ÖZEL DERSHANELERIN ÜNlvERSITEYE GIRIşTE ÖGRENCI BAŞARısıNA ETKILERI

Hacettepe Vnverstes Eğtm Fakültes Dergs 21 : 89-96 [2001J ÖZEL DERSHANELERIN ÜNlvERSITEYE GIRIşTE ÖGRENCI BAŞARısıNA ETKILERI EFFECT OF PRIVATE EDUCATIONAL INSTITUTIONS ON ACHIEVEMENT RELATED TO UNIVERSITY ENTRANCE EXAMINATION İnc MORGİL *, Ayhan YILMAZ**, Ömer GEBAN*** ÖZET: Ortaögretm kurumlarındak egtm sonucu elde edlen blglern ünverste grş sınavı le ölçülmes sonucu ortaya çıkan başarı ögrenclern hang branşta eğtm yapma hakkını kazandığını ortaya çıkarmaktadır. Yapılan sınavlar sayısal (Byoloj, Fzk, Kmya ve Matematk), sözel (Sosyal Blmler, Türkçe) alanlarını kapsamakta ve sonuçta sayısal, sözel ve eşt ağırlıklı puanlar hesaplanmaktadır. Söz konusu puanların mümkün olduğu kadar yüksek olması çn çoğu öğrencler lave özel dershane eğtm almayı terch etmekte ve lselerde gördükler derslern pek ştrmektedrler. Bu uygulamalar yapılan deneme sınavları le kontrol edlmekte ve uygulamalarda öğrencnn eksklernn kapatılması amaçlanınaktadır. Bu çalışmada br yüksek öğretm programına yerleşeblmek çn özel dershanelere devam eden öğrenclern başarıları araştırılmıştır. Bu amaçla Türkye'nn yed coğraf bölgesnden seçlmş Özel Dershane öğrenclernden 314 denek le lgl tüm verler çalışma kapsamında statstksel değerlendrmeye alınmıştır. Yapılan statstksel değerlendrmeler sonucunda: özel dershanelerde yapılan eğtm sürecnde öğrenc başarısının arttığı, Deneme sınavı ( ÖSS Ara Deneme Sınavı ÖSS-AD ve ÖSS Deneme Sınavı ÖSS-D) ve Öğrenc Seçme Sınavı (ÖSS) sonuçları arasında anlamlı br lşk olduğu ve ÇalıŞmanın yürütüldüğü coğraf bölgelerde farklı sonuçların ortaya çıktığı saptanmıştır. Öğrenc ANAHTAR KELİMELER: ÖSS Sınavı, Özel Dersaneler, Başarısı. ABSTRACT: The aehevement scores that are dentfed as a result of the unversty entrance exam determnewheh felds students wll study n the unversty. These exams nclude numercal felds (Bology, Physcs, Chemstry and Mathemates) and verbal felds (Socal Scences, Turksh) and n these exams three dfferent types of scores are computed: numercal, verbal and equal weght. In order to get hgher scores, studentsoften attendto prvate edueaton nsttutons. These edııeatonal praetces are controlled by the plot exams and t s amed at remedatng the defcent knowledge of students. In ths study, wth the am of determnng the mpaet of prvate edueaton nsttutonsto the achevement of studentn the unversty entranceexam,. Prof. Dr.,H.Ü., Eğtm Fakültes. OFMA Bölümü, Kmya Eğtm ABD Öğretm Üyes, Ankara all data regardng 314 subjeets who attended to a prvate educatonnsttutonwere statstcally analysed. As a result of ths statstcal analyss, the aehevement was found to be ncreased followng the prvate educaton. The other majo! fndngs are that there was a statstcally sgnfcant relatonshp between plot exams (ÖSS-AD and ÖSS-D) and Student Seleeton Exam (ÖSS) and that dfferem outcomes were observed n the regons nvolved. KEY WORDS: ÖSS (Student Selecton Exarnnaton), Prvate Educaton Insttutons,Student Achevement. 1. GIRIş Ülkemzde 1974 yılından tbaren yüksek öğretm kurumlarına grş Ünverstelerarası Öğrenc Seçme ve Yerleştrme Merkez (ÜSYM) tarafından yürütülmüş ve tek aşamalı sınav sstem (ÖSYS) 1980 yılına kadar devam etmştr. 1981 yılında bu merkezn adı Öğrenc Seçme ve Yerleştrme Merkez (ÖSYM) olarak değşmştr, 1981 yılından tbaren tek aşamalı sınav sstemnden vazgeçlp, Öğrenc Seçme Sınavı (ÖSS) ve Öğrenc Yerleştrme Sınavı (ÖYS) olmak üzere k aşamalı sınav sstem uygulamaya konmuşturcköse, 1990). ÖSS'de öğrenclere sözel ve sayısal bölümden oluşan br test, ÖYS'de se; öğrenclern ortaöğretm ve lsede edndkler blgler ve krtk düşünmey yoklayan matematk, fen blmler, sözel ve yabancı dl alanlarına ait soruların yer aldığı test uygulanmıştır. 1987 yılında, ÖYS sınavında uygulanan ve yukarıda belrtlen alanları çeren br test yerne Fen ve Mühendslk Blmler, İktsad ve Sosyal Blmler ve Yabancı Dller olmak üzere üç testten sadece terch ettkler yüksek öğretm kuru-.. Doç. Dr.,H.Ü., Eğtm Fakültes, OFMA Bölümü, Kmya Eğtm ABD Öğretm Üyes, Ankara... Prof. Dr.,ODTÜ, Eğtm Fakültes. OFMA Bölümü, Kmya Eğtm ABD Öğretm Üyes, Ankara

90 İnc Morgl -Ayhan Yılmaz - Ömer Geban J. of [ Ed 21 muna uygun olan test cevaplamaları stenmştr. İk basamaklı br Öğrenc Seçme ve Yerleştrme Sınav sstemne geçşle brlkte, akademk yeteneğn ölçülmesnde klask soru tplernden vazgeçlmştr. 1998 yılına kadar süren k aşamalı sınav uygulaması yern 1999 yılında tek aşamalı sınav sstemne bırakmıştır. Bu amaçla 1999 ÖSS sınavında öğrenclere sözel ve sayısal bölümlerden ve ayrıca bu sınava ek olan yüksek öğretm programlarına grmek steyen öğrenclern katılacağı Yabancı Dl Sınavı (YDS) uygulamaya konmuştur. Yabancı dl ve edebyatları, bu dllern öğretmenlk programları ve turst rehberlğ le lgl bazı yüksek öğretm programlarına grmek steyen adaylar hem ÖSS'ye hem de Yabancı Dl Sınavı (YDS)'ye de grmek zorundadırlar. YDS Almanca, Fransızca ve İnglzce olmak üzere üç dlde yapılmaktadır (ÖSYM, 1999, ÖSYM, 2001). ÖSS'ye gren bütün adaylara sözel ve sayısal bölümlerden oluşan br test uygulanmaktadır. Sözel bölümde, adayların Türkçe'y kullanma güçler le sosyal blmlerdek temel kavram ve lkelerle düşünme becerlern yoklayan sorular bulunmaktadır. Sayısal bölümde se, adayların matematksel lşklerden yararlanma güçler le fen blmlerndek temel kavram ve lkelerle düşünme becerlern yoklayan sorular bulunmaktadır. Yapılan sınav sonucunda sözel ve sayısal bölümler le alt bölümlernden hesaplanan standart puanlar kullanılarak Üç ÖSS puanı hesaplanmaktadır. Bunlar Sözel Ağırlık ÖSS Puanı (), Sayısal Ağırlıklı ÖSS Puanı (ÖSS SAY) ve Eşt Ağırlıklı ÖSS Puanıdır () (ÖSYM, 2001). YÜksek öğretm programlarına öğrenc seçme ve yerleştrme şlemlernn çeştl yönlern ele alan br çok araştırma yapılmıştır. Oral (1985) tarafından yapılan çalışmada lse başarı ölçüler le yükseköğretme öğrenc seçme ve yerleştrme sınavı puanlarının ne derece uyumlu olduğuna bakılmıştır. Araştırmada lse başarı ölçülernde yansıyan zhnsel faktörler le ÖSYS' dek testlerle yoklanan zhnsel faktörler arasındak benzerlğn ortaya konmasına, derslerle lgl sınıf geçme notlarından yararlanılmasına çalışılmıştır. Sonuçta öğrenclern lse başarı ölçüler le ÖSYS puanları arasında beklenen ölçüde br uyum bulunduğu, bu bakımdan sınava yöneltlen eleştrlern yersz olduğu ortaya çıkmış ve ÖSYS'nn yüksek öğretmdek başarıyı yordama gücünün araştınlması önerlmştr. Yapılan br dğer çalışmada çok değşk ortaöğretm programlarından gelen adayların yne çok değşk yüksek öğretm programlarına yerleştrlmelernde kullanılan sınavın çeştlendrlmes amacıyla sstem oluşturan k basamağın aynı sınavlar olarak düşünülmes ve knc basamak sınavının değşk yüksek öğretm programlarına daha uygun düşecek bçmde çeştlendrlmes önerlmştr( Özçelk, 1982). Tezbaşaran (1991) tarafından yapılan çalışmada yüksek öğretme öğrenc seçme ve yerleştrme sstemnde 1987 yılında yapılan değşldklerden sonra sınavın amacına hzmet etmes yönünde beklenen değşmelern ne ölçüde gerçekleştğ araştınlmıştır. Başka br çalışmada (Y ılmaz ve dğer,2000) 1997 ve 1998 öğretm yıllarına at ÖSS ve ÖYS Kmya soruları ele alınmış öğrenclern ÖSS Kmya sorularındak başarısı le ÖYS Kmya soruları başarısı arasında anlamlı br lşk olup olmadığına bakılmştır ve değerlendrmeler sonunda ÖSS ve ÖYS Kmya sorularındak başarı arasında anlamlı br lşk bulunmuştur. Öğrenclern ÖSS ve ÖYS Byoloj sorularında gösterdkler başarı arasındak lşknn değerlendrlmes araştınlmış, değerlendrme sonucunda anlamlı br lşknn varlığı tespt edlmş ve tek aşamalı br sınav sstemnn yeterl olacağı önerlmştr(atav ve dğer.,2000). Yapılan başka br çalışmada(doymuş ve dğer.,1999) ünverste seçme sınavı soruları le ölçülen davranışların Eğtm Fakültelernn lgl programları tarafından takp edlp değerlendrlmes zorunluluğu ortaya çıkmıştır. Bu amaçla 1999-ÖSS Kmya soruları çerk ve düzey açısından değerlendrlmş ve her sorunun çözüleblmes çn öğrenclern kazanmış olması gereken blg ve becerlern neler olableceğ araştırılmıştır. Br başka çalışmada se (Morgl ve dğer., 2000) 1999-2000 yılında kmya, fzk ve byoloj le lgl br yüksek öğretm programına gelen öğrenclern kmya blglernn düzeynn saptanması amacıyla 122 öğrencye Mll Eğtm

Özel Dershanelern Ünversteye Grşte Ögrend Başarısına Etkler 91 Bakanlığı tarafından Lse 1, 2 ve 3. sınıfları çn öngörülen kmya müfredat programı çerçevesnde Kmya Başarı Test uygulanmıştır. Değerlendrme sonucunda öğrenclerde Kmya müfredat konuları le lgl öneml ekskler olduğu ortaya çıkmıştır. 1.1. Çalışmanın Amacı Ülkemzde, br yüksek öğretm programına yerleşeblmek çn özel dershanelere devam eden öğrenclern başarılarını ortaya çıkarablrnek amacıyla aşağıdak sorulara cevap aranmıştır. a. Çalışmaya katılan öğrenclern ÖSYM tarafından yapılan ve ÖSS sınavında sorulan (sözel ve sayısal bölümler) sorulardan hesaplanan ÖSS Puanı Sayısal (ÖSS SAY), ÖSS Puanı Sözel () ve ÖSS Puanı Eşt Ağırlık () le, özel dershaneler tarafından uygulanan ÖSS Ara Deneme (ÖSS-AD) ve Özel Dershaneler Brlğ (ÖZ-DE-BİR) tarafından uygulanan ÖSS Deneme Sınavının (ÖSS-D) sonucunda hesaplanan ÖSS-AD SAY, ÖSS-D SAY, ÖSS-AD SÖZ, ÖSS- D SÖZ ve ÖSS-AD EA ve puanları arasında anlamlı br lşk var mıdır? b. Çalışmaya katılan öğrenclern ÖSS sınav sonuç puanları le ÖSS-D sınav sonuç puanları arasında lşk var mıdır? c. Bölge farkının ÖSS SA Y/ÖSS-D SAY, / ve löss-d SÖZ puanına katkısı anlamlı mıdır? d. Sınava katılan 314 öğrencden sınavı kazananların yerleştrldkler ünverste adları ve kaç öğrenc grdğ araştırılmıştır. 2.VÖNTEM 2.1. Denekler: Bu çalışmaya Türkye'nn yed co,ğraf bölgesnden seçlen 7 dershane ye devam eden ve Hazran 2000 yılında ÖSYM tarafından yapılan ÖSS sınavına katılan 314 lse son sınıf Öğrencs katılmıştır. 2.2. Ver Toplama Aracı: Bu araştırmada ver toplamak amacıyla öğrenclern 2000 Hazran ÖSS sınav sonuç puanları (ÖSS SAY, ÖSS SÖZ, ) ve aynı öğrenclern özel dershanelern yaptığı Ara Deneme Sınav Sonuç Puanları (ÖSS-AD SAY, ÖSS-AD SÖZ, ÖSS-AD EA) ve ÖZ-DE-BİR tarafından yapılan ÖSS- Deneme Sınav Sonuç Puanları (ÖSS-D SAY,, ) kullanılmıştır. Özel Dershaneler Tarafndan Uygulanan Ara Deneme Sınavları: Araştırmada kullanılan ve 7 dershaneye at deneme sınavlarında sorulan sorular sözel ve sayısal bölümlerden oluşmaktadır. Sözel bölüm 44 Türkçe sorusu, 19 Tarh sorusu, 15 Coğrafya sorusu ve 10 Felsefe sorusu çermektedr. Sayısal bölüm 44 Matematk sorusu, 19 Fzk sorusu, 13 Kmya sorusu ve 12 Byoloj sorusu çermektedr. Dershaneler tarafından yapılan sınavlarda sorulan soruların konu başlıkları ve soru çerkler aynıdır. Dershaneler tarafından yapılan deneme sınavları Ekm 1999 ve Hazran 2000 tarhler arasında yapılmıştır. Yapılan her br deneme sınavından sonra o öğrencye at sözel, sayısal ve eşt ağırlık puanları hesaplanmıştır. ÖZ-DE-BİR Tarafından Uygulanan Deneme Sınavı: ÖZ-DE-BİR tarafından yapılan sınav ÖSYM'nn sınavından önce, aynı şartlarda yapılan br sınavdır. Deneme sınavının amacı, öğrenclere sınav deneym kazandırarak asıl sınava grdklernde başarılarını artırmaktadır. Öğrencler bu deneme sınavındak soruları cdd br şeklde cevaplandırdığında, Türkye genelndek durumlarını da öğrenmş olmaktadırlar. ÖSS Sınavı: Çalışmanın grş kısmında; uygulanan ÖSS sınavı le lgl detaylı blg verlmştı. Çalışma kapsamında ÖSS sınav sonucunda öğrenclern ÖSYM tarafından hesaplanan ÖSS SAY, ÖS::' ~hz ve puanları kullanıımıştır. 2.3. Verlern Çözümlenmes ve Bulgular: Çalışmanın amacında belrtlen problemlere cevap bulablmek çn aşağıdak statstksel yöntemler kullanılmıştır (Özdamar, 1999. KUhler, et. all.,1992).

92 İnc Morgl - Ayhan Yılmaz -Ömer Geban [ J. of Ed 21 2.3.1. Her br bölgenn kend çnde ÖZ-DE- BİR ve özel derslıaneler tarafından yapılan sınavların puanlarının, ÖSS sınavına katkılarının anlamlı olup olmadığı, çok yönlü regrasyon analz (Multple Regresson) le yapılmış ve sonuçlar Tablo 1- Tablo T de verlmştr. Tablo 1: Brnc Bölgede Yer Alan Öğrenclern Sınav Sonuç Puanlarına lşkn İstatstksel Sonuç Bölge Puan Türler r r2 F Sg. ÖSS-AD SÖZ 0,928 0,861 158,586 0,000 1 ÖSS-D SAY ÖSS-AD SAY 0,963 0,928 326,368 0,000 (n=54) ÖSS SAY ÖSS-AD EA 0,932 0,868 168,286 0,000 Tablo 2: knc Bölgede Yer Alan Öğrenclern Sınav Sonuç Puanlarına İlşkn statstksel Sonuç Bölge Puan Türler r r2 F Sg. Tablo 1 ncelendğnde; brlkte puanına katkısı anlamlıdır. İksnn brlkte puan varyansını açıklama dereces % 86,1 dr. brlkte ÖSS SA Y puanına katkısı anlamlıdır. ksnn brlkte ÖSS SAYsınav varyansını açıklama dereces % 92,8 dr. ve ÖSS-AD EA puanlarının brlkte sınav puanına katkısı anlamlıdır. ksnn brlkte puan varyansını açıklama dereces % 86,8 dr. ÖSS-AD SÖZ 0,475 0,226 6,848 0,002 ÖSS söz ÖSS-AD SAY 0,797 0,636 41,047 0,000 (0=50) ÖSS SAY! ÖSS-AD EA 0,615 0,379 14,327 0.000 Tablo 2 ncelendğnde; brlkte puanına katkısı anlamlıdır. ksnn brlkte puan varyansını açıklama dereces % 22,6 dır. brlkte ÖSS SAY puanına katkısı anlamlıdır. ksnn brlkte ÖSS SAYsınav varyansını açıklama dereces % 63,6 dr. ve ÖSS-AD EA puanlarının brlkte sınav puanı na katkısı anlamlıdır. ksnn brlkte puan varyansını açıklama dereces % 37,9 dur. Tablo 3: Üçüncü Bölgede Yer Alan Öğrenclern Sınav Sonuç Puanlarına lşkn statstksel Sonuç Bölge Puan Türler r r2 F Sg. ÖSS-AD SÖZ 0,884 0,782 71,856 0,000 ÖSS-AD SAY 0,896 0,802 81,1 12 0,000 (n=43) ÖSS SAY ÖSS-AD EA 0,871 0,759 63,134 0,000 Tablo 3 ncelendğnde; brlkte puanına katkısı anlamlıdır. ksnn brlkte puan varyansını açıklama dereces % 78;2 dr. brlkte ÖSS SAY puanına katkısı anlamlıdır. ksnn brlkte ÖSS SAYsınav varyansını açıklama dereces % 80;2 dr. ve ÖSS-AD EA puanlarının brlkte sınav puanına katkısı anlamlıdır. ksnn brlkte puan varyansını açıklama dereces % 75,9 dur. Tablo 4: Dördüncü Bölgede Yer Alan Öğrenclern Sınav Sonuç Puanlarına İlşkn statstksel Sonuç Bölge Puan Türler r r2 F Sg, ÖSS-AD SÖZ 0,842 0,702 57,058 0.000 ÖSS-AD SAY 0,935 0,875 164,445 0,000 (n=50) ÖSS SA Y ÖSS-AD EA 0,709 0,502 23,712 0,368

Özel Dershanelern Ünversteye Grşte Öğrenc Başarısma Etkler 93 Tablo 4 ncelendğnde; brlkte puanına katkısı anlamlıdır. ksnn brlkte puan varyansını açıklama dereces % 70,2 dr. brlkte ÖSS SAY puanına katkısı anlamlıdır. ksnn brlkte ÖSS SAYsınav varyansını açıklama dereces % 87,5 dr. ve ÖSS-AD EA puanlarının brlkte sınav puanına katkısı anlamlıdır. ksnn brlkte puan varyansinı açıklama dereces % 50,2 dr. Tablo 5: Beşnc Bölgede Yer Alan Öğrenclern Sınav Sonuç Puanlarına lşkn statstksel Sonuç Bölge Puan Türler r r2 F Sg. ÖSS-AD SÖZ 0,834 0,696 46,988 0,000 ÖSS-AD SAY 0,904 0,807 92,248 0,000 (n=44) ÖSS SAY OSS-D EA ÖSS-AD EA 0,790 0,624 34,028 0,000 Tablo 5 ncelendğnde; brlkte puanına katkısı anlamlıdır. ksnn brlkte puan varyansını açıklama dereces % 69,6 dır. brlkte ÖSS SAYpuanına katkısı anlamlıdır. ksnn brlkte ÖSS SAYsınav varyansını açıklama dereces % 80,7 dr. ve ÖSS-AD EA puanlarının brlkte sınav puanına katkısı anlamlıdır. ksnn brlkte puan varyansını açıklama dereces % 62,4 tür. Tablo 6: Altıncı Bölgede Yer Alan Öğrenclern Sınav Sonuç ı»uanlarına lşkn statstksel Sonuç --;;:-ı Bölge Puan Türler r r2 F.~ ÖSS-AD SÖZ 0.806 0,650 23,224 0.000 ÖSS-AD SAY 0,907 0,822 57,909 0,000 (n=28) ÖSS SAY ÖSS-AD EA 0,906 0,822 146,523 0,000 Tablo 6 ncelendğnde; brlkte puanına katkısı anlamlıdır. İksnn brlkte puan varyansını açıklama dereces % 65 dr. brlkte ÖSS SAY puanına katkısı anlamlıdır. ksnn brlkte ÖSS SAYsınav varyansını açıklama dereces % 82,2 dr. ve ÖSS-AD EA puanlarının brlkte sınav puanına katkısı anlamlıdır. İksnn brlkte puan varyansını açıklama dereces % 82,2 dr. Tablo 7: Yednc Bölgede Yer Alan Öğrenclern Sınav Sonuç Puanlarına lşkn statstksel Sonuç Bölge Puan Türler r r2 F Sg. ÖSS-AD SÖZ 0,935 0,875 ı 46.523 0.00 1 ÖSS-AD SAY 0,970 0,942 339,666 0.000 (n=45) ÖSS SAY ÖSS-AD EA 0,945 0,892 ı 74,304 0,000 Tablo 7 ncelendğnde; brlkte puanına katkısı anlamlıdır. ksnn brlkte puan varyansını açıklama dereces % 87,5 dr. brlkte ÖSS SAY puanına katkısı anlamlıdır. ksnn brlkte ÖSS SAY sınav varyansını açıklama dereces % 94,2 dr.

94 nc Morgl - Ayhan Yılmaz - Ömer Geban J. of [ Ed 21 ve ÖSS-AD EA puanlarının brlkte sınav puanına katkısı anlamlıdır. İksnn brlkte puan varyansını açıklama dereces % 89,2 dr. 2.3.2. Öğrenclern ÖSS sınav sonuç puanları ve ÖSS-D sınav sonuç puanları arasındak lşk korelasyon le açıklanmıştır. ÖSYM tarafından Hazran 2000 yılında yapılan ÖSS Sınav Sonuç Puanları (, ÖSS SAY ve ) ve ÖZ-DE-BİR tarafından yapılan ÖSS Deneme Sınav Sonuç Puanları (ÖSS- D SÖZ, ÖSS-D SAY ve ) arasındak lşk Tablo 8' de verlmştr. Tablo 8: Öğrenclern ÖSS ve ÖSS-D Sınav Sonuç Puanlarına At Korelasyon Analz Sonuçları 'Puan Türü n r P ÖSS SAY 314 o 725** 0000 Tablo 8 ncelendğnde 314 öğrencnn ÖSS puanları le ÖSS-D puanları arasındak lşk anlamlıdır. Korelasyon katsayılan r=0,725 le r=0,739 arasında ve 0,001 anlamlılık düzeyndedr. 2.3.3. Bölge farkının ÖSS SA Y/ÖSS-D SAY, / ve löss-d SÖZ' e katkısı çoklu test yöntem (Multvarate Tess, MANOVA) le açıklanmıştır. Burada ÖSS ve ÖSS-D puanları bağımlı değşken, bölge farklılığı le bağımsız değşkendr. Bölge farkının ÖSS SAY (F=132,373, p=o,ooo) ve ÖSS-D SAY (F=21,288, p=ü,000) puanına katkısı statstksel olarak anlamlıdır. Bölge farkının (F=160,530, p=o,ooo) ve (F=41,386, p=ü,ooo) puanına katkısı statstksel olarak anlamlıdır.. Bölge farkının (F=159,168, p=o,ooo) ve (F=45,602, ola- p=ü,ooo) puanına katkısı statstksel rak anlamlıdır. 2.3.4. Sınava katılan 314 öğrencden sınavı kazananların yerleştrldkler ünverste adları ve öğrenc sayıları Tablo 9'da verlmştr. 4. SONUÇlAR Ülkemzde Öğrenc Seçme Sınavı, tüm öğrenclern ve onların vellernn hayatnda öneml br yere sahptr. Br öğrencnn geleceğn belrleyecek olan bu sınavın hazırlık aşaması önemldr. Öğrencler sınav hazırlık aşamasında hazırlandığı kurum tarafından ne kadar cdd ve dsplnl olarak yetştrlrse ve kurum tarafından yapılan sınavlara ne kadar çok katılırsa o kadar başanlı olmaktadır. Öğrenclern sınavda başarılı olması çn greceğ sınavın kurallarını y blmes, sınav heyecanını yenmes, sınav la lgl blg eksklklern tamamlaması ön şarttır. Ünversİte grş sınavlarında dershanelern başarılı olup olmadıklarının araştırıldığı bu çalışmada aşağıdak sonuçlara ulaşılmıştır. ÖSYM tarafından yapılan ÖSS sınav sonuç puanları le ÖZ-DE-BİR ve özel dershaneler tarafından yapılan sınav sonuç puanları arasındak lşk çoklu regresyon le açıklanmıştır. Yed bölgede yer alan dershanelern IÖSS-AD SÖZ, ÖSS-D SA Y/ÖSS-AD SAY ve ÖSS-D EA/ÖSS-AD EA'nın brlkte ÖSS SAY, ve sınav puanına katkısı anlamlı olarak bulunmuştur (Tablo 1- Tablo 7). Yalnızca knc bölgede yer alan dershanenn söz konusu puanların varyansını açıklama dereces düşüktür (Tablo 2). ÖSS Sınav sonuç puanları le ÖZ-DE-BİR tarafından yapılan ÖSS-D sınav sonuç puanları arasındak lşk anlamlıdır. Korelasyon katsayıları r=0.725 le 0.739 arasında ve O.00 anlamlılık düzeyndedr. Bölge aynmı olmaksızın tüm öğrencler göz önüne alınarak ÖSS SAY ve ÖSS-D SAY, ve ve ÖSS EA ve puanına katkısı statstksel olarak anlamlı bulunmuştur.

Özel Dershanelern Ünversteye Grşte Öğrenc Başansına Etkler 95 Tablo 9: 2000 ÖSS Sınavı Sonuçlarına Göre Yüksek Öğretm Programına Gren Öğrenc Sayıları*) ve Grdkler Ünverste Adları Ü nverste Adları Böhı:eler ve Ö!renc Sayıları 1 2 3 4 5 6 7 118 Mart 1 Adnan Menderes Anadolu 1 1 2 Ankara 4 1 2 LO Akdenz Atatürk 2 Atılım 1 Bahçeşehr 1 1 Balıkesr 1 Başkent 1 Blkent 2 1 7 Boğazç 3 3 6 4 2 Celal Bayar 4 Cumhuryet 1 1 r'ukurova 1 3 Dcle 1 2 Dokuz Eylül 1 2 9 1 2 Ege Ün. 3 1 Ercves 2 1 Fırat 1 Galatasaray 1 Gaz 1 2 3 3 Gazantep 2 Hacettepe 4 4 2 2 3 İstanbul 3 2 1 İstanbul Blg 2 İTÜ 1 5 2 2 7 ] İzmr Yük. Tek. Enst. 3 KTÜ 19 Kocael 6 Koç 1 2 3 Marmara 2 3 Mmar Snan 1 2 Muğla 1 N-Tus Adına Azer DV. DED. Ü. 1 ODTÜ 4 1 6 LO Osmangaz 2 Pamukkale 3 Sabancı 2 2 ı Sakarya 1 ı Selçuk 1 1 1 Trakva 2 Uludağ 1 1 Yakındo.ğu 1 Yedtepe 1 Yıldız Teknk 2 1 1 1 3 *) Söz konusu çalışma kapsamında değerlendrlmeye alınan 314 lse son sınıf öğrenclernden 249 öğrenc br yüksek öğretm programında okumaya hak kazanmışlardır.

96 İnc Morgl -Ayhan Yılmaz -Ömer Geban J. of [ Ed 21 KAYNAKLAR [I] Atav, E., Yılmaz, A., Yaman, M., ve Soran, H.(2000). "Öğrenclern 1996-1997 ÖSS ve ÖYS Byoloj Sorularındak Başarılarının Karşılaştırılması" H.Ü. Eğtm Fakültes Dergs 18:35-41. [2] Doymuş, K., Canpolat, N., Pınarbaşı, T. ve Bayrakçeken, S.(2000). "1999-ÖSS Kmya Sorularının Düzey ve İçerk Yönünden Değerlendrlmes", IV. Fen Blmler Eğtm Kongres 2000, 203. [3] Köse, M.R.,(l990). "Ünverste ye Grş ve Lselermz", H.Ü. Eğtm Fakültes Dergs, sayı 15: 51-60. [4] Kühler, W., Schachtel, G., Volkske, P.(1992). "Bastatstk", SDrnger Verlag, Berln. [5] Morgl, İ., Yılmaz, A., Özcan, F. ve Erökten, S.(2001). "ÖSS Sınavı le Ünversteye Gren Öğrenclern Ortaöğretm Kmya Programına At Blglernn Ölçülmes", IV. Fen Blmler Eğtm Kongres 2000, 88. [7] ÖSYM, (2oo1)-ÖSS Sınav Kılavuzu s. 10. [8] ÖSYM, (1999). "1999 ÖSS Öğrenc Seçme Sınavı" Ankara. [9] Özçelk,D.A.(1982). "Öğrenc Seçme ve Yerleştrme Sınavı Geçerlk Araştırması", Öğrenc Seçme ve Yerleştrme Sınavı Geçerllğnn Araştırılmasında Kullanılan Yöntemlere İlşkn Bazı Sorular.ÖSYM. AGD. Ankara [lo]özdamar, K.(1999). "Paket Programları le İstatstksel Ver Analz 1", Kaan KtaDev, Eskşehr. [l1]tezbaşaran, A.(1991). "Yükseköğretme Öğrenc Seçme ve Yerleştrme Sstemnde 1987 Yılında Yapılan Değşklkler Üzerne Br Araştırma", ~ teve Ünverstes Doktora Tez, Ankara. [12] Yılmaz, A., Atav, E., Erökten, S., Morgl, İ.(2000). "Çeştl Öğrenc Gruplarının ÖSS ve ÖYS Sorularına At Başarı Yüzdelernn Karşılaştırılması", H.Ü. Eğtm Fakültes Dergs 18:177-184. [6] Oral, T.(l985). "Lse Başarı Ölçüler le ÖSYS Puanları Arasında Uyum", H.Ü. Yavınlanmamıs Doktora Tez, Ankara.