İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...III GİRİŞ ANAYASA HUKUKU HAKKINDA GENEL BİLGİLER I-ANA YASA HUKUKUNUN KONUŞU VE ÖNEMİ...1 II-ANAYASA HUKUKU VE SİYASİ KURUMLAR...2 III-ANAYASA HUKUKUNUN METODU VE KAYNAKLARI...4 1- Anayasa Hukukunun Metodu... 4 2- Anayasa Hukukunun Kaynakla...5 IV-ANAYASA HUKUKU VE SİYASET BİLÎMİ...6 BİRİNCİ BÖLÜM DEVLET I-DEVLET KAVRAMI VE TANIMI... 11 II-SOYUT BİR KAVRAM OLARAK DEVLET... 13 III-DEVLETİN MENŞEİ VE DOĞUŞU MESELESİ...14 IV-DEVLETİN UNSURLARI... 16 1-Devletin Maddî Unsurları... 16 A) Devletin Beşerî Unsuru: İNSAN...17 B) Devletin Fizikî Unsuru: ÜLKE...18 2-.Devletin Kurucu Unsurları...18 A) Devletin Siyasî Unsuru: Egemenlik-Devlet İktidarı...19 a) Klasik Egemenlik Teorileri... 19 aa) Fransız Teorileri...19 bb) Klasik Alman Teorisi... 20 b) Yeni Teoriler... 20 B) Devletin Kişiliği...21 V- DEVLET FONKSİYONLARININ HUKUKİ MAHİYETİ VE ÇEŞİTLERİ...22 1 -Maddi Bakımdan...22
A) Yasama Fonksiyonu...23 B) İdarî (Yürütme) Fonksiyonu...23 C) Yargı Fonksiyonu...23 2- Organik ve Şeklî Bakımdan... 24 VI-DEVLET ŞEKİLLERİ... 25 1-Egemenliğin Kaynağı Bakımından Devlet Şekilleri... 26 A) Monarşik Devlet...26 B) Cumhuriyet Devlet...;... 28 2-Egemenliğin Yapısı Bakımından Devlet Şekilleri... 30 A) Basit Devletler... 30 B) Mürekkep Devletler... 30 a) Devlet Birlikleri... 30 b) Devlet Toplulukları...31 aa) Konfederasyon...31 bb) Federasyon... 31 İKİNCİ BÖLÜM ANAYASA I-AN AY AS A DEYİMİ VE ANAYASA KAVRAMI... 33 II-ANAYASACILIK HAREKETLERİ... 34 1 - Anayasacılık Kavramı...34 2- Batıda Anayasa Hareketleri...35 3- Türkiye'de Anayasacılık Hareketleri...37 III-ANAYASA... ÇEŞİTLERİ...40 1- Teamüli Anayasa...40 A) Örf ve Adetin Anayasa Hukukundaki Özelliği... 40 2-Yazılı Anayasalar ve Çeşitleri... 42 A) Tarihî ve Siyasî Köklerine Göre......42 a) Monarşik Anayasalar...42 aa) Ferman...42 bb) Misak...43 b) Demokratik Anayasalar... 44 B) Organik ve Şekli Niteliklerine Göre... 44 a) Yumuşak Anayasalar... 45 b) Sert Anayasalar...46 IV-ANAYASANIN ÜSTÜNLÜĞÜ...48 1-Kurucu ve Kurulu İktidar... 48 A) Asli Kurucu İktidar... 49 B) Tali (Değiştirici) Kurucu İktidar... 51
a) Talî Kurucu İktidarın Sınırlan... 51 aa) Şeklî Sınırlar... 51 bb) Maddî Sınırlar...52 C) Anayasa Değişikliğinde Takip Edilen Usul... 52 a) Değişiklik Teklifinin Yapılması...53 b) Değişiklik Teklifinin Kabulü... 53 c) Değişikliğin Yapılması...53 2- Kanunların Anayasaya Uygunluğunun Denetimi...54 A) Anayasa Uygunluk Denetiminin Şekilleri ve Çeşitleri... 54 a) Kanunların Anayasaya Uygunluğunun Bir Siyasî Organ Tarafından Denetlenmesi...55 b) Kanunların Anayasaya Uygunluğunun Bir Yargı Organı Tarafından Denetlenmesi...57 B) Yargı Denetiminin Çeşitleri...58 a) Dava Yolu île Denetim...58 b) Def i Yolu île Denetim...58 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM SİYASİ İKTİDAR I- SİYASİ İKİTİDARIN NİTELİKLERİ... 61 II-SİYASİ İKTİDAR VE OTORİTE...63 III-.SİYASÎ İKTİDARIN MEŞRULUK TEMELLERİ... 64 1-Klasik Meşruluk Teorileri... 64 A) Teokratik Teoriler...64 B) Demokratik Teoriler... 65 a) Millî Egemenlik Teorisi... 65 b) Halk Egemenliği Teorisi...66 IV- MEŞRULUK MESELESİNİN SOSYO-POLİTİK AÇIDAN İNCELENMESİ... 68 1 - Meşruluk ve Kanunilik Kavramlarının Ayrılması...68 2-Siyasî Açıdan Meşruluğun Önemi...68 V- SİYASİ İKTİDARIN MEŞRULUK TEMELİNE GÖRE SİNİFLANDİRİLMASİ...69 1-Max Weber'in Meşru İktidar Tipolojisi... 69 A) Geleneksel Otorite... 69 B) Hukukî Otorite...70 C) Karizmatik Otorite... 70 2-.Yeni Bir Tipoloji Denemesi...70 A) İdeoloj ik Kaynak... 71
B) Yapısal Kaynak...71 C) Meşruluk Kaynağı Olarak Liderlerin Nitelikleri... 71 VI-SİYASİ İKTİDARIN SINIRLANMASI... 71 1- Siyasî İktidarın Sınırlandırılmasını Gerçekleştirmeye Yarayan Kurumlar... 72 2- Siyasî İktidarın Sınırlandırılmasına Yarayan Sistemler...73 A) Serbest Seçim Sistemi... 73 B) Kuvvetler Ayrılığı Sistemi... 73 C)Yazılı ve Sert Anayasa Sistemi... 74 D)Yargı Denetimi Sistemi...74 E)Yarı..Doğrudan Demokrasi Kurumlan...75 F)Açıklık Sistemi...75 VII-KUVVETLER İLİŞKİSİNE GÖRE HÜKÜMET SİSTEMLERİ...76 1-Kuvvetler Birliğine Dayanan Hükümet Sistemleri...76 A)Kuvvetlerin Yasamada toplanması...77 B)Kuvvetlerin Yürütmede Toplanması...... 77 2-Kuvvetler Ayrılığına Dayanan Hükümet Sistemleri...78 A) Sert Kuvvetler Ayrılığına Dayanan Sistemler (Başkanlık Sistemi)... 78 B)Yumuşak kuvvetler Ayrılığına Dayanan Sistemler (Parlamenter Sistem)... 79 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM TEMEL HAK VE HÜRRİYETLER I-İNSAN HAKLARI FİKRİNİN GELİŞİMİ...83 II-İNSAN HAKLARININ UYGULANMAYA GEÇİŞİ VE KAMU HÜRRİYETLERİ ALANINDAKİ GELİŞMELER...85 1-İnsan Haklarının Uygulamaya Geçişi... 85 A)İngiltere deki Gelişmeler...85 B)Amerikan..Haklar Bildirgeleri...85 C).1789 Fransız İnsan ve Vatandaş Haklan Bildirisi... 86 2-İNSAN HAKLARI VE KAMU HÜRRİYETLERİ ALANINDAKİ GELİŞMELER...87 A)Ferdiyetçi Hürriyet Anlayışından Sosyal Haklara Doğru... 87 B)Sosyal..Hakların Pozitif Hukuka Geçişi...89 a)birinci Dünya Savaşı Sonrası Gelişmeler...90 b)ikinci..dünya Savaşı Sonrası Gelişmeler...91 C)İnsan..Hak ve Hürriyetlerinin Milletlerarası Metinlere Geçişi...93 a)insan Hakları Evrensel Bildirgesi...93
b)avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi...94 III-HÜRRİYETLERİN DÜZENLENMESİ VE SINIRLANDIRILMASI... 97 1-DÜZENLEME VE SINIRLANDIRMA KAVRAMLARI ARASINDAKİ FARK... 97 2-TEMEL..HAK VE HÜRRİYETLERİ DÜZENLEYİCİ SİSTEMLER...98 3-HÜRRİYETLERİN SINIRLANMASI...100 A)Hürriyetlerin Toplum Hayatı Bakımından Sınırlandırılmasındaki Zaruret...100 B)Sınırlandırmayı Yapacak Organ ve Sınırlandırmanın Ölçüsü.... 101 a)sımrlandırmayı Yapabilecek Organ... 101 b)smırlamanın...ölçüsü...102 IV -OLAĞANÜSTÜ HALLERDE HÜRRİYETLERİN SINIRLANMASI... 103 V-BİR SİYASİ PRENSİP MESELESİ OLARAK HÜRRİYETLERİN SINIRLANDIRILMASI... 106 BEŞİNCİ BÖLÜM SİYASİ PARTİLER I-GENEL GİRİŞ... 111 1-Siyasi Partinin Tanımı... 111 2-Siyasi Partilerin Doğuşu...112 II-SİYASİ PARTİLERİN FONKSİYONLARI...114 1 -Menfaatlerin Birleştirilmesi...115 2- Siyasî Devşirme...115 3-Siyasi Sosyalleşme... 116 4-Hükiimet Etme Fonksiyonu... 117 III-.SİYASÎ PARTİLERİN TİPOLOJİSİ... 117 1-Duverger'nin Tipolojisi: Kadro ve Kitle Partileri...117 2-Neumann'ın Tipolojisi: Ferdi Temsil Partileri ve Sosyal Bütünleşme Partileri... 119 IV-PARTİ SİSTEMLERİ... 122 1-Tek-Parti Sistemi... 123 2-İki-Parti..Sistemi... 125 3-Çok-Parti Sistemi...127
ALTINCI BÖLÜM SİYASÎ REJİMLER I-GİRÎŞ 131 II-SİYASÎ REJİM...132 III-SİYASÎ REJİMLERİN TASNİFİ... 133 IV-YÖNETİCİLERİN SAYISINA GÖRE SİYASÎ REJİMLER: ARİSTO'NUN TASNİFİ... 134 V-.YÖNETİCİLERİN YÖNETİME GELİŞ ŞEKİLLERİNE GÖRE SİYASÎ REJİMLER...134 VI- SİYASÎ KATILMA VE SİYASÎ PLÜRALİZME (ÇOĞULCULUK) GÖRE SİYASÎ REJİMLER...137 1-Anayasal Demokrasi... 138 A) Demokrasi Kavramı... 138 B) Anayasal Demokrasilerde Siyasal Katılma...139 C) Anayasal Demokrasilerde Siyasal Pluralizm... 141 D) Anayasal Demokrasiler ve Siyasî İktidar...143 2-.Totaliter Rejimler...144 A) Totalitarizm Kavramı... 144 B) Totaliter Rejimlerde Siyasal Katılma...147 C) Totaliter Rejimlerde Siyasal Pluralizm... 149 D) Komünist ve Faşist Totaliter Rejimler... 150 3-Otoriter Rejimler... 152 4-Geleneksel Rejimler...159 FAYDALANILAN KAYNAKLAR...159