MİLLİ GELİR VE BÜYÜME Kaynak: TÜİK SANAYİ SEKTÖRÜ

Transkript

1 EYLÜL 1 Yurtiçi Hâsıla (GSYH), 1 Gayrisafi yılının. çeyreğinde, önceki yılın aynı dönemine göre %3,1 oranında büyüyerek ılımlı bir tempo sergiledi. Bu dönemde ekonomik gelişim hızına en büyük destek yine tüketimden geldi. %5, oranında bir büyüme sergileyen özel tüketim, yıllık GSYH hızına 3, puanlık bir destek verdi.. çeyrekte kamu harcamaları da büyümeyi 1,9 puan yukarı yönlü etkiledi. Özel yatırımlar ise, bu dönemde düşüşünü sürdürerek, büyümeye,3 puanlık olumsuz bir katkı verdi. Öte yandan bu dönemde dış ticaretin büyümeye etkisi yine negatif oldu. İhracat yılın. çeyreğinde %, artarken, ithalatta %7,7 oranında artış görülmesi sonucunda net ihracat, GSYH gelişim hızını, puan aşağı çekti. Sektörler kanadında ise,. çeyrek büyümesine en büyük destekler sırasıyla, ve,7 puanla imalat sanayi ve finanstan geldi. Söz konusu dönemde tarım sektörü ise, büyümeye -,1 puanla olumsuz bir katkı sağladı. Ekonomi. Çeyrekte %3,1 Büyüdü MİLLİ GELİR VE BÜYÜME Ç1 Ç Ç3 Ç Ç1 Ç Ç3 Ç Ç1 Ç Ç3 Ç Ç1 Ç Ç3 Ç Ç1 Ç Başrolde Yine Tüketim Var GSYH GSYH Büyüme Büyüme Hızı Hızı (%, Yıllık) (%, Yıllık) En Güçlü Katkıyı İmalat Sanayi Sundu ayında 131, olan Sanayi Üretim Endeksi (SÜE) Temmuz da 1,9 düzeyine geriledi. Takvimsellikten arınmış endeks ise bu dönemde 11,3 SANAYİ SEKTÖRÜ seviyesiyle yıllık %,9 düşüş kaydetti. Böylece 3. çeyreğe olumsuz bir giriş yaptığı gözlenen SÜE kapsamında enerji dışındaki tüm mal gruplarında aşağı yönlü gelişimler görüldü. Öte yandan İmalat Sanayi Kapasite Kullanım Oranı (KKO), Temmuz ayındaki %75,7 seviyesinden Ağustos ayında %75, ye geriledi. Bir önceki yılın aynı dönemine göre, puan artış kaydeden oranın yıllık gelişimine, tüketim malları dışındaki tüm gruplar olumlu katkı verdi. Mevsimsellikten arındırılmış KKO ise Ağustos ta,3 puan gerileyerek %7,5 oranında kaydedildi. Sanayi Üretimi 3. Çeyreğe Keyifsiz Girdi 77 Kapasite Kullanım Oranı (%) Kapasite Kullanım Oranı (%) Kapasite Kullanımı Oranı Ağustos ta %75, Oldu Kaynak: TCMB 1 Ağustos 1

2 döneminde %9,3 olan işsizlik oranı, ta %9, seviyesinde kay- dedildi. Oran bir önceki yılın aynı dönemine göre de,1 puan artış sergilerken, erkeklerde %,, kadınlarda %11, oldu. Mevsimsellikten arındırılmış işsizlik oranı ise,, puan artışla %1, ye yükseldi. Öte yandan veriler, döneminde istihdam ve işgücüne katılım oranlarının önceki yılın aynı dönemine göre sırasıyla, ve, puan artışla, %7,5 ve %5,5 olarak kaydedildiğini gösterdi. İşgücüne katılım oranı erkeklerde %7,5 olurken, kadınlarda %3,9 düzeyinde gerçekleşti. döneminde ayrıca genç işsizlik oranı %17, e yükselirken, tarım dışı işsizlik oranı %11,3 oldu. İşsizlik Oranı Döneminde %9, Oldu PARA POLİTİKASI ve ENFLASYON İŞGÜCÜ PİYASALARI Temmuz Politikası Kurulu (PPK), 3 Ağustos 1 tarihli toplantısında Para marjinal fonlama oranını %,75 ten %,5 e indirirken, Merkez Bankası borçlanma faiz oranı ile bir hafta vadeli repo ihale faiz oranını sabit tutma kararı aldı. Toplantı sonrası yapılan açıklamada, söz konusu indirimin sadeleşme yönünde atılan ölçülü bir adım olduğu belirtilirken, son aylarda belirgin artışlar gösteren işlenmemiş gıda fiyatlarının kısa vadede aşağı yönlü düzeltme yapabileceği öngörüldü. Çekirdek enflasyonun ise kademeli düşüşünü sürdürmesinin beklendiği ifade edildi. Bununla birlikte Kurul, enflasyon görünümüne dair gelişmelerin likidite politikasındaki sıkı duruşun korunmasını gerektirdiğini ekledi. Bu doğrultuda PPK, önümüzdeki dönemde para politikası kararlarının enflasyon görünümüne bağlı olacağını yinelerken, enflasyon beklentileri, fiyatlama davranışları ve enflasyonu etkileyen diğer unsurlardaki gelişmelerin dikkate alınarak para politikasındaki sıkı duruşun sürdürüleceğini bildirdi. TCMB ayrıca Eylül tarihinde, likidite artırmak amacıyla zorunlu karşılık oranları ile rezerv opsiyonu katsayılarında bazı değişiklikler yapıldığını duyurdu. Temmuz ayında tırmanışını sürdürerek %,79 olan yıllık tüketici enflasyonu ise, Ağustos ta beklentilerin ötesinde bir gelişmeyle düşüş kaydetti. Buna göre, Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) Ağustos ayında bir önceki aya göre ise %,9 düşerken, 15 in aynı dönemine göre ise %,5 arttı. Bu dönemde yıllık enflasyona en yüksek katkıyı yapan gruplar, sırasıyla gıda ve alkolsüz içecekler ile alkollü içecekler ve tütün olurken, bunları konut izledi. Ağustos ta çekirdek enflasyonda ise yeniden bir düşüş gözlendi. TÜFE Değişim Oranı (%, Yıllık) Ağustos İşsizlik Eylül Ekim Kasım Aralık İşsizlik Oranı (%) Mevsimsellikten Arındırılmış İşsizlik Oranı (%) Mevsimsellikten Arındırılmış Oran, Puan Yükseldi TÜFE Değişim Oranı (%, Yıllık) , TCMB Sadeleştirmeye Ara Vermiyor Manşet Enflasyon %,5 e Geriledi Ağustos 1

3 İHRACATTAKİ GELİŞMELER TİM verilerine göre, Ağustos ayında ihracat bir önceki yılın aynı ayına Otomotiv 11. Hazırgiyim Kaynak: TİM İhracat Verileri 9. Kimyevi Maddeler. 5.9 Elektrik Elektronik göre %,9 oranında artarak 11, milyar dolar oldu. Bu dönemde en çok ihracat yapan sektör 1,7 Sektörler Bazında İhracat (milyar $, İlk 15 Sektör) Çelik 5. Tekstil Hububat, Bakliyat Demir Makine Mobilya, Orman Madencilik 15 -Ağustos 1 -Ağustos İklimlendirme Çimento, Cam Mücevher Halı milyar dolarla otomotiv olurken, bunu sırasıyla 1, ve 1, milyar dolarla, hazır giyim ve konfeksiyon ile kimyevi maddeler takip etti. Ağustos ayında otomotiv ihracatı %3, oranında, hazır giyim ve kimyevi maddeler sektörleri sırasıyla %, ve %1, oranlarında yıllık artış gerçekleştirdi. Ağustos ihracat sıralamasında. olan çelik grubunda da, %11,5 lik bir yıllık büyüme kaydedildi. Bu dönemde sektörler genelinde en güçlü performans %3, artış ile zeytin ve zeytinyağı, en keskin düşüş ise, ihracatı %5,5 oranında gerileyen gemi ve yat sektöründe görüldü. Bu doğrultuda, Ağustos ayında yıllık ihracat gelişim hızına en olumlu katkıyı otomotiv sanayi yaparken, en olumsuz etki ise gemi ve yat sektöründen geldi. İhracat Ağustos Ayında %,9 Büyüdü İhracata En Güçlü Destek Otomotivden Geldi ÜLKELER VE İLLER BAZINDA İHRACAT En Hızlı Gelişim Zeytin ve Zeytinyağı Sektöründe Görüldü TİM verilerine göre, Ağustos ayında en çok ihracat yapılan ilk 5 ülke, Almanya, İngiltere, Irak, ABD ve Fransa oldu. Bu dönemde Almanya ya yapılan ihracat bir önceki yılın aynı ayına göre %17, artarken, İngiltere ve Irak pazarlarında sırasıyla %1, ve %, oranlarında düşüş kaydedildi. Öte yandan ABD ye yapılan ihracat bu dönemde %19, oranında artış gerçekleştirirken, Fransa pazarında %,3 lük bir yükseliş yaşandı. Ağustos ayında Almanya başta olmak üzere birçok Avrupa pazarındaki pozitif gelişimlerin yanı sıra, ABD, İran ve İsrail pazarları da, ihracatın gelişimine öne çıkan katkılar verdi. Ağustos ayında en çok ihracat yapan iller arasında ise, lider İstanbul u, Bursa ve Kocaeli izledi. İstanbul ve Bursa bu dönemde sırasıyla 5,1 ve,95 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirirken, Kocaeli nin ihracatı,7 milyar dolar oldu. Sıralamada.lüğü,7 milyar dolarla İzmir, 5.liği ise,5 milyar dolarla Gaziantep aldı. Avrupa Pazarında Pozitif Gelişimler Kaydedildi 1,5 1, 9 1,11 Ülkeler Bazında İhracat (milyon $, İlk 1) Ülkeler Bazında İhracat (milyon $, İlk 1) İngiltere ve Irak ta Düşüş Yaşandı Almanya İngiltere Kaynak: TİM İhracat Verileri Irak ABD Fransa İtalya İspanya 15 Ağustos 1 Ağustos İran Hollanda İsrail İran ve İsrail İhracat Hızına Olumlu Katkı Verdi 3 Ağustos 1

4 verilerine göre, Temmuz TÜİKayında ihracat önceki yılın aynı dönemine göre %11,5 oranında düşerek 9,9 milyar dolar oldu. Bu dönemde en yüksek değerde ihracat gerçekleştiren fasıl, %, yıllık büyüme gerçekleştiren motorlu kara taşıtları olurken, onu, %1, artışla kıymetli taşlar ve metaller izledi. Temmuz ayında 3. ve. sırada ise, sırasıyla %1, ve %1,7 düşüş kaydeden makineler ve örme giyim ihracatı yer aldı. Bu dönemde toplam ihracat gelişimine en olumlu katkı kıymetli taşlar ve metallerden, en olumsuz etki ise makineler faslından geldi. İthalat ise Temmuz ayında yıllık bazda %19,7 oranında bir düşüş sergileyerek 1, milyar dolar düzeyinde kaydedildi. Bu dönemde en yüksek değerde ithalat İhracat ve İthalat Temmuz Ayında Geriledi Dış Ticarette Takvim Etkileri Gözlendi yapan fasıllar, sırasıyla makineler, mineral yakıtlar yağlar ve elektrik elektronik oldu. İthalat, makineler ile mineral yakıtlar ve yağlarda sırasıyla %,1 ve %31,1 daralırken, elektrik elektronikte ise %11, artış kaydetti. Temmuz ayında ithalat gelişimine en olumsuz etki yine mineral yakıtlar ve yağlar faslından gelirken, bu dönemdeki dış ticaret gelişiminde Bayram kaynaklı takvim etkileri de aşağı yönlü bir rol oynadı. Bu veriler doğrultusunda, dış ticaret açığı Temmuz ayında yıllık %3,5 oranında bir düşüşle, milyar dolar oldu. -Temmuz döneminde ise açık %1,9 geriledi ve 3, milyar dolar olarak kaydedildi. Yılın ilk 7 ayında ihracatın ithalatı karşılama oranı da, önceki yıla göre 3, puan yükselerek %71,3 seviyesinde gerçekleşti. DIŞ TİCARET DENGESİ İhracatın İthalatı Karşılama Oranı %71,3 Oldu ÖDEMELER DENGESİ 1, İhracat (Milyar $) İhracat (milyar $) 1.9 Temmuz Ağustos Dış Ticaret (Milyar $). 1.5 Eylül Ekim. Kasım 3. İthalat İhracat Dış Ticaret Açığı 15 -Temmuz 1 -Temmuz Aralık Kaynak: TCMB ayında 3, milyar dolar olan cari işlemler açığı, döneminde,9 milyar dolar seviyesinde kaydedildi. Bu dönemde cari işlemler hesabı, mal ve birincil gelirler dengelerindeki sırasıyla 5, ve 1 milyar dolarlık açıklarla aşağı yönlü hareket ederken, hizmetler dengesindeki 1, milyar dolarlık fazladan Cari Cari İşlemler Açığı Açığı (milyar (milyar $) $) Temmuz Ağustos Eylül.3 Ekim. Kasım 5,1 Aralık. olumlu etkilendi. Yılın ilk yarısında ise, cari açık önceki yılın aynı dönemine göre %1,9 geriledi. Bu veriler doğrultusunda yıllıklandırılmış açık, ayında 9, milyar dolar düzeyine yükseldi. Öte yandan bu dönemde finans hesapları 1, milyar dolar olarak kaydedilirken, resmi rezervlerde 3,7 milyar dolar artış görüldü. Cari Açık da,9 Milyar Dolar Oldu Resmi Rezervler 3,7 Milyar Dolar Arttı Ağustos 1

5 AVRUPA EKONOMİSİ Euro Bölgesi nde sanayi üretimi yıllık değişim hızı ayı için %,3 e aşağı yönlü revize edilirken, ayında %, oldu. Temmuz ayında,3 düzeyine yükselen reel kesim güven endeksi ise, Ağustos ta, ye geriledi. Aynı dönemde tüketici güveninin de zayıflamayı sürdürerek -7,9 seviyesinden -,5 e düştüğü görüldü. Öte yandan Temmuz ayında %, olarak kaydedilen yıllık tüketici enflasyonu Ağustos ta da bu oranı yinelerken, bu dönemde çekirdek enflasyon %, oldu. Temmuz işgücü istatistikleri ise, bölgede işsizlik oranının dönemdir üst üste %1,1 lik düzeyini koruduğuna işaret ediyor. Euro Bölgesi nde Sanayi ve işsizlik (%) Euro Bölgesi'nde Sanayi ve İşsizlik (%) Sanayi Üretim Endeksi Yıllık Büyüme Hızı (sol eksen) İşsizlik Oranı (sağ eksen) Euro Bölgesi Güven Endeksleri (Puan) Euro Bölgesi Güven Endeksleri (puan) Tüketici Güven Endeksi (sol eksen) Reel Kesim Güven Endeksi (sağ eksen). Kaynak: TradingEconomics Euro Bölgesi nde Enflasyon %, Oldu Ekonomiye Güven Zayıfladı Sanayi Cılız Bir Gelişim Sergiledi 5 Ağustos 1

6 sanayi üretimi yıllık ABD bazda düşüş eğilimini Temmuz ayında da sürdürerek %,5 oranında gerileme kaydetti. Ağustos PMI verisi de 3, puanlık bir düşüşle 9, düzeyinde olumsuz görünüme işaret ediyor. Aynı dönemde tüketici güven endeksinin ise,, puanlık düşüşle 9, seviyesine gerilediği gözleniyor. Öte yandan ABD de yıllık tüketici enflasyonu Temmuz ayında %, e gerilerken, işsizlik oranı Ağustos ta da %,9 düzeyinde gerçekleşti. ABD EKONOMİSİ 11 ABD ABD Güven Güven Endeksleri Endeksleri (Puan) (Puan) Tüketici Güven Endeksi PMI Kaynak: TradingEconomics ABD de Enflasyon Toparlanamıyor Sanayi Olumsuz Görünüm Sergiliyor İşsizlik Oranı %,9 Seviyesini Tekrarladı YÜKSELEN EKONOMİLER Yükselen ekonomilere dair. çeyrek büyüme verileri açıklanmaya devam ediyor. Buna göre Hindistan ekonomisi, bu dönemde bir miktar hız kaybederek yıllık bazda %7,1 oranında bir büyüme sergiledi. Ekonomide tüketim harcamaları büyümeye destek vermeyi sürdürürken, yatırımlardaki düşüşün ise hızlandığı gözlendi. Latin Amerika nın 1 numaralı ekonomisi Brezilya ise, üst üste daraldığı 9. çeyrek olan söz konusu dönemde %3, GSYH düşüşü kaydetti. Ülkede iç talebin ekonomik gelişimi olumsuz etkilemeyi sürdürdüğü ancak toparlanma sinyalleri verdiği göze çarpıyor. Uzun süredir düşüş trendinde olan bir diğer yükselen ekonomi Rusya ise, yılın. çeyreğinde %, daralma sergiledi. Hindistan Ekonomisi %7,1 Büyüdü GSYH Büyüme Hızı (%, Yıllık) GSYH Büyüme Hızı (%, yıllık) Kaynak: TradingEconomics Brezilya Hindistan Rusya 1 Ç1 1 Ç 1 Ç3 1 Ç 15 Ç1 15 Ç Brezilya 9 Çeyrektir Daralıyor Rusya Ekonomisinde Daralma Hız Kesiyor Ağustos 1