1 KİRİŞ YÜKLERİ HESABI Kirişin birim uzunluğuna (1 metre) gelen yük miktarına kiriş yükü denir. Kirişlerin taşıdığı yükler şunlardır: Kendi öz yükü (g kiriş ) Üzerindeki duvar yükü (var ise) (g duvar ) Döşemelerden gelen ölü yük (g döşeme ) Döşemelerden gelen hareketli yük (q döşeme ) Kiriş Öz Yükü Hesabı (g kiriş ) 1Metre kiriş öz yükü hacim ile birim ağırlığın çarpılması ile bulunur. Örnek projede kiriş boyutlar 0x50 cm olarak verilmiştir. g kiriş = b w h(1)(25) = (0. 0)(0. 50)(1)(25) =. 75 kn/m Burada; b w = kiriş genişliği (m), h = kiriş yüksekliği (m), 25 = beton birim ağırlığı (kn/m ) (1) = Kirişin birim uzunluğu (m) Duvar Yükü Hesabı (g duvar ) Kirişin 1 metresine gelen duvar yükü hesaplanır. Projemizde dış kirişlerde tam tuğla, iç kirişlerde yarım tuğla duvar vardır. Duvar birim ağırlıkları şöyledir: Yarım Tuğla Duvar : 0.68 kn/m 2 Tam Tuğla Duvar : 1.42 kn/m 2 Kirişin 1 metresinin üzerindeki duvar alanı, duvar birim ağırlığı ile çarpılarak duvardan gelen yük bulunmuş olur. Örnek projemizde kat yüksekliği.00 m dir. Kirişin üzerindeki duvar yüksekliği.00-0.50=2.50 m (0.50 m kiriş yüksekliği, kat yüksekliğinden düşülüyor) olur. Bir metre uzunluktaki kirişin üzerindeki duvar alanı da 2.50x1.00=2.50 m 2 olur. Örnek projede K101 kirişi dış tarafta olduğu için üzerinde Tam Tuğla Duvar vardır ve yükü: g duvar = (2. 50)(1. 42) =. 55 kn/m K104 Kirişi iç tarafta olduğu için üzerinde Yarım Tuğla Duvar vardır. Yükü: g duvar = (2. 50)(0. 68) = 1. 70 kn/m
2 Döşemelerden Gelen Yük Hesabı (g döşeme - q döşeme ) Döşemeler yüklerini kendilerini çevreleyen kirişlere aktarırlar. Yüklerin kirişlere aktarılması yukarıdaki şekilde gösterildiği şekilde yapılır. Döşeme, köşelerden çizilen 45 açılı çizgilerle alanlara bölünür. Her alandaki yük kendisine komşu olan kirişe aktarılır. Statik hesaplarda kolaylık olması açısından yükler düzgün yayılı yüke çevrilir. Düzgün yayılı yüke dönüştürme işlemi şu denklemlerle yapılır: Kısa açıklık için kirişin 1 metresine gelen düzgün yayılı yük: (Döşeme Yükü)(l kn ) Uzun açıklık için kirişin 1 metresine gelen düzgün yayılı yük: (Döşeme Yükü)(l kn ) Bu denklemlerde: 1. 5 0.5 m 2 l kn = Döşeme kısa kenar net açıklığı (m) m = Döşeme uzun kenarının döşeme kısa kenarına oranı (birim siz)
Döşeme Yükü = Kirişe aktarılacak olan döşeme yükü. Ölü yük için g, hareketli yük için q, toplam yük için P d kullanılır. Kirişlerin statik hesabında kirişin ölü yük ve toplam yük miktarları gereklidir. Bu nedenle döşeme yükleri kirişlere ölü yük ve hareketli yük olarak ayrı ayrı aktarılır. Örnek döşememizde döşeme yükleri şöyledir: g = 4.6 kn/m 2 q =.00 kn/m 2 Döşeme uzunlukları ise l u = 6.00 m, l k = 4.00 m dir. Kirişlere döşemelerden gelen ölü ve toplam yük miktarları hesaplanacaktır. l kn = 4.00 2(0.15) = 4.70 m (İki taraftan kiriş genişliklerinin yarısı olan 15 er cm düşülerek net açıklık hesaplanmıştır) m = l u = 6.00 = 1. 5 l k 4.00 K101 ve K104 kirişlerine döşemeden gelen yükler şöyledir: Kirişler uzun doğrultuda oldukları için; Ölü yük: g kirişdöşeme = g döşemel kn 0. 5 (4. 6)(. 70) 0. 5 1. 5 m2 = 1. 5 (1. 5) 2 = 6. 87 kn/m Hareketli yük: q kirişdöşeme = q döşemel kn 0. 5 (. 00)(. 70) 0. 5 1. 5 = 1. 5 m2 (1. 5) 2 = 4. 7 kn/m K111 ve K11 kirişlerine döşemeden gelen yükler şöyledir: Kirişler kısa doğrultuda oldukları için; Ölü yük: Hareketli yük: K101 Kiriş Yükü g kirişdöşeme = g döşemel kn q kirişdöşeme = q döşemel kn (4. 6)(. 70) = = 5. 8 kn/m (. 00)(. 70) = =. 70 kn/m P 101 = 1.4 g 101 + 1.6 q 101 g 101 = g kiriş +g duvar +g döşeme =.75 +.55 + 6.87 = 14.17 kn/m
4 q 101 = q döşeme = 4.7 kn/m P 101 = 1.4 (14.17) + 1.6 (4.7) = 27.41 kn/m K104 Kiriş Yükü K101 kirişi için hesaplanmış olan yüke, komşu döşemeden (D104) gelen ölü yük ve hareketli yükler ilave edilir.
5 D104 Döşeme Yükü Döşememizde döşeme yükleri şöyledir: g = 4.80 kn/m 2 q =.00 kn/m 2 Döşeme uzunlukları ise l u = 8.00 m, l k = 6.00 m dir. Kirişlere döşemelerden gelen ölü ve toplam yük miktarları hesaplanacaktır. l kn = 6.00 2(0.15) = 5.70 m (İki taraftan kiriş genişliklerinin yarısı olan 15 er cm düşülerek net açıklık hesaplanmıştır) m = l u = 8.00 = 1. l k 6.00 K104 kirişine D104 döşemesinden gelen yükler şöyledir: Kirişler kısa doğrultuda oldukları için; Ölü yük: Hareketli yük: g kirişdöşeme = g döşemel kn q kirişdöşeme = q döşemel kn (4. 80)(5. 70) = = 9. 12 kn/m (. 00)(5. 70) = = 5. 70 kn/m P 104 = 1.4 g 101, 104 + 1.6 q 101, 104 g 104 = g kiriş +g duvar +g döşeme =.75 + 1.70 + 6.87 + 9,12 = 21.44 kn/m q 104 = q döşeme = 5.70 + 4,7 = 10,4 kn/m P 104 = 1.4 (21.44) + 1.6 (10.4) = 9.14 kn/m K111 ve K11 Kiriş Yükleri P 111 = 1.4 g 101 + 1.6 q 101 g 111 = g kiriş +g duvar +g döşeme =.75 +.55 + 5.8 = 12.68 kn/m g hesap = 1.4 g = 1.4 (12.68) = 17.75 kn/m q 111 = q döşeme =.70 kn/m
6 q hesap = 1.6 q = 1.6 (.70) = 5.92 kn/m P 111 = 1.4 (12.68) + 1.6 (.70) = 2.67 kn/m P 11 = 1.4 g 101 + 1.6 q 101 g 11 = g kiriş +g duvar +g döşeme =.75 + 1.70 + 5.8 = 10.8kN/m g hesap = 1.4 g = 1.4 (10.8) = 15.16 kn/m q 11 = q döşeme =.70 kn/m q hesap = 1.6 q = 1.6 (.70) = 5.92 kn/m P 11 = 1.4 (10.8) + 1.6 (.70) = 21.08 kn/m K.N. bw h l kiriş gdöşeme qdöşeme gkiriş gduvar ghesap q hesap phesap K101 0 50 5,85 6,87 4,7,75,55 19,84 7,57 27,41 K104 0 50 6,00 15,99 10,4,75 1,7 0,02 16,69 46,70 K111 0 50 4,15 5,8,7,75,55 17,75 5,92 2,67 K11 0 50 4,15 5,8,7,75 1,7 15,16 5,92 21,08 Hesaplanan değerler excel tablosuna yazılır. Kiriş boyu hesaplanırken, kirişin oturduğu mesnetlerin ağırlık merkezleri arasındaki mesafe dikkate alınır. (Kolonların ağırlık merkezi)