Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu Atatürk Bulvarı No: 191 Kavaklıdere 06680 Ankara

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu Atatürk Bulvarı No: 191 Kavaklıdere 06680 Ankara Bilgi ve önerileriniz için: Kurumsal İletişim ve Dış İlişkiler Dairesi Tel: + 90 (312) 455 65 24 Faks: + 90 (312) 424 17 42 İnternet sayfası: www.bddk.org.tr Elektronik posta adresi: frd@bddk.org.tr Basım Tarihi: Eylül 2015

İÇİNDEKİLER BDDK nın Kuruluşu ve Yapısı BDDK nın Kuruluşu... 5 BDDK nın Statüsü... 6 Organizasyon Yapısı... 7 Kurul... 7 Başkan... 9 Başkan Yardımcıları... 10 Hizmet Birimleri... 11 Personel Profili... 12 BDDK nın Faaliyetleri Görev, Yetki ve Sorumluluklar... 13 Amaç ve Öncelikler... 14 Faaliyetler... 16 Düzenlemeler... 20 Uluslararası İlişkiler... 26 İstatistiki Veri Kaynakları... 29 Yayınlar... 31 BDDK nın Denetimine Tabi Kuruluşlar Türk Bankacılık Sektörü... 35 Denetime Tabi Kuruluşlar... 38 Denetime Tabi Kuruluşların Listesi... 39 İletişim Bilgileri... 47 3

4

BDDK nın Kuruluşu Türk bankacılık sektörü için 1990 lı yıllar yüksek dalgalanmaların yaşandığı bir dönem olmuştur. Bu dönemde bankalar yoğunluklu olarak kamu menkul kıymetlerine yatırım yapmış ve yüksek yabancı para açık pozisyonları ile çalışmışlardır. Bu aşırı risk alma eğilimi, Türk Lirasının büyük oranda değer kaybettiği 1994 krizi ile ekonomiye ağır maliyetler yüklemiştir. Kriz, diğer yapısal sorunlar ile birleşerek oldukça şiddetli etkiler doğurmuş ve 1994-1999 döneminde 11 bankaya el konulmuştur. Bu dönemde bankacılık sektörünün düzenlenmesi ve denetlenmesinde parçalı bir yapı bulunmaktadır. Hazine Müsteşarlığı; Bankacılık Kanununun uygulanmasından, Kanuna ilişkin ikincil düzenlemelerin hazırlanmasından, yerinde denetimlerin gerçekleştirilmesinden ve bankalara yönelik idari ve cezai yaptırımların uygulanmasından sorumlu iken, Merkez Bankası da; bankaların uzaktan gözetiminden ve tasarruf mevduatını sigorta eden Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu nun (TMSF) idare ve temsilinden sorumludur. 1999 yılında bankacılık sektörünün düzenlenmesi ve denetlenmesindeki bu parçalı yapının ortadan kaldırması ve sektöre ilişkin tek bir bağımsız denetleyici ve düzenleyici kurumun kurulması kararlaştırmıştır. Buradaki temel amaç, düzenleme ve denetimin etkinliğinin artırılması ve bağımsız bir karar alma mekanizmasının oluşturulmasıdır. Bu gelişmelerin sonucu olarak, 4389 sayılı Bankalar Kanunu ile Haziran 1999 da Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu nun (BDDK) kurulmasına karar verilmiş ve Kurum Eylül 2000 de faaliyetlerine başlamıştır. 5

BDDK nın Statüsü BDDK idari ve mali özerkliğe sahip bir kamu kurumudur. Kurumun merkezi İstanbul dadır. Kurumun bir temsilciliği Ankara da olup, Kurum düzenlemekle görevli olduğu alanın yoğun olduğu illerde ve sayısı üçü geçmemek kaydıyla Bakanlar Kurulu kararıyla temsilcilik açabilir. İdari ve mali özerklik, Kuruma üç temel alanda özerk hareket edebilme yetkisi vermektedir: i.düzenleme ve Denetim Alanında Özerklik Kurum, mevzuatla kendisine verilen düzenleme ve denetlemeyle ilgili görev ve yetkileri kendi sorumluluğu altında bağımsız olarak yerine getirir ve kullanır. Kurumun kararları yerindelik denetimine tabi tutulamaz. Hiçbir organ, makam, merci veya kişi Kurumun kararlarını etkilemek amacıyla emir ve talimat veremez. ii.kurum İçi Yönetim Alanında Özerklik Kurum, görev ve yetkilerini etkin şekilde yerine getirmek amacıyla yeterli sayı ve nitelikte personeli istihdam eder. iii.mali Kaynakların Kullanımında Özerklik Kurum, Bankacılık Kanununda belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde kendisine tahsis edilen mali kaynaklarını kendi bütçesinde belirlenen usul ve esaslar dahilinde serbestçe kullanır. Kurumun giderleri, denetime tabi kuruluşlarca yapılan ödemelerle karşılanır. Yapılacak yıllık ödeme tutarı, söz konusu kuruluşların bir önceki yıl sonu bilanço toplamlarının onbinde üçünü geçemez. 6

Organizasyon Yapısı 5411 sayılı Bankacılık Kanunu uyarınca kamu tüzel kişiliğini haiz olan Kurum; Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu (Kurul) ile Başkanlık Teşkilatından oluşmaktadır. Kurul Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu, Kurumun karar organıdır. Kurul; biri başkan, biri ikinci başkan olmak üzere yedi üyeden oluşmaktadır. Kurul Başkanı Kurumun da başkanıdır. Kurul üyeleri, yükseköğrenim sonrası en az on yıl deneyim sahibi veya belirli öğrenim dallarında en az on yıl öğretim üyeliği yapan kişiler arasından Bakanlar Kurulunca atanmaktadır. Kurul üyelerinden en az birinin hukuk fakültesi mezunu, birinin ise Kurumda başkan yardımcısı, anahizmet birimi yöneticisi veya meslek personeli olarak çalışmış olması şarttır. Bakanlar Kurulu, üyelerden birini başkan, birini de ikinci başkan olarak görevlendirir. Bakanlar Kurulunun atama kararı Resmi Gazete de yayımlanır. Kurul Başkan ve üyelerinin görev süresi beş yıldır. Süreleri biten başkan ve üyeler bir defalığına tekrar atanabilirler. Başkanlığın ve üyeliğin herhangi bir sebeple boşalması halinde, boşalan yere bir ay içinde atama yapılır. Bu sekilde atananlar, yerine atandıklarının süresini tamamlar. Kurul Başkan ve üyelerinin görev süreleri 7

dolmadan herhangi bir nedenle görevlerine son verilemez. Kurulun görev ve yetkileri şunlardır: Düzenlemek ve denetlemekle görevli olduğu sektör veya alanla ilgili uluslararası ilke ve standartlarla uyumlu ikincil düzenlemeleri yapmak ve kararlar almak Kurumun stratejik planını, performans ölçütlerini, amaç ve hedeflerini, hizmet kalite standartlarını belirlemek, insan kaynakları ve çalışma politikalarını oluşturmak, Kurumun hizmet birimleri ve bunların görevleri hakkında öneride bulunmak Kurumun stratejik planı ile amaç ve hedeflerine uygun olarak hazırlanan bütçe teklifini görüşmek ve karara bağlamak Kurumun performansını ve mali durumunu gösteren raporları onaylamak Başkanın önerisi üzerine, başkan yardımcıları ve daire başkanlarını atamak Taşınmaz alımı, satımı, kiralanması konularındaki önerileri görüşüp karara bağlamak Kanunlarla verilen diğer görevleri yapmak Eylül 2015 itibarıyla Kurul da görev yapan üyeler aşağıda yer almaktadır: Mehmet Ali Akben (Başkan) Mutalip Ünal (İkinci Başkan) Haluk Tözüm Olcay Turan Muhiddin Gülal İrfan Çevik 8

Mustafa Korhan Başkan Kurumun en üst yöneticisi olan Başkan, Kurumun genel yönetim ve temsilinden sorumludur. Başkanın görev ve yetkileri şunlardır: Kurul toplantılarının gündemini, gün ve saatini belirlemek, toplantıları idare etmek, gündeme alınmayan başvurular hakkında gerekli işlemleri yapmak ve bunlara ilişkin olarak Kurula bilgi vermek Kurul kararlarının yayımlanmasını veya tebliğini sağlamak, bu kararların gereğinin yerine getirilmesini temin etmek ve uygulanmasını izlemek Hizmet birimlerinden gelen önerilere son şeklini vererek Kurula sunmak Kurulun belirlediği stratejilere, amaç ve hedeflere uygun olarak, Kurumun yıllık bütçesi ile malî tablolarını hazırlamak Hizmet birimlerinin, verimli ve uyumlu bir biçimde çalışmasının en üst düzeyde organizasyonu ve koordinasyonunu sağlamak, Kurum hizmet birimleri arasında çıkabilecek görev ve yetki sorunlarını çözmek Yıllık faaliyet raporlarını hazırlamak, amaç ve hedeflere, performans ölçütlerine göre faaliyetlerin değerlendirilmesini yaptırmak ve bunları Kurula sunmak Kurumun faaliyet gösterdiği alanda strateji, politikalar ve ilgili mevzuat ile Başkanlığın ve çalışanların performans ölçütleri hakkında değerlendirme yapmak 9

Kurumun diğer kuruluşlarla ilişkilerini yürütmek ve Kurumu temsil etmek Kurul tarafından atanması öngörülenler dışındaki Kurum personelini atamak Kurum başkanı adına imzaya yetkili personelin görev ve yetki alanını belirlemek Kurumun yönetim ve işleyişine ilişkin diğer görevleri yerine getirmek Başkan, Kurula ilişkin olmayan görev ve yetkilerinden bir bölümünü, sınırlarını açıkça belirlemek ve yazılı olmak kaydıyla alt kademelere devredebilir. Başkan Yardımcıları Kurum Başkanına, başkanlığa ilişkin görevlerinde yardımcı olmak üzere Kurul kararıyla beş başkan yardımcısı atanır. Başkan yardımcılarından biri, yerinde denetim ve gözetimle görevli birimlerden sorumlu olur. Başkan yardımcılarının, yükseköğrenim sonrası en az on yıl deneyim sahibi olması veya belirli öğrenim dallarında en az on yıl öğretim üyeliği yapmış olması gereklidir. Başkan yardımcıları gerektiğinde sınırlarını yazılı olarak açıkça belirlemek şartıyla görev ve yetkilerinden bir kısmını alt kademelere devredebilir. 10

Hizmet Birimleri Eylül 2015 itibarıyla Kurumda mevcut bulunan 19 Daire Başkanlığı şunlardır: a) Ana Hizmet Birimleri Bilgi Sistemleri Uyum Daire Başkanlığı Denetim I Daire Başkanlığı Denetim II Daire Başkanlığı Denetim III Daire Başkanlığı Denetim IV Daire Başkanlığı Düzenleme Daire Başkanlığı Ekonomik Değerlendirmeler Daire Başkanlığı Finansal Tüketici İlişkileri Daire Başkanlığı Kurumsal İletişim ve Dış İlişkiler Daire Başkanlığı Risk Yönetimi Daire Başkanlığı Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı Uygulama I Daire Başkanlığı Uygulama II Daire Başkanlığı Uygulama III Daire Başkanlığı Uygulama IV Daire Başkanlığı Uygulama V Daire Başkanlığı Veri ve Sistem Yönetimi Daire Başkanlığı b) Danışma Hizmet Birimi Hukuk İşleri Daire Başkanlığı c) Yardımcı Hizmet Birimi Destek Hizmetleri Daire Başkanlığı Kurul İşleri ve Kararlar Müdürlüğü İnsan Kaynakları Müdürlüğü Eğitim Müdürlüğü 11

Mali İşler Müdürlüğü İdari İşler Müdürlüğü Personel Profili Farklı alanlarda kaliteli bir eğitim geçmişine sahip olan BDDK personeli, temel olarak yöneticiler ve meslek personelinden oluşmaktadır. Eylül 2015 itibarıyla, Kurum personeline ilişkin çeşitli istatistikler aşağıda verilmektedir. Personelin Gruplar İtibarıyla Dağılımı Personel Sayısı Oran (%) Yönetici 14 2,4 Müşavir 11 1,9 Meslek Personeli 426 74 Diğer Personel 125 21,7 Toplam 576 100 Personelin Yaş İtibarıyla Dağılımı Yaş Personel Sayısı Oran (%) 30 Yaşa Kadar 115 20 31-40 Yaş Arası 317 55 41-50 Yaş Arası 92 16 51 Yaş ve Üzeri 52 9 Toplam 576 100 Öğrenim Durumlarına Göre Personel Sayısı Lisans Master Doktora Diğer Yönetici 4 6 4 - Müşavir 5 3 3 - Meslek Personeli 272 146 8 - Diğer Personel 78 10-37 Toplam 359 165 15 37 Oran (%) 62,4 28,6 2,6 6,4 12

Görev, Yetki ve Sorumluluklar Vizyon BDDK nın vizyonu; finansal piyasalara, kuruluşlara ve tüketicilere yönelik uluslararası standartlarda düzenlemeyi, denetimi ve risk yönetimini ulusal ihtiyaçlar ve gereklilikler çerçevesinde uygulayan örnek bir otorite olmaktır. Misyon BDDK nın misyonu; görev ve yetkileri çerçevesinde denetimine tabi kuruluşların faaliyetlerini güvenli ve sağlam şekilde gerçekleştirmesini, kredi sisteminin etkin şekilde çalışmasını, tasarruf sahiplerinin hak ve menfaatlerinin korunmasını sağlamak ve bu sayede finansal piyasaların gelişmesine ve finansal istikrara katkıda bulunmaktır. 5411 sayılı Bankacılık Kanununda BDDK nın görevleri, Kanun ve ilgili diğer mevzuatın verdiği yetkiler çerçevesinde finansal piyasalarda güven ve istikrarın sağlanması, kredi sisteminin etkin bir şekilde çalışması, mali sektörün gelişmesi, tasarruf sahiplerinin hak ve menfaatlerinin korunmasına yönelik olarak aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir: Bankalar ve finansal holding şirketleri ile diğer kanunlarda ve ilgili mevzuatta yer alan hükümler saklı kalmak kaydıyla banka dışı kuruluşların; kuruluş ve 13

faaliyetlerini, yönetim ve teşkilat yapısını, birleşme, bölünme, hisse değişimini ve tasfiyelerini düzenlemek, uygulamak, uygulanmasını sağlamak, uygulamayı izlemek ve denetlemek Yurt içi ve yurt dışı muadil kurumların katıldığı uluslararası mali, iktisadi ve mesleki teşekküllere üye olmak, görev alanına giren hususlarda yabancı ülkelerin yetkili mercileri ile mutabakat zaptı imzalamak Kanunla verilen diğer görevleri yapmak Amaç ve Öncelikler Kurumun temel amacı, finansal piyasalarda güven ve istikrarın sağlanması, kredi sisteminin etkin bir şekilde çalışması, tasarruf sahiplerinin hak ve menfaatlerinin korunmasıdır. Diğer yandan, Kurum misyonunun yerine getirilmesi için atılacak adımları belirleyen, belirsizlikleri ortadan kaldırmayı ve yol gösterici nitelikte olmayı hedefleyen, orta vadeli ve geleceğe dönük bakış açısı sunan BDDK Stratejik Plan (2013-2015) çerçevesinde dört adet amaç belirlenmiştir: 1) Kurumsal yapının güçlendirilmesi Kurumsal amaçlara ulaşılmasına yönelik yönetsel etkinliklerin artırılması Beşeri, mali ve fiziki kaynakların güçlendirilmesi Bilginin etkin ve güvenli kullanımına yönelik yapıların geliştirilmesi Araştırma ve analiz kapasitesinin geliştirilmesi İletişim kapasitesinin artırılması 14

Kurumsal kültürün geliştirilmesi 2) Düzenleme, denetim ve uygulama faaliyetlerinin etkinliğinin artırılması Düzenleme altyapısının güçlendirilmesinin sağlanması Yeni yaklaşım ve araçlar ışığında denetim fonksiyonunun güçlendirilmesi Uygulama fonksiyonunun etkinliği ve etkililiğinin sürekliliğinin sağlanması 3) Finansal piyasalarda güven ve istikrarın sürdürülmesine yönelik çalışmalar yapılması Sistemik kırılganlıkların analiz edilmesine ilişkin kapasitenin artırılması İşbirliği içinde bulunulan kuruluşların finansal piyasalara ilişkin politikalarının izlenmesi Kriz yönetiminin etkinliğinin artırılması 4) Finansal ürün ve hizmetlerden yararlananlara yönelik uygulamaların güçlendirilmesi Finansal ürün ve hizmetlerden yararlananların korunmasına yönelik idari kapasite ve düzenleyici çerçevenin güçlendirilmesi Finansal farkındalık seviyesinin artırılması için ihtiyaç duyulan konularda çalışmalar yapılması Finansal erişimin artırılması için Kurumun görev ve yetki alanına giren konularda gerekli çalışmalar yapılması 15

Faaliyetler Düzenleme Faaliyetleri 5411 sayılı Kanunun 93 üncü maddesinde Kurumun, bu Kanun ve ilgili diğer mevzuat hükümleri çerçevesinde kendisine verilen yetkilerini, Kurulca tesis edilecek düzenleyici işlemler veya alınacak özel nitelikli kararlar ile kullanacağı ve Kurul kararıyla bu Kanunun uygulanmasına ilişkin yönetmelikler ve tebliğler çıkarmaya yetkili olduğu hüküm altına alınmıştır. Düzenleme faaliyetlerinin temel amaçlarından biri ulusal düzenlemelerin, Avrupa Birliği Direktifleri, Basel-II ve Uluslararası Muhasebe Standartları başta olmak üzere uluslararası standart ve en iyi uygulamalarla uyumlulaştırılmasıdır. Düzenleme fonksiyonu çerçevesinde, bankacılığa ilişkin yönetmelik ve tebliğlerin hazırlanması, uygulamada ortaya çıkan ihtiyaçlar doğrultusunda mevzuatta değişiklik yapılması ve bahse konu düzenlemelere ilişkin oluşabilecek tereddütler hakkında görüş verilmesi faaliyetleri yürütülmektedir. Denetim Faaliyetleri Denetim faaliyetleri, denetime tabi kuruluşlarca yürütülen faaliyetlerin, Bankacılık Kanunu ile diğer Kanunlarda yer alan ilgili hükümlere uygunluğunun sağlanması ve söz konusu kuruluşların finansal durumları 16

ile bankacılık faaliyetlerinde bilgi sistemlerinin kullanımından kaynaklanan risklerin kontrolüne ve izlenmesine yönelik tesis edilen yapıların etkinliğinin ve yeterliliğinin belirlenmesi amacıyla yürütülmektedir. Denetim faaliyetleri, yerinde denetim ve gözetim olmak üzere birbirini tamamlayan iki temel süreçten oluşmaktadır. BDDK, denetim faaliyetlerinde etkinliğin, sürekliliğin, yeterliliğin ve denetim kaynaklarının etkin kullanımının sağlanması amacıyla Risk Odaklı Denetim yaklaşımını benimsemiştir. Risk Odaklı Denetim Yaklaşımı, denetimin şeklinin, kapsamının, zamanının, yoğunluğunun, denetim kaynaklarının tahsisinin ve denetim faaliyetlerinin, her bir bankanın risk profili ile iç denetim ve risk yönetim sistemlerinin mevcudiyeti ve bunların yeterliliği baz alınarak şekillendirilmesini ifade etmektedir. Yerinde denetimler, bankalar yeminli murakıpları ile bankacılık, bilişim ve hukuk uzmanlarından oluşan denetim ekipleri tarafından yerine getirilmektedir. Diğer taraftan, bankaların bilgi sistemlerine yönelik ayrı denetimler de gerçekleştirilmektedir. Yetkilendirme ve Uygulama Faaliyetleri Bankalar ve banka dışı mali kurumların kuruluş ve faaliyette bulunma izinleri için Kuruma başvurması zorunludur. Yapılan başvurulardan durumu uygun bulunanlara gerekli izinler verilir. Diğer taraftan, birleşme, bölünme, hisse devri, şube ve temsilcilik açılması, üst yönetime yapılacak atamalar ve faaliyet konularının genişletilmesi gibi hususlar da Bankacılık Kanunu hükümleri gereği Kurumun iznine bağlanmıştır. 17

Ayrıca, yapılan denetimler sonucu gerekli görülmesi halinde Kurum uygun göreceği tedbirleri almasını ilgili kuruluştan isteme yetkisine sahiptir. Bu tür uygulama faaliyetlerinin, ilgili kuruluşun işlem, eylem ve uygulamalarında Bankacılık Kanunu ve ilgili diğer mevzuat hükümlerine aykırılık tespit edilmesi halinde özel bir önemi bulunmaktadır. Araştırma ve Strateji Geliştirme Faaliyetleri BDDK nın temel stratejik hedef ve öncelikleri Kurum Stratejik Planında yer almaktadır. Kurumun strateji geliştirme faaliyetlerinin iki boyutu bulunmaktadır. İlk boyut, Kurumun denetimine tabi kuruluşlara yönelik hedeflerinin ortaya konulduğu sektörel boyuttur. İkincisi, kurumsal kapasite ve etkinliğin artırılmasına yönelik olarak kalite yönetimi ve performans değerlendirme sisteminin tesisi gibi hedefleri de içeren kurumsal boyuttur. Sektörel stratejilerin geliştirilmesinde BDDK diğer ilgili kamu kurum ve kuruluşları ile görüş alışverişi ve işbirliğinde bulunmaktadır. Bu kapsamda, finansal piyasalardaki güven ve istikrar ile gelişmeyi temin etmek üzere, bilgi teatisini, kurumlar arası işbirliği ve koordinasyonu sağlamak, ortak politika önerilerinde bulunmak ve finans sektörünün geleceğini ilgilendiren konulara ilişkin görüş bildirmek üzere Kurum, TCMB, Hazine Müsteşarlığı, SPK, TMSF ve Rekabet Kurumundan temsilcilerin katılımıyla Finansal Sektör Komisyonu oluşturulmuştur. BDDK çeşitli konularda araştırma ve analiz faaliyetleri yürütmekte, araştırma raporları ve bilgi notları ile çeşitli 18

raporlar yayımlamakta, seminer ve konferanslar düzenlemektedir. Ayrıca, küresel ekonomik ve finansal gelişmeler izlenmekte ve bu husustaki değerlendirme ve analizler üçer ayda bir yayımlanan raporlarda kamuoyu ile paylaşılmaktadır. Veri ve Bilgi Sistemleri Faaliyetleri Denetim ve uygulama faaliyetleri yürütülürken denetlenen kuruluşlardan alınan çok çeşitli ve fazla sayıda veri kullanılmaktadır. Günlük, aylık, üç aylık ve yıllık verilerin bulunduğu veritabanları geliştirilen raporlama sistemleri, analiz araçları ve çeşitli bilgi teknolojileri uygulamaları ile yönetilmektedir. Ayrıca web uygulamaları (internet, intranet), ağ sistemleri ve bilgi teknolojileri güvenliğinin sağlanması diğer önemli faaliyetler arasında yer almaktadır. Hukuk İşleri ve Tüketici İlişkileri Faaliyetleri BDDK ile ilgili işlemlere ilişkin olarak BDDK tarafından veya BDDK ya karşı davalar açılabilmektedir. Bu nedenle hukuk işleri BDDK faaliyetlerinin ayrılmaz parçalarından biridir. Bunlara ek olarak, BDDK bankalara ilişkin tüketici şikayetlerinin alınması ve çözümlenmesi konularında da faaliyetlerde bulunmaktadır. Dış İlişkiler Faaliyetleri BDDK; Hazine Müsteşarlığı, TCMB, DPT, SPK, TMSF gibi kamu kuruluşlarıyla koordinasyon ve işbirliğinin sağlanmasına ve para, kredi ve bankacılık politikalarının belirlenmesine ilişkin görüş ve bilgi paylaşımında bulunmaktadır. Bunlara ilave olarak, BDDK nın diğer ülke 19

otoriteleri, çok uluslu kuruluşlar ve diğer uluslararası ve yabancı kuruluşlarla güçlü ilişkileri bulunmaktadır. 20

Düzenlemeler A. Kanunlar 5411 sayılı Bankacılık Kanunu 5464 sayılı Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanunu 6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu 6493 sayılı Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun B. Temel Düzenlemeler B.1. Bankaların Kuruluş ve Faaliyetlerine İlişkin Düzenlemeler Bankaların İzne Tabi İşlemleri ile Dolaylı Pay Sahipliğine İlişkin Yönetmelik Bankaların Birleşme, Devir, Bölünme ve Hisse Değişimi Hakkında Yönetmelik Bankaların İradi Tasfiyeleri Hakkında Yönetmelik B.2. Kurumsal Yönetime İlişkin Düzenlemeler Bankaların Kurumsal Yönetim İlkelerine İlişkin Yönetmelik Bankaların İç Sistemleri ve İçsel Sermaye Yeterliliği Değerlendirme Süreci Hakkında Yönetmelik Bankaların Üst Yönetimine Atanacakların Bildirimi, Yemin ve Mal Beyanında Bulunulması ve Karar Defterlerinin Tutulmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik 21

B.3. Koruyucu Düzenlemeler Bankaların Özkaynaklarına İlişkin Yönetmelik Bankaların Kredi İşlemlerine İlişkin Yönetmelik Bankaların Sermaye Yeterliliğinin Ölçülmesine ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmelik Sermaye Koruma ve Döngüsel Sermaye Tamponlarına İlişkin Yönetmelik Bankaların Likidite Yeterliliğinin Ölçülmesine ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmelik Bankaların Likidite Karşılama Oranı Hesaplamasına İlişkin Yönetmelik Bankacılık Hesaplarından Kaynaklanan Faiz Oranı Riskinin Standart Şok Yöntemiyle Ölçülmesine ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmelik Yabancı Para Net Genel Pozisyon/Özkaynak Standart Oranının Bankalarca Konsolide ve Konsolide Olmayan Bazda Hesaplanması ve Uygulanması Hakkında Yönetmelik Bankalarca Kredilerin ve Diğer Alacakların Niteliklerinin Belirlenmesi ve Bunlar İçin Ayrılacak Karşılıklara İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik Bankalar ve Konsolide Denetime Tabi Kuruluşlarca Yapılabilecek Bağış ve Yardımlara İlişkin Yönetmelik Bankaların Kıymetli Maden Alım Satımına ve Alacaklarından Dolayı Edindikleri Emtia ve Gayrimenkullerin Elden Çıkarılmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik Bankaların Kaldıraç Düzeyinin Ölçülmesine ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmelik 22

B.4. Finansal Raporlamaya İlişkin Düzenlemeler Bankaların Muhasebe Uygulamalarına ve Belgelerin Saklanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik Bankalarca Yıllık Faaliyet Raporunun Hazırlanmasına ve Yayımlanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik Bankaların Bağımsız Denetimi Hakkında Yönetmelik B.5. Banka Dışı Mali Kuruluşlara İlişkin Düzenlemeler Bankalarda Bağımsız Denetim Gerçekleştirecek Kuruluşların Yetkilendirilmesi ve Faaliyetleri Hakkında Yönetmelik Bankalara Değerleme Hizmeti Verecek Kuruluşların Yetkilendirilmesi ve Faaliyetleri Hakkında Yönetmelik Derecelendirme Kuruluşlarının Yetkilendirilmesine ve Faaliyetlerine İlişkin Esaslar Hakkında Yönetmelik Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketlerinin Kuruluş ve Faaliyet Esasları Hakkında Yönetmelik Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketlerinin Muhasebe Uygulamaları ile Finansal Tabloları Hakkında Yönetmelik Faktoring İşlemlerinde Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik Bankaların Destek Hizmeti Almalarına ve Bu Hizmeti Verecek Kuruluşların Yetkilendirilmesine İlişkin Yönetmelik Finansal Holding Şirketleri Hakkında Yönetmelik Varlık Yönetim Şirketlerinin Kuruluş ve Faaliyet Esasları Hakkında Yönetmelik 23

Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para İhracı ile Ödeme Kuruluşları ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Yönetmelik B.6. Mevduata İlişkin Düzenlemeler Mevduat ve Katılım Fonunun Kabulüne, Çekilmesine ve Zamanaşımına Uğrayan Mevduat, Katılım Fonu, Emanet ve Alacaklara ilişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik B.7. Bilgi Sistemlerine İlişkin Düzenlemeler Bağımsız Denetim Kuruluşlarınca Gerçekleştirilecek Banka Bilgi Sistemleri ve Bankacılık Süreçlerinin Denetimi Hakkında Yönetmelik B.8. Kartlara İlişkin Düzenlemeler Banka Kartları ve Kredi Kartları Hakkında Yönetmelik C. Tebliğler C.1. Sermaye Yeterliliğine İlişkin Tebliğler Kredi Riski Azaltım Tekniklerine İlişkin Tebliğ Kredi Riskine Esas Tutarın İçsel Derecelendirmeye Dayalı Yaklaşımlar ile Hesaplanmasına İlişkin Tebliğ Operasyonel Riske Esas Tutarın İleri Ölçüm Yaklaşımı İle Hesaplanmasına İlişkin Tebliğ Menkul Kıymetleştirmeye İlişkin Risk Ağrılıklı Tutarların Hesaplanması Hakkında Tebliğ Risk Ölçüm Modelleri İle Piyasa Riskinin Hesaplanmasına ve Risk Ölçüm Modellerinin Değerlendirilmesine İlişkin Tebliğ 24

Opsiyonlardan Kaynaklı Piyasa Riski İçin Sermaye Yükümlülüğü Hesaplanmasına İlişkin Tebliğ Yapısal Pozisyona İlişkin Tebliğ C.2. Finansal Raporlamaya İlişkin Tebliğler Bankaların Konsolide Finansal Tablolarının Düzenlenmesine İlişkin Tebliğ Bankalarca Kamuya Açıklanacak Finansal Tablolar ile Bunlara İlişkin Açıklama ve Dipnotlar Hakkında Tebliğ Tekdüzen Hesap Planı ve İzahnamesi Hakkında Tebliğ Katılım Bankalarınca Uygulanacak Tekdüzen Hesap Planı ve İzahnamesi Hakkında Tebliğ C.3. Bilgi Teknolojilerine İlişkin Tebliğler Bankalarda Bilgi Sistemleri Yönetiminde Esas Alınacak İlkelere İlişkin Tebliğ Bilgi Alışverişi, Takas ve Mahsuplaşma Kuruluşlarında Bilgi Sistemleri Yönetiminde Esas Alınacak İlkeler ile İş Süreçleri ve Bilgi Sistemlerinin Denetimine İlişkin Tebliğ Bağımsız Denetim Kuruluşlarınca Gerçekleştirilecek Banka Bilgi Sistemleri ve Bankacılık Süreçlerinin Denetimine İlişkin Rapor Hakkında Tebliğ C.4. Diğer Tebliğler Türkiye'de Açılan Temsilciliklerin Faaliyetlerine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğ Bankacılık Veri Transfer Sistemi Kapsamında Yapılan Raporlamalarda Uygulanacak İdari Para Cezalarına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğ 25

D. İyi Uygulama Rehberleri Yoğunlaşma Riski Yönetimine İlişkin Rehber Likidite Riskinin Yönetimine İlişkin Rehber Ülke Riskinin Yönetimine İlişkin Rehber Piyasa Riski Yönetimine İlişkin Rehber Operasyonel Risk Yönetimine İlişkin Rehber Karşı Taraf Kredi Riskinin Yönetimine İlişkin Rehber Faiz Oranı Riski Yönetimine İlişkin Rehber Bankaların Sermeye ve Likidite Planlamasında Kullanacakları Stres Testlerine İlişkin Rehber Bankaların Kredi Yönetimine İlişkin Rehber İSEDES Raporu Hakkında Rehber 26

Uluslararası İlişkiler BDDK tarafından yürütülen uluslararası ilişkilere yönelik faaliyetlerin dört boyutu bulunmaktadır. BDDK, aday ülke olarak Avrupa Birliği ile, çokuluslu kuruluşlar ve diğer uluslararası kuruluşlarla ve konsolide denetime ilişkin yabancı denetim otoriteleri ile yakın işbirliği içinde bulunmaktadır. Avrupa Birliğine (AB) aday ülke konumunda olan Türkiye, ulusal düzenlemelerin AB mevzuatı ile uyumlaştırılması ve düzenlemelerin uygulanmasına yönelik idari kapasitenin arttırılmasına ilişkin çalışmalar yürütmektedir. BDDK, bankacılık sektörüne ilişkin gelişmeleri tartışmak ve ilgili kesimleri bilgilendirmek amacıyla derecelendirme kuruluşları, Türk bankalarında yatırımı bulunan bankalar, potansiyel yabancı yatırımcılar ve ülke analistleri ile görüşmeler yapmaktadır. BDDK nın Uluslararası Para Fonu (IMF), Dünya Bankası (WB), Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) ve Dünya Ticaret Örgütü (WTO), Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü (KEİ) gibi çokuluslu kuruluşlarla güçlü ilişkileri bulunmaktadır. BDDK ile Dünya Bankası arasında imzalanan İkili İşbirliği Anlaşması ile gelişmekte olan ve yükselen piyasalara ilişkin çeşitli alanlarda teknik işbirliğinin sağlanması hedeflenmektedir. AB içerisinde faaliyet gösteren büyük bankaların mali bünyelerinin denetiminin AB Tek Denetim Mekanizması (SSM) çerçevesinde Avrupa Merkez Bankası (ECB) na devredilmesi nedeniyle BDDK yabancı bankaların 27

denetimi alanında ECB nin çalışmalarına katılım sağlamaktadır. BDDK, etkin risk yönetimi ve sermaye yeterliliğine yönelik çalışmalar yürüten Basel Bankacılık Denetim Komitesine (BCBS) Mayıs 2009 tarihinde, islami finansal hizmetlerin düzenlenmesi ve denetiminde en iyi uygulamaların geliştirilmesi, duyurulması ve standardizasyonunun sağlanmasına yönelik çalışmalar yürüten İslami Finansal Hizmetler Kuruluna (IFSB) ise Aralık 2010 tarihinde üye olmuştur. BDDK, Finansal İstikrar Kurulu (FSB) nin daimi komitelerinden olan Denetim ve İşbirliği Komitesinin (SRC) Türkiye adına üyesidir. Bu komitenin temel görevi finansal düzenleme ve denetimden sorumlu otoritelerin bilgi ve tecrübe paylaşımlarını sağlamak ve bu alanda uluslararası tutarlılığı sağlamaktır. BDDK, 5411 sayılı Bankacılık Kanununun yabancı ülkelerin denetim mercileri ile bankacılık alanında işbirliği ve bilgi alışverişinde bulunulabilmesine imkan sağlayan 98 inci maddesi uyarınca, finansal sistemin istikrarının sağlanması ortak hedefi doğrultusunda diğer ülkelerde bulunan bankaların ve finans kuruluşlarının yurtdışı faaliyetlerine ilişkin doğru bilgiye ulaşabilmek, sınır ötesi denetim ve gözetim alanında işbirliğini kolaylaştıracak bir kurumsal çerçeve oluşturmak ve kurumsal tecrübelerin paylaşılması ile karşılıklı eğitim olanaklarının sağlanması amacıyla yabancı ülke denetim otoriteleri ile ikili işbirliği anlaşmaları imzalamaktadır. BDDK ile yabancı ülke denetim otoriteleri arsında bugüne kadar imzalanan ikili işbirliği anlaşmalarının listesi tabloda sunulmaktadır. Tabloda yer alan anlaşmalara ek olarak, Amerika Birleşik Devletleri, İtalya, İngiltere ve 28

Suudi Arabistan denetim otoriteleriyle ikili işbirliği anlaşması imzalanmasına yönelik görüşmeler devam etmektedir. 29

İmzalanan İkili Anlaşmalar Ülke Kurum Tarih KKTC KKTC Merkez Bankası 17.09.2001 Arnavutluk Arnavutluk Merkez Bankası 19.10.2001 Romanya Romanya Merkez Bankası 19.02.2002 Bahreyn Bahreyn Merkez Bankası 30.07.2002 Endonezya Endonezya Merkez Bankası 11.12.2002 Kazakistan Kazakistan Merkez Bankası 22.05.2003 Pakistan Pakistan Ulusal Bankası 20.01.2004 Malta Malta Fin. Hizmetler Otoritesi 10.12.2004 Yunanistan Yunanistan Merkez Bankası 28.01.2005 Kırgızistan Kırgızistan Merkez Bankası 17.05.2005 Azerbaycan Azerbaycan Merkez Bankası 14.06.2005 Bulgaristan Bulgaristan Merkez Bankası 13.09.2005 Çin Çin Bankacılık Düz. Komisyonu 11.07.2006 Dubai Dubai Fin. Hizmetler Otoritesi 23.08.2007 Gürcistan Gürcistan Merkez Bankası 02.11.2007 Kosova Kosova Merkez Bankası 12.05.2008 Bir. Arap Emi BAE Merkez Bankası 17.02.2009 Lüksemburg Lüksemburg Fin. Sektör Kom. 13.03.2009 Lübnan Lübnan Bankacılık Kontr Kom. 10.06.2009 Bosna-Hersek Bosna-Hersek Banka Kurumu 12.06.2009 Ukrayna Ukrayna Merkez Bankası 19.02.2010 Makedonya Makedonya Merkez Bankası 30.08.2010 Rusya Rusya Merkez Bankası 30.09.2010 Suriye Suriye Merkez Bankası 21.12.2010 Katar Katar Finans Merk. Düz. Otor. 25.07.2011 Almanya Federal Finans Denet. Otor. 05.08.2011 Hırvatistan Hırvatistan Merkez Bankası 29.08.2011 Ürdün Ürdün Merkez Bankası 06.09.2011 Belçika Belçika Merkez Bankası 18.11.2011 Güney Kore G.Kore Mali Hizmet. Den. Kur. 25.11.2011 Irak Irak Merkez Bankası 20.12.2011 İspanya İspanya Merkez Bankası 25.11.2013 Hollanda Hollanda Merkez Bankası 24.01.2014 Sırbistan Sırbistan Merkez Bankası 09.06.2015 30

İstatistiki Veri Kaynakları BDDK denetim kapsamındaki kuruluşlara yönelik çok kapsamlı ve detaylı bilgi ve veriler yayımlamaktadır. Söz konusu veriler günlük, haftalık, aylık ve üçer aylık sürelerle yayımlanan raporlar ve Kurumumuz internet sitesindeki interaktif uygulamalar yoluyla kamuoyu ile paylaşılmaktadır. Temel istatistiki raporlara ilişkin özet bilgiler aşağıda sunulmaktadır. Söz konusu yayınların tümü BDDK nın resmi internet sitesinde de yer almaktadır. (İnteraktif) Aylık Bülten: Aylık Bülten, bankacılık sektörüne ilişkin kapsamlı istatistiki bilgiler içeren bir rapordur. Bülten, toplulaştırılmış bilanço ve gelir tablosu büyüklükleri ile kredi, mevduat ve menkul kıymetler gibi çeşitli bilanço kalemleri ve likidite, sermaye yeterliliği ve diğer bazı finansal rasyolara ilişkin detaylı bilgiler içermektedir. Aylık Bülten aynı zamanda interaktif formatta da hizmete sunulmaktadır. İnteraktif Haftalık Bülten (e-bülten): Çeşitli bilanço kalemlerine ilişkin karşılaştırmalı veri derleme imkanı tanıyan e-bülten haftalık olarak güncellenmektedir. Bültende Kurul Kararlarına da yer verilmektedir. Günlük Bankacılık Sektörü Raporu: Günlük olarak güncellenen bu raporda, seçilmiş ekonomik ve finansal değişkenler ile bankacılık sektörüne ilişkin çeşitli varlık ve yükümlülük kalemlerine ve finansal rasyolara yer verilmektedir. Bankacılık Ürün ve Hizmet Ücretleri Verileri: Bankaların bireysel müşterilere sundukları hizmetler (para aktarma 31

işlemleri, bireysel krediler, kredi kartları ve banka kartları, mevduat hesapları, ATM kullanımı, kiralık kasa ücretleri, menkul kıymet işlemleri, çekler ve senetler ile diğer işlemler) karşılığı tahsil ettikleri masraf, ücret, komisyon gibi her türlü faiz dışı unsur ve yasal kesintinin yanı sıra bazı bankacılık ürünleri için faiz oranları gibi bilgilere banka bazında veya karşılaştırmalı olarak ulaşılmasını sağlayan veri sorgulama uygulamasıdır. Söz konusu tutarlarda değişiklik olması halinde veriler eş anlı olarak güncellenmektedir. Finansal Türkiye Haritası (FİNTÜRK): FİNTÜRK çeşitli finansal göstergeler açısından iller bazında renklendirilmiş Türkiye haritası çıkaran interaktif bir uygulamadır. Bağımsız Denetim Raporları: BDDK, denetim kapsamındaki kuruluşların bağımsız denetim raporlarını yayımlamaktadır. Bu raporlar, denetlenen kuruluşların finansal yapılarına ilişkin bağımsız denetçilerin görüş ve değerlendirmelerini içermektedir. Kredi Kartı Bilgileri: BDDK, banka müşterilerinin çeşitli bankaların kredi kartı uygulamaları arasında sağlıklı karşılaştırmalar yapabilmelerini sağlamak amacıyla, aylık dönemler itibariyle kredi kartı faiz ve komisyonları ile söz konusu faiz ve komisyonların nasıl hesaplandığına ilişkin örnekleri yayımlamaktadır. Banka Dışı Mali Kuruluşlar Bulteni (BDMK Bulten): Üçer aylık dönemler itibariyle yayımlanan bu raporda, banka dışı mali kurumların yurtiçi ve yurtdışı şubelerini kapsayacak biçimde bilanço ve kar-zarar tablolarına ilişkin veriler ile seçilmiş bazı sektörel büyüklüklere yer verilmektedir. 32

Yayınlar BDDK, makroekonomi ve finansal gelişmeler ile Kurumun faaliyet alanına giren diğer konularda raporlar, araştırma ve değerlendirme raporları ile periyodik raporlar yayımlamaktadır. Söz konusu yayınların tamamına Kurumumuz internet sayfasından erişilebilmektedir. Yıllık Faaliyet Raporu: 5411 sayılı Bankacılık Kanununun 97 ve 101 inci maddeleri çerçevesinde, Kurumun faaliyetleri hakkında hazırlanan Yıllık Faaliyet Raporu, Bakanlar Kuruluna ve Türkiye Büyük Millet Meclisine (TBMM) sunulmakta ve Kurum faaliyetleri hakkında TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu yılda bir defa bilgilendirilmektedir. Raporda Kuruma ilişkin genel bilgilere, yürütülen faaliyetlere, Kurumun mali bilgilerine ve diğer bilgilere yer verilmektedir. Finansal Piyasalar Raporu: Finansal sektörde yaşanan önemli gelişmeler ile bankalar ve finansal holding şirketleri ile finansal kiralama, faktoring ve finansman şirketlerinin performanslarına dair değerlendirmeleri içeren ve üçer aylık dönemlerde hazırlanan Rapor, 5411 sayılı Bankacılık Kanununun 97 nci maddesinin 3 üncü fıkrasına göre yayımlanmaktadır. BDDK Bankacılık ve Finansal Piyasalar Dergisi: Finansal sektör ile ilgili Türkçe veya İngilizce yazılmış, literatüre katkıda bulunacak özgün makalelerin yer aldığı yılda iki kez yayımlanan hakemli bir dergidir. Bankacılıkta Yapısal Gelişmeler Raporu: Türk bankacılık sektöründe genel piyasa yapısı, aracılık faaliyetleri, yeniden yapılandırma süreci, Avrupa Birliği başta olmak 33

üzere yurt dışı piyasalarla bütünleşme ve sektörün kapasitesine ilişkin göstergeler ile sektörü etkileyen strateji ve politikalara dair gelişmelerin izlenmesi ve değerlendirilmesi amacıyla yıllık olarak yayımlanan bir rapordur. Kur Riski Değerlendirme Raporu: Rapor bankaların taşıdıkları kur riski ile söz konusu risklerden korunmakta kullanılan türev sözleşmeler hususunda detaylı sektörel analizler içermektedir. Risk Bülteni: Periyodik olarak yayımlanan bülten, yabancı ülke denetim otoriteleri ve uluslararası kuruluşların risk yönetimine ilişkin yayım ve faaliyetlerine ilişkin bilgileri içermektedir. Bankacılık Sektörü Basel İlerleme Raporu: Rapor, bankaların CRD/Basel II ye uyum konusunda yürüttükleri çalışmaların takip edilmesi amacıyla bankalar tarafından altışar aylık dönemlerde raporlanan Bankaların CRD/Basel II ye Geçişine İlişkin İlerleme Anketi nden derlenen verilere dayanmaktadır. Raporla, özel önem arz ettiği düşünülen hususlarda kamuoyunun toplulaştırılmış veriler üzerinden bilgilendirilmesi amaçlanmaktadır. Diğer Yayınlar: BDDK, ayrıca anket sonuçları, bankacılık sektörünün genel görünümü, sektörde uygulanan programlar vb. konularda yayınlar da yapmaktadır. Çalışma Raporları: BDDK, bankacılık ve finansal piyasalara ilişkin güncel konularda çeşitli çalışma raporları yayımlamaktadır. 34

BDDK tarafından yayımlanan seçilmiş çalışma raporlarına aşağıda yer verilmektedir. Başlık Krizden İstikrara Türkiye Tecrübesi (Gen. 3.Baskı) Küresel Krizde İngiltere Tecrübesi Krizden İstikrara Türkiye Tecrübesi ABD Mortgage Krizi Küresel Finansal Yapı ve 2007 Yılı Dalgalanmaları CRD / Basel II Ülke Uygulamaları Operasyonel Risk Veri Tabanı Modellemesi Basel II Ulusal İnisiyatif Alanlarının Anlaşılmasına Yönelik Açıklayıcı Rehber Basel II'nin KOBİ Kredilerine Muhtemel Etkileri Operasyonel Riske Basel Yaklaşımı: Üç Yapısal Blok Çerçevesinde Bir Değerlendirme Operasyonel Riske Basel Yaklaşımı: Risk Verilerine İlişkin Bir Değerlendirme Basel II, Ekonomik Yansımaları ve Geçiş Süreci Türk Bankacılık Sektörü Konut Kredileri Raporu Dezenflasyon Sürecinde Türk Bankacılık Sektöründe Etkinliğin Gelişimi Türk Bankacılık Sektöründe Aracılık Maliyetleri Avrupa Birliğine Tam Üyelik Sürecinde Türk Bankacılık Sektörü Bankacılık Sektörüne Yabancı Girişi: Küresel Gelişmeler ve Türkiye Türkiye ve Yeni Üye Avrupa Birliği Ülkeleri Bankacılık Sistemleri Karşılaştırması Bankacılık Sektöründe Mali Yükler: Türkiye de ve Dünyada Borsa İşlem Giderleri Türk Bankacılık Sisteminde Karlılığın Belirleyicileri Türk Bankacılık Sisteminde Kaynak Maliyeti Türk Bankacılık Sisteminde Net Faiz Marjının Modellenmesi 35

Kitaplar: Bankacılık alanında yapılacak kitap çalışmalarının desteklenmesine yönelik olarak daha önce kitap olarak basılmamış eserler ile son üç yılda yapılmış doktora tezlerinden kitap haline getirilmiş eserler BDDK tarafından basılmaktadır. Finansal yazının desteklenmesine yönelik olarak BDDK nın yayımlamış olduğu kitaplar aşağıdaki tabloda sunulmaktadır. Başlık Öncü Göstergeler Yaklaşımına Göre Finansal Krizler ve Türkiye Örneği Türk Bankacılık Sektörünün Rekabet Yapısının Analizi Faiz Oranı Getiri Eğrisi Simülasyonu Yöntemleri ve Bankacılıkta Aktif Pasif Yönetimi Üzerine Etkileri: Türkiye de Ticari Bankalar Üzerine Bir Uygulama Türkiye de Finansal Liberalizasyon ve Finansal Gelişme İlişkisinin Ekonometrik Analizi Banka Muameleleri Vergisinin Bankacılık Sektöründe Rekabeti Bozucu Etkileri ve Bir Model Önerisi Sermaye Ölçümü ve Sermaye Standartlarının Uluslararası Düzeyde Uyumlaştırılması (Basel II-Kapsamlı Versiyon) 5411 Sayılı Bankacılık Kanunu Sermaye Ölçümü ve Sermaye Standartlarının Uluslararası Düzeyde Uyumlaştırılması (Basel II) Türk Bankacılık Sektöründe Kapasite Analizi (1981-2000) ve Avrupa Birliği ile Mukayesesi Yıllık Raporlar İlerleme Raporları 36

Türk Bankacılık Sektörü Türk bankacılık sektörü, 2015 Haziran ayı itibarıyla 52 banka, 12.298 adet şube ve 218.341 personele sahip, dinamik ve hızlı büyüyen bir sektördür. Sektör ağırlıklı olarak mevduat bankalarından oluşmakta, bunun yanında küçük ölçekli kalkınma ve yatırım bankaları ile katılım bankalarını da içermektedir. Bankacılık sektörüne ilişkin çeşitli göstergeler aşağıda yer almaktadır. Bankacılık Sektörüne İlişkin Çeşitli Göstergeler Adet olarak. 2013 2014 2015/6 Bankalar 49 51 52 a) Mevduat Bankaları 30 32 32 - Kamu 3 3 3 - Özel 10 10 9 - Yabancı 17 19 20 b) Kalkınma-Yatırım Banka. 13 13 13 - Kamu 4 4 4 - Özel 6 6 5 - Yabancı 3 3 4 c) Katılım Bankaları 4 4 4 - Kamu - - 1 - Özel 1 1 - - Yabancı 3 3 3 d) TMSF Bünyesindeki Banka 2 2 3 Şube 11.986 12.210 12.298 Personel 214.263 216.880 218.341 Son on yılda bankaların aktif kompozisyonunda önemli bir değişim yaşanmıştır. Bankalar gittikçe artan şekilde kredi (özellikle tüketici ve KOBİ kredileri) kullandırırken, menkul kıymet portföylerini küçültmüşlerdir. Pasif tarafında ise, temel fonlama aracı geleneksel olarak mevduatlar olmakla birlikte, bankalara borçların payı da artmıştır. 37

Bankacılık sektörünün bilançosuna ilişkin temel büyüklükler aşağıda yer almaktadır. Bankacılık Sektörü Bilançosu (milyar TL) 2012 2013 2014 Nakit, Banka Alacakları ve Zorunlu Karşılıklar 204 281 296 Menkul Kıymetler 270 287 302 Krediler 795 1.048 1.241 Diğer Aktifler 102 116 155 Mevduat 772 946 1.053 Banka ve Para Piyasasına Borçlar 198 292 293 Repo 80 119 137 Diğer Pasifler 139 181 279 Özkaynaklar 182 194 232 Toplam Aktif/Pasif 1.371 1.732 1.994 Aralık 2014 dönemi itibarıyla bankacılık sektörü bilançosunun aktif dağılımı incelendiğinde; % 62,2 sinin kredilerden, % 15,1 inin menkul kıymetlerden oluştuğu görülmektedir. Pasif yapısı itibarıyla incelendiğinde ise % 52,8 inin mevduatlardan, % 11,6 sının özkaynaklardan oluştuğu görülmektedir. Türk bankacılık sektörü, geniş şube ağı ve güçlü müşteri tabanı ile son yıllarda yüksek karlılık düzeylerine erişmiştir. 38

Bankacılık sektörünün kar/zarar tablosuna ilişkin temel büyüklükler aşağıda yer almaktadır. Bankacılık Sektörü Kar/Zarar Tablosu (milyar TL) 2012 2013 2014 Faiz Gelirleri 109,9 110,6 139,3 Faiz Giderleri 57,6 53,2 73,2 Net Faiz Geliri 52,3 57,3 66,1 Faiz Dışı Gelirler 27,0 33,4 38,4 Faiz Dışı Giderler 42,8 49,9 58,2 Vergi Öncesi Net Kar 30,2 31,2 32,6 Vergi Gideri 6,6 6,5 7,1 Net Kar 23,6 24,7 24,8 Türk bankacılık sektörü güçlü bir sermaye yapısına, düşük takipteki alacak oranına, tamamına yakını finansal koruma altına alınmış yabancı para açık pozisyonuna ve yüksek karlılık düzeyine sahip bir sektördür. Sektöre ilişkin çeşitli performans göstergeleri aşağıda yer almaktadır. Bankacılık Sektörüne İlişkin Performans Göstergeleri (%) 2012 2013 2014 Sermaye Yeterliliği Rasyosu 17,9 15,3 16,3 Kredi Takibe Dönüşüm Oran 2,9 2,7 2,8 Aktif Karlılığı (ROA) 1,8 1,6 1,3 Özkaynak Karlılığı (ROE) 15,6 14,2 12,2 Kredi/Mevduat Oranı 106,1 114,1 121,6 Net Faiz Marjı 4,1 3,7 3,5 Toplam Aktifler/GSYH Oranı 93,8 107,3 123,5 39

Denetime Tabi Kuruluşlar BDDK; bankaların, yabancı banka temsilciliklerinin, banka dışı mali kuruluşlar olarak tanımlanan faktoring, finansal kiralama ve finansman şirketlerinin, finansal holding şirketlerinin, varlık yönetim şirketlerinin, ödeme kuruluşlarının ve elektronik para kuruluşlarının kuruluş ve faaliyet izinlerinin verilmesinden ve bu kuruluşların düzenlenmesi ve denetlenmesinden sorumludur. Eylül 2015 itibarıyla denetim altındaki kuruluşların sayısı aşağıda verilmektedir. Denetime Tabi Kuruluş Sayısı Kuruluşlar Sayı Bankalar 52 Yabancı Banka Temsilcilikleri 48 Faktoring Şirketleri 69 Finansal Kiralama Şirketleri 29 Finansman Şirketleri 13 Finansal Holding Şirketleri 3 Varlık Yönetim Şirketleri 12 Ödeme Kuruluşları 5 Elektronik Para Kuruluşları 2 Ayrıca, bankalara veya finansal holding şirketlerine hizmet vermek isteyen bağımsız denetim, derecelendirme, değerleme ve destek hizmeti şirketlerinin yetkilendirilmesi de BDDK tarafından yapılmaktadır. 40

Denetime Tabi Kuruluşların Listesi BANKALAR İSİM İNTERNET SAYFASI 1. Mevduat Bankaları 1.a. Kamu Mevduat Bankaları T.C. Ziraat Bankası www.ziraat.com.tr Türkiye Halk Bankası www.halkbank.com.tr Türkiye Vakıflar Bankası www.vakifbank.com.tr 1.b. Özel Mevduat Bankaları Akbank www.akbank.com Anadolubank www.anadolubank.com.tr Fibabanka www.fibabanka.com.tr Şekerbank www.sekerbank.com.tr Turkish Bank www.turkishbank.com Türk Ekonomi Bankası www.teb.com.tr Türkiye Garanti Bankası www.garanti.com.tr Türkiye İş Bankası www.isbank.com.tr Yapı ve Kredi Bankası www.yapikredi.com.tr 1.c. Yabancı Mevduat Bankaları 1.c.i. Türkiye de Kurulu Yabancı Mevduat Bankaları Alternatifbank www.abank.com.tr Arap Türk Bankası www.atbank.com.tr Bank of Tokyo Mitsubishi UFJ www.tu.bk.mufg.jp Burgan Bank www.burgan.com.tr Citibank www.citibank.com.tr Denizbank www.denizbank.com Deutsche Bank www.db.com Finansbank www.finansbank.com.tr HSBC Bank www.hsbc.com.tr ING Bank www.ingbank.com.tr Odea Bank www.odeabank.com.tr Rabobank A.Ş. www.rabobank.com Turkland Bank www.tbank.com.tr Tekstil Bankası www.tekstilbank.com.tr 41

İSİM İNTERNET SAYFASI 1.c.ii. Mevduat Toplama Yetkisine Sahip Yabancı Banka Şubeleri Bank Mellat www.mellatbank.com Habib Bank Limited www.habibbank.com.tr Intesa Sanpaolo S.P.A. www.intesasanpaolo.com JPMorgan Chase Bank www.jpmorgan.com Société Générale www.sgcib.com The Royal Bank of Scotland www.rbsbank.com.tr 2. Kalkınma ve Yatırım Bankaları 2.a. Kamu Kalkınma ve Yatırım Bankaları İller Bankası www.ilbank.gov.tr İstanbul Takas ve Saklama Bankası www.takasbank.com.tr Türkiye İhracat Kredi Bankası www.eximbank.gov.tr Türkiye Kalkınma Bankası www.tkb.com.tr 2.b. Yerli Özel Kalkınma ve Yatırım Bankaları Aktif Yatırım Bankası www.aktifbank.com.tr Diler Yatırım Bankası www.dilerbank.com.tr GSD Yatırım Bankası www.gsdbank.com.tr Nurol Yatırım Bankası www.nurolbank.com.tr Türkiye Sınai Kalkınma Bankası www.tskb.com.tr 2.c. Yabancı Kalkınma ve Yatırım Bankaları BankPozitif Kredi ve Kalkınma Bankası www.bankpozitif.com.tr Merrill Lynch Yatırım Bank www.ml.com.tr Pasha Yatırım Bankası www.pashabank.com.tr Standard Chartered Yatırım Bankası www.sc.com.tr 3. Katılım Bankaları 3.a Kamu Katılım Bankaları Ziraat Katılım Bankası www.ziraatkatilim.com.tr 3.b. Asya Yabancı Katılım Katılım Bankası Bankaları www.bankasya.com.tr Albaraka Türk Katılım Bankası www.albarakaturk.com.tr Kuveyt Türk Katılım Bankası www.kuveytturk.com.tr Türkiye Finans Katılım Bankası www.turkiyefinans.com.tr 4. TMSF Bünyesindeki Bankalar Adabank www.adabank.com.tr Asya Katılım Bankası www.bankasya.com.tr Birleşik Fon Bankası www.fonbank.com.tr 42

YABANCI BANKA TEMSİLCİLİKLERİ İSİM TELEFON ALMANYA Aareal Bank (212) 349 02 00 Commerzbank (212) 280 55 24 Deg-Deutsche Invest.-und Entwickl. (212) 317 81 91 DZ Bank (212) 249 77 22 Kfw Ipex-Bank (212) 317 90 91 Landesbank Berlin (212) 351 89 89 Ziraat Bank International (212) 285 19 59 AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ Citibank (212) 336 05 13 The Bank of New York Mellon (212) 381 75 00 Wells Fargo (212) 319 09 00 BAHREYN Alubaf Arab International Bank (216) 472 72 83 BİRLEŞİK ARAP EMİRLİKLERİ Dubai Islamic Bank (212) 293 70 65 ÇİN Bank of China Limited (212) 260 88 88 FRANSA Banque Intern. De Commerce-Bred (212) 327 42 80 BNP Paribas (212) 293 00 32 Credit Industriel et Commercial (212) 227 67 39 Natixis SA (212) 581 03 72 GÜRCİSTAN JSC Bank of Georgia (212) 260 21 91 HİNDİSTAN State Bank of India (212) 296 03 50 HOLLANDA Credit Europe Bank NV (212) 310 05 50 Demir-Halk Bank (212) 292 12 20 Garantibank International (212) 366 43 01 ING Bank (212) 335 20 64 Rabobank International (212) 326 72 00 The Economy Bank (212) 345 03 55 43

İSİM TELEFON İNGİLTERE ABC International Bank (212) 290 68 90 Goldman Sachs International (212) 371 86 40 Nomura Bank International (212) 316 79 00 İSPANYA Banco Bilbao Vizcaya Argentaria S.A.(Bbva) (212) 318 18 25 A.(Bbva) Banco Popular Espanol S.A. (212) 280 10 34 Banco Sabadell (212) 249 78 92 Caixabank S.A. (212) 279 95 02 İSVİÇRE Axion Swiss Bank Sa (212) 274 38 72 Bank Julius Baer (212) 368 82 13 BSI SA (212) 244 90 42 Credit Europe (Suisse) Bank (212) 227 59 29 UBS A.G. (212) 319 20 50 Union Bancaire Privée (212) 296 20 40 İTALYA Banca Monte dei Paschi di Siena (212) 251 40 87 Intesa Sanpaolo (212) 385 06 00 JAPONYA Mızuho Bank Ltd (212) 371 84 74 Sumıtomo Mıtsui Banking Corporation (212) 371 84 86 KATAR Doha Bank (212) 356 29 28 Qinvest LLC (212) 215 20 66 KORE CUMHURİYETİ Keb Hana Bank (212) 356 80 40 The Export Import Bank of Korea (531) 665 45 07 KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ Near East Bank Limited (212) 234 87 79 PAKİSTAN Bank Al Habib Limited (212) 371 85 80 44

FAKTORİNG ŞİRKETLERİ İSİM TELEFON ABC Faktoring (216) 999 77 77 Acar Factoring (212) 212 53 48 ACL Finans Faktoring (212) 282 82 25 AK Factoring (212) 527 31 31 Akdeniz Faktoring (216) 481 90 01 Akın Faktoring (212) 236 99 30 Anadolu Faktoring (212) 368 78 50 Analiz Faktoring (212) 290 32 32 Arena Faktoring (212) 349 49 00 Atak Faktoring (212) 276 06 11 Atılım Faktoring (212) 217 34 01 Başer Faktoring (212) 293 47 75 Bayramoğlu Finans Factoring (212) 598 18 83 Berg Faktoring (212) 213 00 13 C Faktoring (212) 538 01 01 Credıtwest Faktoring (212) 356 19 10 Çağdaş Finans Factoring (212) 217 71 71 Çözüm Finans Faktoring (212) 470 06 40 Da Lage Landen Faktoring (212) 370 98 01 Değer Faktoring (212) 290 30 50 Demir Factoring (212) 270 55 55 Deniz Faktoring (212) 348 92 00 Destek Finans Faktoring (212) 325 25 50 Devir Faktoring (212) 297 50 20 Doğa Faktoring (312) 354 88 60 Doğan Faktoring (212) 677 01 75 Eko Faktoring (212) 329 21 00 Ekspo Faktoring (212) 276 39 59 Eren Finans Faktoring (212) 225 30 30 Erişim Finans Faktoring (212) 231 64 64 Fiba Faktoring (212) 385 14 00 Finans Faktoring (212) 371 38 00 Garanti Faktoring (212) 365 31 53 Global Faktoring (216) 494 04 40 GSD Faktoring (216) 587 90 00 Halk Faktoring (212) 393 32 32 Huzur Faktoring (212) 213 44 44 ING Faktoring (212) 939 74 00 İstanbul Faktoring (212) 444 81 82 İş Faktoring Finansman (212) 317 00 00 Kapital Faktoring (212) 330 01 41 45

İSİM TELEFON Kent Faktoring (212) 225 50 80 Kredi Alta Faktoring (216) 688 84 84 Kredi Finans Faktoring (212) 322 90 39 Lider Faktoring (212) 213 00 40 Makro Faktoring (212) 270 36 36 Merkez Faktoring (212) 217 70 07 Mert Finans Faktoring (212) 659 40 40 Met-Ay Faktoring Finans (312) 442 36 80 MNG Factoring (212) 373 72 72 Optima Faktoring (212) 335 28 00 Pamuk Faktoring (212) 274 23 83 Para Finans Faktoring (212) 444 49 09 Prime Faktoring (212) 211 71 00 Sardes Faktoring (212) 290 78 30 Strateji Factoring (212) 286 08 88 Sümer Faktoring (212) 347 22 50 Şeker Faktoring (212) 292 74 10 Şirinoğlu Factoring (212) 371 81 81 Tam Faktoring (212) 355 42 00 TEB Faktoring (212) 370 45 00 Tuna Faktoring (212) 526 25 45 Ulusal Faktoring (212) 346 11 11 Vakıf Finans Factoring (212) 600 16 00 VDF Faktoring (212) 335 70 00 Yapı Kredi Faktoring (212) 371 99 99 Yaşar Faktoring (212) 444 77 77 Yeditepe Faktoring (212) 267 33 33 Zorlu Faktoring (212) 317 73 00 FİNANSAL HOLDİNG ŞİRKETLERİ İSİM TELEFON Koç Finansal Hizmetler - Özyol Holding - TEB Holding - 46

FİNANSAL KİRALAMA ŞİRKETLERİ İSİM TELEFON A&T Finansal Kiralama (216) 445 57 01 Ak Finansal Kiralama (212) 386 96 00 Alternatif Finansal Kiralama (212) 231 34 34 Anadolu Finansal Kiralama (212) 368 78 20 Arı Finansal Kiralama (212) 310 27 21 Bilmar Finansal Kiralama (212) 292 55 52 BNP Paribas Finansal Kiralama (212) 318 42 50 Burgan Finansal Kiralama (212) 324 31 31 De Lage Landen Finansal Kiralama (212) 370 98 00 Deniz Finansal Kiralama (212) 370 18 00 Enka Finansal Kiralama (212) 455 10 00 Finans Finansal Kiralama (212) 349 11 11 Garanti Finansal Kiralama (212) 365 30 00 Haliç Finansal Kiralama (212) 356 50 05 Halk Finansal Kiralama (212)314 84 84 Harman Finansal Kiralama (216) 537 79 92 ING Finansal Kiralama (216) 266 52 00 İş Finansal Kiralama (212) 350 74 00 Kaynak Finansal Kiralama (212) 576 50 57 Mercedes-Benz Finansal Kiralama (212) 866 65 65 Pamuk Finansal Kiralama (212) 274 23 83 Siemens Finansal Kiralama (212) 251 02 07 Smart Finansal Kiralama (212) 268 34 00 Şeker Finansal Kiralama (212) 362 34 00 Vakıf Finansal Kiralama (212) 337 67 67 VFS Finansal Kiralama (216) 655 75 00 Yapı Kredi Finansal Kiralama (212) 339 90 00 Yatırım Finansal Kiralama (212) 328 18 58 Ziraat Finansal Kiralama (212) 459 88 00 ELEKTRONİK PARA KURULUŞLARI İSİM TELEFON Cemete Elektronik Para Kuruluşu (212) 516 01 01 Türk Elektronik Para Kuruluşu (850) 988 88 88 47