 ATS/ERS 2005 En iyi test eğrisinden (En yüksek FVC+FEV1) ile diğer parametreleri belirle KAYDET VE YORUMLA
Kabul edilebilirlik Spirogramda artefakt bulunmamalıdır: öksürmemeli erken bitirilmemeli efor değişkenliği olmamalı ağızlıktan kaçak olmamalı veya kapatılmamalı Test başlangıcı iyi olmalı: ekstrapolasyon volümü FVC nin % 5 i veya 0.15 lt den az, tepe akıma ulaşma süresi 120 msn den kısa olmalı
Kabul edilebilirlik Yeterli ekshalasyon yapılmalı: ekshalasyon süresi 6 sn olmalı, Volum-Zaman eğrisinde plato çizilmeli, Ekshalasyon sonunda 1 sn volum değişikliği olmamalı yaşlı veya obstrüksiyonu olanlarda 15 sn ye uzatılabilir
Öksürük Glottis kapanması Kaçak Değişken efor Erken sonlandırma
Tekrarlanabilirlik 3 kabul edilebilir spirogramda: En yüksek iki FVC arasındaki fark < 0.15 lt En yüksek iki FEV 1 arasındaki fark <0.15 lt Bu kriterler yoksa: Yeni testlerde uygunluk saptanana Toplam 8 test yapılana Testleri sürdüremeyene kadar En iyi üç test kayda alınır.
Tekrarlanabilirlik
Tekrarlanabilirlik
Ölçülen, beklenen ve beklenenin yüzdesi 60 Yaşında Erkek, 1.50 boy, FEV 1 1.75 Beklenen FEV1 %beklenen FEV1 Morris 2.25 78 Crapo 2.56 68 Knudson 1.71 102 Quanjer 2.23 78 Dockery 2.42 72 Glindmeyer 2.12 83 Brandli 2.68 65 Kerstjens et al, Thorax 1997
Tiffeneau oranı: FEV 1 / FVC oranı: FEV 1 % Solunumsal bozukluğun tipini (obstrüktif veya restriktif) belirlemede önemlidir. Genç, sağlıklı kişilerde bu oran % 75 in üzerindedir. Akciğerin elastik yapısındaki değişikliklere bağlı olarak yaşlılarda bu oran % 65-70 e kadar düşebilir. Obstrüksiyon Restriksiyon FVC normal veya artar azalır FEV 1 azalır azalır FEV 1 /FVC (%) azalır normal veya artar
Yaşlanma
Global Lung Initiative 2012 Quanjer,P.,&Stanojevic,S.(2012).Multi-ethnic reference values for spirometry for the 3 95- yr age range: the global lung function 2012 equations. The European Respiratory Journal, 40(6), 1324 1343
Evet FEV1/FVC 70 Hayır FVC %80 FVC %80 Evet Hayır TLC %80 Hayır Evet Hayır Evet TLC %80 Evet Hayır NORMAL RESTRİKSİYON OBSTRÜKSİYON MİKST DLCO %80 DLCO %80 DLCO %80 Evet Hayır Evet Hayır Evet Hayır NORMAL Pulmoner vasküler hst Göğüs duvarı Nöromüsküler İntersiyel akciğer hst. Astım kronik bronşit Amfizem
Pulmoner Hipertansiyon
Grup 1 PAH küçük pulmoner arterleri öncelikle etkileyen bir panvaskülopatidir. PAH arteriyel anormallikler birliktedir. İntimal hipeplazi, medial hipertrofi, adventisyal proliferasyon, trombosis, değişik derecelerde inflamasyon ve fleksiform arteriopati bu değişikliklerdir.
Solunum Fonksiyon Testleri Normal Rekstiktif patern
Altta yatan hastalığı tanımlamak ya da dışlamak için Kronik pulmoner emboli hastaların %20 sinde rekstriktif paternde solunum yetmezliği Normal sınırlarda DLCo DLCo < %55 PAH gelişimi ile ilişkili
Skleroderma+PHT Skleroderma ile PHT intertisyel alan tutulumu olmasa bile sık Sklerderma hastalarında pulmoner hipertansiyonu ön görebileceğimiz SFT parametresi mevcut mu?
PHAROS Çalışması PAH hastalarının %82 sinde FVC%/DLCo% >1,6 Iyi bir prediksiyon göstergesi
PHAROS Çalışması FVC%/DLCo% > 1.6 DLCo < %55 Pulmoner hipertansiyon için risk faktörü
Ayırıcı Tanı SFT diğer akciğer hastalıklarının ayırıcı tanısında kullanılır Astım, KOAH, İAH tanısında ve takibinde
Son Söz PHT a spesifik basit spirometri ile saptanabilen bir bozukluk yoktur Hafif rekstriksiyon saptanabilir Skleroderma için FVC%/DLCO% > 1.6 PHT gelişimi için risk faktörü olarak kullanılabilir Egzersiz sırasında IC azalabilir
fundacoskun@gmail.com