Çarklardan Çiplere. Sanayi Üretimi Aralık 2015 Alt Sektör Değerlendirmeleri TSKB Ekonomik Araştırmalar

Çarklardan Çiplere Sanayi Üretimi Aralık 2015 Alt Sektör Değerlendirmeleri TSKB Ekonomik Araştırmalar

2 İmalat Sanayii Genel Görünüm ve Beklentiler

2015 İhracatı: Zayıf Pazarlar ve Fiyatlar Geride bıraktığımız 2015 yılında, üretimin %30-35 inin ihracata yönelik olduğu imalat sanayiinde dolar bazında ihracat, neredeyse her ay geriledi. Yıl genelinde, bu küçülme dolar bazında %8 civarı gerçekleşirken, miktar bazında önceki yıla göre yaklaşık %2 lik bir artış oldu. Başlıca ihracat pazarlarındaki ekonomik/politik belirsizlikler zayıf dış talebin ilk açıklayıcısı olarak görünse de 2015 in ilk aylarından bu yana süregelen fiyat etkileri önemli bir faktör olarak karşımıza çıkıyor. Üretim yapısı gereği ihracattaki seyrin öncü göstergesi niteliğindeki hammadde ve ara malı ithalatı ise 2015 te %20 geriledi. Diğer yandan, EPDK verilerine göre ham petrol ithalatı 2015'te önceki yıla göre %43,4 artarak 25,1 milyon tona yükseldi. Emtia fiyatlarındaki gerileme ve petrol fiyatlarında önceki yıla göre %50 ye yakın düşüş gibi unsurlar özellikle kimya, tekstil gibi ilişkili ve ileri bağlantıları kuvvetli sektörlerde birim fiyatlar üzerinde aşağı yönlü baskı oluşturdu. 2016 da petrol fiyatlarında bir miktar toparlanma beklense de girdi fiyatlarına kısa sürede yansıması zor görünüyor. Diğer yandan, başta giyim, beyaz eşya ve otomotiv olmak üzere ihracatta AB pazarına yoğunlaşan sektörlerde euro/dolar etkisi ise yılın tamamında ihracat gelirlerine etki eden/etkisi süren önemli bir diğer faktör. 3

02/01/2013 02/03/2013 02/05/2013 02/07/2013 02/09/2013 02/11/2013 02/01/2014 02/03/2014 02/05/2014 02/07/2014 02/09/2014 02/11/2014 02/01/2015 02/03/2015 02/05/2015 02/07/2015 02/09/2015 02/11/2015 02/01/2016 Oca-13 Mar-13 May-13 Tem-13 Eyl-13 Kas-13 Oca-14 Mar-14 May-14 Tem-14 Eyl-14 Kas-14 Oca-15 Mar-15 May-15 Tem-15 Eyl-15 Kas-15 Oca-16 Oca-2013 Mar-2013 May-2013 Tem-2013 Eyl-2013 Kas-2013 Oca-2014 Mar-2014 May-2014 Tem-2014 Eyl-2014 Kas-2014 Oca-2015 Mar-2015 May-2015 Tem-2015 Eyl-2015 Kas-2015 Oca-2016 02/01/2013 02/03/2013 02/05/2013 02/07/2013 02/09/2013 02/11/2013 02/01/2014 02/03/2014 02/05/2014 02/07/2014 02/09/2014 02/11/2014 02/01/2015 02/03/2015 02/05/2015 02/07/2015 02/09/2015 02/11/2015 2015 İhracatı: Zayıf Pazarlar ve Fiyatlar 140 120 100 80 60 40 20 0 Ham Petrol Fiyatı (Brent-Dolar/Varil) 2,500 2,000 1,500 1,000 500 0 BDI (Baltık Kuru Yük Endeksi) Euro/Dolar Seyri 3.50 Dolar/TL Seyri 3.00 2.50 2.00 1.50 1.00 4

İmalat Sanayiinde Gelişmeler Ocak- Aralık %3,6 İmalat Sanayi Üretimi Takvim Etkisinden Arındırılmış %4,5 Aralık %4,3 8.3% 8.5% 4.5% 5.9% 6.8% -3.9% 0.5% -11.5% 0.0% 2015/2014 Aralık Üretim Değişim 46.5% 10.6% 5.3% 4.8% 6.5% 2.9% 0.3% 23.9% 7.1% 8.8% 9.2% -5.2% -3.0% İmalat sanayi, etkisi büyük ölçüde devam eden dışsal ve içsel faktörlerle yılı %3,6 üretim artışıyla tamamlamış oldu. Yılın son aylarında AB pazarlarındaki toparlanma, özellikle ihracatı bu pazara yoğunlaşmış beyaz eşya, hazır giyim gibi alt sektörlerin ihracatını bir miktar destekledi. 2015 te, dolar bazında %8 gerileyen ihracat, miktar bazında %2 arttı. Önceki aylarda da işaret ettiğimiz parite etkisi ve ihraç pazarlarındaki belirsizlikler ile artan AB içi ticaret, imalat sanayi genelinde ihracatı aşağı çeken faktörlerin başında geldi. 145 140 135 130 125 120 115 110 105 100 İmalat Sanayi Üretim Endeksinin Gelişimi 2014 2015 5

İmalat Sanayiinde Gelişmeler 2015 te imalat sanayi üretim artışına en fazla katkı sağlayanlar Üretimi aşağı çekenler Geçtiğimiz yıl imalat sanayideki %3,6 lık üretim artışına en fazla katkı motorlu kara taşıtları (%1,2), temel eczacılık ürünleri (%0,7) ile kok kömürü ve rafine edilmiş petrol ürünlerinden (%0,6) geldi. Rafineri ürünlerindeki artışta Tüpraş ın 2014 sonunda devreye aldığı yeni yatırımı (RUP) etkili oldu. Üretime negatif katkısı bulunan sektörler ise tekstil ürünleri (-%0,3), deri ve ilgili ürünler (-%0,1), cam-seramik-çimento (-%0,1) ile makine ve ekipman imalatı (-%0,1) 2015/2014 Döneminde İmalat Sanayi Sektörlerinde Üretim Değişimi 31.6% 21.9% 15.0% 14.7% 0.4% 1.6% 9.3% -3.7% 3.5% -10.9% -1.5% 6.1% 4.7% 3.6% 1.6% -1.6% -0.3% 2.3% 4.0% 0.3% -1.8% 7.2% 6

İmalat Sanayiinde Gelişmeler İmalat sanayi ihracatı 2015 yılında önceki yıla göre %8,3 azalırken ithalat %11 geriledi. İmalat Sanayi İhracat ve İthalat Değişimi (USD bazında) İmalat Sanayi İhracatı İmalat Sanayi İthalatı 3.4% 0.3% 0.8% 2015 Ocak 2015 Şubat -5.7% -6.4% 2015 Mart -3.8% 2015 Nisan -5.4% 2015 Mayıs 2015 Haziran -7.4% 2015 2015 Temmuz Ağustos -2.8% -2.5% 2015 Eylül 2015 Ekim -5.8% 2015 Kasım 2015 Aralık 2016 Ocak -12.8% -14.3% -19.1% -12.2% -10.4% -17.0% -13.6% -13.9% -10.0% -11.0% -13.3% -15.0% -21.1% -22.0% 7

İmalat Sanayiinde Gelişmeler 2015'te İhracat Miktar Değişimi Tutar Değişimi 30% 24% 26% 20% 10% 0% 7% 4% -5% -1%-9% 0% -11% -2% -11% 1% 14% 10% -4% -6%-14% -11% 7% 8% -6%-13% -3% -6% -10% -12% -2% -10% -20% -5% -5% -3% -4% -12% -13% -17% -8% -13% -13% -4% -7% -30% -27% 2015'te İthalat Miktar Değişimi Tutar Değişimi 30% 20% 10% 0% -10% -20% 0% -8% 18% 0% 2% -5% -10% -6% -20%-21% -7% -14% 8% 1% -3%-11% -1% -4% -14% 5% -3% 0% -8% -11%-1%-17% -7% 2% -2% -3% -1% -6% -5% -4% -10% 17% 9% -30% -40% -50% -41% 8

Ülke Gruplarına Göre İhracatın Seyri ($) 5% 9% 7% 11% 13% 6% 7% -2% 16% -2% 2% 6% 5% 0% 8% 4% Afrika AB Ülkeleri Bağımsız -4% Devletler -9% -8% Top. -6% Diğer Asya -12% -15% Diğer Avrupa -10% Kuzey Amerika Ortadoğu Uzakdoğu TOPLAM -4% -10% -12% -32% 2013/2012 2014/2013 2015/2014 9

Rusya ya İhracatın Seyri Toplam İhracattaki Değişim ($) 2015 Ocak 2015 Şubat 2015 Mart 2015 Nisan 2015 Mayıs 2015 Haziran 2015 Temmuz 2015 Ağustos 2015 Eylül 2015 Ekim 2015 Kasım 2015 Aralık 2016 Ocak -31.7% -40.0% -35.1% -44.2% -40.3% -36.1% -48.0% -36.5% -47.5% -28.0% -39.7% -46.4% 20% 0% -20% -40% -60% -80% -100% Sektör İhracatındaki Değişim ($) Gıda Tekstil Giyim Deri Kimya Kauçuk-Plastik Fab,Metal Ür, Elektrikli Teçhizat Makine-Teçhizat 2015/14 2016/15 Ocak -65.8% Motorlu Kara Taşıtları 10

İmalat Sanayi Ocak Ayı Beklentiler Ocak ta sanayi ihracatı %13,2 azalırken madencilik ürünleri ihracatı %14,5 geriledi. TİM verilerine göre ihracatı en fazla gerileyen sanayi sektörleri arasında geçen aya benzer şekilde mücevher (%40) veçelik (%26) yer alıyor. AB ye yönelik Ocak ayı ihracatında %6 lık bir gerileme görülüyor. Ocak ayı ortalama euro/dolar kurunun önceki yılın %7 gerisinde olduğu da unutulmamalı. AB ye alternatif pazarlarda devam eden gerilim ve belirsizlik ortamı bu pazara yönelimi artırsa da Ocak ayı zayıf dış talebe işaret ediyor. Rusya özelinde, Ocak ayı ihracatında görülen %65 lik gerileme ise bu pazarın önemli olduğu sektörlerde üretimi aşağı çeken faktörlerden. 2015 te imalat sanayi üretimini sürükleyicisi otomotivde, Ocak ta adet bazında otomobil üretimi %4, toplam üretim ise %5 geriledi. İmalat sanayi üretim endeksindeki ağırlığı/katkısı düşünüldüğünde, sanayi üretiminde otomotiv katkısının Ocak ta negatif olması (-%0,3-0,4) bekleniyor. Diğer sürükleyici sektör niteliğindeki inşaatta, Aralık ayı inşaat malzemeleri üretimindeki güçlü seyir ve 2015 yılı ilk çeyreğindeki sert hava koşullarının oluşturduğu baz etkisi nedeniyle büyüme bekleniyor. Ocak ayında çimento ve seramik başta olmak üzere inşaat bağlantılı alt sektörlerden sanayi üretime 0,5-1 puan civarında pozitif katkı geleceği tahmin ediliyor. Söz konusu beklentinin Şubat ve Mart ta da süreceği düşünülüyor. İSO Markit PMI Endeksi Ocak la birlikte üretim, yeni siparişler ve satın alma faaliyetlerinde art arda 3 ay yükseliş gerçekleşse de tümünde artış hızı yavaşladı. Kritik değer olan 50 nin üzerine çıkan endekse göre, imalat sanayi istihdamı artmaya devam ederken firmalar geleceğe yönelik yeni iş beklentilerindeki iyileşmeye paralel girdi stoklarını artırdılar. Yeni ihracat siparişlerinde ise son 6 ayda ilk kez düşüş oldu. 2015 yılında %10,6 artan konut satışlarındaki artış yılın son aylarında zayıflamış olsa da birkaç ay gecikmeli etki düşünüldüğünde, mobilya, beyaz eşya, ev tekstili, kapı-pencere profilleri gibi ilişkili alt sektörlerin üretimini desteklemeye devam edecek. Ancak Ocak ayındaki %2 lik azalma, sonraki aylarda desteğin daha sınırlı kalabileceğine işaret ediyor. Elektrik tüketim artışı Ocak ta %5,3 olarak gerçekleşti. Tüketimin ana kaynağı ısınma olsa da sanayi üretiminin de artışta etkili olduğu tahmin ediliyor. Öncü gösterge ve gelişmeler doğrultusunda, Ocak ta imalat sanayi üretiminde önceki yıla göre gerileme öngörülüyor. 11

İmalat Sanayi Beklentiler (2015 Ocak a Göre Değişim) Ana Metal Fabrikasyon Metal Ürünleri Gıda Tekstil Motorlu Kara Taşıtları Hazır Giyim Kimya Eczacılık Ürünleri Makine Teçhizat Cam- Seramik- Çimento Elektrikli Teçhizat Kauçuk ve Plastik 12

6.5% 0.3% -8.7% 5.5% -5.0% -1.9% -11.4% 6.6% 3.7% 9.0% 9.7% 1.3% -5.7% 3.0% -1.1% -4.9% 25.1% 38.6% 5.4% 4.5% Gıda İmalatı Gıda Üretim Endeksinin Önceki Yıla Göre Değişimi 1.6% 2.4% 2.5% 0.5% 8.7% 1.3% 3.6% 6.8% -1.4% 0.4% Seçili Alt Sektörler Bazında Üretim Değişimi % 2015 Aralık 2015/2014 İhracat: %-15,3 %-5,2 İthalat: %-4,1 %-8,3 Gerileyen ihracat ve durağan iç piyasa ile üretim yavaşladı Gıda üretimi Aralık ayında da Kasım ayında olduğu gibi ihracat pazarlarındaki daralmanın etkisiyle düşüş trendine devam ederken, 2015 yılı ortalama üretim endeksinin ise önceki yılla benzer seviyesini koruduğu görülüyor. Aralık ayında deniz ürünleri en yüksek üretim artışı kaydeden alt sektör olurken, sebze meyve ürünleri ise AB ülkeleri ve Orta Doğu ya azalan ihracata bağlı olarak en çok gerileyen alt sektör oldu. Yıl geneline bakıldığında ise önceki yıla göre artan rekolte sebebiyle tahıl ürünleri en çok artan alt sektörken, yağ ürünleri ise Ortadoğu ya azalan ihracat sebebiyle en çok gerileyen alt sektör konumunda. 13-5.1% -10.4% -3.9% Et Ürünleri Deniz Ürünleri Sebze - Meyve Ürünleri Süt Ürünleri Unlu Mamuller 2014/13 2015/14 2015/2014 Aralık Diğer Gıda Gıda ihracatı miktar endeksi Aralık ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre %2 gerilerken, yıl genelindeki gerileme ise %5 oldu. Hem Aralık ayı ihracatında hem de 2015 yılı ihracatındaki düşüşte öne çıkan ülkeler; Ortadoğu daki olumsuz gelişmelerden dolayı Irak ve Suriye nin yanı sıra uçak krizinden sonra uygulanmaya başlayan yaptırımlara bağlı olarak Rusya oldu. Değer bazında görülen %8 lik düşüş ise güçlü dolar ve küresel gıda fiyatlarındaki gerilemeye bağlı olarak hem aylık hem de yıllık bazda miktar endeksindeki azalışın üzerinde gerçekleşti. Aralık ayı özelinde ise Peru, Almanya ve İsrail ihracatın arttığı ülkeler oldu. Peru ya yapılan ihracatta en önemli kalem balık yağı. Yıl genelindeki işlenmiş ve işlenmemiş gıda hammaddesi ithalatı ile sektörün genel ithalatındaki düşüş paralellik göstermeye devam ediyor. Bir süredir gerileme trendinde olan gıda fiyatları, ABD dolarının güçlenmesi ve dünya ekonomisinin yavaşlamasının etkisiyle Aralık ayında önceki yılın aynı dönemine göre %17, Ocak ayında ise %16 gerilemiş durumda. Küresel gıda fiyatlarındaki düşüş trendinin devam etmesi ve işlenmemiş hammadde ithalatındaki %7 lik düşüş de dikkate alındığında Ocak ayında sektörün ithalatında düşüşün devam etmesi mümkün görünüyor. Ocak ta üretim gerilemesi sürebilir Her ne kadar son dönemde sağlıklı bir tahmine olanak vermese de kapasite kullanım oranlarındaki düşüş ve TİM verileri ile bir önceki aya göre değer bazında çift haneli azalış görülen Ocak ayı ihracat değerleri dikkate alındığında Ocak ayında üretim endeksinde Aralık ayındaki düşüşe benzer seviyede bir azalma görülebilir.

2013 2014 2015 Ocak 2015 Şubat 2015 Mart 2015 Nisan 2015 Mayıs 2015 Haziran 2015 2015 Ağustos 2015 Eylül 2015 Ekim 2015 Kasım 2015 Aralık 2015-0.1% -3.2% -0.9% 4.3% 2.5% -4.3% 7.1% 6.0% 2.1% -0.2% 6.2% 6.5% 3.6% 0.0% 8.3% 13.3% 10.1% 12.9% 13.1% 14.3% Ana Metal Sanayi Ana Metal Sanayi Üretim Endeksinin Önceki Yıla Göre Değişimi Alt Sektörler Bazında Üretim Değişimi 4.8% 0.4% -0.6% 1.9% 1.2% 1.9% 1.5% -0.9% -4.6% 10.2% 6.2% 2.9%-0.3% Aralık* Ocak-Aralık* İhracat: %39,5 %26,6 İthalat: %16,5 %0,8 Ana Demir- Çelik Boru/Profil Çeliğin İlk İş. Ürü. Değerli Ana Metaller Metal Döküm -7.9% -14.3% 2013/2012 2014/2013 2015/2014 Ocak-Aralık 2015/14 Aralık Ana demir- çelik ürünleri zayıf ama işlenmiş ürünlerdeki güçlü artış devam ediyor Aralık ayında ana metal sanayi üretim endeksi %2,9 artarken, 2015 yılında beklentilerimizin biraz altında (%0,3) azalış kaydetti. Aralık ayındaki artış imalat sanayinin bütünü ile kıyaslandığında daha düşük gerçekleşti. Aralık ta alt sektörler bazında ana demir çelik ürünlerinde azalış görülürken, çeliğin ilk işlenmesinden elde edilen ürünlerde %14,3 ve boru/profilde %10, metal dökümde %8 ve değerli ana metallerde %6,2 seviyesinde artış kaydedildi. Boru/profil ürünlerindeki artış TANAP gibi devam etmekte olan altyapı projelerinden; çeliğin ilk işlenmesinden elde edilen ürünler ile metal döküm ürünlerinde meydana gelen artış ise otomotiv ve beyaz eşya sektörlerinde meydana gelen iyileşmelerden kaynaklanıyor. Aralık ayında ithalatın değer bazında %16,5 azalış, 2015 yılında ise değer bazında %0,8 artış kaydettiği görülüyor. İhracat ise gerilemeye devam eden cevher fiyatlarının, ağırlıklı olarak hurdadan üretim yapan Türk üreticilerin global piyasalardaki rekabet gücünü olumsuz etkilemesi sonucunda 2015 yılında değer bazında %26,6 oranında azaldı. 2015 yılında demir çelik ürünleri ithalatı, ithalata karşı alınan önlemlere rağmen miktar bazında %38 arttı. 2015 yılında özellikle Dahilde İşleme Rejimi(DİR) nin etkisiyle sadece Çin den yapılan ithalat (ağırlıklı kısmı kütük) %199 oranında artarak 3 milyon ton seviyesine yükseldi. Söz konusu dönemde Çin den yapılan boru ithalatının %61 seviyesinde artış kaydetmesi, piyasada boru sektörünün de Çin tehdidi altına girmeye başladığının sinyalleri olarak algılanıyor. Ocak ta bir miktar iyileşme bekleniyor Demir çelik ihracatında miktar bazında meydana gelen artış, boru/profilde geçen yıl izlenen negatif baz etkisi ile çeliğin ilk işlenmesinden elde edilen diğer ürünlerin üretiminde süren artış trendi gibi gelişmelere bağlı olarak Ocak ayı ana metal sanayi üretim endeksinin geçen yılın yaklaşık %5 üzerinde seyredebileceği öngörülüyor. *Değerli metaller hariç 14

1.7% -1.0% -9.7% -5.0% 4.6% 1.9% -1.3% 6.0% 5.5% 6.2% -7.2% 5.1% -1.6% -1.1% 5.6% 14.3% 6.8% 13.0% 2.7% 25.4% Tekstil Ürünleri Tekstil Üretim Endeksinin Değişimi Alt Sektörler Bazında Üretim Değişimi 3.4% 1.1% -0.4%-0.6% 6.0% 12.1% -0.3% 4.5% Aralık Ocak-Aralık İhracat: %8,8 %11,9-3.7% İplik Dokuma Kumaş Örme Kumaş Ev Tekstili Dokusuz Kumaşlar İthalat: %5,1 %14,1-13.3% -9.5% -9.4% -6.7% -6.3% -17.6% 2013/2012 2014/2013 2015/2014 2015/14 Aralık Tekstil üretimi, yılbaşından bu yana üçüncü kez arttı Aralık ayında, Avrupa daki toparlanmaya karşın diğer önemli pazarlardaki ihracat kayıpları devam etse de, ithalata getirilen ek vergiler ve hazır giyim üretimindeki artış, tekstil üretimindeki artışta etkili oldu. Yıl genelinde ise %4 gerilediği izlenen tekstil üretiminde, özellikle Avrupa, Rusya ve Ukrayna gibi pazarlara yönelik ihracattaki daralmanın etkili olduğu görülüyor. Miktar bazında sektör ihracatı yılın son ayında Rusya nın uyguladığı ekonomik ve ticari yaptırımların da etkisiyle %2,2, 12 aylık dönemde ise %4,8 geriledi. Diğer yandan, İhracatçı Birlikleri Kayıtları na göre, sektöre sentetik elyaflar da dahil edildiğinde ihracat miktar bazında %5 artmış görünüyor. Euro/dolar paritesindeki gerileme, ana ihracat pazarı olan AB ülkelerinin gerek içeriden, gerekse diğer ülkelerden tedarikinin artması, Rusya, Ukrayna ve Ortadoğu ülkelerinin siyasi karışıklıklar ile emtia fiyatlarındaki düşüşlere bağlı olarak ekonomilerindeki zayıf görünüm, 2015 yıl genelinde dış talebin düşük seyretmesinde rol oynadı. Diğer taraftan 2015 yılbaşında İran ile Tercihli Ticaret Anlaşması nın yürürlüğe girmesi sonucu bu ülkeye olan tekstil ihracatında görülen %16 oranındaki artış, dış talep gerilemesini bir miktar bertaraf etti. Yıl genelinde nispeten iyi bir performans gösteren dokusuz kumaş üretimi, Aralık ayında düşük de olsa artmaya devam ederken ev tekstili, örme kumaş ve dokuma kumaşta pozitif seyir görüldü. Yıl geneline bakıldığında dokusuz kumaş dışındaki alt sektörlerde üretim kaybı yaşandı. Sentetik bazlı iplik ve kumaşlarda hammadde fiyatlarındaki düşüşe bağlı olarak ithalat artışının, ilgili ürünlerdeki üretimi olumsuz etkilediği düşünülürken, hazır giyim talebindeki artış ve ithalata getirilen ek vergilerin, kumaş ve ev tekstili üretimine olumlu etki ettiği tahmin ediliyor. Ocak ta sınırlı seviyede artış Türkiye İhracatçılar Meclisi verilerine göre Ocak ayında tekstil ürünleri ihracatı önceki yılın aynı ayına göre dolar bazında %7,8 düştü. Avrupa pazarlarında yılın önceki ayına göre iyi bir seyir izlenirken, BDT ve Ortadoğu ülkelerine yönelik ihracat kayıpları devam etti. Avrupa dış talebindeki iyi görünüm ve hazır giyim üretimi gerçekleşmeleri paralelinde Ocak ayı tekstil üretiminin bir önceki yılın bir miktar üzerinde gerçekleşeceği düşünülüyor. 15

4.8% 1.5% 5.9% 7.3% -3.2% -1.3% 1.9% -5.4% 2.3% 2.3% 0.9% -2.3% -3.4% 5.9% 9.6% 9.4% 11.3% 11.4% 10.6% 20.0% Hazır Giyim Hazır Giyim Üretim Endeksinin Değişimi 24.7% Alt Sektörler Bazında Üretim Değişimi Aralık Ocak-Aralık 1.7% 0.1% 1.4% 2.8%2.7% 12.3% 3.9% -1.1% 6.3% 8.5% 3.5% İhracat: %2,0 %9,2 İthalat: %6,0 %7,3-3.5% -3.7% -8.7% Dış Giyim İç Giyim Diğer Dokuma Eşyalar Örme Giyim Çorap 2013/2012 2014/2013 2015/2014 2015/14 Aralık Avrupa talebi hazır giyimi destekliyor Hazır giyim üretiminde Aralık ayı, yılın ikinci yarısındaki olumlu seyrin devam ettiği, üretimin artış eğilimini sürdürdüğü bir görünüm sergiledi. Önemli ihraç pazarlarındaki toparlanma Aralık ve yıl genelindeki üretim artışında etkili oldu. İhracat miktar bazında yılın 12 ayında sınırlı seviyede artış gösterirken, Aralık ayında Rusya pazarında devam eden ihracat kayıplarına karşın, Avrupa pazarlarındaki artan talebin etkisi ile %11,5 arttı. 2015 yılına sert düşüşle başlayan sektör ihracatı, Aralık ayında yıl geneline kıyasla üçüncü kez arttı. Almanya, Fransa, Hollanda gibi önemli pazarlarda euro bazında artış gerçekleşti. ABD, İspanya, İran gibi pazarlarda yüksek oranlı artışlar Aralık ihracatındaki artışta etkili oldu. Yıl genelinde dolar bazında %9,2 seviyesindeki ihracat kaybının, esas olarak euro/dolar paritesindeki ve hammadde fiyatlarındaki düşüşe bağlı olarak birim fiyat değişikliklerinden kaynaklandığı görülüyor. 2015 genelinde kur ve hammadde başta olmak üzere fiyat etkileri ile hem Çin hem de AB üyesi ülkelerdeki üretim karşısında Türkiye nin rekabet gücünde zayıflama olduğu gözleniyor. Çorap haricindeki temel alt sektörlerde üretim arttı. Özellikle dış giyim dışındaki dokuma eşyalardaki çok kuvvetli artış Avrupa pazarlarına bağlı görünüyor. Yılın 12 ayında en iyi üretim performansını dış giyim ve diğer dokuma giyim eşyaları olmak üzere dokuma eşyalar gösterdi. Ocak: İhracattaki seyir ve kapasite kullanım artışı üretim artışının işareti Türkiye İhracatçılar Meclisi verilerine göre Ocak ayında hazır giyim ihracatı %3,1 geriledi. Almanya, Fransa, İtalya, Hollanda gibi önemli pazarlarda dolar ve euro bazında ihracat kayıpları olduğu görülmekle birlikte, İspanya, Polonya, ABD, Rusya ve İran pazarlarında yüksek oranlı artışlar görülüyor. Kapasite kullanım oranındaki artış da dikkate alındığında, Ocak ta hazır giyim üretiminin sınırlı da olsa artış eğilimini sürdüreceği tahmin ediliyor. 16

Motorlu Kara Taşıtları 4.6% 4.5% 35.4% 30.6% Otomotiv Sektörü Adet Bazında Üretim Değişimi 25.5% 20.3% -13.6% 14.5% 15.4% 35.7% 0.0% 32.0% 12.0% 4.0% 16.0% -5.0% 100% 80% 60% 40% 20% 0% -20% -40% İç Pazar ve Euro/TL Yıllık Değişimleri 40% 30% 20% 10% 0% -10% -20% Aralık Ocak-Aralık Dolar Bazında İhracat: %2 -%5 Adet Bazında İhracat: %12 %12 2015: Otomotiv sektörü sanayi üretimin kalanından ayrıştı Türkiye otomobil ve hafif ticari araç pazarı 2015 yılında %25 büyüyerek 1 milyon barajını aştı ve Avrupa nın altıncı büyük pazarı konumuna ulaştı. 2014 yılının düşük baz etkisi oluşturması ve gerek yurtiçi gerekse uluslararası makroekonomik gelişmeler ve jeopolitik riskler paralelinde döviz kurunun daha da yükseleceği yönündeki tüketici algısı, araç talebinin öne çekilmesini sağlayarak, 2015 yılında araç satışlarını rekor düzeye yükseltti. Toplam ihracatın %8,7 daraldığı 2015 yılında, dolar bazında otomotiv ihracatı, euro/dolar paritesindeki hızlı gerileme sebebiyle, bir önceki yıla göre %5 azaldı. Oysa 2015 yılında sektör ihracatı, euro bazında %14 artış kaydetti. Otomotiv sanayinin ana pazarının AB olması dolar ve euro bazında ihracat değişimlerinin birbirinden farklılık göstermesine neden oluyor. 2015 yılında adet bazında otomotiv ihracatının, bir önceki yıla göre, %12 artmış olması dış talep koşulları açısından olumlu bir yılın geride bırakıldığını gösteriyor. AB de, özellikle İspanya, Portekiz ve İtalya da işsizlik rakamlarında, hanehalkı gelirinde ve tüketici güvenindeki toparlanmaya paralel yüksek iç pazar büyümeleri Ortadoğu, Kuzey Afrika ve Rusya pazarlarındaki olumsuz gelişmeleri bertaraf etti. 2015 yılında otomotiv sanayi hem iç hem de dış talep koşullarındaki olumlu seyir doğrultusunda, adet bazında, %16 üretim artışı kaydederek imalat sanayine ve toplam sanayi üretimine en fazla katkıda bulunan sektör oldu. Yeni yıl farklı olacak Yeni yılın ilk ayında adet bazında otomotiv iç pazarı %8, üretimi ise %5 daraldı. Beklentilerimiz doğrultusunda gerçekleşen Ocak ayı iç pazar verilerindeki bu daralmanın yıl ortasına kadar devam edeceğini düşünüyoruz. Yeni yılda iç pazar araç satışlarında görülen bu düşüşte euro/tl deki birikimli değer kayıplarının araç fiyatlarına zam olarak yansıması, taşıt kredisi faiz oranlarındaki, geçen yılın ilgili dönemine göre, 3 puanlık yükseliş, tüketici güvenindeki düşüş ve geçen yılın oluşturduğu yüksek baz etkisine paralel araç talebindeki doygunluk etkili oluyor. İç Pazar(Sol Eksen) Öte yandan, Avrupa pazarında 2015 yılından gelen güçlü seyir devam ediyor. Nitekim 2008 krizi sonrası Avrupa pazarında görülen uzun soluklu duraklama araç parkının yaşlanmasına yol açmıştı. Avrupa Merkez Bankası nın makro ekonomik istikrar sağlanana dek parasal genişlemeye devam edeceğini duyurması ve işsizlik rakamlarının gerilemeye devam etmesiyle birlikte tüketici güvenindeki toparlanmanın, 2016 yılında, sektöre yönelik talebi güçlendireceğini tahmin ediyoruz. İç pazar beklentileri olumsuz olmasına karşılık Avrupa pazarındaki büyüme beklentileri neticesinde Mercedes, Toyota, Tofaş ve Ford un 2016 yılı için açıkladığı yatırım tutarları 1,3 milyar dolarlık rekor seviyeye yükseldi. 2016 yılında otomotiv iç pazarının %13 daralacağını, toplam adet bazında üretimin ise %2,5 büyüyeceği tahmin ediliyor. Euro/TL 17

5.4% 5.3% 10.1% 3.6% 0.7% -4.1% -3.1% 1.2% -2.7% -5.1% 9.4% 6.9% 5.6% 7.6% 14.7% Kimyasalların İmalatı Üretim Endeksinin Önceki Yıla Göre Değişimi Alt Sektörler Bazında Üretim Değişimi Kimya sektörü üretim endeksi 2015 yılı artışı imalat sanayine paralel değişim gösterdi 2014 yılında ortalama varil başına 100 ABD doları seviyesinde seyreden ham petrol fiyatları, 2015 sonunda düşük talep ve petrol üreticisi ülkelerin arz tarafında herhangi ciddi bir kısıtlamaya gitmemelerinin etkisiyle 30 dolar seviyelerine kadar geriledi. Yüksek küresel petrol stokları ve petrol üretiminde kısıtlamaya gidilmemesi enerji maliyetlerini düşürürken kimyasalların imalatı Aralık ayında yılın en yüksek üçüncü büyümesine ulaştı, 2015 yılı ortalamasında ise toplam kimya sanayi üretim endeksi önceki yıla göre %3,6 büyüme kaydetti. 18 Alt sektörler bazında en yüksek üretim artışı, bina yapımı, konut satışlarındaki ve yenileme taleplerindeki artış ile boya dahil kaplayıcılarda ve Petkim in yılın ilk yarısından itibaren etilen ve PTA yatırımlarını kademeli olarak devreye almaya başlaması ile temel kimyasallarda görüldü. Aralık ayında ihracat miktar endeksi %3 gerilemekle birlikte yıllık bazda ortalama olarak önceki yıla benzer seviyede gerçekleşti. Aralık ayı ihracatındaki değer bazında gözlenen %8,5 seviyesindeki düşüş hammadde ve ara mamul maliyetlerindeki düşüşün son mamul fiyatlarına yansımaya devam ettiğine işaret ediyor. İthalatta ise miktar bazında Aralık ayındaki yatay seyre rağmen, yıllık ortalamalar karşılaştırıldığında 2015 yılında önceki yıla göre %4 oranında gerileme gözleniyor. Yıllık değer bazındaki %14,3 lük azalma ise miktardaki azalmanın yanı sıra hammadde maliyetlerindeki düşüşün de etkili olduğunu gösteriyor. İhracat tutarındaki gerilemenin yaklaşık %20 si Rusya dan kaynaklanırken, önemli ihracat pazarları arasındaki AB bölgesinde başta İtalya, Portekiz ve Almanya; Ortadoğu da ise Irak, İran ve Mısır a olan ihracatta da düşüş kaydedildi. İhracattaki gerilemenin neredeyse yarısı deterjan ve kozmetik alt sektöründe Rusya, Irak, İran, Cezayir ve Azerbaycan pazarlarında, üçte biri ise temel kimyasallarda ağırlıkla İtalya, Çin ve İngiltere de gerçekleşti. İthalattaki gerilemede ise beklendiği üzere temel kimyasallar öne çıkıyor. Ocak: Üretimde daralma tahmin ediliyor 3.3% 4.6% -6.2% -6.3% 0.4%3.6% 4.2%5.9% -0.4% 13.6% -2.2% 16.3% 6.2% 10.6% 3.6% Temel Kimyasallar Kaplayıcılar (Boya Dahil) Deterjan ve Kozmetik Diğer Kimyasallar 2014/13 2015/14 2015/2014 Aralık Suni/Sentetik Elyaf TİM in Ocak ayı ihracat verileri dolar bazında çift haneli düşüş gösterirken kapasite kullanım oranlarındaki düşüş, sektörün üretiminde Ocak ayında daralma yaşanması olasılığını güçlendiriyor. Aralık Ocak-Aralık İhracat: %8,5 %8,1 İthalat: %12,9 %14,3

72.9 77.5 72.7 72.8 72.7 72.6 73.7 75.1 74.5 75.2 73.2 76.2 75.6 76.0 74.5 75.4 72.8 75.5 76.3 76.0 75.0 75.3 77.0 74.7 Eczacılık Ürünleri İlaç Üretim Endeksinin Önceki Yıla Göre Değişimi 52.1% KKO Gelişimi % -5.0% 14.6% 9.0% 30.8% 33.6% 32.0% 23.3% 11.4% 32.7% 17.9% 22.3% 7.4% 0.3% 21.9% Aralık Ocak-Aralık İhracat: %15,8 %10 İthalat: %3,4 %2,6 2014 2015 Üretim artışını iç tüketim sürüklüyor Eczacılık üretim endeksi Aralık ayında yıl içindeki en düşük üretim artışını gerçekleştirirken, büyüme hızının azalmasında yeni üretim kapasitesinin devreye alımının tamamlanması etkili. Yıl genelinde %22 ye yaklaşan üretim artışı olumlu değerlendirilmekle birlikte üretilen ilaçların büyük oranda düşük birim fiyata sahip ve yerli tüketime yönelik eşdeğer ilaçlar oldukları veüretimde kullanılan etken maddelerin büyük oranda ithalata bağımlı olduğu hatırlanmalı. Aralık ayında aylık bazda ihracatın ithalatı karşılama oranı bir önceki yılın aynı ayına göre %18 den %21 e yükselmiş durumda. Yıl genelinde sektörün genel ihracat miktar endeksinde gerçekleşen %14,3 lük artış ortalama ihracat birim fiyatlarında hafif bir düşüşe işaret ederken Aralık ayı özelinde miktar endeksindeki artış %27 seviyelerinde bulunuyor. 2015 yılı geneline benzer şekilde Aralık ayı toplam ihracatının dörtte biri Güney Kore ye yönelik. Burada özellikle Abdi İbrahim ve İlko gibi önemli üreticilerin Güney Koreli şirketler ile üretim ve dağıtım konusundaki işbirliklerinin etkisi mevcut. Kapasite kullanım oranı artışa işaret ediyor Ocak ayı kapasite kullanım oranları geçtiğimiz yıla göre de bir önceki aya göre de artış gösterirken, fazlarla devreye giren yeni ilaç üretim kapasitesi de dikkate alındığında sanayi üretiminde Aralık ayı seviyelerinin hafif üzerinde bir büyüme görülmesi muhtemel görülüyor. 19

0.8% -4.1% -13.8% -4.5% -5.6% -6.7% -4.2% 5.0% 7.0% 6.4% 3.8% 3.2% 7.7% 5.8% 12.7% 18.3% Makine Teçhizat 7.4% Makine ve Teçhizat Üretim Endeksinin Önceki Yıla Göre Değişimi 2.7% 3.6% -0.5% 3.1% -2.3% 6.9% 4.0% -0.1% -3.0% -1.8% Alt Sektörler Bazında Üretim Değişimi Motor/Türbin Akışkan Gücü İle Tarım/Ormancılık Mak. Maden/İnşaat Mak. Aralık Ocak-Aralık İhracat: %5,0 %9,2 İthalat: %12,7 %9,1-7.1% -3.5% -5.5% -15.5% 2013/2012 2014/2013 2015/2014 Ocak-Aralık 2015/14 Aralık Makine Üretimi 2015 te daraldı Aralık ta makine teçhizat üretimi öngördüğümüzden daha düşük seviyede, %3 oranında geriledi. Yılın tamamında ise üretim %1,8 düştü. 2015 te toplamdaki gerilemeye karşın artış gösteren alt sektörler bulunuyor. 2015 yılında %3 ve üzerinde büyüme gösteren alt sektörler: tarım ve ormancılık makineleri (%3,2); gıda, içecek ve tütün işleme makineleri (%17,0); kağıt makineleri (%29,0) ve plastik makineleri (%5,1). İhracatta 2015 yılında miktar endeksinin %5,8 gerilemesi dolar bazındaki daralmanın yalnızca TL nin değer kaybından kaynaklanmadığını, belli başlı pazarlardaki sorunların önem taşıdığını gösteriyor. İthalatta da dolar bazındaki gerilemenin yanı sıra miktar endeksinde %6,3 gerileme gözleniyor. İhracatta 2014 te gerilemeyi telafi eden ABD, İran ve İngiltere pazarlarından hiçbiri 2015 te dolar bazında seviyesini koruyamadı. 2015 te önemli hacimde ihracat yapılan ülkelerden yalnızca Suudi Arabistan ve Mısır da ciddi boyutta artış görüldü. Suudi Arabistan a ihracat 271, Mısır a ihracat 228 milyon dolara ulaştı. Büyüyen Cezayir, Fas, Çin, Hindistan, Meksika, Güney Kore pazarlarındaki artışlar da kayıpları telafi edecek boyutta olmadı. Avrupa da en büyük pazar olan Almanya da 268 milyon dolarlık kayıp dikkat çekiyor. Ocak ta makine üretiminin azalması bekleniyor TİM verilerine Ocak ta makine ihracatı %14,5 daraldı. İhracattaki daralma ve iç talepte ihracat daralmasını telafi edecek bir gelişme gözlenmemesi nedeniyle Ocak ta makine üretiminin azalması bekleniyor. 20

-18.7% -25.2% -13.3% -4.1% 4.5% -15.5% -17.0% 3.4% 0.7% 4.9% 4.2% 9.3% 2.3% 7.3% 3.0% 4.6% 5.6% 12.3% Elektrikli Teçhizat Elektrikli Teçhizat Üretim Endeksinin Değişimi 17.8% 14.4% Alt Sektörler Bazında Üretim Değişimi Aralık Ocak-Aralık İhracat: %16,4 %13,1 10.5% İthalat: %0,7 %4,2 0.0% -6.9% -0.2% -3.3% 0.4% 1.7% -9.4% -12.7% 0.0% -5.2% 0.3% Elektrik Elekt. Dağıtım Motoru, ve Kontrol Jeneratör ve Cihazları Transformatör Akümülatör ve Pil Kablolama için Teller-Kablolar Elektrikli Aydınlatma Ekipm. 2014/2013 2015/2014 2015/14 Aralık Ev Aletleri Aralık ta üretim ve ihracattaki gerileme dikkat çekerken, 2015 te üretim önceki yılla aynı kaldı Beyaz Eşya (Adet) Üretim: %8,4 %8,3 İhracat: %4,4 %8,3 İthalat: %5,6 %14,8 Yılın son ayında ihracat 2015 ortalamasının üzerinde gerilerken, sektörün üretim değerinin yaklaşık yarısını oluşturan ev aletleri yıl boyunca nispeten daha pozitif görünümünü korudu. 2015 te yerli firmaların yurtiçi satışlarının %5,5 arttığı beyaz eşyada üretimi esas olarak yurtdışı talebin desteklediği görülüyor. Nitekim ihracat, üretimin %75 ini oluşturuyor. Paritedeki değişimin belirleyici olduğu 2015 te, dolar bazında %10 gerileyen ev aletleri ihracatının euro bazında %7,4 arttığı gözleniyor. Ev aletlerinden sonra ihracatta ikinci önemli alt sektör elektrik motorları, jeneratör ve transformatörler olarak öne çıkıyor. 2015 te %10 gerileyen ihracatta bu yılki en dikkat çekici gelişme, ihracat pazarlarında ilk sıraya yükselen Suudi Arabistan a yapılan satışlardaki artış (%65) oldu. Alt mal gruplarında ise ülkenin net ithalatçı konumda olduğu elektrik transformatörleri alımları göze çarpıyor. 2015 te sektör genelinde ihracatta en keskin gerileme Irak (%35), Azerbaycan (%48) ve Rusya da görülüyor (%56). Genel ihracat performansında, diğer imalat sanayi geneline benzer şekilde, önceki yıldan devralınan bölgesel belirsizliklere bu yıl Rusya daki ekonomik durgunluk ve yaptırımların etkisi ile başlıca partner AB ye satışlarda parite etkisinin de eklenmesinin kayıpları arttırdığı gözleniyor. Ocak ta yön aşağı İMMİB verilerine göre Ocak ayında ihracat, beyaz eşyada %12, elektrikli teçhizatta ise %14 geriledi. AB talebinin yanı sıra iç tüketimin beyaz eşya üretimini destekleyeceği, ancak dış talepteki daralmanın da etkisiyle elektrikli teçhizat sektörü üretim endeksinde Ocak ta %2-3 civarı gerileme öngörülüyor. 21

-2.8% -4.6% -0.4% -0.5% -0.4% -1.9% 0.4% 2.1% 0.4% 3.1% 7.2% 6.4% 7.5% 7.4% 11.5% 18.6% Cam-Seramik-Çimento vb. (Diğer Metalik Olmayan Mineraller) Metalik Olmayan Mineraller Üretim Endeksinin Değişimi 11.3% Alt Sektörler Bazında Üretim Değişimi Aralık Ocak-Aralık 3.4% 1.8% -4.6% 0.4% 3.9% 2.0% 5.5% 0.6% 4.8% -1.6% Cam Seramik Karo Seramik Sağlık Gereçleri Çimento İhracat: %12,8 %10,9 İthalat: %6,4 %11,4-14.0% -14.5% -4.4% -11.0% 2013/2012 2014/2013 2015/2014 Ocak-Aralık 2015/14 Aralık Aralık «baharı» ile inşaat malzemesi üretiminde rekor artış 2015 yılının son ayında inşaat malzemeleri üretimi, özellikle de çimento üretiminde önceki yıllara kıyasla rekor artış görüldü. Seçim sonrasına ertelenen yatırımlar, konut satışlarındaki pozitif seyir, hız kesmeden devam eden kentsel dönüşüm projeleri bu gelişimde etkili oldu. Hava koşullarının uygun seyretmesi de inşaat faaliyetlerine ve yapı malzemeleri üretimine olumlu yönde yansıdı. Yılın son çeyreğindeki güçlü seyir, ilk çeyrekte sert kış koşullarının olumsuz etkilerini telafi ederken yılın bütününde metalik olmayan mineraller üretimi %1,6 düştü. Bu düşüşte iç talepten ziyade cam, seramik, çimento gibi alt sektörlerde pazar kaybına bağlı olarak gerileyen ihracat etkili oldu. 2015 yılı ilk 10 ayında zayıf seyreden ihracat ve düşük iç talebe rağmen yeni başlanan inşaat yatırımlarıyla birlikte Kasım ve Aralık aylarında çimento üretim artışı iki haneli rakamlara ulaştı. Çimento üretiminde Kasım-Aralık ayındaki yaklaşık ortalama %13 lik artış (Aralık %18,6) neticesinde 2015 yılı çimento üretimi bir önceki yıl seviyesini yakaladı. (TÇMB ilk 11 ay verilerinden hareketle yurtiçi satışların da önceki yılı bir miktar geçtiği tahmin ediliyor.) Seramik karoda üretim Aralık ayında artış göstermekle birlikte yılın bütününde önceki yılın altında kaldı. Gerilemede ihracat düşüşü etkili oldu. 2015 yılsonu itibarıyla seramik kaplama malzemelerinde iç pazar satışları 236 milyon m 2, ihracat 77 milyon m 2 oldu. Seramik sağlık gereçlerinde ise yenileme talebindeki kuvvetli seyrin de etkisiyle üretim yılın bütününde %6,4 arttı. Seramik sağlık gereçleri yurtiçi satışları 155 bin tona ulaşırken, ihracat da 119 bin ton oldu. Küresel pazarlarda yaşanan daralma nedeniyle 2015 yılında seramik kaplama malzemeleri ihracatı geçen yılın aynı dönemine kıyasla miktar bazında %9,8, dolar bazında %19,5 azaldı. Avrupa ağırlıklı pazar yapısı seramik sağlık gereçleri ihracatındaki daralmanın, seramik kaplama malzemelerine göre daha sınırlı kalmasını sağladı. Seramik sağlık gereçleri ihracatı bir önceki yıla kıyasla miktar bazında %3, dolar bazında ise %12,2 oranlarında geriledi. 2016 nın ilk çeyreğinde üretim beklentileri yukarı yönlü İnşaat faaliyetlerinde 2015 yılının son çeyreğinde görülen canlanmanın 2016 yılının ilk aylarında da süreceği tahmin ediliyor. 2015 yılının ilk çeyreğinde sert hava koşulları nedeniyle inşaat ve inşaat malzemelerinde gözlenen zayıf performanstan kaynaklanan baz etkisinin de yardımıyla hem inşaat sektörü büyümesinde hem de çimento başta olmak üzere malzeme üretiminde %5-7,5 aralığında artış görülebileceği düşünülüyor.

-4.8% 0.6% 0.8% 1.6% 0.4% 5.9% -10.4% 4.1% 2.5% -1.4% 5.0% 3.8% 4.1% 2.8% 11.0% 14.1% 10.0% 40.5% Fabrikasyon Metal Ürünleri Fabrikasyon Metal Ürünleri Üretim Endeksinin Değişimi Alt Sektörler Bazında Üretim Değişimi Aralık Ocak-Aralık 24.9% İhracat: %4,4 %12,7 İthalat: %9,4 %1,6 3.7% 2.7% -2.5% 0.6% 5.5% 6.3% 9.3% 9.7% 6.5% 2.3% Metal Yapı Malzemeleri Metal Tank ve Rezervuarlar Silah ve Mühimmat Metallerin Dövülmesi Preslenmesi Metallerin İşlenmesi- Kaplanması Mutfak Eşyaları-El Aletleri-Hırdavat -7.7% -4.0% 2014/2013 2015/2014 Ocak-Aralık 2015/14 Aralık -8.0% -10.2% 2015 te üretim artışında otomotiv ve beyaz eşya etkili oldu Fabrikasyon metal ürünleri üretimi Aralık ta %6,5 ile beklentimizin üstünde artış gösterdi. 2015 yılı artışı ise %2,3 olarak gerçekleşti. Alt sektörlerde yıl genelinde en yüksek artış %14,1 le özellikle otomotive yönelik üretim yapan metallerin preslenmesi ve dövülmesi branşından geldi. Beyaz eşya ve makine sektörlerine üretim yapan metallerin kaplanması ve işlenmesi ile mutfak eşyaları-el aletleri de %4-5 artışla pozitif etki yaptı. Üretim değerinin %30 unu oluşturan metal yapı malzemeleri ise yalnız %0,6 artış gösterdi. Dolayısıyla sektörün ağırlıklı olarak otomotiv, beyaz eşya ve tüketim ürünleri talebiyle büyüdüğü görülüyor. Üretim değerinin yaklaşık %30 unu oluşturan ihracatta 2015 yılında önemli pazarlarda kayıplar oldu. Irak ta 335, Azerbaycan da 116, İran da 90, en önemli pazar Almanya da ise 78 milyon dolar kayıp görülürken; Suudi Arabistan da 44, Romanya da 39, Cezayir de 28 milyon dolar artış, kayıpları telafi etmeye yetmedi. Ocak ta üretim beklentisi durağan Ocak ta gerileyen otomotiv sanayi üretimi, ihracattaki düşüş ve genel olarak sanayi üretimindeki durgunluğa rağmen inşaattaki pozitif görünüm toplamda yatay seyre işaret ediyor. 23

-3.4% -0.3% -1.8% 0.6% 1.9% 2.3% 1.3% 1.5% 0.6% 0.9% 1.9% 0.9% 2.1% 4.1% 5.3% 5.3% 6.7% 5.9% 5.0% 5.9% 7.4% 9.1% 7.4% 6.0% Kauçuk ve Plastik Ürünleri Üretim Endeksinin Önceki Yıllara Göre Değişimi Alt Sektörler Bazında Üretim Değişimi 18.0% 3.2%3.5% 2.4% 1.3%-0.9% 7.4% -0.2% 6.7% 3.0% 5.3% 1.6% Kauçuk Ürünler Plastik Ürünler Pl. Levha-Tüp- Profil Pl. Ambalaj Malz. Pl. İnşaat Malz. Diğer Pl. Ürünler Aralık Ocak-Aralık İhracat: %10,6 %14 İthalat: %4,9 %7-6.1% -3.9% -11.2% 2013/2012 2014/2013 2015/2014 Ocak-Aralık 2015/14 Aralık İhracat düşüşü üretim artış hızını yavaşlattı Kauçuk ve plastik ürünler imalatı yılın genelinde aylık bazda dalgalı bir seyir izledi. Yılın son çeyreğine gerek bir önceki ayın ertelenmiş talebi gerekse geçtiğimiz yılın baz etkisinin de yardımı ile yüksek bir üretim artışı ile girildikten sonra, Aralık ayında üretim artışı beklentilerimizin üzerinde gerçekleşerek yıllık ortalama seviyesinin üzerine çıkmış oldu. Aralık ayında alt sektörler bazında en yüksek artış aralarında otomotiv, perakende tüketim malzemeleri, elektrikli teçhizat gibi farklı sektörlere yönelik imalatın bulunduğu diğer plastik ürünler grubunda yaşandı. Plastik inşaat malzemeleri ile plastik yarı mamul imalatının da içinde bulunduğu plastik levha, tüp ve profil grubu haricindeki diğer tüm alt sektörlerden de Aralık ayı üretimine pozitif katkı geldi. Yıl genelinde kauçuk ve plastik ürünleri ihracatında devam eden düşüş trendinin Aralık ayında da devam ettiği görülüyor. Miktar endekslerindeki değişim incelendiğinde ise ithalatta yatay seyir korunurken ihracattaki azalışın %5 ile sınırlı olduğu ve petrol bazlı hammadde fiyatlarındaki düşüşün etkisi ile birim satış fiyatlarındaki düşüşün değer bazındaki yüksek gerilemede etkili olduğu ortaya çıkıyor. Ocak üretiminde aşağı yönlü beklenti Mevsimsellik, Ocak ayı kapasite kullanım oranının geçmiş yılların altında bir seyir göstermesi ve ihracat pazarlarındaki daralmanın devam edeceği beklentisi ile birlikte üretimde daralma yaşanması muhtemel görünüyor. 24

02/01/2013 02/03/2013 02/05/2013 02/07/2013 02/09/2013 02/11/2013 02/01/2014 02/03/2014 02/05/2014 02/07/2014 02/09/2014 02/11/2014 02/01/2015 02/03/2015 02/05/2015 02/07/2015 02/09/2015 02/11/2015 02/01/2016 Oca-13 Mar-13 May-13 Tem-13 Eyl-13 Kas-13 Oca-14 Mar-14 May-14 Tem-14 Eyl-14 Kas-14 Oca-15 Mar-15 May-15 Tem-15 Eyl-15 Kas-15 Oca-16 8.7% 8.1% 6.2% 6.2% 5.6% 5.5% 5.4% 4.9% 4.7% 4.1% 11.3% 15.1% Ek - 1 Üretim Değerinden Alınan Paylar (2014) Tüketici Güven Endeksi 2014 2015 2016 Euro/Dolar Seyri İmalat Sanayi KKO Gelişimi 76.4 76.0 75.5 75.4 75.3 74.8 74.4 73.9 73.6 73.3 72.4 72.7 74.9 74.6 74.4 73.7 74.1 72.8 72.4 75.9 75.1 74.8 75.9 74.9 25

Ek - 2 Dünya Emtia Fiyatları* 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2015 I 2015 II 2015 III 2015 IV Ara-15 Metal Endeksi 169,0 136,5 202,3 229,7 191,0 182,9 165,3 126,1 137,4 135,5 120,9 110,7 109,1 Bakır 6.963,5 5.165,3 7.538,4 8.823,5 7.958,9 7.331,5 6.890,4 5.510,5 5.833,2 6.056,6 5.267,1 4.884,9 4.799,9 Alüminyum 2.577,9 1.669,2 2.173,0 2.400,6 2.022,8 1.846,7 1.857,6 1.664,7 1.802,1 1.770,3 1.592,4 1.493,9 1.467,9 Kalay 18.466,6 13.602,7 20.367,2 26.051,4 21.109,4 22.281,6 21.965,3 16.066,6 18.370,0 15.589,8 15.229,6 15.077,2 14.745,3 Nikel 21.141,5 14.672,4 21.810,0 22.909,1 17.541,7 15.030,0 16.665,0 11.862,6 14.392,8 13.055,8 10.578,9 9.423,0 9.244,3 Çinko 1.884,8 1.658,4 2.160,4 2.195,5 1.950,0 1.910,2 2.146,7 1.931,3 2.078,2 2.192,2 1.842,9 1.611,8 1.583,3 Kurşun 2.093,3 1.719,4 2.148,2 2.400,7 2.063,6 2.139,8 2.098,6 1.787,8 1.810,4 1.942,2 1.717,0 1.681,7 1.618,4 Buğday 325,9 223,4 223,7 316,2 313,3 312,2 285,4 199,0 238,8 216,1 178,7 162,3 157,7 Mısır 223,2 165,5 186,0 291,8 298,4 259,0 193,2 169,8 174,2 168,4 169,5 167,1 166,0 Pamuk 71,4 62,8 103,5 154,6 89,2 90,4 83,4 70,4 68,8 72,3 71,0 69,5 69,2 Petrol IMF 97,0 61,8 79,0 104,0 105,0 104,1 97,0 50,8 51,8 60,4 48,8 42,2 43,1 Kaynak: IMF, Kalkınma Bakanlığı (*) 2005 = 100 (1) IMF Tahmini (2) Dated Brent, West Texas ve Dubai Fateh spot piyasa fiyatı ortalaması 26

Bu rapor, Türkiye Sınai Kalkınma Bankası A.Ş. nin uzman kadrosunca güvenilir olarak kabul edilen kaynaklardan elde edilen verilerle hazırlanmıştır. Raporda yer alan görüşler ve öngörüler, rapor kapsamında belirtilen ve kullanılan yöntemler ile sektör temsilcileriyle yapılan görüşmelerle üretilen sonuçları yansıtmakta olup bu verilerin tamlığı ve doğruluğundan Türkiye Sınai Kalkınma Bankası A.Ş.'nin herhangi bir sorumluluğu bulunmamaktadır. Raporda yer alan sonuçlar, görüşler, düşünceler ve öngörüler, Türkiye Sınai Kalkınma Bankası A.Ş. tarafından açık ya da gizli olarak bir garanti ve beklenti oluşturmaz. Diğer bir ifadeyle; bu raporda yer alan tüm bilgi ve verileri kullanma ve uygulama sorumluluğu, doğrudan veya dolaylı olarak, bu rapora dayanarak yatırım kararı veren ya da finansman sağlayan kişilere ait olup, elde edilen sonuçtan dolayı üçüncü kişilerin doğrudan ya da dolaylı olarak uğradıkları zarardan Türkiye Sınai Kalkınma Bankası A.Ş. hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz. Bu doküman ileriye dönük tahminleri de kapsamaktadır. Türkiye Sınai Kalkınma Bankası A.Ş., bu tahminlere ulaşılamaması ya da Rapor daki bilgilerin tam ve doğru olmamasından sorumlu tutulamaz. 2016 Bu raporun tüm hakları saklıdır. Türkiye Sınai Kalkınma Bankası A.Ş. nin izni olmadan raporun içeriği herhangi bir şekilde basılamaz, çoğaltılamaz, fotokopi veya teksir edilemez, dağıtılamaz. 27