Jeoloji Mühendisliği Anabilim Dalı Jeoloji Mühendisliği Anabilim Dalı

Hande NAZLICAN MUSALI EVRENLİ (MERSİN) YÖRESİNİN JEOLOJİK VE PETROGRAFİK İNCELENMESİ * Geology and Petrography of the Musalı and Evrenli and its Surroundings.(MERSİN) Fikret İŞLER Jeoloji Mühendisliği Anabilim Dalı Jeoloji Mühendisliği Anabilim Dalı ÖZET Çalışma alanı Akdeniz Bölgesinde Mersin İline bağlı Musalı ve Evrenli köylerinin sınırları içerisinde yer almaktadır. Bu çalışmada bölgemizde yüzeylenme gösteren özellikle ofiyolitik kayaçların petrografisi detaylı bir şekilde ele alınmıştır. Çalışma alanı içerisinde Mesozoyik ve Senozoyik yaşlı dört litostratigrafi birimi bulunmaktadır. Bunlar sırayla Üst Kretase yaşlı Mersin Ofiyoliti ve üzerine uyumsuz olarak gelen Oligosen Miyosen yaşlı Gildirli Formasyonu, bunun üzerine gelen Alt-Orta Miyosen yaşlı Karaisalı Formasyonu bulunmaktadır. Alt Orta Miyosen yaşlı Güvenç Formasyonu, Karaisalı Formasyonu ile geçişlidir. Çalışma alanında gözlenen ofiyolitik birimi içerisinde peridotitlerin aşırı bir şekilde serpantinleştikleri tespit edilmiştir. Serpantinize dunitin dışında serpantinize harzburjit ve serpantinitler içerisinde iri taneli ve küçük taneli olmak üzere saçınımlı bir şekilde kromit taneleri tespit edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Musalı,Evrenli,Mersin Ofiyoliti,Serpantinit,Serpantinize peridot. ABSTRACT The work area of the province of Mersin in the Mediterranean region covers the villages of Musali and Evrenli. In our region, particularly the petrography of igneous rocks those are shallow have been addressed in detail.in our region, four lithostratigraphic units have been distinguished in the Mesozoic and Cenozoic age. Alternately, these are upper cretaceous Mersin ophiolite, and the one on the top of it which comes inharmoniously Oligocene. The lower and middle Karaisali formation comes on the top of the old Gidirli Miocene formation transitively.in the ophiolite unit observed in the study area, its determined that peridotites are over serpantinized. In the serpantinized harzburgite and serpantinites have dissemined cromize clasts wich are different rqnge of sizes, but serpantinized dunite. Key Words : Musali, Evrenli, Mersin Ophiolite, Serpentines, Serpentines peridots. Giriş İnceleme alanı, Akdeniz Bölgesinde, Mersin İline bağlı Toroslar İlçesi sınırları içerisindeki yaklaşık 25 km 2 lik bir alanı kapsamakta olup, Mersin O 33-a1 paftası içerisinde yer almaktadır(şekil.1). İnceleme alanında Mesozoyik ve *Yüksek Lisans Tezi-MSc. Thesis - 184 -

Senozoyik yaşlı dört litostratigrafi birimi ayırtlanmıştır. Bunlar sırayla Üst Kretase yaşlı Mersin Ofiyoliti ve üzerine uyumsuz olarak gelen Oligosen - Miyosen yaşlı Gildirli Formasyonu, bu formasyon üzerine ise Alt-Orta Miyosen yaşlı Karaisalı Formasyonu gelmektedir. Alt Orta Miyosen yaşlı Güvenç Formasyonu ise Karaisalı Formasyonu ile geçişli olarak gelmektedir. Bu çalışmanın amacı; Musalı Evrenli sınırları içinde kalan bölgenin jeolojik ve petrografik olarak incelenmesi ve bu özelliklerinin ortaya konulması amaçlanmıştır. Şekil 1. Çalışma alanına ait yer bulduru haritası (Google Earth,2011). Materyal ve Metot İnceleme alanı, Akdeniz Bölgesinde, Mersin İline bağlı Toroslar İlçesi sınırları içinde O 33-a1 paftası içinde yaklaşık 25 km 2 lik bir alanı kapsamaktadır. Arazi çalışmaları esnasında petrografik örnekler alınmış, ince kesitler hazırlanmış ve polarizan mikroskopta ayrıntılı olarak petrografik içerikleri incelenmiştir.. Arazi ve laboratuvarda yapılan çalışmalar neticesinde bölgenin jeolojik haritası ve stratigrafik kesiti tamamlanmıştır (Şekil.3-4). Araştırma Bulguları Mesozoyik Mersin Ofiyoliti Çalışma alanımızın orta ve kuzey doğusu kesimlerinde Evrenli Köyünün doğusu ve Musalı Köyünün kuzeybatısında gözlenmektedir(şekil.2).birim koyu renkli, zeytin yeşili, kahverengimsi yeşil, mavimsi yeşil, siyahımsı yeşil renklerinde - 185 -

gözlenmektedir.çalışma alanında gözlenen ofiyolitik birim içerisinde tam bir stratigrafik (eksiksiz bir ofiyolitik istife) seviyeye rastlanmamıştır. Bölgemizde seriye hakim serpantinit ve serpantinize peridotlar hakimdir. Ofiyolitik birimin bölgeye yerleşim yaşı Üst Kretase dir. Joteau (1980). Ofiyolitik seri üzerine Oligo-Miyosen yaşlı Gildirli Formasyonu uyumsuz olarak gelmektedir. Gildirli Formasyonunun bulunmadığı yerlerde ofiyolitik seri üzerine Alt-Orta Miyosen yaşlı Karaisalı Formasyonu uyumsuz olarak yer almaktadır. Çalışma alanına ait birimlerin stratigrafik ilişkileri, özellikleri ve yaşları bölgeye ait Genelleştirilmiş Stratigrafi Kesiti ve Jeolojik Haritası sunulmuştur (Şekil 3-4). a) b) Şekil 2.a- Musalı Köyü batısı yol kenarındaki ofiyolit içerisindeki serpantinit. Şekil 2.b- Evrenli Köyü doğu çıkışı yol kenarında ki serpantinit kayaçlarının genel görünümü. Şekil 3. Mersin Yöresinin genelleştirilmiş dikme kesiti (Şenol ve diğ. 1998) - 186 -

Şekil 4.Çalışma alanının jeolojik haritası. (M.Şenol ve diğ. 1997 den değiştirilerek.) Serpantinit Çalışma alanımızda Mersin ofiyoliti içerisinde yer alan peridotitler aşırı bir şekilde serpantinleşme göstermektedir. Özellikle Musalı ve Evrenli Köyleri civarında bu serpantinleşme daha yaygın olarak gelişmiş ve kayaçlar tamamen serpantinleşmiştir. Serpantinit kayacı ile serpantinleşmiş olduğu peridotit kayaç arasında kesin bir sınır ayırt etmek mümkün değildir. Ancak bu bölgemizde serpantinleşme çok aşırı bir şekilde gözlenmiştir. Genellikle açık kahverengimsi bazen yeşilin değişik tonlarında ki renklerde görülürler. Bazı yerlerde ise dıştan içe doğru bir zonlanma gösterir. Genel olarak kırıklı ve çatlaklı olup kaygan bir yapıya sahiptir. Buradan aldığımız örneklerde yapılan mikroskobik incelemeler sonucunda aşağıdaki veriler tespit edilmiştir. Strüktür: Elek. İçindeki mineraller:serpantin Mineralleri: Kayaç içerisinde olivinler serpantinli ayrışma göstererek tamamen serpantin mineraline dönüşmüşlerdir. Daha önce var olan olivin minerallerinin tamamen ayrışması ile gelişmişlerdir ve kesitin yaklaşık tamamını oluştururlar. Serpantin mineral cinsleri tespit edilememiştir. Fakat; onların krizotil ve lizardit olabilecekleri tahmin edilmektedir(şekil 5.b). Olivinlerin, serpantinleşme sonucu açığa çıkan demir saçınımlı olarak orta boy taneler halinde bolca izlenmektedir. Bazı olivinlerin bir kısmı kısmen kalsite dönüşmüşlerdir.piroksen: Piroksenler, %10 civarında kesitte yer alırlar. Çoğunlukla ayrışmış ve serpantin mineraline dönüşerek bastit lamelini oluşturmuşlar. Kırıklı ve çatlaklı yapıya sahipler. Bazı kırıklar boyunca talk minerali gelişmiştir. Yapılan ölçüm sonucunda dik sönme gösterdikleri ve orto piroksen oldukları tespit edilmiştir. Ayrıca piroksenlerde (Bastit Lamellerinde) kalsitleşme görülmektedir. Kalsitleşme a) b) Şekil 5.a- Serpantinit örneğindeki kalıntı olivinlerin kısmen kalsitleşmelerinden bir görünüm(ç.n.). Şekil 5.b- Serpantinit örneğinde gelişen krizotil damarları(ç.n.). - 187 -

Bastit Lameli: Yaklaşık %5 civarında tespit edilmiştir. Daha önce var olan piroksen tanelerinin tamamen serpantinleşmesiyle oluşmuşlardır. Farklı görünümleriyle ve çok hafif bir yöndeki dilinim izleriyle bastit lameli ayırt edilmiştir. Bastit lamellerinde görülen dilinim izlerine göre; dik sönme gösterdikleri için bunların ilksel konumlarının orto piroksen oldukları tespit edilmiştir. Bu nedenden dolayı kayacın ilksel konumu harzburjittir.opak Mineral (Mağnetit):Feromagnezyen mineral olan olivinlerin ayrışması sonucu açığa çıkmışlardır. Saçınımlı olarak orta boy ve küçük taneler şeklinde bolca görülürler. Daha koyu renkte olmalarıyla kromlardan ayırt edilmiştir(şekil 6.a) Mağnetit Krom a) Şekil 6.a- Serpantinit örneğinde düzensiz kırıklı yapıda krom taneleri ve olivinin ayrışması sonucu açığa çıkan saçınımlı mağnetit tanelerinin görünümü. (Ç.N.) Krom:Orta boy, iri taneler şeklinde yer yer izlendiği gibi küçük taneler şeklinde saçınımlı olarak eğri büğrü şekillerde, iğnemsi daha yaygın ve belirli bir yönlenme şeklinde de görülmektedir. Tek Nikolde vişne çürüğü rengi göstermesiyle dikkat çekerler. Genellikle hepsi düzensiz kırıklı bir yapı sunarlar. Çok seyrek olarak fenokristal, küçük taneler şeklinde, genellikle çok kırıklı bir yapıda izlenir (Şekil 6).Kalsit:İkincil olarak gelişme gösterirler, özellikle bastit lamellerinde ve bir kısım olivinlerin kırıklı boşluklarında gözlemlenmiştir(şekil 5.a). Serpantinize Harzburjit Çalışma alanımızda Musalı köyünün kuzey batısı civarında, Karabucak Mevkii civarından alınan örneklerde yapılan mikroskobik incelemeler sonucunda aşağıdaki veriler elde edilmiştir. Çalışma alanındaki peridotitleri harzburjitler oluşturmaktadır. Fakat bunların büyük bir kısmı tamamen serpantinleşmiş diğer bir kısmında ise serpantinleşme yaygın olarak gelişmiştir. Sahamızda serpantinize olmamış harzburjitlere rastlanılmamıştır. Genelde zeytin yeşili, mavimsi ve sarımsı yeşil renklerinde görülmektedir. Kırıklı, çatlaklı ve kaygan bir yapıya sahiptirler. Strüktür: Serpantinleşmenin yaygın olduğu bölgelerde elek strüktür ve ağ strüktür gelişmiştir. Serpantinleşmemiş olan bölgeler de taneli strüktür gelişmiştir. İçindeki Mineraller:Olivin:Kesitte %80-90 civarında yer alırlar, genellikle ayrışmış ve serpantin mineraline dönüşmüşlerdir. Kesitte farklı yerlerde kalıntı olivin şeklinde çok küçük taneler olarak izlenirler. Genellikle 2.sıranın canlı renklerinde görülürler.piroksen (Orto piroksen): İri taneler şeklinde bolca izlenirler. Bunlarda ayrışmış ve büyük bir kısmı bastit lameline dönüşmüştür. Bazen yer yer talk - 188 -

mineraline dönüştüğü görülmüştür(şekil 7.a).Bazı yerlerde ayrışma kenarlardan ortalara doğru gelişme gösterir. Bazılarında ise tektonizma ile ilgili kırılma ve bükülme görülür.krom: İrili ufaklı taneler şeklinde bolca görülürler. İri tanelerde kırıklı yapılar dikkat çekicidir. Tek Nikolde vişne çürüğü rengi şeklinde görülürler(şekil 7.b)Opak (Mağnetit): Olivinlerin ayrışması sonucu gelişmiş ve küçük taneler şeklinde bol miktarda ayrıca kimi yerlerde düzensiz kırık dolgusu şeklinde gelişmiştir. Krom Piroksen a) b) Şekil 7.a-Serpantinize harzburjit örneğindeki piroksenlerin dıştan içe doğru gelişme gösteren talklaşmadan bir görünüm.(ç.n.) Şekil 7.b- Serpantinize harzburjit örneğindeki krom minerallerinin genel görünümü(t.n.). SepantinizeDunit Çalışma alanımızda Musalı köyünün kuzey batısı civarında; Karabucak Mevkii civarında alınan bir örnekte yapılan mikroskobik inceleme sonucu dunit olduğu görülmüştür. Bölgemizde belirgin olarak tespit edişmiş haritalanabilir boyutta yoktur. Ancak bunlar peridotlar içerisinde çok az yüzeylenme gösterirler.mavimsi, yeşilimsi renklerde görülmektedir. Kırıklı ve kaygan bir yapıya sahiptirler.yapılan mikroskobik incelemeler sonucunda aşağıdaki veriler elde edilmiştir. Strüktür: Taneli. İçindeki Mineraller:Olivin: Kesitin tamamını oluştururlar. Büyük bir kısım serpantin mineraline dönüşmüştür. Ancak bazı kesimlerde serpantinleşme daha az gelişmiş olup, düzensiz köşeli, küçük taneler şeklinde kalıntı olivinler görülür(şekil 8).Renk olarak 2.sıranın canlı renklerinde görülürler.piroksen: Çok az (%2-%3 civarında) görülür ve eğik sönme ile dikkat çekerler. Klino piroksen oldukları tespit edilmiştir. Pek fazla ayrışma göstermezler.krom: Orta boy taneler şeklinde yer yer izlenirler. Düzensiz kırıklı yapı gösterirler.opak Mineral (Mağnetit) : Çok küçük taneler şeklinde, genellikle kırıklı dolgusu şeklinde gelişmişlerdir. Kalıntı Olivin Mineralleri Şekil 8.-Serpantinize dunit örneğinin genel görünümü (Ç.N.). - 189 -

Diyorit / Gabro Çalışma bölgemiz içerisinde sabit mostra görünümlü Diyorit/Gabro ya rastlanılmamıştır. Ancak bazı bölgelerde özellikle Evrenli köyünün doğusunda ve Musalı köyünün kuzey batısında yol kenarlarında irili-ufaklı bloklar şeklinde gözlenmiştir.konumları sert görünümlü çekiç darbesiyle zor örnek alınmıştır. Yol kenarlarında görülen bu irili ufaklı Diyorit/Gabro bloklarının ofiyolitik seri içerisinde yer aldıkları muhtemeldir. Ancak yapılan arazi çalışmalarında bu tür Diyorit/Gabro yüzeylenmelerine pek rastlanılmamıştır. Bloklardan alınan parçalar mikroskobik çalışmalar sonucunda bir kısmının gabro bir kısmının diyorit olduğu tespit edilmiştir. Yapılan mikroskobik incelemeler aşağıdaki gibidir. Kayaç Adı: Diyorit Strüktür: Taneli. İçindeki Mineraller:Plajiyoklas : Hakim minerali oluşturur. Genellikle prizmatik yapıda görünürler. Bir kısmı ayrışma göstermektedir. Ayrışma sonucu kaolinleşme ve serizitleşme gözlenir(şekil 10.b).Andezin (%37 Anortit): Plajiyoklaslarda yapılan ölçüm sonucunda plajiyoklas cinsinin Andezin (%37 Anortit) olduğu tespit edilmiştir. Bazı plajiyokslarda kırılma ve çatlak gözlenmiş olup, kırıklar klorit ve kalsitle doldurulmuştur. Amfibol (Hornblend) : Kesitte plajiyoklastan sonra ikinci hakim minerali oluşturur. Genellikle birbirine eşit, orta boy taneler şeklinde izlenirler. Bazıları otomorf şeklinde (6 kenarlı) görünürler. Ç. N. de 2.sıra renkleri, T. N. de ise yeşil pleokrizma renkler ile dikkat çekerler.prehnit : Kırık dolgusu olarak gözlenirler. Genelde kesitte geniş kırık dolguları bazen daha dar ince uzun kırıkları Zeolit (Prehnit) tarafından doldurulmuştur. Ç.N. de 2.sıra canlı renkleri ile (sarı, kırmızı, mavi, turuncu) dikkat çekerler(şekil 10.a)T.N.de ise renksizdirler.yer yer plajiyoklasların aleyhinde gelişmiş olarak gözlenmektedir.opak: İlmenit yer yer ikizlenirler ve iğnemsi şekilleriyle dikkat çekerler. Ç.N. ve T.N. de siyah renklidirler.kalsit: Kayaçta tektonik olaylar sonucunda bir takım kırıklı yapılar oluşturmuştur. Özellikle düzensiz yönde gelişmiş olan ince damarlar şeklinde gelişen bu kırık boşluklar kalsit minerali tarafından oluşmuştur. Prehnit Damarı Kırık Yapıları a) b) Şekil 10.a- Diyorit örneğinde kırık boyunca gelişmiş prehnit damarından görünüm. (Ç.N.) Şekil10.b- Diyorit örneğinde plajiyoklaslarda ki kırık yapıdan görünüm.(ç.n.) Kayaç Adı: Gabro Strüktür: Taneli İçindeki Mineraller:Plajiyoklas: Kesitin büyük bir çoğunluğunu oluştururlar. Hakim mineral konumundadır. Ferokristaller şeklinde prizmatik görünümlü ve - 190 -

hemen hemen hepsinde albit ikizleri çok net ve güzel bir görünüm sunarlar(şekil 11).Taze görünümlü olup, herhangi bir ayrışma göstermez. Yapılan ölçümler sonucunda %60-%70 Anortit içeren Labrodor türü olduklarını gösterir.piroksen (Ojit) : Kesitte 2.hakim minerali oluşturur. Yapılan ölçümler sonucunda; yaklaşık 35-39 sönme açılar tespit edilmiş olup, bunların ojit oldukları tespit edilmiştir. Genellikle 2.sıra renklerinden sarı,mavi ve turuncu renklerde görülürler. Tek nikolde yüksek röliyef ve çok kırıklı yapılarıyla dikkat çekicidirler(şekil 11).Opak (Manyetit): Düzensiz şekilli,orta boy büyüklükte ve daha küçük taneler şeklinde saçınımlı olarak yer yer izlenirler. Bazıları piroksenlerin aleyhinde gelişmiştir. Plajiyoklas Piroksen Şekil 11.Gabro örneğindeki piroksen ve plajiyoklaslardan genel görünüm.(ç.n.) Çakıltaşı Çalışma alanımızın farklı yerlerinde yüzeylenme gösterirler. Kırmızı renkli olmaları ile dikkat çekerler. Haritalanacak boyutta olmadıkları için, haritada gösterilmemiştir. Ancak Evrenli köyü (kuzey doğusunda) çıkışında gözlemlenmiştir.yapılan çalışmalarda çakıltaşı elemanlarını ofiyolite ait parçalardan diyorit, gabro, serpantinize harzburjit, radyolarit parçaları ve şist, kuvarsit, kireçtaşı gibi parçalar oluşturmaktadır. Parça boyutları 0,5 cm ile 50 cm boyutlarına kadar değişmektedir. İçerisinde çoğunluğu yuvarlaklık kazanmış olup, bir kısım parçalarda köşeli olarak izlenmektedir. Bu birim içerisinden alınan parçalarda yapılan mikroskobik incelmeler aşağıda sunulmuştur. Amfibol Şist Strüktür: Granoblastik İçindeki Mineraller:Amfibol (Hornblend):Bol miktarda izlenirler. Hakim minerali oluştururlar. Bazen taneli bir yapı sunarlarken bazen de belirli yönde uzanmış şekillerde görülürler. Hemen hemen hepsinde kırıklı bir yapı gelişmiştir. Bazıları Otomorf şeklinde(6 kenarlı) gözlenmektedir. Otomorf, subotomorf şekillerde izlenirler. Ç.N. de sarı ve turuncu renklerde, T.N. de ise yeşil tonlarında pleokrizma verirler(şekil 13).Plajiyoklas:Amfiboldan sonra 2.hakim minerali oluştururlar. Albit ikizleri çok seyrek olarak görülür. Genellikle yoğun bir şekilde kaolinleşmişlerdir.tek nikolde kahverengimsi renk gösterimiyle kaolinleşmeler daha net bir şekilde izlenmektedir. - 191 -

Amfibol Mineralleri Şekil13- Amfibol Şist örneğinden görünüm(ç.n). Kuvarsit Strüktür: Taneli İçindeki Mineraller: Kuvars: Kesitin yaklaşık %90 nını oluşturur, hemen hemen aynı boyutta olup, birbirleriyle kenetlenmiş şeklindedirler. Aralarında boşluk yoktur. Mozaik görünümü verirler(şekil 14).Kalsit: Damarlar şeklinde gelişi güzel kırık boşlukları şeklinde gelişme gösterirler. Bazen kuvars arasında yer alırlar.klorit: Seyrek olarak ferromağnezen minerallerin ayrışması şeklinde gelişmiş olup, seyrek olarak izlenirler.opak Mineral: Ferromağnezen mineralin ayrışması şeklinde yer yer görülürler. Hematit veya Mağnetit olabilecekleri düşünülmektedir. Kuvars Mineralleri Şekil14- Kuvarsit örneğindeki kırıklı yapı ve kuvars minerallerinin genel görünümü.(ç.n.) Ofiyolit Çakıllı Kumtaşı Çalışma alanında evrenli köyünün kuzey bölgesinde Ofiyolitler üzerinde görülmektedir. Ancak bunun üzerinde diskondars olarak Gildirli Formasyonu gelmektedir. Alınan örnekler üzerinde yapılan mikroskobik incelemeler sonucunda; çakıl elemanlarının %70 e yakın kısmını ofiyolit parçaları (Serpantinize peridotit, radyolarit, gabro, spilit) oluşturur.diğer bir kısmını az miktarda kuvars taneleri, kuvarsa göre daha fazla miktarda kireçtaşı parçaları içerir. Tüm bu elemanlar, kalsit bir çimento ile çimentolanmış olarak görülürler. Parça boyutları birbirlerine eşit boyda fakat bazı parçalar diğerlerine oranla daha iri olarak görülürler.çalışma alanından alınan örneklerin ince kesitleri mikroskopta paleontolojik yönden Prof. Dr. Niyazi AVŞAR tarafından incelenmiş ve Quingueloculina Sp., Peneroplis Sp., Miliolidae, Alg fosil ve fosil kavkıları mevcut olduğu tespit edilmiştir. Ancak yaş verebilecek karakteristik fosile rastlanılmamıştır. - 192 -

Senozoyik Gildirli Formasyonu Gildirli Formasyonu üç kaya biriminden oluşmuştur. Bunlar konglomerakumtaşı, silttaşı-kiltaşı ve killi kireçtaşı-marn kaya birimlerinden oluşmuştur. Şenol vd.(1998).gildirli Formasyonu Schmidt (1961) tarafından isimlendirilmiştir. İnceleme alanı içinde Evrenli Köyü 1.5 km kuzey-kuzeydoğusunda ve Uzunburun Tepesi civarının doğusunda gözlemlenmiştir. Karaisalı Formasyonu:Çalışma alanında genel olarak Evrenli ve Musalı köylerinin kuzeyinde yer almaktadır. Kireçtaşları genellikle beyaz, açık gri, bej renklerde, killi yumrulu, erime boşluklu ve bazı kesimlerde iyi katmanlı resifal kireçtaşlarından oluşmuştur. Ofiyolitler üzerinde gözlenen kireçtaşları genellikle yataya yakın pozisyonda görülmekte ve karstik yapı göstermektedir. Kayaç, bol miktarda kırıklı yapıya sahiptir. Genelde kırıklar damarlar tamamen kristalize kalsit tarafından doldurulmuştur. Damar şeklindeki kalsitlerde basınç ikizleri sıkça gözlenmektedir. Kalsit: Mikro granül taneler şeklinde kesitin tamamını oluştururlar. Ayrıca düzensiz kırıklı bir yapı sunar.çalışma alanından alınan örneklerin incekesitleri mikroskopta paleontolojik yönden Prof. Dr. Niyazi AVŞAR tarafından incelenmiş; Alg, Amphistegina Sp, Sorites Sp., Miliolidae, TextulariaSp., Quinqueloculina Sp. fosil ve fosil kavkıları mevcut olduğu tespit edilmiştir. Ancak yaş verebilecek karakteristik fosile rastlanılmamıştır. Güvenç Formasyonu:Formasyon Schmidt (1961) tarafından adlandırılmıştır. Çalışma alanımızda Güvenç Formasyonu Musalı, Çelebili ve Evrenli köylerinde gözlemlenmiştir. Killi-kireçtaşlarının hakim olduğu birim gri-yeşilimsi gri, beyazımsı sarı renklerde tabakalı bir yapı sundukları ve tabakaların pek sağlam olmadığı gözlemlenmiştir. Aynı zamandan tabakaların kimi yerlerde yataya yakın eğimli olduğu ve yaklaşık tabaka kalınlıklarının 60-80 cm civarında olduğu tespit edilmiştir. Alınan örnekler üzerinde yapılan mikroskobik incelemeler sonucunda; kalsit içerisinde mikro granüller taneler şeklinde bol miktarda bulunur. Kırık yapısı gözlenmemiştir. Çalışma alanından alınan örneklerin ince kesitleri mikroskopta paleontolojik yönden Prof. Dr. Niyazi AVŞAR tarafından incelenmiş; Globorotalia Sp, Globrejerina Sp., Gypsina Sp. ve Textularia fosil ve fosil kavkıları mevcut olduğu, yaş verebilecek karakteristik fosile rastlanılmadığı tespit edilmiştir. Sonuçlar Bu çalışmada; arazide gözlenen farklı litolojilerden derlenen numunelerden petrografi amacıyla ince kesitler hazırlanmış ve petrografik tanımları yapılmıştır. Bu çalışmalar neticesinde elde edilen sonuçlar aşağıda sıralanmıştır. 1-Çalışma bölgemizdeki ofiyolitik seri içerisinde yer alan peridotitlerin hemen hemen büyük bir kısmı serpantinleşmiştir. 2-Çalışma bölgemiz içerisinde ofiyolite ait gabro ve diyorit mostralarına ancak bloklar şeklinde rastlanılmış fakat sabit mostra olarak görülememiştir. Bunun yanında diyabaz dayklarında rastlanılmamıştır.3-kırmızı renkli çakıltaşı ve ofiyolit çakıllı kumtaşlarında ofiyolit seriye ait tüm birimler (gabro, diyorit, serpantinit, serpantinize peridotit, radyolarit, amfibol şist, klorit şist, kıtasal kabuğa ait kireçtaşı, kumtaşı, kuvarsit parçaları) ince - 193 -

kesit örneklerinde ve arazi çalışmalarımızda gözlenmiştir. 4-Ofiyolit Çakıllı Kumtaşı üyesinde alınan örneklerdeki mikroskobik incelemelerde; Quingueloculina Sp., Peneroplis Sp., Miliolidae, Alg fosil ve fosil kavkıları mevcut olduğu tespit edilmiştir. Ancak yaş verebilecek karakteristik fosile rastlanılmamıştır.5-karaisalı Kireçtaşı üyesinde alınan örneklerdeki mikroskobik incelemelerde; Alg, Amphistegina Sp, Sorites Sp., Miliolidae, TextulariaSp., Quinqueloculina Sp. fosil ve fosil kavkıları mevcut olduğu tespit edilmiştir. Ancak yaş verebilecek karakteristik fosile rastlanılmamıştır.6-güvenç Formasyonu Kili Kireçtaşı üyesinde alınan örneklerdeki mikroskobik incelemelerde; Globorotalia Sp, Globrejerina Sp., Gypsina Sp. ve Textularia fosil ve fosil kavkıları mevcut olduğu, yaş verebilecek karakteristik fosile rastlanılmadığı tespit edilmiştir.7-dunit, serpantinit ve serpantinize harzburjit ince kesitlerinde varlıkları göz ardı edilmeyecek miktarda krom mineralleri tespit edilmiştir.8-serpantinize peridotitlerin ince kesitlerinde gözlenen krom minerali içeriklerine göre sahamız içerisinde krom ocaklarının olabilecekleri düşüncesiyle yapılacak çok detaylı çalışmalar sonucunda bölgenin krom bakımından ekonomik olabileceği düşünülmektedir. Kaynaklar AÇLAN,M., 1995.Namrun un Güneydoğusu (Mersin) Yöresinin Jeolojik ve Petrografik İncelenmesi. Ç.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Jeoloji Müh. Anabilim dalı Yüksek Lisans Tezi. Adana. ABASIKELEŞ,1993.Fındıkpınarı Şahna Sinap (Mersin) civarının jeolojisi ve Metalojenesi. Ç.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Jeoloji Müh. Anabilim dalı Yüksek Lisans Tezi. Adana. AKARPINAR, S., DEMİRKOL, C., 2004. Huzurkent (Mersin) Kuzey ve Kuzeybatısının Stratigrafisi. Ç.Ü.Müh.Mim.Fak.Dergisi Cilt.19 Sayı.2 S.291-299 BEYAZÇİÇEK, H.,1996.Ayvagediği Değirmendere Bögrüeğri (Mersin) yöresinin jeolojik ve petrografik incelenmesi. Ç.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Jeoloji Müh. Anabilim dalı Yüksek Lisans Tezi. Adana. ÇAĞLAR, T., A., ÖZGÖNÜL, E, 1982. Mersin Tarsus ilçesi Sarıkavak Köyü AR- 23133 Ruhsat Nolu Magnezit Sahası Etüt Raporu. M.T.A. Konya. DUMAN, T.Y.,1993. Tarsus Adana Gaziantep Otoyolu (TAG) Tünel-2 Tünel- 4 arasının mühendislik jeolojisi. Ç.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Jeoloji Müh. Anabilim dalı Yüksek Lisans Tezi. Adana. GÜL, M., KOÇ, H., Karaisalı Kireçtaşı Gözne Resifinin (Gözne-Mersin) Sedimantolojik Özellikleri. 2003. Yerbilimleri Dergisi Sayı No:42 S.53-59. GÖK, M.,DEMİRKOL, C., SEVİMLİ, İ.U., 2006. Çamlıyayla (Tarsus Kuzeyi) Güney Kesiminin Stratigrafisi. Çukurova Üniversitesi Müh. Mim. Fak. Dergisi. Cilt.21 Sayı.1-2 S.301-313 GÖRÜR, N., 1979. Karaisalı Kireçtaşlarının Sedimantolojisi. Türkiye Jeo. Kur. Bült. 22.2, 227-234. - 194 -

İŞLER, F.,1989.Fındıkpınarı ve Yöresi (Mersin) ofiyolitlerinin jeolojisi ve petrografisi. Ç.Ü. Müh. Fak. Der. Seri, A Yer Bilimleri c.6-7, s 1-2 KENİŞ, 1988.Sarıkavak (Tarsus İçel) Magnezit Yataklarının Jeolojisi ve Metalojenezi.Ç.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Jeoloji Müh. Anabilim dalı Yüksek Lisans Tezi. Adana. ÖZGÜL, N., 1976. Torosların Bazı Temel Jeoloji Özellikleri. Türkiye Jeo. Kur. Bült. c. 19/1, s. 65-78 PAMPAL, S., 1984.Aslanköy-Tepeköy (Mersin) Yöresinin Jeolojisi. S.İ. Fen- Edebiyat Fak. Fen.Der.Sayı 3 Sayfa 85 Konya. SELÇUK, M.Ş. 1987. Kamışlı Karakuz (Pozantı Adana) krom yataklarının jeolojisi ve Metallojenisi. Ç.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Jeoloji Müh. Anabilim dalı Yüksek Lisans Tezi. Adana. ŞAHİNOĞLU, C., ve İŞLER, F., 1988.Kocayer ve Şahna (Mersin) yöresinin jeolojisi ve petrografisi. Geosound Yer Bilimcinin Sesi. Sayı 17 S 85-95. ŞENOL, M., ve diğ. 1997. M.T.A. Genel Müdürlüğü ANKARA Rapor Numarası: 43537 / 7 TEKELİ, O., AKSOY, A., ERTAN,I. E., ÜRGÜN, B. M., 1981. Toros Ofiyolit Projeleri, Aladağ Projesi. M.T.A. Rap. No:6976, 113 s. TERNEK, Z., Mersin Tarsus Kuzey Bolgesi Jeolojisi MTA Rapor No: 44/45, Ankara, Aralık 1953. YETİŞ, C., DEMİRKOL, C., 1986. Adana Baseninin Batı Kesiminin Jeolojisi Detay Jeoloji Etüdü. M.T.A. Rap. No: 8037, 187 s. Ankara. - 195 -