Sevgili Okuyucularımız, Bu sayımızda küresel ve yerel piyasalardaki gelişmelerin emeklilik yatırım fonu piyasasına yansımalarını Piyasalardaki Gelişmeler ve Fon Piyasasına Yansıması kısmında bulabilirsiniz. Bu ayki Fon Analiz in başlığı «BES in 2016 Karnesi». Bu ayki analiz sayfalarımızı BES te geçtiğimiz yılın değerlendirilmesine ayırdık. Bireysel emeklilikte fonların portföy büyüklüklerini, portföydeki varlıkların dağılımını ve getirileri inceledik. Ayrıca bültenimizde emeklilik fonlarının kategori bazında getirilerini ve alternatif yatırım araçlarının getirilerini bulabilirsiniz. Tüm fonların güncel rating değerlerine www.ludens.com.tr adresinden ulaşabilirsiniz. Her türlü sorunuz için ludens@ludens.com.tr adresine e- posta yazabilir, internet sitemizi ziyaret edebilirsiniz. Faydalı okumalar dileklerimizle, Dr. Nazlı Kalfa Baş PİYASALARDAKİ GELİŞMELER VE FON PİYASASINA YANSIMASI ALTERNATIF YATIRIM ARAÇLARININ GETİRİLERİ EMEKLİLİK YATIRIM FONLARININ GETİRİLERİ FON ANALİZ
PİYASALARDAKİ GELİŞMELER VE FON PİYASASINA YANSIMALARI Oldukça karanlık bir yılı geride bırakırken, 2016 yılının son ayında dünya ve Türkiye piyasalarında neler olduğuna ve gelişmelerin fon piyasalarına yansımalarına kısaca göz atmaya çalışalım. Öncelikle ABD tarafına baktığımızda, ülkenin üçüncü çeyrek için açıklanan büyüme oranı % 3,5 ile beklentilerin üzerinde gerçekleşmiştir. Diğer makroekonomik veriler ile birlikte değerlendirildiğinde, ABD nin iktisadi faaliyetinin istikrar kazandığı söylenebilir. Bununla birlikte FED, senenin son toplantısında politika faiz oranını 25 baz puan artırmıştır ve bankanın 2017 yılında üç kez daha faiz artırımına gideceği beklenmektedir. Euro Bölgesi ne baktığımızda, iktisadi faaliyete yönelik aşağı yönlü riskler öne çıkmaktadır. Ayrıca ECB, 2017 yılı enflasyon tahminlerini yukarı çekmiştir. ECB nin Aralık ayı başında yaptığı toplantıda politika faiz oranını değiştirmezken, varlık alım programında düzenleme yaptığını görüyoruz. ECB, varlık alım programının süresini 2017 yılının sonuna kadar uzatırken, aylık varlık alımı tutarını Mart 2017 den geçerli olmak üzere 20 milyar Euro tutarında azaltarak 60 milyar Euro ya indirmiştir. 2016 yılının üçüncü çeyreğini % 1,8 oranında küçülmeyle tamamlayan Türkiye Ekonomisi, Ekim ayı için gelen sanayi üretim endeksi rakamlarına göre toparlanmaya başlamıştır. Takvim etkilerinden arındırılmış sanayi üretimi yıllık bazda % 2 oranında artmıştır. 2016 yılında yıllık TÜFE enflasyonu %8,53 olmuştur. Yİ-ÜFE ise %9,94 ile son 26 ayın en yüksek seviyesinde gerçekleşmiştir. Merkez Bankası Aralık ayında faiz oranlarında herhangi bir değişikliğe gitmemiştir. Ocak 2014 ten bu yana ilk defa Kasım ayında politika faiz oranını arttırmıştı. Aralık ayında en çok kazandıran yatırım aracı hisse senetleri olmuştur. BIST 100 Endeksi % 5,6 lık artış ile bu seneki rekorunu kırmıştır. Onu yaklaşık % 3 ile dolar takip etmektedir. Aralık ayında altının ons fiyatı 1,148 dolara gerilemiş ve bir önceki aya göre % 2,3 civarında değer kaybederek, yatırımcısına en çok kaybettiren yatırım aracı olmuştur. Geçtiğimiz ay emeklilik fonları ortalama % 1,3 getiri sağlamıştır. Kategori bazında en yüksek getiriye sahip fonlar hisse fonlarıdır; BIST100 Endeksi gibi % 5,6 lık değer kazanmıştır. Onu % 2,6 ile fon sepeti fonları ve % 1,6 ile katılım fonları takip etmektedir. Altındaki ciddi düşüşe rağmen, altın fonları değer kaybetmeyerek katılımcısını zora sokmamıştır. Dövizdeki artışa paralel olarak kamu dış borçlanma senetleri emeklilik fonlarında geçtiğimiz ay % 2,8 lik bir getiri kaydedilmiştir. Emeklilik Fonlarının Aralık 2016 Getirileri 6.00 5.60 5.60 5.00 4.00 3.00 2.00 1.00 1.30 2.98 2.55 1.60 1.23 0.81 0.73 0.36 2.02 2.48 0.60 0.00-1.00-2.00-3.00-2.34
ALTERNATİF YATIRIM ARAÇLARININ GETİRİLERİ Yatırım Aracı Son 1 Aylık Son 3 Aylık Son 6 Aylık Son 1 Yıllık 30.12.2016 BIST 100 78.139 5,60 2,16 1,72 8,94 Altın (USD/ons) 1.148-2,3% -12,9% -13,5% 8,1% TL/Dolar 3,5255 3,0% 17,7% 22,0% 20,8% TL/Euro 3,7166 2,0% 10,6% 15,7% 17,3% Döviz Sepeti (0,5 EUR +0,5 USD) 3,6211 2,5% 13,9% 18,7% 19,0% Gösterge Tahvil Faizi 10,65 TCMB Ağır.Ort.Fon.Mlyt 8,31 TÜFE 8,53 ÜFE 9,94
EMEKLİLİK YATIRIM FONLARININ GETİRİLERİ Kategori Son 1 Aylık Son 3 Aylık Son 6 Aylık Son 1 Yıllık Emeklilik Fonları (BES) 1,30 1,20 2,93 10,99 Borçlanma Araçları 0,81 1,07 2,77 10,71 Diğer Borçlanma Araçları 2,14 9,63 13,25 17,17 Kamu Borçlanma Araçları 0,09-1,72-0,35 8,34 Kamu Dış Borçlanma Araçları 2,83 9,71 12,22 17,76 Özel Sektör Borçlanma Araçları 0,91 2,56 5,14 9,29 Fon Sepeti Fonları 2,55 0,88 0,42 9,15 Diğer Fon Sepeti Fonları 2,55 0,88 0,42 7,97 Hisse Senedi 5,60 3,54 2,87 12,86 Endeks Hisse Senedi 4,54 3,61 2,84 15,21 Hisse Senedi 5,55 2,92 1,95 9,74 Yabancı Hisse Senedi 4,03 20,46 37,56 55,59 Karma & Esnek Fonlar 1,23 0,62 2,35 10,31 Esnek Fonlar 1,84 2,22 4,17 11,28 Düşük Riskli Esnek Fonlar 0,76 0,08 1,88 8,79 Karşılaştırma Ölçütsüz Esnek Fonlar 1,80 1,61 2,89 9,25 Orta Riskli Esnek Fonlar 2,05 2,56 4,26 11,31 Yüksek Riskli Esnek Fonlar 4,13 11,59 21,26 21,04 Karma Fonlar 2,61 1,57 2,41 10,25 Katkı Fonları 0,48-1,55-0,11 9,52 Alternatif Katkı Fonları 1,08 1,11 3,40 8,05 Klasik Katkı Fonları 0,44-1,72-0,33 9,60 Standart Fonlar 0,43-0,82 0,70 8,72 Katılım Fonları 1,60 1,52 1,99 7,53 Düşük Riskli Katılım Fonları 1,47 1,38 2,17 6,13 Kira Sertifikası Fonları 1,53 1,71 0,78 4,13 Orta Riskli Katılım Fonları 0,00 0,00 0,00 0,00 Yüksek Riskli Katılım Fonları 5,27 3,94 3,27 8,15 Kıymetli Madenler 0,36 2,35 6,75 29,19 Altın Fonu 0,36 2,35 6,75 30,04 Para Piyasası 0,73 2,06 4,30 9,42 Kaynak: www.finnet.gen.tr
FON ANALİZ BES İN 2016 KARNESİ Bu ayki analiz sayfalarımızı BES te geçtiğimiz yılın değerlendirilmesine ayırdık. Bireysel emeklilikte fonların portföy büyüklüklerini, portföydeki varlıkların dağılımını ve getirileri inceledik. Öncelikle belirtelim ki BES, 2013 yılında devlet katkısının devreye girmeye başlamasıyla yakaladığı hızlı ivmeyi bu sene sürdüremedi. 2016 yılında da sistemdeki toplam portföy büyüklüğünün artış hızı bir önceki yılda olduğu gibi %26 civarında gerçekleşti. 2016 yılında portföy büyüklüklerine göre en çok tercih edilen fon türü karma ve esnek fonlar. Portföy büyüklüklerinin fon kategorilerine göre dağılımı incelendiğinde 26,705 milyon TL nin esnek fonlarda olduğu görülmekte. Bu rakam yüzdesel olarak toplam portföy büyüklüğünün %44 üne karşılık gelmekte. Esnek fonları % 34 lük pay ile borçlanma araçları ve % 11 lik pay ile para piyasası fonları takip etmekte. Kategori Portföy Büyüklüğü 2015 Portföy Büyüklüğü 2016 Pay 2016 Borçlanma Araçları 17,889 20,832 34% 16% Diğer Borçlanma Araçları 726 646 1% -11% Kamu Borçlanma Araçları 13,966 15,012 25% 7% Kamu Dış Borçlanma Araçları 3,118 4,864 8% 56% Özel Sektör Borçlanma Araçları 80 310 1% 289% Fon Sepeti Fonları 2 10 0% 326% Hisse Senedi 3,226 3,777 6% 17% Karma & Esnek Fonlar 20,587 26,705 44% 30% Esnek Fonlar 11,801 14,288 24% 21% Karma Fonlar 356 375 1% 5% Katkı Fonları 5,038 7,436 12% 48% Standart Fonlar 3,391 4,606 8% 36% Katılım Fonları 992 1,353 2% 36% Kıymetli Madenler 545 1,436 2% 164% Para Piyasası 4,970 6,577 11% 32% Toplam 48,211 60,690 26% Uzun vadeli yatırım ufkuyla hareket edilmesi gereken BES te, hisse emeklilik fonlarının payının yüksek olması beklenir. Ancak, bu sene de geçen senelerde olduğu gibi hisse fonlarının payı oldukça düşük düzeyde kaldı. Geçen sene % 7 olan oran bu sene %6 oldu. Altın fonları iki senedir olduğu gibi 2016 da da en az tercih edilen fonlar oldu. Ancak bu yılki portföy büyüklüğündeki yıllık artış (%164 düzeyinde) dikkat çekici. Bu hızlı büyümede 2016 yılında dolar kurundaki hızlı artışın altının ons fiyatında yarattığı etkinin payı olduğu düşünülebilir. Özel sektör borçlanma araçlarına yatırım yapan fonlar, portföy büyüklüğü henüz 310 milyon TL civarında olsa da, bu senenin en hızlı büyüyen fonlarından.
2016 da sistemde yeni açılan hesapları incelediğimizde ise yaklaşık 2,6 milyon yeni hesabın %12 sinin esnek fonları tercih ettiği görülmektedir. Bunu %11 ile standart ve %10 ile altın fonları takip etmekte. Standart fonların zaten sisteme yeni katılan ve risk tercihi konusunda kararsız katılımcılara yönelik fonlar olduğu düşünüldüğünde, yeni katılımcıların buraya yönelişini açıklamak basit. Ancak, esas katılımcı akışını çeken esnek fonlar. Bu tablonun ortaya çıkmasında, sisteme yeni katılanlar için emeklilik şirketlerinin sundukları planlarda çoğunlukla esnek fonların içerilmesinin etkisi olduğu düşünülebilir. Geçtiğimiz sene yeni hesapların %13 ü hisse emeklilik fonlarını tercih ederken, bu yıl oran % 4 e düşmüştür. Bunda da 2016 yılında piyasalardaki volatil yapının katılımcıların temkinli davranmasına neden olması etkili olmuştur. BES'e Yeni Katılanların Fon Tercihlerinin Dağılımı -3% 3% 10% 9% 9% 11% 9% 5% 12% 0% 0% 4% Diğer Borçlanma Araçları Kamu Borçlanma Araçları Kamu Dış Borçlanma Araçları Özel Sektör Borçlanma Araçları Fon Sepeti Fonları Hisse Senedi Esnek Fonlar Karma Fonlar Standart Fonlar Katılım Fonları Kıymetli Madenler 2016 yılında BES fonların portföylerinin varlık dağılımı incelendiğinde ise yine 2015 yılına benzer biçimde en yüksek payı devlet tahvilinin aldığı görülmektedir. Portföyün %40 ını devlet tahvilleri oluşturmaktadır. Hisse senedinin payı ise %12 civarındadır. Geçtiğimiz sene hisselerin portföydeki payı %14 idi. BES Fonlarının Genel Varlık Dağılımı (2016) Özel 9% Diğer 25% Devlet Tahvili 40% Ters Repo 7% KDBA 7% Hisse Senedi 12%
2016 yılında kategori bazında emeklilik fonlarının getirileri incelendiğinde en yüksek getiriyi %29,2 ile altın fonlarının elde ettiği görülmekte. Bu yıl altın değerindeki rekor artış, fonların da yüzünü güldürdü. Kamu dış borçlanma araçları fonları %17,8 ile ikinci sırada yer almakta. En düşük getiri ise kamu borçlanma araçları (% 8,3) fonlarından elde edilmiş. Tüm emeklilik fonlarının genel ortalama getirisi ise 2016 yılı için yaklaşık % 12 olmuş. 2015 yılında %6 getiri ile eleştirilere maruz kalan emeklilik fonları, bu sene ise kazancını 2 katına çıkararak övgüyü hak etmekte. 2016 yılında kategori bazında emeklilik fonlarının getirileri incelendiğinde en yüksek getiriyi %29,2 ile altın fonlarının elde ettiği görülmekte. Bu yıl altın değerindeki rekor artış, fonların da yüzünü güldürdü. Kamu dış borçlanma araçları fonları %17,8 ile ikinci sırada yer almakta. En düşük getiri ise kamu borçlanma araçları (% 8,3) fonlarından elde edilmiş. Tüm emeklilik fonlarının genel ortalama getirisi ise 2016 yılı için yaklaşık % 12 olmuş. 2015 yılında %6 getiri ile eleştirilere maruz kalan emeklilik fonları, bu sene ise kazancını 2 katına çıkararak övgüyü hak etmekte. Kategori Son 1 Yıllık Getiri (Yüzde) Borçlanma Araçları 10,7 Diğer Borçlanma Araçları 17,2 Kamu Borçlanma Araçları 8,3 Kamu Dış Borçlanma Araçları 17,8 Özel Sektör Borçlanma Araçları 9,3 Fon Sepeti Fonları 9,2 Hisse Senedi 12,9 Karma & Esnek Fonlar 10,3 Esnek Fonlar 11,3 Karma Fonlar 10,3 Katkı Fonları 9,5 Standart Fonlar 8,7 Katılım Fonları 7,5 Kıymetli Madenler 29,2 Para Piyasası 9,4 Emeklilik Fonları (BES) 10,9 2016 yılında emeklilik fonlarının kategori bazında getirileri ile alternatif yatırım araçlarının getirilerini karşılaştıralım: Bu sene döviz kurunda yaşanan yükselişler neticesinde döviz sepetinde %19 değer artışı kaydedilmiş. Bu durumda görüldüğü üzere kamu dış borçlanma araçları fonlarının elde ettiği %18 lik getiri döviz sepetindeki artış ile açıklanabilir. Altın fonlarının getirisindeki %29 luk rekor, altın fiyatlarındaki %8 düzeyindeki artış yanında dolar kurundaki hızlı yükseliş ile açıklanabilir. Kamu borçlanma araçlarının ve likit fonların getirileri, 1 yıllık mevduat faiz oranları ve gösterge tahvil faizi ile uyumlu.
Belki de emeklilik fonları içinde en büyük övgüyü hisse fonları hak ediyor. Borsa 2016 yılını volatil bir yapı içinde ama yine de pozitif getiri yazarak %9 luk getiri ile kapatırken, hisse fonları katılımcısına bunun 4 puan üzerinde, % 13 lük getiri sağladı. Tabloda düşük getirisi ile dikkat çeken iki fon kategorisi var. Bunlardan ilki standart fonlar. Getirisi %8,7. Mevduatın bile altında. Standart fonların zaten sisteme yeni katılan ve risk tercihi konusunda kararsız katılımcılara yönelik fonlar olduğu düşünüldüğünde, kararsız katılımcıların bir an önce risk tercihine göre diğer fonlara geçmelerinde fayda var. Düşük getirili ikinci kategori katılım fonları. Portföylerinde faizsiz enstrümanlar ve katılım hisseleri tutan bu fonlar bu sene %7,5 ile en düşük getiriye sahip olmuş. Yine özel sektör tahvil fonlarının getirisi (%9,3), katılımcılarının aldığı riske nazaran düşük kalmakta. Çünkü onlardan daha düşük riske sahip kamu borçlanma araçlarının sadece 1 puan üzerinde kazandırabilmişler. Alternatif Yatırım Araçları Son 1 Yıllık TL/Dolar 20,8% TL/Euro 17,3% Döviz Sepeti (0,5 EUR + 0,5 Dolar) 19,0% Gösterge Tahvil Faizi 10,9% Altın (TL/gr) 8,1% Mevduat Faiz Oranı (1 yıla kadar vadeli) 10,7% BIST 100 8,9%
ÇEKİNCELER Bu bülten bağımsız bir derecelendirme kuruluşu olan Ludens İleri Finansal Hizmetler ve Danışmanlık Ltd. Şti. * tarafından bilgilendirme amacıyla hazırlanmıştır. Bu bülten kurumumuz uzmanları tarafından, geçmiş veriler kullanılarak bilgi vermek amacıyla hazırlanmış olup, herhangi bir yatırım aracının alım/satım tavsiyesi veya finansal danışmanlık hizmeti sağlanması olarak kullanılamaz. Veriler, güvenilir olduğuna inanılan kamuya açık kaynaklardan alınmıştır. Bu kaynaklardaki hata ve eksikliklerden ve bu bültendeki bilgilerin kullanılmasından doğabilecek doğrudan veya dolaylı zararlardan Ludens İleri Finansal Hizmetler ve Danışmanlık Ltd. Şti. sorumlu tutulamaz. Bu bültende yer verilen görüş ve değerlendirmeler, hiçbir şekilde Ludens İleri Finansal Hizmetler ve Danışmanlık Ltd. Şti. nin kurumsal yaklaşımını yansıtmamakta olup, raporu kaleme alan uzmanların kişisel görüş ve değerlendirmeleridir. Ludens İleri Finansal Hizmetler ve Danışmanlık Ltd. Şti. bu raporda yer alan bilgi, görüş ve değerlendirmelerin doğru, değişmez ve eksiksiz olması konusunda herhangi bir şekilde garanti vermemektedir. Ludens İleri Finansal Hizmetler ve Danışmanlık Ltd. Şti. bu raporda yer alan bilgilerde herhangi bir bildirimde bulunmaksızın değişiklik yapma hakkına sahiptir. İşbu bülten üzerinde Kurumumuzun telif hakkı olup, Kurumumuzun yazılı izni alınmaksızın herhangi bir kişi tarafından, herhangi bir amaçla, kısmen veya tamamen çoğaltılamaz, dağıtılamaz veya yayımlanamaz. Tüm haklarımız saklıdır. * Ludens İleri Finansal Hizmetler ve Danışmanlık Ltd. Şti., Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği nin notlandırma ve sıralama faaliyetinde bulunması uygun görülen kuruluşlar listesinde yer almaktadır. Ludens İleri Finansal Hizmetler ve Danışmanlık Ltd. Şti., Seri VII - 128.5 nolu Bireysel Portföylerin ve Kolektif Yatırım Kuruluşlarının Performans Sunumuna, Performansa DayalıÜcretlendirilmesine Ve Kolektif Yatırım Kuruluşlarını Notlandırma ve Sıralama Faaliyetlerine İlişkin Esaslar Hakkında Tebliğ de yer alan esaslar çerçevesinde notlandırma ve sıralamala faaliyetinde bulunmaktadır. Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği nin, notlandırma ve sıralama faaliyetinde bulunması uygun görülen kuruluşu listeye alması; notlandırma, sıralama ve diğer faaliyetlerinin kefili olduğu anlamına gelmeyeceği gibi, söz konusu faaliyete ilişkin bir tavsiye olarak da kabul edilemez.