AhmetYÜKSEL* TÜRKİYE'DE İLAHİYAT FAKÜLTELERİNDE ARAPÇA ÖGRETİMİ: OMÜ İLAHİYAT FAKÜLTESi ÖRNEGİ Bu sunumda İlahiyat Fakültesinde Okutulan Arapça dersleri ile ilgili bilgi verilmeye çalışılacaktır. Fakültemizde şu anda, birisi İlahiyat, diğeri Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmenliği olmak üzere iki ayn bölüm programı uygulanmaktadır. İlahiyat Fakültesi ders programında yer alan Arapça Dersleri ile bunlann Kredi ve saatleri şu şekildedir. Sınıf 1 Yanyıl 1 Dersin Adı SINIF I. Yanyıl Kredisi İLH 101 Arapça Gramer-I 644 İLH 103 Arapça Metin İnceleme-I 303.r- İLH 105 Arapça Konuşma-I 303 II. Yanyıl ilh 102 ilh 104 Arapça Gramer-II Arapça Metin İnceleme-II 644 303 Doç. Dr., Ondokuz Mayıs Üniversitesi İl~yat Fakültesi Arap Dili ve Belagatı Anabilim Dalı
MODERN DÖNEMDE ilahiyat EGiTiMi, MÜFREDATI VE YÖNTEM TARTIŞMA!ARJ İLH 106 Arapça Konuşma-II 303 SINIF I. Yanyıl İLH 201 İLH 203 Arapça Metin İnceleme-III Arapça Konuşma-III 202 303 II. Yanyıl İLH 202 İLH 204 Arapça Metin İnceleme-N Arapça Konuşma-IV 202 303 SINIF I. Yanyıl İLH 301 Arapça Metin İncelerne-V 202 II. Yarıyıl İLH 302 Arapça Metin İnceleme-VI 202 70 ARAPÇA GRAMER-I VE ARAPÇA GRAMER-ll DERSLERİ, Dersin Amacı: Arapça grameri, sarf (kelime) ve nahiv (cümle)' bilgisi olmak üzere iki kısimdan oluşur. Sarf (kelime) bilgisi dersinde öğrencilerin Arapça dil yeteneklerini geliştirmeye esas olmak üzere, dilin temelini oluşturan kelimelerin yapısı, türleri ve aralanndaki ilişkinin, ayrıntılanyla öğretilmesi amaçlanmaktadır. Hafta DERS KONULAR! 1. hafta ı. Kelime çeşitleri, isimler, isimlerin özel., Fiiller, fiilierin özel., Harfler 2. Fiil vezinleri, zaman ve kök harflerine göre fiilierin taksimi 3. Mazi fiil cekimleri, sruim ililler 2.hafta ı. Mazi fiil çekimleri, mehmuz, muzaaf, misili fiiller 2. Mazi fiil çekimleri, ecvef, m1kıs, lefif fiiller 3. Mazi fiilierin meçhul çekimleri 3.hafta ı. Muzari Yapım ve çekimi - sruim, mehmuz, muzaaf fiiller 2. Muzari Yapım ve çekimi - misal ecvef, nakıs, lefif fiiller 3. Muzari fiilierin meçhul çekimleri 4.hafta ı. Nasb edatlan ve uygulama örnekleri ile müevvel mastarlar 2. Cezm edatlan ve uy~lama örnekleri S. hafta 1. Fiilimsiler; İsmi fail 2. İsmi frul ve kullanımlan ONDOKUZ MAYIS ÜNiVERSiTESi
MODERN DÖNEMDE ilahiyat EGiTiMİ, MÜFREDATI VE YÖNTEM TARTIŞMALARI 3. İsmi fail ve kullanımlan 6.hafta 1. Fiilimsiler; İsmi mefı11 2. İsmi mefı11 ve kullanımlan 3. İsmi mefı11 ve kullanımlan 7.hafta 1. Fiilimsiler: mastarlar, 2. Fiilimsiler: masdann failine ve mefulüne muzaf olması, masdann arneli 3. İsmi zaman, ismi mekan ve mimli masdarlar B. hafta 1. Merre, nev'i masdarlan ve yapma masdar 2. İsmi alet, ismi tasğir, ismi mensub 9.hafta 1. Mübalağa sigalan 2. Sıfatı müşebbeheler 3. İsmi rafdiller lo. hafta 1. Taaccüp sigalan 2. Rubai mücerred ve mezid fiiller 3. Dörtlü mezidler; İfal babı ve aksarnı seb'aya göre çekimleri ll. hafta 1. Tefil babı ve aksarnı seb'aya göre çekimleri - 2. Mufaale babı ve aksarnı seb'aya göre çekimleri 3. Beşli mezidler; İnfial babı ve aksarnı seb'aya göre çekimleri 12.hafta 1. İftial babı ve aksarnı seb'aya göre çekimleri 2. Tefe'ul babı ve aksarnı seb'aya göre çekimleri 13.hafta 1. Tefaul babı ve aksarnı se b' aya göre çekimleri 2. İfilal babı ve aksarnı seb'aya göre çekimleri 3. Altılı mezidler; İstifal babı ve aksarnı seb'aya göre çekimleri ile üç harf ilaveli diğer mezid bablar ve çekimleri 14.hafta 1. Mezid fiil masdarlannın fail ve mefullerine izafeti 2. Mezid fiilierde ismi rafdil ve taaccüp çekimi ve uygulamaları 3. Genel tekrar ve değerlendirme ~ı DERS MATERYALİ: Ders materyali olarak öğrenciler M. Meral ÇÖRTÜ tarafından hazırlanmış olan "Arapça Sarf-Nahiv-Edatlar'' adlı kitaptan sorumlu tutulmakta, aynca uygulama kitabı olarak da tarafımızdan hazırlanmış olan "Arapça Kelime Yapısı" adlı Alıştınna Kitabı takip edilmektedir. İLH 102 ARAPÇA GRAMER-II Arrıacı: Arapça grameri, sarf (kelime) ve nahiv (cümle) bilgisi olmak üzere iki kısırndan oluşur. Nahiv (Cümle) bilgisi dersinde öğrencilerin Arapça dil yeteneklerini geliştirmeye esas olmak üzere, dilin temelini oluşturan cümle yapısı, türleri ve ögeler arasındaki ilişkinin, ayrıntılarıyla öğretilmesi arnaçlanrnaktadır..r- Hafta DERS KONULARl 1. hafta Cümle + İsim Cümlesi, (_r.ı:ji tl.jli) 1 Haber Çeşitleri... Haberin Mübteda'dan Önce Gelmesi ilahiyat FAKÜLTESi
MODERN DÖNEMDE İ!AHİYAT EGİTİMİ, MÜFREDATI VE YÖNTEM TARTIŞMAlARI 72 2.hafta (ı.jts) Ve Benzerleri, (0)) Ve Benzerleri C~-' w! o _>,..ı. y..s. ~ı_,..) 1 "İnne" Veya "Enne" Okunan + C ı)s.\ 0\s. 01 0!) Nin Tahfifi + ( 0!) Ve Benzerlerine (Lo) Edannın Bitişınesi 3. hafta. (~ı ~ı) 1 Fiil Cümlesi, ( ~ J_;s.Wı) 1 Mefulün Bih, (-.1;-'Jı J_;s.Wı) /MefulüLeh 4.hafta Mefulü Fih ( c.jis..lı_, ı:ıt.. jlı u.)o ) 1 Zaman Ve Mekan Zarflan (.jlb.jı J_;s.Wı) 1 Mefulü Mutla, (Jc.Wı yjll) 1 N ilib-i Fail S. hafta İki Veya Üç Mefulün Bih Alan Fiiller, Geçişli Ve Geçişsiz Fiiller Yaklaşma Umut Ve Başlama Fiilieri... 6.hafta (~~yı -:.ıı_,.ıl) 1 Soru Takılan, Kem-i İstifhamiyye Ve Haberiyye 7.hafta cc,s->-i-lı uı.j.ll) 1 Olumsuzluk Edatlan, C c.ı..;ıı) Gibi Aınel Eden Edatlar C ~ı.;.;ı 'Jr ) 1 Cinsini Nefyeden ('Jr ) Edatı B. hafta C tiw.)iı) 1 İsim Tamlaması, C :ü...ıı) 1 Sıfat Tamlaması, ( Jb,.lı) 1 Hill 9.hafta ( o~.cı_,.;i_, Jb,.lı ) 1 Hill Çeşitleri, (.ıfo jilı) 1 Te'kid, ( ı.).l;lı ) 1 Bedel lo. hafta c~ı) 1 İstisna Edatlan, (.J=..:ilı) 1 Temyiz, ( J_,.ı...lı_,.ı..ı..Jı) 1 Sa yılann Temyizi ll. hafta c~ı.t...'jıı) 1 Beş İsim (J_,.ı...lı_, '-""'_,ii.jı_,.j_,...i.jı) 1 Maksur, Mankus Ve Memdud isimler. 12.hafta Gayn Munsanflar- I (Özel isimler) Gayn Munsarıflar II- (Cins İsimler Ve Sıfatlar), Şart Ve Şart Edatlan, Cevap Cümlesinden Önce ( j ) Harfinin Gelmesi 13.hafta (~ı.t...'jıı) 1 Mebni isimler, (~ı JL..i'Jıı) 1 Mebru Fiiller... Genel t!;!krar ve değerlendinne 14. Cümle + İsim Cümlesi, (_;P..ll tlyi) 1 Haber Çeşitleri..; hafta ' Haberin Mübteda'dan Önce Gelmesi DERS MATERYALİ: hazırlanmış olan "Arapça Sarf-Nahiv-Edatlar" adlı Öğrenciler M. Meral ÇÖRTÜ tarafından kitaptan sorumlu tutulmakta; aynca uygulama olarak M. İsınan Sini, İbrahim Yusuf ve Muhammed er-rifru tarafından hazırlanan "el Kavaidü'l-Arabiyyetü'l-Müyessere" adlı üç ciltlik seriden özetle hazırlanan Alıştırma kitabı takip edilmektedir. 2. METiN İNCELEME DERSLERİ Metin inceleme dersleri I-VI. Dönemler olmak üzere toplam 6 yarıyıllık olarak düzenlenmiştir. Öğrencilerin dil gelişimleri de dikkate alınarak I-N. Dönem Metin İnceleme derslerinde Muhammed Adil Şaban ve Muhammed Fatih Fazlullah tarafından hazırlanmış olan "el-kıraatu'l-müyessere" serisinin I ve IL Kitapları, V ve VI. dönemlerde ise Ankara Üniversitesi İLİTAM Programı öğrencileri için, Nuh Savaş, Zekeriya Yılmaz ve Süleyman Baybara tarafından hazırlanmış olan "Arapça Dini Klasik Metin- ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ
MODERN DÖNEMDE ilahiyat EGİTİMİ, MÜFREDATI VE YÖNTEM TARTIŞMAIARl ler.' ve "Arapça Dini Çağdaş Metinler' adlı ders kitaplannın okutulması öngörülmüştür. Sınıf 1 Y. Yıl Ders Ders Materyali 1. Sınıf 1 I. y. yıl Arapça Metin İnceleme -I el-kıraatu'l-müyessere I. cilt 1. Sınıf 1 2. y.yıl Arapça Metin İnceleme -II el-kıraatu'l-müyessere I. cilt 2. Sınıf 1 3. y.yıl Arapça Metin İnceleme -III el-kıraatu'l-müyessere II. cilt 2. Sınıf 1 4. y.yıl Arapça Metin Inceleme -N el-kıraatu'l-müyessere II. cilt 3. Sınıf 1 5. y.yıl Arapça Metin İnceleme -V Arapça Dini Klasik Metinler 3. Sınıf 1 6. y.yıl ArapçaMetin İnceleme ~vı Arapça Dini Çağdaş Metinler METİN İNCELEME DERSLERİNİN GENEL AMACI Bu dersin öğrencilerin Arap dilini kendi terimleri ve özgün yöntemleri ile kavramasını metin çeşitliliğini tanımasıni, başta Kur'an-ı Kerim olmak üzere, İslam bilimleriyle ilgili temel kaynaklan ve güncel çalışrrıalan kullanabilme becerisine sahip olmasını, metinlerde kullanılan terimleri kavramasını, metinlerin alındığı alanlara ait örnek eserleri tanımasını, ağırlıklı olarak dini konularla ilgili kelime hazinesini geliştirmesini, genel hayatı oluşturan metinleri taruyarak geçmiş ile zihinsel köprü kurmasını, metin tahlilleri yaparak kelime ve gramer bilgisini pekiştirmesini, sözcük, yapı ve anlam ilişkisini doğru ve hızlı biçimde kurmalarını sağlamaktır. 73 İLH-106 ARAPÇA KONUŞMA DERSLERİ Amacı: Bu derste öğrencilerin tanışma ve selamlaşma çeşitleri, günlük hayat, yeme-içme, çarşı-pazar, hava durumu, seyahat, sağlık ve hastane, evlilik (evlenme), şehir hayatı, ilim, meslekler, teknoloji, temizlik, gençlik, İslam Dünyası, güvenlik, çevre, enerji, iş hayatı, beyin göçü, eşitlik, hayvan sevgisi, atasözleri, aile problemleri, kuşak farkı gibi konularda kendini sözlü olarak. ifade edebilmelerinin sağlanması amaçlanmaktadır. Sınıf 1 Y. Yıl 1. Sınıf 1 I. 1. Sınıf 12. el-'arabi 2. Sınıf 13. el-'arabi 2. Sınıf 14. el-'arabi ilahiyat FAKÜLTESi
MODERN DÖNEMDE İLAHİYAT EGİTİMİ, MÜFREDATI VE YÖNTEM TARTIŞMAlARI Ders Materyali: Abdurrahman b. İbrahim el-fevzfuı, Muhtar et Tahir Hüseyin ve Muhammed Abdü'l-Halık Muhammed Fadl tarafından hazırlanış 'Olan el-'arabiyyetu Beyne Yedeyk serisi takip edilmektedir. İI.Jİ 203 ARAPÇA KONUŞMA - III Amacı: Bu derste öğrencilerin tanışma ve selamiaşma çeşitleri, günlük hayat, yeme-içme, çarşı-pazar, hava durumu, seyahat, sağlık ve hastane, evlilik (evlenme), şehir hayatı, ilim, meslekler, teknoloji, temizlik, gençlik, islam dünyası, güvenlik, çevre, enerji, iş hayatı, beyin. göçü, eşitlik, hayvan sevgisi, atasözleri, aile problemleri, kuşak farkı gibi konularda kendini sözlü olarak ifade edebilmesi amaçlanmaktadır. 74 Hafta DERS KONULAR! 1. hafta Tanışma 2.hafta Aile, Aile problemleri 3.hafta İkarnet 4.hafta Günlük hayat S. hafta Yeme içme 6.hafta Namaz 7.hafta Eğitim B. hafta -- Pazar ve alışveriş 9.hafta Havadurumu lo. hafta Bazı mekanlar ll. hafta Hobiler 12.hafta Yolculuk 13.hafta HacveUmre 14.hafta Sa~lık İLH 204 ARAPÇA KONUŞMA-IV Amacı: Bu derste öğrencilerin tanışma ve selamiaşma çeşitleri1 günlük hayat, yeme-içme, çarşı-pazar, hava durumu, seyahat, sağlık ve hastane, evlilik (evlenme), şehir hayatı, ilim, meslekler, teknoloji, temizlik, gençlik, islam dünyası, güvenlik, çevre, enerji, iş hayatı, beyin göçü, eşitlik, hayvan sevgisi, atasözleri, aile problemleri, kuşak farkı gibi konularda kendini sözlü olarak ifade edebilmesi amaçlarımaktadır.. Hafta DERS KONULAR! ı. hafta Selamlaşma ve Selamlaşma çeşitleri 2.hafta Sehirde hayat 3.hafta Meslekler, iş bayan. 4.hafta Temizlik, çevre kirliliği, Su dünyamız ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ
-- MODERN DÖNEMDE İLAHİYAT EGİTİMİ, MÜFREDATI VE YÖNTEM TARTIŞMALAR! --- S. hafta Güvenlik durumlan 6.hafta Enerji ve teknoloji?.hafta Sınav haftası S. hafta Evlilik, genelik ve Kuşak farkı 9.hafta Beyin göçü lo. hafta İlim dünyası ll. hafta Atasözleri deyimler 12.hafta İslam Dünyası 13.hafta Günlük tutma konulannda kendini ifade edebilme ve genel tekrar Ders Materyali: Abdurrahman b. İbraıurn el-fevzan, Muhtar et Tahir Hüseyin ve Muhammed Abdü'l-Haiık Muhammed Fadl tarafından hazırlanış olan el-'arabiyyetu Beyne Yedeyk serisi takip edilmektedir. SINA VLAR: Her yanyılda öğrenciler ı vize ve ı final sınavına tabi tutulmaktadır. Vize sınavlannın % 40'ı, final sınavlarının ise % 60 alınrnakta, bu ikisinin toplarnından asgari 60 puan alan öğrenciler başarılı, alamayanlar ise başsısız sayılrnaktadır. Ayrıca dersler sınıflarda uygularnalı olarak işlenrnekte, dersin her safhasına öğrencilerin katılımı sağlanmaktadır. 75 İLAHİYAT FAKÜLTESi