Değerli Hocamız. Prof. Dr. Sayın Gürol ERGİN i. Saygıyla Anıyoruz

Değerli Hocamız Prof. Dr. Sayın Gürol ERGİN i Saygıyla Anıyoruz Prof. Dr. Mehmet ERTUĞRUL Prof. Dr. Gürsel DELLAL Dr. Erkan PEHLİVAN

TÜRKİYE DE KIRMIZI ET SORUNSALI Prof. Dr. Mehmet Ertuğrul Prof. Dr. Gürsel Dellal Dr. Erkan Pehlivan

DÜNYA VE TÜRKİYE DE HAYVAN MEVCUDU ve HAYVANSAL ÜRETİMDE DEĞİŞİM

25000000 Bazı ülkelerin yıllar itibariyle sığır mevcudu 20000000 15000000 10000000 5000000 0 France Turkey Germany United Kingdom Ireland Italy Poland Spain Netherlands 1983 1988 1993 1998 2003 2008 2013

Dünya Milyarlar ABD Milyonlar 1,55 1,5 1,45 1,4 1,35 Dünyada ve ABD'de yıllar itibariyle sığır mevcudu 1,494348769 115,001008 89,2996 140 120 100 80 1,3 1,25 1,2 1,15 1,249419026 60 40 20 1,1 1983 1988 1993 1998 2003 2008 2013 World + (Total) United States of America 0

60000000 Bazı ülkelerin yıllar itibariyle koyun mevcudu 50000000 40000000 30000000 20000000 10000000 0 United Kingdom Turkey Spain Greece Romania France Italy United States of America Ireland 1983 1988 1993 1998 2003 2008 2013 Portugal Germany Bulgaria

Milyarlar 1,2 Yıllar itibariyle Dünya koyun mevcudu 1,18 1,17283319 1,16 1,162707845 1,14 1,12 1,127013693 1,1 1,08 1,06 1,04 1,046899988 1,02 1 0,98 1983 1988 1993 1998 2003 2008 2013

20000000 Bazı ülkelerin yıllar itibariyle keçi mevcudu 18000000 16000000 14000000 12000000 10000000 8000000 6000000 4000000 2000000 0 Turkey Greece United States of America Spain France Romania Italy 1983 1988 1993 1998 2003 2008 2013

Milyarlar Yıllar itibariyle Dünya keçi mevcudu 1,2 1 1,005603003 0,8 0,6 0,49133945 0,4 0,2 0 1983 1988 1993 1998 2003 2008 2013

80000000 Bazı ülkelerin yıllar itibariyle domuz mevcudu 70000000 60000000 50000000 40000000 30000000 20000000 10000000 0 United States of America Germany Spain France Netherlands Denmark Poland Italy 1983 1988 1993 1998 2003 2008 2013

Milyonlar 1000 Dünyada yıllar itibariyle domuz mevcudu 977,020798 900 800 776,499380 700 1983 1988 1993 1998 2003 2008 2013

Milyonlar Milyonlar ABD de Çeşitli Türlerin Sayısal Değişimi 140 120 100 14 12 10 Sığır Domuz 80 60 8 6 Koyun Keçi 40 4 20 2 0 1983 1988 1993 1998 2003 2008 2013 Cattle Pigs Goats Sheep 0

Milyarlar Dünyada Çeşitli Türlerin Sayısal Değişimi 1,6 1,4 1,2 1 0,8 0,6 Cattle Goats Pigs Sheep 0,4 0,2 0 1983 1988 1993 1998 2003 2008 2013

Koyun, Keçi, Sığır Manda 9 000 000 8 000 000 7 000 000 6 000 000 5 000 000 4 000 000 3 000 000 2 000 000 1 000 000 Çeşitli yıllarda ve farklı türlerde kesilen hayvan sayıları (baş) TÜİK 70 000 60 000 50 000 40 000 30 000 20 000 10 000 1991 1993 1995 1997 1999 2001 2003 2005 2007 2009 2011 2013 2015 Koyun Keçi Sığır Manda

1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Koyun, Sığır Keçi, Manda Çeşitli yıllarda farklı türlerde et üretim miktarları (ton) 1 200 000 1 000 000 33 990 40 000 35 000 30 000 800 000 25 000 600 000 20 000 400 000 200 000 15 000 10 000 5 000 98 978 526 Koyun Sığır Keçi Manda

290 Çeşitli yıllarda farklı türlerde karkas ağırlığının değişimi (kg) 270 20 25 20 250 16 234 17 15 Sığır Manda 210 Koyun Keçi 10 170 130 147 143 1991 1995 2000 2005 2010 2015 Sığır Manda Koyun Keçi Doğrusal (Keçi) 5

3,5 Çeşitli yıllarda farklı türlere ait üretici süt fiyatlarının değişimi (TL/L) 3,17 3 2,5 2 1,5 1 2,00 1,89 1,16 0,5 0 0,28 0,23 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012 2014 2015 Koyun sütü Kıl keçisi sütü İnek sütü Manda sütü

25 Çeşitli yıllarda farklı türlere ait üretici et fiyatlarının değişimi (TL/Kg) 20 21,14 20,72 19,17 18,85 15 10 5 2,59 0 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012 2014 2015 Koyun eti Kıl keçisi eti Sığır eti Manda eti

Ekilen alan, Çayır-mera arazisi Nadas alanı, Ekilemeyen alan Çeşitli yıllarda hububat ekilen alan, nadas alanı, çayır-mera varlığı ve ekilmeyen tarım arazisi değişimi (bin hektar) 20000 6000 19000 18000 17000 16000 15000 18995 5179 2977 4114 15723 3283 5000 4000 3000 14000 13000 14177 14617 2000 12000 11000 1000 10000 1988 1993 1998 2003 2008 2013 2015 0 Hububat ekilen alan Çayır-mera arazisi Nadas alanı Ekilmeyen alan

42000 Türkiye Otlatılabilir Alanlarının Değişimi (bin hektar) 41328 41000 40000 39000 38000 37737 37000 1988 1993 1998 2003 2008 2013 2015

25 000 000 000 Çeşitli yıllarda kırmızı et, süt, tavuk eti ve yumurta üretim değerlerinin değişimi (TL) 20 000 000 000 15 000 000 000 10 000 000 000 5 000 000 000 2007 2010 2013 2015 Süt Kırmızı Et Tavuk eti Yumurta

Yerli koyun, Kıl keçisi Merinos koyunu, Ankara keçisi 45 000 000 Çeşitli yıllarda tür ve ırklarına göre küçükbaş hayvan sayıları (baş) 2 500 000 40 000 000 39 590 493 2 205 576 35 000 000 2 000 000 30 000 000 29 302 358 25 000 000 1 500 000 20 000 000 1 184 942 1 000 000 15 000 000 10 000 000 5 000 000 841 847 9 579 256 10 210 338 205 828 500 000 1991 1995 2000 2005 2010 2015 Yerli koyun Kıl keçisi Merinos koyunu Ankara keçisi

16 000 000 Çeşitli yıllarda genotiplerine göre sığır sayıları (baş) 14 000 000 12 000 000 10 000 000 8 000 000 6 000 000 4 000 000 2 000 000 1991 1995 2000 2005 2010 2015 Sığır - Kültür Sığır - Kültür melezi Sığır - Yerli

Sığır Manda 8 000 000 Çeşitli yıllarda tür ve ırklarına göre büyükbaş hayvan sayıları (baş) 400 000 7 000 000 366 150 350 000 6 000 000 6 685 683 6 385 343 300 000 5 000 000 5 733 803 250 000 4 000 000 4 033 375 200 000 3 000 000 133 766 150 000 2 000 000 1 000 000 1 253 865 1 874 925 100 000 50 000 1991 1995 2000 2005 2010 2015 Sığır - Kültür Sığır - Kültür melezi Sığır - Yerli Manda

Dünya Et Üretiminin Türlere Dağılımı 1982 3% 2012 5% 23% 40% 35% 39% 19% 1% Sığır Eti Tavuk Eti Keçi Eti Domuz Eti Koyun Eti 33% 2% Sığır Eti Tavuk Eti Keçi Eti Domuz Eti Koyun Eti

Dünya Süt Üretiminin Türlere Dağılımı 1982 2% 2% 6% 2012 3% 1% 13% 90% 83% Manda Sütü Sığır Sütü Manda Sütü Sığır Sütü Keçi Sütü Koyun Sütü Keçi Sütü Koyun Sütü

KIRMIZI ET ÜRETİMİNİ BELİRLEYEN ETMENLER EKONOMİK SOSYAL YAPISAL 1.Teşvik ve destekler 2.Liberal ekonomik model 3.Özelleştirme 4.Maliyet ve fiyat 5.İşletme yapısı 6.Tekelleşme 7.İthalat 1.Kırsalda yaşam koşulları 2.Göç 3.Demografik yapıda değişim 1.Damızlık 2.Çayır ve Mera 3.Kaba ve Yoğun Yem 4.Örgütlenme 5.Sermaye 6.Kredi 7.Hayvan Sağlığı 8.Barındırma 9.Bilgi 10.Yetişmiş eleman

Küçükbaş ve Büyükbaş Hayvan Varlığı

Manda 45 000 000 40 000 000 35 000 000 30 000 000 25 000 000 20 000 000 15 000 000 10 000 000 5 000 000 Türkiye Hayvan Varlığının Değişimi (TÜİK) 400 000 350 000 300 000 250 000 200 000 150 000 100 000 50 000 1991 1995 2000 2005 2010 2015 Sığır Koyun Keçi Manda

Yerli Koyun 12 000 000 10 000 000 8 000 000 6 000 000 4 000 000 2 000 000 Türkiye Hayvan Varlığının Değişimi (TÜİK) 45 000 000 40 000 000 35 000 000 30 000 000 25 000 000 20 000 000 15 000 000 10 000 000 5 000 000 1991 1993 1995 1997 1999 2001 2003 2005 2007 2009 2011 2013 2015 Sığır - Kültür Sığır - Kültür melezi Sığır - Yerli Manda Koyun - Merinos Keçi - Kıl Keçi - Tiftik Koyun - Yerli

Köy ve Kent Nüfusunda Değişim (Göç)

Köy ve Kent Nüfus Değişimi (Göç) Devam Yıllar Türkiye Şehir ve Köy Nüfusundaki Değişim (.000 kişi) Şehir Nüfusu Köy Nüfusu Toplam Nüfus Kişi % Kişi % 1940 4.346 24,4 13.474 75,6 17.820 1950 5.244 25,0 15.703 75,0 20.947 1960 8.860 31,9 18.895 68,1 27.755 1970 13.691 38.4 21.914 61.6 35.605 1980 19.645 43.9 25.092 56.1 44.737 1990 33.326 59.0 23.147 41,0 56.473 2000 44.066 64.9 23.797 35.1 67.863 2010 56.222 76.3 17.501 23.7 73.723 2015 72.523 92.1 6.218 7.9 78.741

Köy ve Kent Nüfus Değişimi (Göç) Devam Tarım nüfusunun toplamdaki payı hızla azalmıştır. Ekstansif tarımsal üretimden işgücü kaçışı vardır Başta koyun ve keçi yetiştiriciliği olmak üzere, tarımsal faaliyet, gençler için çekiciliğini yitirmiştir. Önceleri bu işlerle uğraşanlar, başta yaşlılık olmak üzere, çeşitli nedenlerle sektörü terk etmiştir.

Köy ve Kent Nüfus Değişimi (Göç) Devam Kırsalda kalan nüfus, tarımsal faaliyette bulunmadan ya da faaliyetini azaltarak gelir sağlamaya yönelmiştir. İşi bırakma, ya da küçültmede hayvansal üretim ön sırayı almıştır. Çünkü; daha fazla ve sürekli işgücü gerektirmektedir

Genotip

Genotip-Sığır 16 000 000 Çeşitli yıllarda genotiplerine göre sığır sayıları (baş) 14 000 000 12 000 000 10 000 000 8 000 000 6 000 000 4 000 000 2 000 000 1991 1995 2000 2005 2010 2015 Sığır - Kültür Sığır - Kültür melezi Sığır - Yerli

Genotip-Sığır Devam Sığır varlığında hızlı bir değişim yaşanmakta Yerli sığır varlığı azalmakta, kültür ırk ve melezleri artmakta Uygulanan desteklemeler bu değişimi körüklemekte Değişimde bölge ve yöreler arası hayvancılık koşullarının farklılığı dikkate alınmamakta

Genotip-Sığır Devam Süt üretimini artırma odaklı uygulamalar, et deposu nitelikli düşük girdili üretim alanlarının üretim dışı kalması tehdidini doğurmakta Çevreye uygun hayvancılık yerini hayvana uygun çevre tipinde hayvancılığa bırakmakta Uygun bölgelerde yerli sığır yetiştiriciliği desteklenmemekte Bu bölgelerde büyüme hızını artırmaya yönelik kullanma melezlemesi uygulanmamakta

Yerli koyun, Kıl keçisi Merinos koyunu, Ankara keçisi Genotip-Küçükbaş 45 000 000 Çeşitli yıllarda tür ve ırklarına göre küçükbaş hayvan sayıları (baş) 2 500 000 40 000 000 35 000 000 30 000 000 25 000 000 20 000 000 15 000 000 10 000 000 5 000 000 2 000 000 1 500 000 1 000 000 500 000 1991 1995 2000 2005 2010 2015 Yerli koyun Kıl keçisi Merinos koyunu Ankara keçisi

Genotip-Küçükbaş Devam Küçükbaş yetiştiriciliği yerli ırklara dayalı Geliştirilen yeni tipler yaygınlaşamamış Kimi yetiştirici genotip değişikliği arayışında Uygun yerlerde büyüme ve et verimine yönelik ikili; döl, büyüme ve et verimine yönelik üçlü kullanma melezlemesi denenmeli

Genotip-Küçükbaş Devam YERLİ IRKLARIN HALK ELİNDE ISLAHI Projesi geliştirilip sürdürülmeli ve yaygınlaştırılmalı Keçi-Orman-Yetiştirici üçlüsünü koruyan uygulamalar geliştirilmeli Yerli keçi varlığının büyüme ve et verim gücü artırılmalı Kırsalda beslenme kalitesini artırmaya katkı sağlayacak keçicilik sistemleri geliştirilmeli

İşletme Yapısı

Hayvancılık işletmelerinin yapısı Yıllar İşletme İşletme Tiplerinin Payı ( %) Ortalama Sayısı Bitkisel + Hayvansal Ür. Yapan Yalnız Hayvansal Ür. Yapan Yalnız Bitkisel Ür. Yapan arazi varlığı (da) 1950 2 527 000 - - - 77.0 1963 3 100 900 - - - 55.3 1970 3 058 900 83.30 9.40 7.30 55.8 1980 3 650 900 86.03 2.52 11.45 62.3 1991 4 091 530 72.14 3.43 24.43 52.7 2001 3.075.516 67,42 2,36 30,22 61 2006 3.071.650 67.50 2.40 30.10 -

Hayvancılık işletmelerinin yapısı Devam Hayvancılık yapan işletme oranı son 40 yıllık süreçte %93 ten %70 e gerilemiştir HAYVANCILIKTAN KAÇIŞ İşletme sayısı ve ortalama arazi varlığı dikkate alınarak hesaplama yapıldığında toplam arazi varlığının son yıllarda azaldığı görülür (1980-2001) TARIM DIŞI KALMA

Süt Üretimi

Sığır genotpileri, Yerli koyun, Kıl keçisi Merinos koyunu, Ankara keçisi, Manda Süt Üretimi 12 000 000 Türkiye'de Tür ve Genotiplere Göre Süt Üretimi 180 000 10 000 000 8 000 000 6 000 000 4 000 000 2 000 000 160 000 140 000 120 000 100 000 80 000 60 000 40 000 20 000 1991 1993 1995 1997 1999 2001 2003 2005 2007 2009 2011 2013 2015 Koyun - Yerli Keçi - Kıl Sığır - Kültür Sığır - Melez Sığır - Yerli Koyun - Merinos Keçi - Ankara Manda

Türkiye Süt Üretiminin Türlere Göre Dağılımı 1991 2003 2015 2% 11% 3% 0% 7% 3% 0% 6% 3% 84% 90% 91% Koyun Keçi Sığır Manda Koyun Keçi Sığır Manda Koyun Keçi Sığır Manda

Süt Üretimi Devam Küçükbaş süt üretimi azalmıştır -Sayısal azalma ve -Koyunda sağımdan vazgeçme -İşgücü yetersizliği Sığır sütü üretimi artmıştır -Kültür ırk ve melezlerinin sayı ve oran artışı Toplam süt üretimi artmıştır Kişi başına süt üretimi gerilemiştir

Kırmızı Et Üretimi

Çizelge 2.4. Çeşitli yıllarda Türkiye kırmızı et üretimi (tuik.gov.tr., 2009) ET ÜRETİMİ (TON) YIL KOYUN KEÇİ SIĞIR 1991 Top. 457.760 1991 KB ve BB Top. 148.196 (%32) 309.564 (%68) 1991 128 626 19 570 309 564 1995 102 115 14 124 292 447 1999 132 476 23 693 349 681 2003 63 006 11 487 290 454 2007 117 524 24 136 431 963 2008 96 738 13 753 370 619 2008 KB ve BB Top. 110.491 (%23) 370.619 (%77) 2008 Top. 481.110 KB: Küçükbaş, BB: Büyükbaş, Top.: Toplam,

1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Koyun, Sığır Keçi, Manda Çeşitli yıllarda farklı türlerde et üretim miktarları (ton) 1 200 000 1 000 000 33 990 40 000 35 000 30 000 800 000 25 000 600 000 20 000 400 000 15 000 200 000 325 286 10 000 5 000 98 978 526 Koyun Sığır Keçi Manda Çeşitli Yıllarda Türkiye Koyun, Keçi, Manda ve Sığır Eti Üretimi

Türkiye Kırmızı Et Üretiminin Türlere Göre Dağılımı 1991 2003 2015 2% 1% 0% 28% 17% 3% 9% 3% 66% 4% 79% 88% Koyun Keçi Sığır Manda Koyun Keçi Sığır Manda Koyun Keçi Sığır Manda

Türkiye Et Üretiminin Türlere Göre Dağılımı 1991 2003 2015 5% 1% 3% 1% 26% 21% 3% 26% 33% 1% 49% 68% 0% 63% 0% Koyun Keçi Sığır Manda Tavuk Koyun Keçi Sığır Manda Tavuk Koyun Keçi Sığır Manda Tavuk

Kırmızı Et Üretimi Devam Sığır eti üretimi ve toplamdaki payı artmaktadır Küçükbaş et üretimi azalmaktadır TÜİK verilerine göre kişi başına 15.37 kg kırmızı et tüketilmektedir 2009 yılında 325286 ton olan sığır eti üretimi 6 yıl sonra bir milyon tonu aşmıştır (ithalat)

Kırmızı Et Üretimi Devam Sadece sığırcılıkta ve süt üretiminde artışı hedefleyen Bakanlık uygulamaları kırmızı ette çökmüştür. Kırmızı et sorunu sadece sığırcılıkla çözülemez Yerli ve melez sığır ile koyun-keçiyi dışlayan uygulamalar kırmızı et sorununu güncel boyutuna ulaştırmıştır

Kaba Yem

Türkiye otlatılabilir alanlar (2015) Otlatılabilir Alanlar Miktar (ha) Çayır ve Mera 14.617.000 Hububat ekilen alan (anız) 15.723.000 Nadas alanı 4.114.000 Tarıma elverişli olduğu halde ekilmeyen 3.283.000 TOPLAM 37.737.000 Anız Hariç Toplam 22.014.000

1935 1940 1945 1950 1955 1960 1965 1970 1975 1980 1991 1996 2001 2006 2011 2015 Türkiye mera varlığının yıllar itibarıyla değişimi (milyon da) 505 455 405 355 305 255 205 155 105 55 5

Kaba Yem Devam Son 70 yılda mera alanlarının 2/3 ü kaybedilmiştir -Mera alanlarının bitkisel üretime açılması -Denetimsiz ve bilinçsiz otlatma -Meranın %15-%50 sinde bitki örtüsü yeterlidir -Bu alanların kuru ot verimi 45-100 kg/da Mera ıslahına ciddi olarak eğilmek gerekir Mera yönetimi düzenlenmelidir

Kaba Yem Devam Türkiye'de Taze ve Kuru Yonca Otu ile Silajlık Mısır Üretimi (ton) Yıllar Yonca Ekilen alan (da) Üretilen Yeşil ot (ton) Üretilen Kuru ot (ton) Mısır Ekilen alan (da) Üretilen Hasıl (ton) Üretilen Silajlık (ton) 1990 1 974 390 1 848 825 1 105 819-229 161-1995 2 140 100 1 803 190 1 399 341-551 000-2000 2 508 000 1 807 000 1 540 000-700 000-2005 3 750 000 2 100 000 2 400 000 2 000 000 460 000 7 600 000 2010 5 688 107 11 676 115-2 937 336 207 899 12 446 450 2015 6 620 459 13 949 958-4 231 233 235 405 19 684 599

Kaba Yem Devam Başta silajlık mısır olmak üzere kaliteli kaba yem üretiminde önemli artışlar olmuştur. Bu olumlu değişime yem bitkileri ekimini destekleme programının önemli katkısı vardır. Üretim yeterli düzeye ulaşamamıştır. YEM BİTKİSİ ÜRETİMİ TEŞVİK EDİLMELİDİR

Karma Yem

Karma Yem Devam Devlet sektörden çekilmiştir. Yeterli sayıda tesis ve kapasite mevcuttur. Yem hammaddeleri üretimi yetersizdir. Hammadde fiyatları yüksektir. Yem denetim mekanizması yetersizliği; rekabet kalite ve fiyatı olumsuz etkilemektedir.

Sermaye

Sermaye Devam A. SERMAYE YOĞUN İŞLETMELERDE -Devlet teşvik ve destekleri büyük işletmelere yönlendirilmiştir. -Devlet destekleri, öz sermayesiz olarak işletme kurmayı mümkün kılacak düzeydedir. -Üst Makamlarca; yaratılan büyük işletmelerin spekülatif tutumundan yakınılmaktadır.

Sermaye Devam -Karlılığın azalması çok büyük işletmelerin faaliyetlerini topluca yavaşlatması veya durdurması ile sonuçlanmaktadır. -Hammadde veya hayvan fiyatlarının belirlenmesinde birlikte hareket edilmekte, belirgin tekelleşme eğilimi görülmektedir.

Sermaye Devam B. GERÇEK TARIM İŞLETMELERİNDE -Tarım işletmeleri ticari nitelik kazanamamıştır. -Ticari nitelikte olduğu varsayılanların çoğunlukla alt yapısı yetersizdir. -Ticari işletmelerin oluşumu sermaye eksikliğinin giderilmesine bağlıdır. -Tarım işletmelerinin büyük bir kısmı artı değer oluşturacak koşullardan yoksundur. -Sermaye eksikliğini gidermede kamu kaynakları kullanılmalıdır.

Sermaye Devam -Günümüze kadar, bu kaynak etkin olarak kullanılamamış, küçük ve orta ölçekli işletmeler dışlanmıştır. -Sektörün sermaye yetersizliğine dayalı sorunları devam etmektedir. -Bu eksiklik giderilmedikçe, hayvansal üretimin boyutu, niteliği ve üretim maliyetlerini olumlu etkileyecek değişim sağlanamaz.

Sermaye Devam Küçük ve orta ölçekli işletmelerin sermaye sorunu çözümlenmelidir. Böylece, Sayısal varlığı artırma Üretim olanaklarını geliştirme Et açığının azaltılması veya kapatılması Kırsalda yaşam standardını iyileştirme Göçün önlenmesi ve istihdam yaratma

Ürün Maliyeti Ve Fiyatı

Ürün Maliyeti Devam Hayvancılıkta girdi fiyatları yüksektir. Ürün/Yem fiyat paritesi makul düzeyin altındadır. Çalışanların niteliklerine göre iş gücü maliyeti fazladır. Kaba yem üretiminin talebi karşılamaması fiyatın yükselmesine neden olmaktadır. Hayvan hastalıkları maliyet artışında önemini sürdürmektedir. Küçükbaş hayvancılıkta nitelikli çoban bulmak güç, çoban maliyeti yüksektir.

Ürün Fiyatı Devam Girdi maliyetinin düşürülmesi için: -Aracısız tedarik ve toplu satış olanağının sağlanması, -Üreticiye pazarlık gücü kazandırılması gereklidir. BU ANCAK ÖRGÜTLENME İLE SAĞLANABİLİR

Örgütlenme

Örgütlenme Devam Hayvan yetiştiricilerinin örgütlenme düzeyi yetersiz, mevcut örgütler güçsüz. Köy Koop., Hay Koop., SÜB, D.Y. Birlikleri gibi çok sayıda örgüt mevcut. Örgütlerin ekonomik ve teknik alanlarında çatışma ve aralarında sürtüşmeler var. Politika oluşturmada etkinlikleri sınırlı. Ekonomik örgütlenmede kooperatiflerin payı az.

Örgütlenme Devam Örgütlerin güçsüzlüğü yetiştiricileri; girdi temini, ürün işleme ve pazarlamada, güçlü gıda ve pazarlama tekellerinin egemenliğine sokmakta. Örgütler, hayvan, ürün ve mamul piyasasında etkili olamamakta. EKONOMİK ÖRGÜTLENMEDE KOOPERATİF ÖRGÜTLENME TEŞVİK VE DESTEK GÖRMELİ, YAYGINLAŞMASI SAĞLANMALIDIR

Pazarlama

Pazarlama Üretici örgütleri pazarlamada yok sayılabilir. Üretici-Tüketici arasında sayıları bazı ürünlerde 5-6 ya ulaşan pazarlama organı var. -Fiyat artışına neden oluyor -Üretici-Tüketici fiyat farkı artıyor -Üretici ve tüketici korunamıyor Örgütlenme yetersizliği fiyat istikrarsızlığına neden oluyor Bazı ürünlerde tekelleşme-düşük fiyat ilişkisi sürüyor

Pazarlama Devam Üretici ürününe karşılık daha az girdi sağlayabilir hale geliyor 2000 de 1kg süt=1.68 kg yem Bugün 1kg süt=1.00 kg yem GÜÇLÜ ÜRETİCİ ÖRGÜTLENMESİ Düşük maliyet Tüketici fiyatından daha yüksek üretici payı Daha düşük tüketici fiyatı

Pazarlama Devam Örgütler, yok edilen fiyat belirleyici; SEK, EBK, YEMSAN gibi kuruluşların işlevini görecek yapılanmaları hedefleyebilir güce ulaştırılmalı Market zincirlerinin tutumu irdelenmeli Hayvancılıkta özlenen istikrarın sağlanması Piyasanın düzenlenmesi Tekelci yaklaşımın kırılması

Hayvan Sağlığı

Sağlık Hayvansal üretimin sürekliliği ve karlılığını belirleyen temel bileşenlerden biri de hayvan sağlığıdır. Günümüze kadar hayvan sağlığı konusunda ciddi ilerlemeler kaydedilmiş fakat gelinen nokta yeterli olmamıştır. Türkiye salgın hastalıklardan ari hale getirilememiştir. Başarısızlıkta; yönetsel, ekonomik ve coğrafi vb. pek çok faktör etkilidir.

Sağlık Devam Hastalıkları baskı altına alma yerine yok etme hedeflenmeli Aşı, ilaç, biyolojik ve kimyasal madde ihtiyacının yurt içinden karşılanması sağlanmalı Belli bölgelerde veterinerlik hizmetleri bir süre daha devletçe sağlanmalı ve karşılanmalı

Destekleme ve Teşvik

Destekleme ve Teşvik Tarım Kanununda, tarımsal desteklerin milli gelirin %1 inden az olamayacağı hükmü vardır Bu değer 2006 da %0.63, 2014 de %0.56 olmuştur Bundan da hayvancılık %18.85 pay almıştır Destekler sığır ve tavuğa yönlendirilmiş, son yıllara kadar koyun ve keçi dışlanmıştır Desteklemeler büyük işletmelere yönlendirilmiş, orta ve küçük işletmeler azalmış, bu da göçü körüklemiştir

Destekleme ve Teşvik Devam Destekleme ve teşvikler ağırlıklı olarak -Ya gıda sanayinin hammadde temininde devamlılık sağlamayı -Ya da tüketici fiyatlarının artmasının önüne geçmeyi hedeflemektedir Hayvancılıktaki sorunların çözümüne katkı ancak üretici merkezli teşvik ve destekleme modellerinin uygulanmasıyla sağlanabilir

Müdahaleler

Müdahaleler Devam Türkiye nin tercihi liberal ekonomi olmuştur Hayvansal ürün fiyatları düşükken destek isteyen yetiştiriciye ekonomi kurmayları SERBEST PİYASA DÜZENİNDE MÜDAHALENİN YERİ OLMADIĞINI sert ifadelerle hatırlatmaktadır

Müdahaleler Devam Sonuçda, -Et fiyatlarını yükselten suçlu arama -Terbiyevi ve sınırlı kasaplık hayvan ithalatı -Besi hayvanı ithalatı -Kurbanlık hayvan ithalatı -Nihayet et ithalatı gündeme gelmektedir BU MÜDAHALE DEĞİL MİDİR? SERBEST PİYASA DÜZENİ NERELERDEDİR?

Müdahaleler Devam Et fiyatlarını spekülatörler yükseltiyor söylemi isabetliyse BU SPEKÜLATÖRLERİ KİM YARATTI? Kasaplık hayvan, besi hayvanı, kurbanlık hayvan ve et ithalatı tüketici et fiyatlarını düşürdü -Yüksek ürün fiyatının çekiciliğiyle ve yüksek maliyetle hayvancılığa yatırım yapan girişimci cezalandırılmış olmuyor mu?

Müdahaleler Devam İthalat nedeniyle karlılığı düşen dev işletmelerin üretimden çekilmeleri besi materyali talebini azaltacak, yetiştirici geliri ne ölçüde düşecek? Yetiştiricinin maliyetinde azalma oldu mu? Azalan ürün fiyatları, değişmeyen maliyet damızlıkları kesimhaneye yönlendirmeyecek mi? BU SÜREÇ ET İTHALATINI SÜREKLİ KILMAZ MI?

Müdahaleler Devam Faizsiz veya düşük faizli krediler Doğru adrese yönleniyor mu? Damızlık ithalatını körüklemeyecek mi? Üretim artışı sağlayacağı varsayılsa, ürün maliyeti yüksekken satış fiyatı düşmeyecek mi? Entansif üretime yönlenen bu krediler girdi talebi ve dışa bağımlılığı artırmayacak mı? Düşük ürün fiyatları damızlıkları kesimhaneye yönlendirmeyecek mi?

Müdahaleler Devam Müdahaleler olmasaydı ne olurdu? Yüksek fiyatlar bir süre daha devam ederdi Hayvancılık çekici bir yatırım alanı olurdu Hayvan varlığı ve hayvansal üretim artardı Artan üretim fiyatların istikrarlı bir şekilde denge noktasına gerilemesini sağlardı Buraya kadar açıklanmaya çalışılan kalıcı çözümleri yaşama geçirmede yönetime makul bir süre sağlanmış olurdu VE HAYVANCILIK SEKTÖRÜ DENGESİNE KAVUŞURDU