BİLİMSEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ
Bir niteliğin gözlenip gözlem sonucunun sayılar veya sembollerle gösterilmesi işine ölçme diyebiliriz.
Yaygın olan sınıflandırmaya göre ölçekler: Sınıflama ölçekleri Sıralama ölçekleri Eşit aralıklı ölçekler Eşit oranlı ölçekler olarak 4 e ayrılır.
Bireylerin veya nesnelerin benzerlik ya da farklılıklarına göre sınıflanması mantığına dayanır. Nesnelerin belirli bir yönde birbirine benzeyip benzemediklerine bakılarak ayırmada kullanılır.
Bireyleri veya objeleri sahip oldukları özelliğin niceliğine göre büyükten küçüğe (çoktan aza) ya da küçükten büyüğe (azdan çoğa) doğru sıralamak amacıyla kullanılan ölçeklere sıralama ölçekleri denir. Sıralamada iki birey ya da nesne arasındaki farklılıktan bahsedilebilir. Bir diğerinden büyük ya da küçük denilebilir.
Ölçülen özellik belli bir başlangıç noktasına göre eşit aralıklarla (birimlerle) ölçülür. Takvim örneği: 1903-1904 ve 2015-2016 farkları aynıdır.
Sadece bu ölçekle elde edilen puanlar değişkenin gerçek miktarını yansıtır. Ölçülen özellik hakkında en fazla bilgiyi veren ölçektir.
Hatayı ortadan kaldırmak mümkün olmasa da hata kaynaklarını belirleyip en aza indirmek mümkün olabilir. Ölçme sonuçlarına karışan hatalar; ölçme yapan kişiden, ölçme aracından, ölçme yönteminden, ölçmenin yapılacağı ortamdan ve üzerinde ölçme yapılan birey ya da nesnelerin bu etkenlerle etkileşiminden kaynaklanabilir.
Sabit hata Sistematik hata Tesadüfi hata olarak 3 e ayrılır.
Bireylerin çeşitli özelliklerini ölçme amacıyla kullanılan araçlar test olarak tanımlanır. Testler, ölçülen niteliğe göre; Güç testleri: Akademik başarı, zeka, yetenek,gibi bilişsel davranışların ölçüldüğü testlerdir. Tipik davranış testleri: Kişilik,ilgi,tutum gibi özelliklerin ölçülmesini konu alan testlerdir.
TESTİN AMACININ BELİRLENMESİ TESTLE ÖLÇÜLECEK ÖZELLİKLERİN BELİRLENMESİ MADDE YAZIMI VE MADDE HAVUZUNUN OLUŞTURULMASI ÖN UYGULAMANIN YAPILMASI UZMAN GÖRÜŞÜNE BAŞVURULMASI OLUŞTURULAN SORUNUN ÖLÇMEDEKİ İNCELENME YETERLİĞİ VE DİL ANLAŞILIRLIĞININ İNCELENMESİ MADDE ANALİZLERİ YAPILARAK TESTE SON ŞEKLİNİN VERİLMESİ
Ölçme sonuçları tesadüfi hatalar arınık olma derecesidir. Aynı bireyler üzerinde aynı ya da paralel formlar kullanılarak yapılan ölçmelerin tutarlılığıdır. Bir özelliğin doğru olarak ölçülebilme derecesidir.
Tutarlılık Kararlılık Duyarlılık
-İç Tutarlılık Yöntemleri-
Ölçme aracının örnekleme bir kez uygulanmasından elde edilen puanlar kullanılarak güvenirlik katsayısının hesaplanmasında madde varyansına dayalı yöntemler ve eşdeğer yarılar veya testi yarılama yöntemleri olmak üzere iki gruptan söz edilebilir.
Kuder-Richardson KR-20 Cronbach Alpha Hoyt un Varyans Analizi
Testin iki eş formundan elde edilen puanlar arasındaki korelasyona dayalı olarak testin tümü için güvenirlik tahmini yapılmasını tanımlar.
Eşdeğer Formlar Yöntemi Test-Tekrar Test Yöntemi
İki veya daha fazla uzmanın aynı nitelikteki aynı yönergeye dayalı değerlendirmeleri arasındaki uyumun düzeyidir.
4. ÖLÇMENİN STANDART HATASI Bireysel puanların yorumlanmasında kullanılır.
Testin uzunluğu-madde sayısı- Test uygulama yönergesi ve maddelerin ifadesi Homojen maddeler Puanlama nesnelliği
Bireyin sağlık durumu Grubun heterojen olması
Sınavın yapıldığı yerin fiziksel koşulları ve sınav zamanının tüm bireyler için eşit olmaması sınav uygulamalarının etkili yönetilememesi puanların güvenirliğini düşürecektir.
IO
Bir testin ölçmek istediği özelliği başka özelliklerle karıştırmadan (veya daha az karıştırarak) ölçebilmesi geçerli olduğu anlamına gelir. Yani bir ölçme aracı amacına hizmet ettiğinde geçerlidir.
Bir testin ölçmek istediği konudaki hedef-davranışları ne kadar iyi örneklediği kapsam geçerliğidir.
Bu yöntem geçerliği sağlamak için başka bir test puanının ya da puanlarının ölçüt olarak kullanılmasına dayanır. Bir ölçüte dayalı geçerlik, ölçütün elde edildiği zamana göre uygunluk geçerliği ve yordama geçerliği olmak üzere ikiye ayrılır.
Yordama bir tahmindir ve geleceğe yöneliktir! Ölçüt durumundaki puanlar, geçerliği belirlenecek ölçme aracından elde edilen puanlardan daha sonra elde edilmişse, bu puanlar arasındaki korelasyona dayalı geçerliğe yordama geçerliği adı verilir.
Ölçütten elde edilen puanlar, ölçme aracından elde edilen puanlarla aynı zamanda veya daha önceden elde edilmişse, bu puanlar arasındaki korelasyona dayalı geçerliğe uygunluk geçerliği adı verilir.
Ölçme aracında yer alan her bir maddenin tüm maddeler ile bütünlük içinde olması demektir. Mesela bir tarih testinin tüm sorularının tarih yapısını ölçmesi gibi. Eğer içinde matematik ölçen bir soru var ise yapı geçerliği bozulur.
Bir testin neyi ölçüyor göründüğü o testin görünüş geçerliğidir. Ya da bir testin ölçmek istediği şeyi ölçüyor görünmesidir. Matematik bilgisi ölçmek için hazırlanan bir teste hızlı bir bakış attığımızda tüm soruların matematikle ilgili olması,
1. Ölçme sonuçlarının güvenirliği 2. Ölçme yöntemi ve madde sayısı 3. Puanlayıcı yanlılığı 4. Uygulama koşulları
Güvenirlik ve geçerlik bir ölçme aracında bulunması gereken en önemli özelliklerdir. Sadece tesadüfi hatalardan etkilenirken güvenirlikten farklı olarak, bir testin geçerliği hem tesadüfi hem de sistematik hatalardan etkilenebilir. Güvenirlik geçerlik için fakat yeterli değildir. Geçerli olmayan bir test güvenilir olsa da bir işe yaramaz
Madde özelliklerini incelemeye yönelik analizlere Madde Analizi denir. Madde analizlerinde sıklıkla kullanılan iki istatistik MADDE GÜÇLÜĞÜ ve MADDE AYIRT EDİCİLİĞİ dir. Madde Güçlüğü, yetenek testleri, başarı testleri gibi bilgi ve becerilerin ölçüldüğü testlerde yer alan maddelerin doğru cevaplanma oranını gösterir. Madde Ayırt Ediciliği, maddelerin ölçülen özellikle ilgili olarak bireyleri ne derece ayırt ettiğidir.
Anket:Kişilerin belli konulardaki tutumlarını,düşünce ve duygularını,önerilerini saptamak üzere yazılı olarak hazırlanmış soru listeleridir. Thomas; anketi insanların yaşam koşullarını,davranışlarını,inançlarını veya tutumlarını betimlemeye yönelik bir dizi soru bir araştırma materyali olarak tanımlamaktadır.
1. Olgusal Sorular :Cevaplayıcıların demografik özelliklerini betimlemeye yönelik sorulardır. 2. Bilgi Soruları:Cevaplayıcıların bir konuda ne bildiklerini ve bilgiye ulaşma kaynaklarını belirlemeye yönelik sorulardır. 3. Davranış Soruları: Cevaplayıcıların bir konu veya objeye ilişkin davranışlarını belirlemeye yönelik sorulardır. 4. İnanç ve kanı Soruları:Bir kimsenin belli bir konuda ne düşündüğünü, ne hissettiğini tespit etmeye yönelik sorulardır.
Sosyal bilim araştırmalarında kullanılan tüm ölçme araçlarında olduğu gibi,anket sonuçlarının da geçerli ve güvenilir olması beklenir. 1. AŞAMA Problemi Tanımlama Amaç ve soruları belirleme 2.AŞAMA Madde Yazma Taslak form oluşturma 3. AŞAMA Uzman görüşü alma ve ön uygulama formu oluşturma 4. AŞAMA Ön uygulama, analizler ve ankete son şeklini verme.
1. PROBLEM ÇÖZME Geçerli bir anket geliştirmek için araştırma probleminin iyi tanımlanması ve araştırmanın amaçlarının olabildiğince kesin, iyi biçimlenmiş ve açıkça anlaşılır bir şekilde belirlenmiş olması gerekir.
2. MADDE YAZMA Araştırmacı,alt problemlerde yer alan değişkenlerden yola çıkarak ihtiyaç duyulan verilerin toplanmasına yönelik maddeler yazar. Cevap seçeneklerine göre 2 ayrılır Açık uçlu sorular: Katılımcılardan serbetçe cevap vermelerinin istenmesi durumunda tercih edilen sorulardır. Yorumlama soruları Boşluk doldurma soruları Listeleme soruları
Kapalı uçlu sorular: Cevaplayıcıya, alıcının cevap seçeneklerinin verildiği soru türüdür 3 e ayrılır. Sınıflama soruları Sıralama soruları Dereceleme soruları
3. UZMAN GÖRÜŞÜ VE ÖN UYGULAMA FORMUNU OLUŞTURMA Bu aşamada ilk olarak ankette yer alan maddeler, ihtiyaç duyulan olgusal ve yargısal verileri kapsamada ve toplamada ne derece yeterlidir? Sorusunun cevabı aranır. Bu sorunun cevabını almak için uzmanlara başvurulur.
4.ÖN UYGULAMA ANALİZLER VE ANKETE SON ŞEKLİNİ VERME Ön uygulama anketin ve güvenirliliği gözleme dayalı verilerle sorgulandığı bir aşamadır.
BİZİ DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİZ.. HAZIRLAYANLAR Gurbet ÖZEN Zeynep BELGE Zeynep CEYRAN Mizgin ŞAHİN
sedatsen.com Büyüköztürk Ş., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., Demirel, F., ve Kılıç E. (2015). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (19. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.