KÜLTÜREL VE DİLSEL OLARAK FARKLI KÖKENDEN GELEN (CALD) KİŞİLER İÇİN ULUSAL YAŞLILIK VE YAŞLI BAKIM STRATEJİSİ

KÜLTÜREL VE DİLSEL OLARAK FARKLI KÖKENDEN GELEN (CALD) KİŞİLER İÇİN ULUSAL YAŞLILIK VE YAŞLI BAKIM STRATEJİSİ

Kültürel ve Dilsel Olarak Farklı Kökenden Gelen (CALD) Kişiler için Ulusal Yaşlılık ve Yaşlı Bakım Stratejisi (National Ageing and Aged Care Strategy for People from Culturally and Linguistically Diverse (CALD) Backgrounds) ISBN: 978-1-74241-859-9 Çevrimiçi ISBN: 978-1-74241-860-5 Yayın onay numarası: D0982 Commonwealth of Australia 2012 Bu yayının telif hakkı saklıdır. Bu yayının tümünü ya da bir kısmını kişisel kullanımınız ya da çalıştığınız kuruluşda dahili olarak kullanmanız amacıyla ancak siz ya da kuruluşunuzun çoğalttığı bu ürünü herhangi bir ticari amaç için kullanmadan bu telif hakkı uyarısını ve tüm yasal uyarıları kullanarak değiştirmeden çoğaltabilirsiniz. 1968 Telif Hakları Yasası (Copyright Act 1968) kapsamında ya da bu telif hakkı uyarısında izin verildiği üzere kullanım hakları dışında tüm hakları saklıdır ve bu yayının tümünü ya da bir kısmını Commonwealth Hükümeti nden özel yazılı izin alınmadan hiçbir şekilde (elektronik ya da başka şekilde) çoğaltamazsınız. Çoğaltma ve haklarla ilgili talep ve sorular Online, Services and External Relations Branch, Department of Health and Ageing, GPO Box 9848, Canberra ACT 2601 adresine yazılı olarak ya da, copyright@health.gov.au adresine e-posta ile gönderilir.

İÇİNDEKİLER Bakanın Önsözü 3 Çokkültürlü Avustralya 4 Kültürel ve dilsel çeşitliliği sağlamaya yönelik mevcut yaklaşımlar 6 Kültürel ve dilsel olarak uygun bakım 7 Yıllık Raporlama 8 İlkeler 8 Stratejik Hedef ve Eylemler 12 HEDEF 1 CALD verileri, uygun ve duyarlı yaşlılık ve yaşlı bakım politika ve programlarının geliştirilmesini olumlu etkilemektedir 12 HEDEF 2 CALD kökenli yaşlılar, aileleri ve bakıcılarının yaşlı bakımında bilinçli seçim yapmaları için bir bilgi düzeyi, sistem kapasiteleri ve özgüven gerçekleştirme 13 HEDEF 3 CALD kökenli yaşlı kişiler yaşlılık ve yaşlı bakım hizmetlerinin tümüne erişme ve yararlanma konusunda yetkinlik ve güvene sahiptir 14 HEDEF 4 CALD kökenli yaşlılar, aileleri ve bakıcılarının ihtiyaçlarının karşılanmasını sağlamak için yaşlılık ve yaşlı bakım hizmetlerinin sunumunu izleme ve değerlendirme 15 HEDEF 5 Yaşlılık ve yaşlı bakım hizmetleri sağlamak için CALD sektörünün kapasitesini artırma 16 HEDEF 6 Yaşlanan nüfusta dilsel ve kültürel çeşitliliği kapsayıcı araştırma ve veri toplama sistemlerini geliştirerek daha iyi uygulama gerçekleştirme 17 Ekler 18 Kısaltmalar ve Terimler 18 İlgili Politika ve Yasal Çerçeveler 20 Daha Fazla Bilgi Edinme 21 1

2 KÜLTÜREL VE DİLSEL OLARAK FARKLI KÖKENDEN GELEN (CALD) KİŞİLER İÇİN ULUSAL YAŞLILIK VE YAŞLI BAKIM STRATEJISI

BAKANIN ÖNSÖZÜ Hükümetin yeni Kültürel ve Dilsel Olarak Farklı Kökenden Gelen (CALD) Kişiler için Ulusal Yaşlılık ve Yaşlı Bakım Stratejisi ni (Strateji) sunma olanağının bana sağlanmasından büyük mutluluk duyuyorum. Avustralya Hükümeti CALD kökenli kişilere yönelik yüksek nitelikli, kültürel olarak uygun yaşlı bakımından eşit erişim sağlanması konusunda kararlıdır. Aşağıda belirtilenleri benimseyen bir dizi inisiyatif uygulanmaktadır: Avustralya da yaşlıların büyük bir bölümü Avustralya dışında doğmuştur ve CALD kökenli yaşlıların oranı diğerlerinden çok daha hızla artış göstermektedir; Avustralya da verilen hizmette etki yaratacak olan değişen göçmenlik eğilimi, hizmet alan grupları da dönüştürecek ve yeni planlamalar gerektirecektir; ve Avustralya da halen kültürel olarak uygun yaşlı bakımından yararlanılmasının önünde engeller bulunmaktadır. Bu Strateji, Avustralya Hükümeti nin uygun ve CALD kökenli yaşlı kişilerin ihtiyaçlarına karşı duyarlı bakım hizmeti verilmesi için yaşlı bakım sektörüne nasıl destek verdiği konusunda bilgilendirmek amacıyla tasarımlanmaktadır. Bu Strateji, Daha Uzun Yaşama Daha İyi Yaşama (Living Longer Living Better) yaşlı bakım reform paketinde ana hatlarıyla belirtilen etkinliklerin uygulanmasında Sağlık ve Yaşlılık Bakan lığı na (Department of Health and Ageing (DoHA) yardımcı ve gelecekteki fon önceliklerinin yönlendirilmesinde destek olmaktadır. CALD kökenli yaşlılar, aileleri ve bakıcılarının toplumlarına katkıda bulunmayı ve katılımlarını sürdürmeleri için onların yaşamlarına destek olmak yaşlı bakım hizmetleri için çok önemlidir. Yaşlı bakımı CALD kökenli yaşlı kişilerin toplum yaşamına ters değil, uygun olmalıdır. Strateji, 2011 yılında yayımlanan Avustralya nın çokkültürlülük politikası, The People of Australia yı tamamlamaktadır. Avustralya Etnik Toplumlar Konseyleri Federasyonu (Federation of Ethnic Communities Councils of Australia) bu Stratejiye sağladığı önemli katkılarından ötürü takdir edilmelidir. Bu bağlamda konuya zaman ayırdıkları ve gereken özeni gösterdikleri için kendilerine teşekkür ediyorum. CALD kökenli kişilere gelecekte çok yarar sağlayacak bu Strateji ve açılımların uygulanmasını büyük bir heyecanla bekliyorum. Mark Butler, Milletvekili 3

ÇOKKÜLTÜRLÜ AVUSTRALYA Avustralya, dünyada kültürel çeşitliliğin en fazla olduğu ülkelerden biridir. CALD kökenli kişiler, Avustralya nüfusunun, 65 yaş ve üzeri arasında çok önemli ve büyüyen bir bölümünü oluşturmaktadır. CALD kökenli bu kişiler bugün içinde yaşadığımız refah düzeyi yüksek ve kültürel olarak zengin olan bu ülkenin inşasında, Avustralya toplumuna önemli katkılar sağlamıştır. 65 yaş üzeri nüfusun yaklaşık yüzde 20 sini oluşturan 600 bini aşan kişi Avustralya dışında doğmuştur. 2021 yılına kadar Avustralya yaşlı nüfusunun yüzde 30 unu Avustralya dışında doğmuş olanlar oluşturacaktır. Avustralya nüfusunun yüzde 14 ü 65 yaşın üzerinde olmasına karşın, bu oran göçmenlik modelleri nedeniyle CALD kökenli toplumlar arasında önemli ölçüde değişiklik göstermektedir. Örneğin; Avustralya da bu oran, 65 yaş ve üzeri Latvia, Litvanya, Estonya ya da Slovenya da doğmuş olan kişiler arasında yüzde 60 dan fazladır. Aksine, Güney Kore, Tayvan ya da Afganistan da doğan 65 yaş ve üzeri kişiler arasında ise yüzde beşten daha azdır. CALD kökenli yaşlı Avustralyalıların tek tip bir grup olmadığını bilmek önemlidir. Avustralya nın CALD kökenli toplumundaki çeşitlilik çok belirgindir. Avustralyalılar, 300 ü aşkın farklı kökenle tanımlanmakta ve ülkede yerli diller dahil 260 dan fazla farklı dil konuşulmaktadır. 2021 yılına kadar Avustralya yaşlı nüfusunun yüzde 30 unu Avustralya dışında doğmuş olanlar oluşturacaktır. 4 KÜLTÜREL VE DİLSEL OLARAK FARKLI KÖKENDEN GELEN (CALD) KİŞİLER İÇİN ULUSAL YAŞLILIK VE YAŞLI BAKIM STRATEJISI

CALD toplumlarının ve o toplum bireylerinin farklı ihtiyaçları önemli ölçüde değişiklikler göstermektedir. Yaşlı bakım sisteminin, bireyin kültürel ya da dilsel kökenine bakmaksızın ihtiyacını karşılayacak yeterlikte olmasını sağlamak için bu farklı ihtiyaçlar tanınmalı ve yaşlı bakım sistemi içinde sağlanmalıdır. Tüm bireyler aile, sosyal gruplar, toplum, eğitim ve deneyimlerin kültürel ve dilsel paradigmaları içinde gömülü kültürel varlıklardır. Ayrıca, CALD kökenli yaşlılara bakım ve destek hizmeti sağlamada bakıcıların değerli rollerini kabul etmekte çok önemlidir. CALD bakıcıları yaşlı bakım sistemine erişim ve yön bulmada çok fazla güçlükler yaşayabilirler. Çoğu CALD bakıcı, dil ve kültürel farklılıklarla ilgili engelleri yaşama olasılığı daha yüksek olan gizli bakıcı konumundadır. Çoğu CALD toplumunda resmi yaşlı bakım hizmetlerine yönelik kültürel direnme, CALD kökenli yaşlıların çoğunun kendisinin bir aile bireyi için bakıcılık yaptığı ve birçok CALD bakıcının bakıcı destek hizmetlerine erişimde başka engellerle karşılaştıkları anlamına gelmektedir. Tüm bireyler, aile, sosyal gruplar, toplum, eğitim ve deneyimlerin kültürel ve dilsel paradigmaları içinde gömülü kültürel varlıklardır. Her grupta olduğu gibi CALD kökenli yaşlılar da, özel ihtiyaçları ve hizmetlere erişim yöntemleri ile örtüşen ve onları değiştiren çoklu çeşitlilik özelliklerine sahiptir. Bu çeşitlilik içinde çeşitlilik, bakımdan ayrılanları, lezbiyen, eşcinsel, biseksüel, transseksüel ya da interseks bireyleri, bunama hastası olanları, palyatif bakımda olan kişileri, mali sıkıntı yaşayan kişileri ve kırsal bölgede yaşamayla ilgili sorunları kapsar (ancak bunlarla sınırlı kalmaz). Bu Stratejide tartışılan tüm konular dilsel ve kültürel çeşitliliği olan gruplar için artma eğiliminde olup, bu, yaşlı bakım hizmetleri sağlarken düşünülmesi gereken çok farklı deneyimlerle sonuçlanabilir. Ayrıca, uygun yaşlı bakım hizmetlerinin geliştirilmesi ve sağlanmasında akıl sağlıklarının düşünülmesi gereken CALD kökenli emekli askerlerin yanı sıra sığınmacı ya da sığınmacı benzeri deneyimler yaşayan yaşlı kişilerin ihtiyaçlarının da göz önünde bulundurulması önemlidir. 5

Kültürel ve Dilsel Çeşitliliği Sağlamaya yönelik Mevcut Yaklaşımlar 1997 Yaşlı Bakım Yasası (Aged Care Act 1997) ve ilgili kurallarında, yaşlı bakım hizmetlerinin planlanma ve sağlanmasında göz önünde bulundurulan bazı Özel İhtiyaç grupları tanımlanmaktadır. Ana dili İngilizce olmayan (CALD kökenli) kişiler bu gruplardan biri olarak gösterilmektedir. CALD kökenli yaşlı kişiler toplum içindeki diğer yaşlı kişilerle aynı fon ve hizmetlere erişebilir ve bu hizmetlerden yararlanabilir. Ayrıca, onların Özel İhtiyaçlarını ele almayı amaçlayan bazı ilave programlarda bulunmaktadır. Avustralya Hükümeti, yaşlı bakım hizmeti sağlayıcıların, CALD kökenli yaşlılara kültürel olarak uygun bakım hizmetleri sunmalarına yönelik donanım sağlamaları için her eyalet ve bölgede bir kuruluşa fon sağlamaktadır. Bu kuruluşlar, yaşlı bakım servisleri personeline kültürel olarak uygun eğitim sağlamakta, yüksek nitelikli yaşlı bakım uygulamaları hakkında bilgileri yaygınlaştırmakta ve gruplara yönelik, etnik toplumlara özel ve çokkültürlü yaşlı bakım hizmetleri dahil kültürel olarak uygun yeni hizmetler geliştirilmesinde yaşlı bakım sağlayıcılarına destek olmaktadır. Ayrıca, CALD toplumlarından yaşlı kişilerin yaşlı bakım bilgi ve hizmetlerine erişimi edinmede destek olmak için de kuruluşlara fon sağlanmaktadır. Bu kuruluşlar tarafından yürütülen bazı faaliyetler, çeviriler, sevk işlemleri ve CALD toplumlarına yönelik bilgilendirme toplantılarını kapsamaktadır. Avustralya Hükümeti ayrıca, hükümet fonlu yatılı yaşlı bakım servislerine, tercümanlık hizmetlerinden yararlanmaları için mali destek sağlamaktadır. Göçmenlik ve Vatandaşlık Bakanlığı Yazılı ve Sözlü Tercümanlık Servisleri (The Department of Immigration and Citizenship s Translating and Interpreting Services - TIS National) bu hizmeti sağlamaktadır. TIS National haftanın yedi günü, günde 24 saat hizmet sunmakta ve hem telefonla hemde yerinde tercümanlık hizmeti sağlamaktadır. 6 KÜLTÜREL VE DİLSEL OLARAK FARKLI KÖKENDEN GELEN (CALD) KİŞİLER İÇİN ULUSAL YAŞLILIK VE YAŞLI BAKIM STRATEJISI

Kültürel ve Dilsel Olarak Uygun Bakım Kültürel ve dilsel olarak uygun terimi aşağıdakiler dahil bir dizi kavrama işaret eden bütünü kapsayan bir terimdir: kültürel ve dilsel uyumluluk; kültürel ve dilsel kapsamlılık; ve kültürel ve dilsel duyarlılık. Bu Stratejide, hedeflenen bakım, kişinin kültürel, dilsel ve ruhsal ihtiyaçlarını yansıtan ve bunlara karşı duyarlı olan kültürel ve dilsel olarak uygun olan bakım türüdür. Bu, yaşlı bakım hizmetlerini daha etkili bir şekilde sunmak için etnik çeşitlilik gösteren kişilerin kültürel ve dilsel özelliklerden deneyimlerinden ve bakış açılarından yararlanır. Yaşlı bakım hizmetleri sağlarken çeşitlilik içinde çeşitliliğin dikkate alınması gerekir. 7

Kendi kuruluşlarında CALD a uygun uygulama düşünüldüğünde yaşlı bakım sektörüne yardımcı olmak amacıyla ilkeler de tasarlanmaktadır. YILLIK RAPORLAMA Sağlık ve Yaşlılık Bakanlığı (Department of Health and Ageing (DoHA) bu Stratejinin stratejik hedeflerini uygulayacak ve bu Stratejiye yönelik gelişmeleri yıllık olarak rapor edecektir. Bireysel stratejik hedeflerin gerçekleştirilmesine yönelik gelişmeler bir raporlama döneminden daha uzun bir sürede oluşacaktır. Rapor halkın erişimine açık olacak ve sonraki raporlama dönemlerine yönelik öncelikler oluşturmak için bir danışma süreci bağlamında ana ilgili taraflarca gözden geçirilecektir. DoHA, yıllık raporların çıktığını ve bu Stratejinin varlığını halka duyuracaktır. Bu Stratejinin, 2017 yılında üstlenilecek Daha Uzun Yaşama Daha İyi Yaşama (Living Longer Living Better) yaşlı bakım reformunun geniş kapsamlı incelemesini besleyecek resmi bir incelemesi olacaktır. İLKELER CALD kökenli yaşlılar, aileleri ve bakıcılarının yaşamını etkileyecek Daha Uzun Yaşama Daha İyi Yaşama (Living Longer Living Better) yaşlı bakım reform paketinin bir sonucu olarak eş zamanlı olarak uygulanan bazı politikalar bulunmaktadır. DoHA ile bağlantılı tüm yaşlılık ve yaşlı bakım faaliyetlerinin CALD kökenli yaşlıların ihtiyaçlarına uygun olmasını sağlamak için bu Stratejinin özel stratejik hedefleri ve eylemlerinin yanı sıra tüm faaliyetler ve yaşlı bakım hizmetleri sunmayı kapsayacak şekilde CALD için bir çerçeve sağlamak amacıyla aşağıdaki ilkeler geliştirilmiştir. İlkeler ayrıca yaşlı bakım sektöründeki kuruluşlar içinde CALD a uygun uygulamaların göz önüne alınmasında sektöre yardımcı olmak amacıyla tasarlanmaktadır. Bu ilkeler, derhal ya da mümkün olan en uygun zamanda hayata geçirilme beklentisini desteklemek amacıyla dilbilgisi olarak şimdiki zamanda yazılmaktadır. 8 KÜLTÜREL VE DİLSEL OLARAK FARKLI KÖKENDEN GELEN (CALD) KİŞİLER İÇİN ULUSAL YAŞLILIK VE YAŞLI BAKIM STRATEJISI

KAPSAMA CALD kökenli yaşlılar ile aileleri ve bakıcılarının ihtiyaçları Avustralya Hükümeti nin yaşlılık ve yaşlı bakım politika ve program geliştirme sürecine sürekli olarak dahil edilmektedir. CALD kökenli yaşlılar, aileleri ve bakıcılarının ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik adil, kapsayıcı ve uygun olması amacıyla yaşlılık ve yaşlı bakım politikası ve program gelişimi tasarlanmakta, analiz edilmekte ve uygulanmaktadır. Öncelikli alanlar, palyatif bakım ihtiyaçları, bunama ve akıl hastalıkları ve kronik sağlık sorunlarını kapsamaktadır. CALD kökenli yaşlılar, aileleri ve bakıcıları, katılımcı danışma oluşumları aracılığıyla yaşlılık ve yaşlı bakım program ve hizmetlerinin geliştirilme, uygulanma ve değerlendirilme sürecine katılmaktadır. GÜÇLENDİRME CALD kökenli yaşlılar, aileleri ve bakıcıları desteklenmekte olup yaşlı bakım sisteminden en fazla yararlanacak bilgi ve güvene sahiptirler CALD kökenli yaşlılar, aileleri ve bakıcıları, bilinçli ve desteklenen hizmet alıcılar ve öz savunucular olarak hükümet dahil yaşlı bakım sektörü ve ilgili kuruluşlarla ilişki içinde olmak için dil servisleri hakkında bilgi, anlayış ve bu servislere erişime sahiptir. CALD kökenli yaşlılar, aileleri ve bakıcıları, yaşlı bakım hizmetlerini ve hizmet sağlayıcıları bilinçli bir şekilde seçecek bilgi, kapasite ve desteğe sahiptir. CALD kökenli yaşlılar, insan haklarına saygı duyulmasını ve yaşlılara yönelik tacizden arınmış bir yaşam bekleme hakkına sahiptir. 9

ERİŞİM VE EŞİTLİK Yaşlılık ve yaşlı bakım alanlarının tümü kültürel ve dilsel olarak duyarlı bakımın sağlanmasının ve öneminin bilincindedir Tüm yaşlılık ve yaşlı bakım servisleri, CALD yaşlı bakım hizmeti alan kişilere en fazla seçeneği sunmak için kültürel, dilsel ve ruhsal olarak uygun ve esnek yaşlı bakım hizmeti (çokkültürlü ve etnik toplumlara özel hizmet türleri kapsamında) sağlama sorumluluğu üstlenmektedir. Yaşlılık ve yaşlı bakım özel bilgileri CALD kökenli yaşlılar, aileleri ve bakıcılarına net, erişimi kolay ve kendileriyle ilgili iletişim stratejileri aracılığıyla sağlanmaktadır. Bakımın, hizmet alan yönlendirmeli yaklaşımı kullanılarak sağlanması gerekir. Her bireyin köken, kültür, inanç ve ihtiyaçlarına uygun bir anlayışa sahip olmak önemlidir. Tüm sağlıklı yaşlanma politika girişimleri CALD kökenli yaşlılar, aileleri ve bakıcılarının ihtiyaçlarını değerlendirmekte ve ele almaktadır. Dil ve destek servisleri mevcut olup bu servisler CALD kökenli yaşlılar, aileleri ve bakıcılarının yaşlı bakım sisteminin tüm unsurlarına erişimlerini sağlamak için kullanılmaktadır. CALD toplumları içindeki farklı alt grupların (bölgesel, kırsal, mahrumiyet bölgeleri, küçük toplumlar, yeni ortaya çıkan CALD yaşlı toplumları, bakımdan ayrılanlar ve sağlık bilgisi az olan yaşlılar), ihtiyaçları karşılanacak şekilde bakım hizmetlerinin tasarımında göz önüne alınmasının sağlanması. Tüm yaşlı bakım şikayetleri ve geribildirim sistemleri kültürel ve dilsel olarak uygundur. KALİTE Bakım ve destek hizmetleri CALD kökenli yaşlılar, aileleri ve bakıcılarının ihtiyaçlarına uygundur ve ona göre değerlendirilir. Hizmet ve hizmet standartları CALD kökenli yaşlılar, aileleri ve bakıcılarının kültürel ve dilsel ihtiyaçlarını karşılamakta ve hizmet alan yönlendirmeli bakım ilkelerini kapsamaktadır. 10 KÜLTÜREL VE DİLSEL OLARAK FARKLI KÖKENDEN GELEN (CALD) KİŞİLER İÇİN ULUSAL YAŞLILIK VE YAŞLI BAKIM STRATEJISI

Yaşlı bakım sisteminin CALD kökenli yaşlıların özel koşullarına karşı duyarlı olması önemlidir. Yaşlı bakım hizmet sağlayıcıları kültürel ve dilsel olarak uygun bakımı destekleyen örgütsel yetkinlik geliştirecek yapısal kapasite ve kaynaklara sahiptir. Bu, yaşlı bakım görevlilerinin ve gönüllü becerilerinin gelişimi ile CALD kökenli yaşlılara uygun hizmet alanlara dönük bakım hizmeti vermeye olanak sağlayan bilgiyi kapsamaktadır. İyileştirilmiş uygulamalarla ilgili araştırmalar ve araştırma çevirileri, CALD kökenli yaşlılar, aileleri ve bakıcılarına yönelik uygun politika ve programların geliştirilmesi yönünde özendirmektedir. YETENEK OLUŞTURMA CALD kökenli bireyler ve CALD toplumları hem yaşlılık hem de yaşlı bakım ihtiyaçlarını açık bir şekilde ifade etme yeteneğine sahip olup bu ihtiyaçların karşılanması için hizmetlerin ve iş gücünün geliştirilmesi sürecine katılmaktadırlar. CALD toplum kapasitesi bilinmekte ve bu, CALD kökenli yaşlıların yaşlı bakım hizmetlerine erişimlerinin desteklenmesi yaklaşımlarına belirli ölçülerde dahil edilmektedir. CALD toplum kapasitesi, CALD kökenli yaşlıların ihtiyaçlarını daha iyi karşılamayı esas alan daha kapsamlı yaşlı bakım hizmetlerinin desteklenmesinde yardımcı olacak şekilde pekiştirilmektedir. CALD toplum kapasitesi, kültürel ve dilsel olarak ve ayrıca inançlara uygun yaşlı bakım hizmetleri sunmak için bilgi ve beceri ile donanmış bir iş gücü geliştirecek şekilde güçlendirilmektedir. CALD kökenli yaşlıların yaşlı bakım sürecinde tüm hizmetlere erişimlerini sağlayacak kapasitesinin oluşturulması için hükümet, yaşlı bakım sağlayıcıları ve CALD kuruluşları arasında işbirliği özendirilmektedir. CALD kökenli yaşlılar, gönüllülük aracılığıyla dahil yaşlılık ve yaşlı bakım hizmetlerinin sağlanmasıyla yakından ilgilenme ve bu sürece katılma kapasitesine sahiptir. 11

STRATEJİK HEDEF VE EYLEMLER Stratejik hedef ve eylemler DoHA nın 2012-2017 döneminde gerçekleştireceği somut sonuçlardır. HEDEF 1 CALD verileri, uygun ve duyarlı yaşlılık ve yaşlı bakım politika ve programlarının geliştirilmesini olumlu etkilemektedir EYLEM ALANLARI DoHA: 1.1 İletişim stratejileri gibi sistemleri sağlamanın yanı sıra yaşlı bakım konularının kapsamı ile ilgilenmek amacıyla sürekli CALD danışma sistemleri oluşturacak ve mevcut olanlardan yararlanacak; 1.2 Daha Uzun Yaşama Daha İyi Yaşama (Living Longer Living Better) yaşlı bakım reform programının uygulanmasıyla ilgili tartışmalar dahil, yaşlılık ve yaşlı bakım programı geliştirilmesinde CALD sektörü savunucularını dahil edecek, bunları destekleyecek ve danışma sistemlerini gözden geçirecek; 1.3 CALD kökenli kişilerin ihtiyaçlarını kapsayıcı ve bu ihtiyaçlara duyarlı bunama değerlendirmesi/erken tanı hizmetleri, akut bakım, geçici bakım ve palyatif bakım alanlarında programlar geliştirecek; 1.4 CALD kökenli kişiler arasında Gelişmiş Bakım (Advance Care Planning) Planlaması ile ilgili bilinci ve algıyı artıracak; 1.5 Yaşlı bakım reform faaliyetlerinin uygulaması ile uyumlu olmasının sağlanmasında yardımcı olmak amacıyla, Yaşlı Bakım Reform Uygulama Kurulu nu (Aged Care Reform Implementation Council) bu Strateji hakkında bilgilendirecektir. 12 KÜLTÜREL VE DİLSEL OLARAK FARKLI KÖKENDEN GELEN (CALD) KİŞİLER İÇİN ULUSAL YAŞLILIK VE YAŞLI BAKIM STRATEJISI

HEDEF 2 CALD kökenli yaşlılar, aileleri ve bakıcılarının yaşlı bakımında bilinçli seçim yapmaları için bir bilgi düzeyi, sistem kapasiteleri ve özgüven gerçekleştirme EYLEM ALANLARI DoHA: 2.1 Tüm yaşlı bakım hizmetleri ve destek servisleri hakkında bilinci artırmak ve servislerin bilinçli seçimini kolaylaştırmak amacıyla bakanlığın CALD iletişim çerçevesi aracılığıyla uygun çokdilli bilgi ve eğitimi geliştirecek, sağlayacak ve destekleyecek; 2.2 CALD kökenli yaşlılar, aileleri ve bakıcılarına yönelik geliştirme, destek ve savunuculuktan en üst düzeyde yararlanmaya vurguyu kapsamak için Ulusal Yaşlı Bakım Savunuculuğu Programı nı (National Aged Care Advocacy Program - NACAP) sürekli biçimde gözden geçirecek; 2.3 Hizmet alan yönlendirmeli bakım ortamında karar verme aşamasında aile bireyleri, bakıcılar ve kişisel savunucuları yer aldığında, kültürel, dilsel ve ruhsal çeşitliliği göz önüne almalarında yaşlı bakım sağlayıcılarını destekleyecek; 2.4 Mevcut Yaşlı Bakım Hizmeti İyileştirmesi ve Sağlıklı Yaşlanma Yardım Fonu (Aged Care Service Improvement and Healthy Ageing Grants Fund ) ve herhangi bir yeni fon programı aracılığıyla, bu Stratejinin hedefleri ve varlığı belirlenen sorunlarını ele alan yenilikçi program ve projelerin geliştirilmesini, desteklenmesini ve kaynak yaratılmasını sürdürecek; 2.5 CALD kökenli kişilerin yaşlı bakım sistemini kullanma kapasitelerinin artırılmasında, etnik toplumlara özel ve çokkültürlü servislerin rolünü onayacak ve kaynak sağlayacaktır. 13

HEDEF 3 CALD kökenli yaşlı kişiler yaşlılık ve yaşlı bakım hizmetlerinin tümüne erişme ve yararlanma konusunda yetkinlik ve güvene sahiptir EYLEM ALANLARI DoHA: 3.1 Yaşlı Bakım Giriş Noktası (Aged Care Gateway) kültürel ve dilsel açıdan uygun hizmetlerin verilmesini sağlayacaktır. Bu sağlama dil servisleri ve çeşitli iletişim ortamları aracılığıyla kapsanacaktır. DoHA, kısıtlamaların olması durumunda, erişimin gerçekleştirilmesi için alternatif önlemleri göz önünde bulunduracak; 3.2 CALD kökenli yaşlılar, aileleri ve bakıcılarının yaşlı bakım servislerine erişimleri ve uygun bakım hizmeti almaları ve özel planlama ve tahsisat ayırımında kapasitelerini azaltabilecek engelleri ele alacak; 3.3 Yaşlı bakım hizmeti alan kişilerin sosyal soyutlanmasını en aza indirmek amacıyla özellikle CALD kökenli yaşlıları kapsamaya yönelik Toplum Ziyaretçileri Programı nı (Community Visitors Scheme (CVS) genişletmek için 2013-14 tarihinden itibaren ödenek sağlayacak; 3.4 Yaşlı bakım sistemi genelinde yazılı ve sözlü tercümanlık servislerinin kapsamını iyileştirme ve genişletmeye yönelik seçenekleri geliştirecek ve uygulayacak; 3.5 CALD toplumlarına ve yaşlı bakım hizmeti alan kişilere yönelik dil servislerinin kullanılabilirliğini destekleyecek; 3.6 Bakımın paylaşıcıları olarak bakıcıların bakımdaki rolleriyle ilgili daha fazla farkındalık ve anlayış oluşturmak ve CALD kökenli yaşlıların bakıcılarına destek olan hizmetleri sağlamayı sürdürmek için yaşlı bakım servislerine, CALD toplumlarına, bakıcılara ve yaşlı bakım hizmeti alanlara bakıcılara özel bilgi sağlanmasını destekleyecektir. 14 KÜLTÜREL VE DİLSEL OLARAK FARKLI KÖKENDEN GELEN (CALD) KİŞİLER İÇİN ULUSAL YAŞLILIK VE YAŞLI BAKIM STRATEJISI

HEDEF 4 CALD kökenli yaşlılar, aileleri ve bakıcılarının ihtiyaçlarının karşılanmasını sağlamak için yaşlılık ve yaşlı bakım hizmetlerinin sunumunu izleme ve değerlendirme EYLEM ALANLARI DoHA: 4.1 Onay Standartları, Toplum Bakım Ortak Standartları ve Esnek Bakım Standartları nı (Accreditation Standards, Community Care Common Standards and Flexible Care Standards ) kapsayan ve yaşlı bakım sektörünün CALD kökenli yaşlıların bu onay standartları çerçevesine nasıl uyum sağlayacağının kavranılmasını destekleyen 1997 Bakım Kalitesi İlkeleri (Quality of Care Principles 1997 ) çerçevesinde, CALD kökenliler dahil tüm Özel İhtiyaçlı grup üyelerini tanıyacak; 4.2 Yaşlı bakım kalite göstergelerinin geliştirilmesinde, CALD kökenli hizmet alanlara yönelik uygun bakımı yansıtacak özel sistemler geliştirecek; 4.3 Bunama hizmetlerinin özellikle kültürel değerler ve anlayışlara karşı duyarlı olmasını sağlamada yardımcı olmak amacıyla bu hizmetlerin geliştirilme ve uygulanmasını destekleyecek ve izleyecek; 4.4 CALD toplumlarının sorunsuz bakım hizmeti almalarıyla ilgili olarak karşılaştıkları özel engelleri ele almak için sağlık ve yaşlı bakım sektörleri arasında eşgüdümü geliştirmek amacıyla fon sağlanan kuruluşlarla birlikte çalışacak; 4.5 Yaşlı Bakım Şikayet Programı nın (Aged Care Complaints Scheme) CALD toplumları için desteklenmesini ve iki dil bilen görevliler, yazılı ve sözlü tercümanlık servislerinin kullanımı dahil CALD kökenli yaşlılar, aileleri ve bakıcıları tarafından erişilebilir olmasını sağlayacak; 4.6 Tüm yaşlı bakım hizmetlerinin tanıtımı ve katılımına yönelik kültürel yeterlilik eğitimi hazırlamak ve sağlamak için hizmet alanlar ve hizmet sağlayıcılar dahil CALD sektörü ile çalışacak; 4.7 CALD yaşlı bakım işgücü becerilerini artırmaya yönelik uygun öğretim ve eğitim geliştirmek için diğer kamu kurum ve kuruluşlarıyla birlikte çalışacaktır. 15

HEDEF 5 Yaşlılık ve yaşlı bakım hizmetleri sağlamak için CALD sektörünün kapasitesini artırma EYLEM ALANLARI DoHA: 5.1 Potansiyel yaşlı bakım hizmeti sağlayıcılarda olduğu gibi mevcut ve ortaya çıkmakta olan CALD toplumlarının kapasitesini artıran ve bunama ve geçici bakım dahil yaşlı bakım hizmetlerini sürekli geliştiren seçenekleri genişletecek; 5.2 CALD toplumlarında yaşlı bakım hizmet erişimini ve kullanımını engelleyen mevcut her türlü damgalamayı ele almak için hedeflenen iletişim yöntemleri geliştirecek; 5.3 Bu Stratejinin ve yıllık raporlamanın farkındalığını özendirerek bu Stratejinin uygulanmasını destekleyecek; 5.4 CALD toplumlarının, yaşlı bakım sektöründe istihdam, gönüllülük ve eğitimi göz önüne almalarını özendirmek amacıyla CALD sektörü ile işbirliği içinde, hedeflenen iletişim yöntemleri geliştirecek; 5.5 Yaşlı bakım sisteminde iki dil bilen uygun personelin istihdamını kolaylaştırmak için yapısal yol planı hazırlayacak; 5.6 CALD toplumlarının yaşlı bakımı sağlamaya katılımlarını kolaylaştıran ilgili hizmet modelleri ve ortaklıkları geliştirecektir. 16 KÜLTÜREL VE DİLSEL OLARAK FARKLI KÖKENDEN GELEN (CALD) KİŞİLER İÇİN ULUSAL YAŞLILIK VE YAŞLI BAKIM STRATEJISI

HEDEF 6 Yaşlanan nüfusta dilsel ve kültürel çeşitliliği kapsayıcı araştırma ve veri toplama sistemlerini geliştirerek daha iyi uygulamayı gerçekleştirme EYLEM ALANLARI DoHA; 6.1 CALD toplumlarının, en azından kendi toplumlarındaki oranlarıyla, yaşlı nüfus ve yaşlı bakımı ile ilgili yürütülen tüm örnek çalışma ve araştırmalarda temsil edilmelerini sağlamada ve bu çeşitliliğin ulaşılan çözümlemede yansıtılmasında yardımcı olmak için araştırma kurumlarıyla birlikte çalışacak; 6.2 CALD toplumlarını adil, kaliteli, etkili, kapsayıcı ve erişilebilir yaşlı bakım hizmetleri hakkında bilgilendirmek için araştırma kuruluşlarıyla işbirliği içinde bir araştırma programı geliştirecek; 6.3 CALD kökenli hizmet alanlar hakkındaki bilgilere erişim, yararlı kaynaklar, işlemler/ prosedürler kılavuzları, örnek olaylar, araştırma materyalleri, problem çözme iş akışları, örgütsel değişim çalışma planları ve sağlık geliştirme paketleri dahil Yaşlı Bakım Veri Takas Merkezi (Aged Care Data Clearing House) oluşturma amacıyla Avustralya Sağlık ve Sosyal Yardım Enstitüsü (Australian Institute of Health and Welfare (AIHW) ile birlikte çalışacak ve CALD kökenli hizmet alanlar için hizmet boşluklarını izlemede ve öncelikli müdahaleleri saptamada aktif rol alacak; 6.4 Avustralya nüfusunun çeşitliliğinin sağlık ve tıbbi araştırmanın tüm unsurlarında temsil edilmesinin sağlanmasında yardımcı olmak için araştırma kurumlarıyla birlikte çalışacak; 6.5 Aşağıda belirtilenleri gerçekleştirmek için Avustralya İstatistik Bürosu (Australian Bureau of Statistics (ABS) ile işbirliği yapacak: (a) (b) (c) CALD kökenli yaşlı gruplarının uygun temsilini de kapsayacak şekilde ilintili veri toplanmasını sağlamak için standartlar geliştirmek. İlgili veri toplamadan elde edilen verilerin kodlama ve yayınının CALD toplumlarına sunulmasını sağlamak. Bu Stratejinin uygulanmasını desteklemek için CALD yaşlı nüfusu ve CALD yaşlıya özel veri setleri ile ilgili mevcut veri kaynaklarının bir özetini hazırlamak ve ücretsiz bir şekilde sağlamak. (d) CALD göstergelerini Australya Nüfus Sayımı, ve Özürlülük, Yaşlılık ve BakıcılarAraştırması na (Survey of Disability Ageing and Carers (SDAC) dahil etmek. 6.6 Duyarlı yaşlı bakım planlaması ve hizmet sunumu geliştirilmesi/iyileştirilmesi hakkında bilgi sağlamak için CALD toplumu ile işbirliği içinde elde edilen kişisel deneyimler, veriler, tavsiyeler ve araştırmalardan yararlanacaktır. 17

EKLER Kısaltmalar ve Terimler ACAT Yaşlı Bakımı Yaşlı Bakım Giriş Noktası (Aged Care Gateway) CALD CALD İlgili Tarafları Bakıcı Bakımdan Ayrılan Toplum Bakımı Hizmet Alan Yönlendirmeli Bakım (Consumer Directed Care (CDC)) Yaşlı Bakım Değerlendirme Ekibi (Aged Care Assessment Team) Evde bakım (toplum bakımı), Ev ve Toplum Bakım Programı, geçici bakım, yatılı bakım ve Temmuz 2015 tarihinden itibaren Evde Destek Programı da dahil kişisel bakım ve/veya hizmetleri sağlayan Avustralya Hükümeti fonlu programları kapsar. Yaşlılar, aileleri ve bakıcılarının zamanında ve güvenilir bilgilere erişimini sağlamak amacıyla yaşlı bakım sistemine tanımlanabilir giriş noktası. Kültürel ve Dilsel olarak Farklı Kültürel ve dilsel olarak farklı birey ya da toplumlarla ilgilenen kişiler ya da kuruluşlar. Bunlar hizmet sağlayıcılar, hizmet alanlar, bakıcılar, araştırmacılar ve yurttaşlar olabilir. Özürlü ya da sağlık sorunu (ölümcül ya da kronik hastalıklar dahil), akıl hastalığı ya da yaşlılıktan dolayı güçsüz (2010 Bakıcı Tanıma Yasası nda -Carer Recognition Act 2010- uyarınca) olan kişilere kişisel bakım, destek ve yardım sağlayan kişidir. Bakıcılar, aile bireylerini, arkadaşları, kardeşleri ya da komşuları kapsar. Bu Stratejinin amacı kapsamında çocukken (18 yaşın altında) bakım altında kalmış olan bir yetişkin olarak tanımlanır. Bu bakım, bir mahkeme kararı ya da gönüllülük esası aracılığıyla eyalet tarafından onaylanmıştır. Bu tür bakım koruyucu bakım, yatılı bakım (esas olarak çocuk esirgeme kurumlarında) ya da çekirdek veya geniş aile dışında bir başka düzenleme şeklinde olabilir. Bu bakım doğrudan eyalet ya da gönüllü veya özel sektör tarafından sağlanmış olabilir. Bakımdan ayrılan terimi, Unutulmuş Avustralyalılar, Eski Çocuk Göçmenler ve Çalınmış Kuşağı kapsar. Yatılı bakım (1997 Yaşlı Bakım Yasası nın 45-3 maddesi uyarınca) hizmeti sağlanmayan bir kişiye sağlanan kişisel bakım hizmetleri ve diğer kişisel yardım hizmetlerini kapsayan paketten oluşan bakımdır. Bu Stratejinin amacı kapsamında CDC kişiyi kendi yaşamında daha fazla kontrol sahibi olma konusunda güçlendirir. CDC, ihtiyaçlarını hizmetlerin ve desteğin (yaşlı bakım ve sağlık hizmetlerini kapsar) merkezine yerleştirerek kişinin yaşam hedeflerine ve güçlü yanlarına odaklanır. Kişi, hizmeti kimin ve ne zaman sunacağı dahil yapabildiği ölçüde ve istediği gibi tercihlerini yapar ve/veya eriştiği hizmetleri yönetir. CCD, bakıcının olması halinde bakıcının ihtiyaçlarını da kabul eder ve göz önünde bulundurur. CDC, hizmet alan kişiye bakımı ile ilgili kararları verme konusunda sorumluluk verirken aynı zamanda Kişi Odaklı Bakım ilkelerinin çoğunu kapsar. 18 KÜLTÜREL VE DİLSEL OLARAK FARKLI KÖKENDEN GELEN (CALD) KİŞİLER İÇİN ULUSAL YAŞLILIK VE YAŞLI BAKIM STRATEJISI