Ö RENME FAAL YET 5 AMAÇ Ö RENME FAAL YET 5 Bilgisayar ve elektronik tablolama yaz l m sa land nda elektronik tablolama yaz l m formüllerini kullanarak hesaplamalar k sa sürede yapabileceksiniz. ARA TIRMA Günlük hayatta ve i hayat nda kullan lan hesaplama i lemlerinin bir listesini yap n z. Bu i lemler için geçen zaman hesaplay n z. 5. FORMÜLLER Elektronik tablolama program n, kelime i lemci programlardan ay ran en önemli özelliklerden biri, elektronik tablolama program n n formül yard m yla karma k hesaplamalar yapabilmesidir. Bu özelli i sayesinde elektronik tablolama program, karma k matematiksel i lemleri k sa sürede yaparak sizlere zaman kazand racakt r. 5.1. Formül Giri i Hesaplama tablosundaki verileri kullanarak aritmetik i lemler yapabilmek için matematikte kulland n z formülleri, elektronik hesaplama program n n anlayaca dilde yazman z gerekmektedir. Elektronik tablolama program na formül giri i için öncelikle yap lacak hesaplama ve i lemler belirlendikten sonra sonucun gösterilece i hücre etkinle tirilir. Daha sonra formül çubu una, yap lacak i lemin formülü yaz l r. Formül içerisinde say sal veriler yerine, kullan lacak verinin bulundu u hücre adresleri yaz l r. Örne in A1 ve A2 hücrelerinin içerisindeki de erler toplanacaksa formül çubu una, =A1+A2 yaz l r. Formül yazma i lemi bittikten sonra enter (ent r) tu una bas larak formül etkinle tirilir. Sonuç, otomatik olarak formülün yaz ld hücreye gelecektir. Formülünüzü buraya ve hücreye, ba na = simgesini koyarak yazabilirsiniz. Resim 5.1: Formül giri i 45
Kullanaca n z formüller hakk nda tam bilginiz yoksa formülü elle yazmak yerine, Resim 5.1 de gösterilen fonksiyon ekle simgesini t klayarak haz r fonksiyonlar da kullanabilirsiniz. Bu i lemleri yaparken aritmetik i lem s ras na uyulmas gerekti ini unutmay n z. Aksi takdirde yapaca n zi lemler yanl sonuçlanabilir. 5.2. Hesaplama Operatörleri Tablolar n zda yapaca n z hesaplamalarda, kullanaca n z formülleri yazabilmek için hesaplama operatörlerinin elektronik hesaplama program ndaki kar l klar n bilmelisiniz. Bu operatörler a a daki gibidir: 5.3. Formülleri Kopyalama Operatör lem + toplama 3+5 - ç karma 6-7 * çarpma 5*9 / bölme 9/3 % Yüzde %30 ^ Üst alma 4^2 Formülleri kopyalamak için ayr ca bir i lem yapmaya gerek yoktur. Hücre kopyalama i lemini yapt n zda içindeki formüllerle beraber kopyalanacakt r. Kopyalanan hücrede, formüllerdeki kaynak de erler bulundu u konuma göre yeniden adreslenecektir. Ayr ca hücre kulpundan kopyalad n zdadaformüller,ayn ekilde kopyalanacakt r. Formül ta ma i leminde ise hiçbir ekilde formül kaynak de erleri de i mez. Hücre ta ma i lemlerini kullanarak formül ta ma i lemlerini gerçekle tirebilirsiniz. Ta d n z veya kopyalad n z hücrelerin formülleri yerine sadece de erlerini kullanacaksan z giri sekmesinde yer alan özel yap t r seçene inden de erleri yap t r seçene ini seçmelisiniz. Bu sayede sadece formüllerin üretti i de erler ta n r. 5.4. Hücre ve Aral k Adland rma Formüllerde kulland n z hücrelerin adreslerini tek tek yazabilirsiniz fakat tablolar n z büyüdükçe yazd n z hücrelerin say s da gitgide artacak ve bu hücre adreslerini yazmak, zaman alacakt r. Bu gibi durumlarda, hücre aral klar n yazarak i inizi kolayla t rabilirsiniz. ki hücre aras nda bulunan bütün hücreleri yazmak için : simgesini kullanabilirsiniz. Örne in, A1:H1 yazd n zda A1 hücresi ile H1 hücresi aras nda kalan bütün hücreleri hesaplamaya dâhil edecektir. Sadece iki hücre yazmak istedi inizde ise ; simgesini 46
kulanabilirsiniz. Örne in, A1;H1 yazd n zda sadece A1 ve H1 hücrelerini hesaplamaya dâhil edecektir. A1:H1 Resim 5.2: Hücre ve aral kadland rma A1;H1 5.5. Mutlak Referans Kopyalanan hücrede, formüllerinizin kaynak de erlerinin de i mesini istemiyorsan z formülünüzü, mutlak referans olarak belirlemelisiniz. Bunun için formülünüzü olu tururken sat r say lar n n ve sütun harflerinin önüne $ i areti koymal s n z (örne in=$a$1+$a$2 gibi). Bu sayede formülün kaynak de erleri asla de i mez. Bu ekilde yazmad n z hücre adresleri, göreceli olarak adland r lacak ve kopyalama i lemi s ras nda, kaynak hücre adresleri de i ecektir. 5.6. Formüllerde Hata Denetimi Elektronik tablolama program nda olu turdu unuz formüllerde, hatalar olabilir. Elektronik tablolama program, formüllerde olu abilecek hatalar veya tutars zl klar otomatik olarak bulup kullan c y uyar r. Hata bulunan hücrenin sol üst kö esinde, bir üçgen belirir. Hücreyi etkinle tirdi inizde Resim 5.3 te gösteridi i gibi hücrenin sa ndaki ünlem i aretini t klayarak aç lan menüden hata hakk nda yard m alabilir, hatay gidermek için verilen seçeneklerden birini seçebilirsiniz. Dosya menüsünden seçenekler daha sonra da formüller kategorisini t klayarak aç lan pencereden hata denetleme i lemini durdurabilirsiniz. Ayr ca pencerede yer alan hata denetleme kurallar n belirleyerek kendinize göre özelle tirebilirsiniz. 47
Resim 5.3: Formüllerde hata denetimi Elektronik tablolama program nda en çok kar la abilece iniz hatalar ve bunlar giderebilece iniz yöntemler unlard r: #AD? : Formülde bulunan metinler, program taraf ndan tan nmad nda ç kar. Fonksiyon yaz mlar ve hücre adreslendirmeleri kontrol edilmelidir. #BA V! : Kaynak gösterilen hücre adreslerinde hata oldu unda ortaya ç kar. Formülde belirtti iniz adreslerin silinmi veya ta nm olmad ndaneminolunuz. #BO! : Birbiriyle kesi meyen hücre adresleri kullan ld ndaortayaç kar. Hücre aral klar n n birbiriyle kesi mesine dikkat ediniz. #BÖL/0! : Bir hücre s f ra veya bo bir hücreye bölünmeye çal ld nda ç kar. #DE ER!: Formülde kullan lan hücrelerin birbiriyle farkl türde oldu unda ortaya ç kar (metinle say y toplamak gibi.). #SAYI! : Formülde kullan lan say sal de erlerin yanl yaz lmas yla ortaya ç kar. Say lar nyaz l n kontrol ediniz. #YOK : De er bir formülde veya fonksiyonda kullan lmad nda ç kar. Hata olmad n dü ündü ünüz bir hücrede, hata uyar s al yorsan z hatay yok sayarak i lemlerinize devam edebilirsiniz ama unutmay n; hatal ba lad n z bir tablo, bütün bir kitab n z etkileyecektir. Bu nedenle formüllerinizde hata olmad ndan emin olduktan sonra i lemlerinize devam ediniz. 48
UYGULAMA FAAL YET UYGULAMA FAAL YET lem Basamaklar Yaz l sonuçlar n z nyazl oldu u bir tablo olu turunuz. Yaz l ortalamalar n z otomatik hesaplamak için formül olu turunuz. Öneriler lem önceliklerine ve kulland n z operatörlere dikkat ediniz. KONTROL L STES Bu faaliyet kapsam nda a a da listelenen davran lardan kazand n z beceriler için Evet, kazanamad n ziçinhay r kutucu una (X) i areti koyarak kendinizi de erlendiriniz. De erlendirme Ölçütleri Evet Hay r 1. Formül giri i lemlerini yapt n zm? 2. Hesaplama operatörlerini kulland n zm? 3. htiyaca uygun formül kopyalama i lemlerini yapt n zm? 4. Hücrevearal kadland rma i lemlerini yapt n zm? 5. Formüllerde hata denetimi i lemlerini yapt n zm? DE ERLEND RME De erlendirme sonunda Hay r eklindeki cevaplar n z bir daha gözden geçiriniz. Kendinizi yeterli görmüyorsan z ö renme faaliyetini tekrar ediniz. Bütün cevaplar n z Evet ise ÖlçmeveDe erlendirme ye geçiniz. 49
ÖLÇME VE DE ERLEND RME ÖLÇME VE DE ERLEND RME ÖLÇME SORULARI A a daki cümlelerde bo b rak lan yerlere do ru sözcükleri yaz n z. 1. Formül yaz m na.. simgesi ile ba lan r. 2. Formüllerde kullan lan çarpma operatörü,. simgesidir. 3. S f ra bölme hatas nda. hata uyar s ç kar. 4. Formülde eksik hücre adresi oldu unda hata uyar s ç kar. 5. ki hücre aras nda bulunan bütün hücreleri tan mlamak için. simgesi kullan l r. DE ERLEND RME Cevaplar n z cevap anahtar yla kar la t r n z. Yanl cevap verdi iniz ya da cevap verirken tereddüt etti iniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dönerek tekrarlay n z. Cevaplar n z n tümü do ru ise bir sonraki ö renme faaliyetine geçiniz. 50
Ö RENME FAAL YET 6 AMAÇ Ö RENME FAAL YET 6 Bilgisayar ve elektronik tablolama yaz l m sa land nda ihtiyac n z olan fonksiyonu seçerek hatas z kullanabileceksiniz. ARA TIRMA Matematikte kulland n z fonksiyonlar n hangilerinin elektronik hesaplama program nda bulundu unu ara t r n z. Günlük hayatta mant ksal kar la t rmalar n bir listesini yap n z. Bu konular ara t r rken matematik ö retmenlerinizden yard m alabilirsiniz. 6. FONKS YONLAR Elektronik tablolama program nda yapaca n z hesaplamalarda, formülleri kendiniz haz rlayarak gerçekle tirebilirsiniz. Bu ekilde haz rlad n z formüller uzad kçahatayapma oran da yükselecektir. Bu gibi durumlarda, elektronik tablolama program nda bulunan haz r fonksiyonlar kullanarak hem zamandan kazanabilir hem de hata oran n azaltabilirsiniz. 6.1. Matematiksel Fonksiyonlar Temel matematiksel i lemlerin tan mland fonksiyonlard r. Bu fonksiyonlar, günlük ya amda en çok kulland n z i lemleri gerçekle tirmektedir. Bu fonksiyonlar kullanarak hesaplamalar n z, h zl ve hatas z ekilde yapabilirsiniz. Fonksiyon (i lev) eklenecek hücre etkinle tirildikten sonra formül çubu unda bulunan fonksiyon ekle simgesi t klan r. Resim 6.1 de gösterilen pencereden istenilen fonksiyon seçilir. Resim 6.1: Fonksiyon ekle 51
6.1.1. Topla Topla fonksiyonu ile birbirinden ba ms z hücrelerdeki say sal de erleri toplayabilirsiniz. Formülü =Toplam(A1:D5) eklinde yazabilece iniz gibi Resim 6.2 de gösterilen fonksiyon ekle penceresinden de istenilen hücre aral klar n yazarak toplama i lemini gerçekle tirebilirsiniz. Fonksiyonu elle yazabilirsiniz. lem yap lacak hücre aral klar n belirleyiniz. Resim 6.2: Toplam fonksiyonu6.1.2. Ortalama Belirli aral ktaki say lar n ortalamas n almak için kullan l r. Resim 6.1 de gösterilen fonksiyon ekle penceresinden ortalama fonksiyonunu ekleyebilirsiniz. : =ORTALAMA (hücre aral ) : =ORTALAMA (A1:A5) A1 ve A5 hücreleri aras nda kalan hücrlerin ortalamas n al r. 6.1.3. Çarp m Belirli aral ktaki say lar n çarp m n almak için kullan l r. Resim 6.1 de gösterilen fonksiyon ekle penceresinden de çarp m fonksiyonunu ekleyebilirsiniz. çarp m n al r. : =ÇARPIM (hücre aral ) : =ÇARPIM (A1;A5:B5) A1 ile A5 ve B5 hücreleri aras nda kalan hücrelerin 52
6.1.4. Yuvarla Yuvarla fonksiyonuyla hücrelere girilen veya fonksiyon sonucunda üretilen kesirli de erleri, belirledi iniz basamak kadar yuvarlayabilirsiniz. Say _rakamlar bölümüne 0 yazarsan zenyak ntamsay ya yuvarlan r. : =YUVARLA (E4;2) Resim 6.3: Yuvarla 6.1.5. Etopla Belli aral ktaki belli ölçülere uyan de erleri toplar. Örne in bir tabloda yer alan ya 30 un üstünde olanlara ödenen ücretlerin toplam n, bu fonksiyonla bulabilirsiniz. : =ETOPLA (aral k;ölçüt;toplam_aral ) : =ETOPLA (B1:B5;">30";C1:C5) B1 ve B5 hücreleri aras nda, 30 dan büyük olan sat rlara denk gelen C sütunlar n toplar. 6.1.6. ÇokETopla Birden çok ölçülere uyan de erleri toplamak için kullan l r. Örne in ya otuzdan büyük olan ve 1000 liradan fazla ödeme yap lan personele, ödenen ücretin toplam n hesaplayabilirsiniz. : =ÇOKETOPLA (aral k1;ölçüt1;aral k2;ölçüt2_aral ) : =ÇOKETOPLA (B1:B5;C1:C5;">30";D1:D5;>1000) 6.1.7. Max Belirli aral ktaki hücrelerde bulunan verilerden en büyük say sal de eri içereni bulur. : =MAX (hücre_ aral ) : =MAX (D8:D16) D8 ile D16 hücreleri aras ndaki en büyük say y bulur. 53
6.1.8. Min Belirli aral ktaki hücrelerde bulunan verilerden en küçük say sal de eri içereni bulur. :=M N (hücre_aral ) : =M N (D8:D16) D8 ile D16 hücreleri aras ndaki en küçük say y bulur. 6.2. statistiksel Fonksiyonlar Belli verilerin say s n ve ortalamas n alan ve sonucunda kullan c ya, istatistiki veriler sa layan fonksiyonlard r. 6.2.1. E ersay Bir aral kta yer alan ve belirtti iniz tek bir ölçüte uyan hücrelerin say s n sayar. Örne in, belirli bir harfle ba layan tüm hücreleri veya belirtti iniz bir say dan daha küçük ya da daha büyük say lar içeren tüm hücreleri sayabilirsiniz. :=E ERSAY (aral k, ölçüt) : = E ERSAY (A2:A20,">10") A2 ile A20 hücreleri aras nda, 10 say s ndan büyük olan hücreleri sayar. 6.2.2. Çoke ersay Bir aral kta yer alan ve belirtti iniz birden fazla ölçüte uyan hücrelerin say s n sayar. Örne in, belirli bir harfle ba layan ve belirli bir say dan büyük say lar içeren tüm hücreleri sayabilirsiniz. :=ÇOKE ERSAY (aral k1, ölçüt1,aral k2, ölçüt2 ) : = ÇOKE ERSAY (A2:A20,">10",B2:B20, "=Bay") 6.2.3. Çoke erortalama Bir aral kta yer alan ve belirtti iniz birden fazla ölçüte uyan hücrelerin ortalamas n al r. Örne in, notu 55 ten yukar ve 90 dan a a olan ö rencilerin not ortalamas n bulabilirsiniz. :=ÇOKE ERORTALAMA (ortalama_aral,ölçüt1,aral k2, ölçüt2 ) :=ÇOKE ERORTALAMA (A2:A20,A2:A20,">55",A2:A20, "<90") 54
6.3. Metin Fonksiyonlar Metin fonksiyonlar n kullanarak tablolar n zda bulunan metinlerin yaz m ve kullan m yla ilgili i lemleri yapabilirsiniz. 6.3.1. Sa dan Sa dan fonksiyonu, belirtece iniz karakter say s na göre bir metin dizesindeki son karakterleri verir. :=SA DAN (metin,say _karakterler) : = SA DAN (B4,3) B4 hücresinde bulunan metnin son 3 karakterini al r. : = SA DAN ( Bili im,2) Bili im kelimesinin son 2 karakterini al r. 6.3.2. Soldan Soldan fonksiyonu, belirtece iniz karakter say s na göre bir metin dizesindeki ilk karakterleri verir. : = SOLDAN (metin,say _karakterler) : = SOLDAN (B4,3) B4 hücresinde bulunan metnin ilk 3 karakterini al r. : = SOLDAN( Bili im,2) Bili im kelimesinin ilk 2 karakterini al r. 6.3.3. Parçaal Parçaal fonksiyonu, belirtti iniz konumdan ba layarak belirtti iniz karakter say s temelinde, metin dizesinden belirli say da karakter al r. : =PARÇAAL (metin,ba lang ç_say s,say _karakterler) : =PARÇAAL ( Bili im,2,2) Bili im kelimesinden il k sm n al r. 6.3.4. Birle tir Birkaç metin dizesini, tek bir metin dizesinde birle tirir. :=B RLE T R (metin1,metin2 ) :=B RLE T R (A1,A2) A1 ve A2 hücrelerindeki metinleri birle tirir. 55
6.3.5. Uzunluk Bir metin dizisinin karakter say s n ö renmek için kullan l r. Hücre adresi kullanabilece iniz gibi metni do rudan (direkt) formüle de yazabilirsiniz. Bo luklar da karakter olarak say l r. : =UZUNLUK (metin) : =B RLE T R (A1) A1 hücresindeki metnin karakter say s n verir. 6.3.5. Büyükharf Bir metin dizisini, büyük harfe dönü türmek için kullan l r. Hücre adresi kullanabilece iniz gibi metni do rudan (direkt) formüle de yazabilirsiniz. : =BÜYÜKHARF (metin) : =BÜYÜKHARF (A1) A1 hücresindeki metni bük harfe dönü türür. 6.3.6. Küçükharf Bir metin dizisini, küçük harfe dönü türmek için kullan l r. Hücre adresi kullanabilece iniz gibi metni do rudan (direkt) formüle de yazabilirsiniz. : =KÜÇÜKHARF (metin) : =KÜÇÜKHARF (A1) A1 hücresindeki metni küçük harfe dönü türür. 6.3.7. Yaz m Düzeni Bir metin dizisinin ilk harfini büyük harfe, di er harfleri küçük harfe dönü tür. Hücre adresi kullanabilece iniz gibi metni do rudan (direkt) formüle de yazabilirsiniz. : =YAZIM.DÜZEN (metin) : =YAZIM.DÜZEN (A1) A1 hücresindeki metnin ilk harfini büyük harfe, di erlerini küçük harfe dönü türür. 6.4. Tarih Fonksiyonlar Tarih fonksiyonlar n kullanarak ya hesaplamalar, geçen gün say s vb. tarihsel i lemleri kolayl kla yapabilirsiniz. 6.4.1. Bugün Formülün yaz ld hücreye o günün tarihini yazd r r. : =BUGÜN() 56
6.4.2. imdi Formülün yaz ld hücreye o günün tarihi ile birlikte saatini de yazd r r. := MD () 6.4.3. Gün Kaynak hücredeki tarihin gününü verir. Kaynak hücrede bulunan tarihin, tarih biçiminde yaz lmas gerekmektedir. Metin biçiminde yaz lan tarihler hata verecektir. : =GÜN (Seri_no) := GÜN (B5) veya =GÜN (21;05;2005) Sonuç: 21 6.4.4. Ay Kaynak hücredeki tarihin kaç nc ay oldu unu verir. Kaynak hücrede bulunan tarihin, tarih biçiminde yaz lmas gerekmektedir. Metin biçiminde yaz lan tarihler hata verecektir. : =AY (Seri_no) : =AY (B5) veya =AY(21;05;2005) Sonuç: 5 6.4.5. Y l Kaynak hücredeki tarihin y l n verir. Kaynak hücrede bulunan tarihin, tarih biçiminde yaz lmas gerekmektedir. Metin biçiminde yaz lan tarihler hata verecektir. : =YIL (Seri_no) : =YIL (B5) veya =YIL(21;05;2005) Sonuç 2005 6.4.6. Tarih Elektronik tablolama program nda, her tarihin say sal bir kar l vard r. 1 Ocak 1900 tarihinin say sal kar l 1 dir. Bu tarihten ba layarak her tarihin bir say sal de eri vard r. Örne in 9 Mart 2011 tarihinin say sal kar l da 40611 dir. Tarih fonksiyonunu kullanarak istenilen tarihin say sal de erini kullanabilirsiniz. Hücre genel biçimlendirilmi se sonuç tarih olarak gösterilecektir. Say olarak gösterilebilmesi için hücrenin say olarak biçimlendirilmesi gerekmektedir. :=TAR H(y l;ay;gün) : = TAR H (21;05;2005) Sonuç 384936.5. Mant ksal Fonksiyonlar 57
Mant ksal fonksiyonlar kullanarak say sal olmayan mant ksal kar la t rmalarla tablolar n zda, farkl sorgulamalar gerçekle tirebilirsiniz. 6.5.1. E er Bir hücre için belirtti iniz ko ul do ru ise bir de er yanl sa ba ka bir de er üreten fonksiyondur. Elektronik tablolama program nda oldukça s k kullan l r. Fonksiyon ekle simgesinden e er fonksiyonunu ekleyebilirsiniz. Resim 6.4 te yaz l ortalamas 45 ten küçükse KALDI, de ilse GEÇT yazan e er fonksiyonu uygulamas n görebilirsiniz. Mant ksal s nama bölümüne, s nama yap lacak hücre ve s namas n yazd ktan sonra do ru ve yanl de erlerini yaz n z. Bu sayede belirledi iniz hücrede, sonuç yaz lacakt r. Tablolar n zda e er dedi iniz tüm hücrelerde, bu fonksiyonu kullanabilirsiniz. Ayr ca iç içe e er formülleri yazarak birden fazla sorgulama yapt rabilirsiniz. Resim 6.4: E er fonksiyonu Fonksiyonu formül çubu undan a a daki ekilde de yazabilirsiniz. Formül yaz m ndan sonra hücre kulpundan tutup e4 hücresine kadar sürükledi inizde formüller kopyalanacak ve i lemler sonuçlanacakt r. Kullan m : =E ER (mant ksal_s nama,e er_do ruysa_de er,e er_yanl sa_de er) : =E ER (D2<45;"KALDI";"GEÇT ") 58
6.5.2. Ya da/ve Ya da fonksiyonuyla birden fazla s nama yapt rabilir ve bunun sonucunda, do ru ve ya yanl olarak bir de er döndürebilirsiniz. S namalar n tümü sa lan yorsa sonuç, yanl olarak döndürülür. çlerinden en az biri sa lan yorsa sonuç, do ru olarak döndürülecektir. Örne in ya 18 den küçükse veya 65 ten büyükse denildi inde iki arttan birinin sa lanmas yeterlidir. Ve fonksiyonunda ise önerilen bütün artlar sa land nda sonuç, do ru olarak döndürülecektir. Yoksa sonuç, yanl olarak dönecektir. Örne in ya 18 den büyük olanlar ve erkek olanlar dedi inizde hem 18 ya ndan büyük hem de erkek olmas gerekmektedir. : : = YA DA ( art1; art2;.) = VE( art1; art2;.) 6.6. Arama ve Ba vuru Fonksiyonlar Aramaveba vuru fonksiyonlar n kullanarak tablonuzda bulunan verileri aratabilir, bunlar n say s n ç karabilirsiniz. Bu sayede, büyük tablolarda yapaca n z i lemleri kolayla t rabilirsiniz. 6.6.1. Dü eyara ve Yatayara Dü eyara ve yatayara fonksiyonlar yla bir tablodaki sütunlardan veya sat rlardan bir veriyi aratt rarak o veriye ait hücrelerde bulunan veriyi, ba ka bir hücreye yazd rabilirsiniz. Örne in Resim 6.5 te bulunan tabloda, B10 hücresine yazd n z ö renci numaras na ait ö rencinin alan n yazd rabilirsiniz. Arama i lemi, sütunlarda yap lacaksa dü eyara fonksiyonu, sat rlarda yap lacaksa yatayara fonksiyonu kullan lmal d r. Resim 6.5: Dü eyara fonksiyonu 59
Dü eyara ve yatayara fonksiyonu ekle penceresinde, a a daki verilerin girilmesi gerekmektedir. Aranan_de er Tablo_dizisi : Aranacak de er ya da hücre adresi : Kullan lacak tablo aral Sütun_indis_say s : Bulunan hücre sat r ndaki kaç nc sütunundaki verinin yazd r laca n belirler. Aral k_bak : Bu alana, yanl ve do ru olarak iki de er yaz l r. Yanl yaz l rsa birebir örtü en de erleri bulur. Do ru yaz l rsa tam örtü en veri bulamazsa yakla kolarak bir de er bulur ve onu yazd r r. [aral k_bak]) [aral k_bak]) :=DÜ EYARA (aranan_de er, tablo_dizisi, sütun_indis_say s, : =YATAYARA (aranan_de er, tablo_dizisi, SATIR_indis_say s, : =DÜ EYARA (B10;B2:F9;4;YANLI ) 6.6.2. Ara Bir sat r veya sütun aral ndaki veya dizideki de erleri arar. Ara i levinin iki söz dizimi biçimi vard r: Vektör: Ara i levinin vektör biçimi, tek sat rl veya tek sütunlu bir aral kta (Vektör olarak bilinir.) de er arar ve ikinci tek sat rl veya tek sütunlu aral n ayn konumundaki de ere döndürür. Elinizde aranacak büyük bir de erler listesi oldu unda veya de erlerin zamanla de i ebilece i durumlarda, vektör biçimini kullan n z. Dizi: ARA i levinin dizi biçimi, belirlenen de eri bir dizinin ilk sat r nda ya da sütununda arar ve dizinin son sat r veya son sütununun ayn konumundaki de eri döndürür. Aranacak de erler listenizin küçük oldu u vede erlerin hep sabit kald durumlarda, vektör formunu kullan n z. 60
: = ARA (aranan_de er;aranan_vektör;sonuç_vektör) : = ARA (bak lan_de er;dizi) 6.6.3. ndis Tablo veya aral ktaki de eri ya da de ere ba vuruyu verir. ND S() fonksiyonunun, dizi ve ba vuru olmak üzere iki biçimi vard r. Dizi biçimi, her zaman bir de er ya da de erler dizisi verir; ba vuru biçimi her zaman bir ba vuru verir. := ND S (dizi;sat r_say s ;sütun_say s ) Dizi içindeki belirli bir hücrenin ya da hücreler dizisinin de erini verir. := ND S (ba v;sat r_say s ;sütun_say s ;alan_say s ) Ba vuru içinde yer alan belirli hücrelere ba vuru verir. 6.6.4. Kaç nc Bir belirtilen s radaki belirtilen de erle e le tirilen ögenin konumunu verir. Ögenin kendisine de il ama ögenin aral ktaki konumuna gerek duydu unuzda ARA fonksiyonlar ndan birinin yerine, KAÇINCI fonksiyonunu kullanabilirsiniz. :=KAÇINCI(aranan_de er;aranan_dizi;e le tir_tür) Aranan_de er, tabloda bulunmas n istedi iniz de eri bulmak için kulland n z de erdir. Aranan_dizi, olas aranan de erleri içeren biti ik bir hücre aral d r. Aranan_dizinin dizi ya da dizi ba vurusu olmas gerekir. E le tir_tür,-1, 0 ya da 1 say s d r. E le tir_tür, microsoft excelin aranan_de erinin aranan_dizideki de erlerle nas l e le tirdi ini belirler. 6.7. Bilgi Fonksiyonlar Bir hücredeki verinin türü hakk nda bilgi veren fonksiyonlar n bulundu u kategoridir. Bu kategoride bilgi, çift mi?, ebo sa, emetinse, emetin de ilse gibi fonksiyonlarla hücre hakk nda bilgi alabilirsiniz. Örne in emetinse fonksiyonu ile hücredeki veriyi denetler ve metinse do ru, de ilse yanl sonucunu yazd rabilirsiniz. 61
UYGULAMA FAAL YET UYGULAMA FAAL YET lem Basamaklar Yaz l sonuçlar n z nyazl oldu u bir tablo olu turunuz. Yaz l lardan kaç ki inin 45 in alt nda ald n, fonksiyon yard m yla hücreye yazd r n z. Öneriler Hangi fonksiyonu kulland n za dikkat ediniz. KONTROL L STES Bu faaliyet kapsam nda a a da listelenen davran lardan kazand n z beceriler için Evet, kazanamad n ziçinhay r kutucu una (X) i areti koyarak kendinizi de erlendiriniz. De erlendirme Ölçütleri Evet Hay r 1. htiyaca uygun fonksiyonu seçtiniz mi? 2. htiyaca uygun fonksiyonu kulland n zm? DE ERLEND RME De erlendirme sonunda Hay r eklindeki cevaplar n z bir daha gözden geçiriniz. Kendinizi yeterli görmüyorsan z ö renme faaliyetini tekrar ediniz. Bütün cevaplar n z Evet ise ÖlçmeveDe erlendirme ye geçiniz. 62
ÖLÇME VE DE ERLEND RME ÖLÇME VE DE ERLEND RME ÖLÇME SORULARI A a daki cümlelerin ba nda bo b rak lan parantezlere, cümlelerde verilen bilgiler do ru ise D, yanl ise Y yaz n z. 1. ( ) Topla fonksiyonu, belirli aral ktaki hücreleri toplar. 2. ( ) Bir hücreye birden fazla fonksiyon yaz lamaz. 3. ( ) Matematiksel fonksiyonlar, metin içeren hücrelerde kullanabilirsiniz. 4. ( ) Fonksiyonu sadece fonksiyon ekle simgesinden ekleyebilirsiniz. 5. ( ) Birsat rda arama yapt rmak için yatayara fonksiyonunu kullanabilirsiniz. DE ERLEND RME Cevaplar n z cevap anahtar yla kar la t r n z. Yanl cevap verdi iniz ya da cevap verirken tereddüt etti iniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dönerek tekrarlay n z. Cevaplar n z n tümü do ru ise bir sonraki ö renme faaliyetine geçiniz. 63