Kurumsal Bankacõlõk Küresel Piyasalar Ekonomik Araştõrmalar ve Strateji Makroskop 25 Ekim - 7 Kasõm 2010 Haftalõk Ekonomi ve Strateji Raporu Haluk Bürümcekçi (Yönetici Direktör) Tel: 0212 318 34 49 Email: haluk.burumcekci@fortis.com.tr H. Erkin Işõk, CFA (Yönetici) Tel: 0212 318 34 05 Email: erkin.isik@fortis.com.tr Nilüfer Sezgin (Yönetici Yrd.) Tel: 0212 318 37 90 Email: nilufer.s@fortis.com.tr Email: arastirma@fortis.com.tr Tel: 0212 272 79 98 Fax: 0212 275 44 05 Küresel Dengesizlikte Denge Arayõşõ... Geçtiğimiz hafta Çin Merkez Bankasõ nõn sürpriz faiz artõrõm kararõnõn hafta sonunda yapõlacak G20 toplantõsõnda alõnabilecek kararlara yönelik spekülasyonu artõrdõğõnõ izlemekteyiz. Bu algõlama ise, son dönemde piyasalara hakim olan ana trendin tersi yönde gelişmelerin görülmesine ve dalgalanmanõn bir miktar artmasõna yol açmõşa benziyor. Kõsacasõ, euro/dolar paritesi düşerken borsalarda satõş baskõsõ hissedilmekte. Söz konusu spekülasyon ise, ABD ile Çin arasõnda büyük bir pazarlõk olduğuna dayanõyor. Pazarlõğõn Çin in para politikasõnõ sõkõlaştõrarak ülke para birimi Yuan õn daha hõzlõ değerlenmesine yol açmasõ karşõlõğõnda, ABD Merkez Bankasõ Fed in 3 Kasõm toplantõsõnda başlatmasõ beklenen ek parasal gevşemenin ikinci raundunu daha az agresif yapmasõna dayandõğõ belirtiliyor. Kimileri ise, Financial Times dan Martin Wolf gibi, son dönem gelişmelerini ABD deflasyonu ile Asya reflasyonu arasõndaki savaşa benzetiyor ve bu savaşõ rezerv para olan dolarõ sõnõrsõz basma imkanõ olan ABD nin kazanacağõnõ (ya dünyanõn geri kalanõnda enflasyon artõşõna yol açarak ya da kurlarõnda ABD dolarõna karşõ değer kazandõrarak) vurguluyor. Bu bağlamda, Çin in 2007 sonundan beri ilk kez gerçekleşen faiz artõrõmõnõn, cepheye kur politikalarõndan sonra para politikalarõnõn da sürülmüş olduğuna işaret eden bir ön-alõcõ (pre-emptive) hamle olarak algõlandõğõ izleniyor. Dolayõsõ ile, ABD nin ultra gevşek para politikasõna yönelmesinin yaratacağõ varlõk fiyatlarõ balonlarõ üzerinden Asya ya enflasyon ihraç edecek olmasõna karşõlõk, bununla mücadele için Asya ülkelerinin uygulayacağõ politikalar, varlõk fiyatlarõ açõsõndan tehdit olarak görünüyor ve bugünlerde risk iştahõnõ olumsuz etkiliyor. Bütün bu saydõklarõmõzõn hangisi daha geçerli bilemiyoruz ama küresel krizin artçõ sarsõntõlarõnõn devam ettiği çok açõk. Adõna ister kur savaşlarõ deyin, ister ABD deflasyonu ile Asya reflasyonu savaşõ deyin, bu belirsizlik Türkiye açõsõndan küresel krizin yarattõğõ dõş talep riskine finansal istikrara yönelik riskleri ekleyeceğe benziyor. Neyse ki, Merkez Bankasõ bir süredir bu riskleri ön plana çõkarmakta ve bu riskleri sõnõrlama yönündeki önlemleri almayõ hõzlandõrmaktadõr. Borç Yaratmayan Finansman Akõmlarõ (*) (12 aylõk küm., mn US$) 27,000 22,500 18,000 13,500 9,000 4,500 0 01-02 10-02 07-03 04-04 01-05 10-05 07-06 04-07 01-08 10-08 07-09 04-10 (*) Doğrudan Yatõrõmlar + Hisse Senetleri + Net Hata ve Noksan Kaynak: TCMB, Fortis Ekonomik Araştõrmalar ve Strateji
2 Makroskop 25 Ekim - 7 Kasõm 2010 Fortis Savaşlarõn arka planõnda ise küresel krizin de çözüm getiremediği küresel dengesizliklerin (Asya da yüksek cari fazla, ABD de yüksek cari açõk) yattõğõ, toparlanma sürecinde büyük ayrõşmalar yaşanmasõnõn da sõkõntõlarõ artõrdõğõ söylenebilir. Nitekim, IMF Başekonomisti Olivier Blanchard, en son Dünya Ekonomik Görünümü raporu önsözünde, dünya ekonomisinde güçlü, dengeli ve sürdürülebilir bir büyümeyi sağlamanõn hiç bir zaman kolay olmadõğõnõ, bunun iki temel ve zorlu ekonomik yeniden dengelenme hareketini gerektirdiğini vurgulamaktadõr. Birincisi, içsel yeniden dengelenmedir ki, gelişmiş ülkelerde iç talebin öne çõkmasõna ve krizde bozulan bütçe dengelerinin onarõlmasõna dayanmaktadõr. İkincisi ise, dõşsal yeniden dengelenmedir ki, başta ABD olmak üzere bazõ gelişmiş ülkelerde ihracata dayalõ büyümeye ve Çin gibi ülkelerde iç talebin güçlenmesine dayanmaktadõr. Blanchard bu iki dengeleme hareketinin de gerçekleştiğini ancak gerçekleşme hõzõnõn çok yavaş olduğunu belirtmektedir. Türkiye ekonomisi de bu yõl GSYH ya oranla % 5 in üzerinde cari açõk vererek küresel dengesizlikleri büyüten ülkeler arasõnda yer almaktadõr. Ayrõca, açõğõn hõzla yükselmesinde büyümenin hõzlanmasõndan kaynaklanan döngüye bağlõ unsurlar yanõnda enerji ithalatõndan kaynaklanan yapõsal unsurlarõn etkili olmasõ, Türkiye nin genelde cari fazla veren gelişmekte olan ülkeler şablonuna (emtia veya sanayi malõ ihracatçõsõ) uymadõğõnõ göstermektedir. Şu anda Türkiye nin, cari dengede bu yapõsallõğõ değiştirecek reformlardan daha çok, giderek daha kõrõlgan nitelikler taşõmaya başlayan cari açõğõn finansmanõna yönelik riskleri azaltmaya çalõştõğõ izlenmektedir. Çin Para Biriminin ABD Dolarõ na Karşõ Seyri Küresel Dengesizlikler (*) (Cari Denge, % GSYH) 10.0 9.0 8.0 7.0 6.0 5.0 4.0 3.0 2.0 1.0 0.0 02.92 02.94 02.96 02.98 02.00 02.02 02.04 02.06 02.08 02.10 (*) CHN+EMA: China, Hong Kong SAR, Indonesia, Korea, Malaysia, Philippines, Singapore, Taiwan Province of China, and Thailand; DEU+JPN: Germany and Japan; OCADC:Bulgaria, Croatia, Czech Republic, Estonia, Greece, Hungary, Ireland, Latvia, Lithuania, Poland, Portugal, Romania, Slovak Republic, Slovenia, Spain, Turkey, and United Kingdom; OIL: Oil exporters; ROW: rest of the world; US: United States. Kaynak: IMF, Reuters, Fortis Ekonomik Araştõrmalar ve Strateji Merkez Bankasõ nõn Eylül ayõndan itibaren almaya başladõğõ kararlar bu kapsamda yer almaktadõr. Önceki raporlarõmõzda, Merkez Bankamõzõn yeni konjonktürü nasõl tanõmladõğõndan bahsetmiştik. TCMB ye göre bu dönemde, güvenilir ve dinamik yükselen piyasa ekonomilerine yoğun sermaye akõşõ sonucunda, bu ekonomilerde aşõrõ õsõnma, aşõrõ borçlanma ve varlõk balonlarõ oluşmasõ riskinin belirmesi ve cari açõğõn finansal istikrarõ tehdit edecek düzeylere ulaşma ihtimali söz konusu olacaktõ ve son dönemde aldõğõ kararlarõn (zorunlu karşõlõk ve döviz alõm ihaleleri) yeni konjonktüre karşõ bir hazõrlõk olarak değerlendirilmesi çağrõsõnda bulunmaktaydõ. Nitekim, takip eden dönemde gerçekleşen PPK toplantõlarõnda, bu risklerin altõnõ kuvvetle çizmeye devam etmiş, son toplantõda ise bu gelişmelerin henüz finansal istikrara ilişkin belirgin bir kaygõ oluşturacak düzeye gelmediğini değerlendirmekle birlikte, çõkõş stratejisi kapsamõndaki düzenlemelerin hayata geçirilmesi için uygun bir zemin oluşturduğu tespitinde bulunmuştur. Sõk sõk belirttiğimiz gibi, bu kapsamdaki önlemlere devam edilmesini bekliyoruz. Önlemlerin alõnma hõzõnõ ise, iç talebin seyri ve esas olarak kredilerdeki artõş hõzõnõn önümüzdeki dönem seyri belirleyecektir. Şu ana kadar alõnan önlemler sonrasõnda ise haftalõk kredi verilerinden gözlediğimiz kadarõ ile artõş eğiliminde bir değişme izlenmemektedir.
Fortis 25 Ekim - 7 Kasõm 2010 Makroskop 3 Bu bağlamda, son düzenlemelerle makroekonomik ve finansal riskleri azaltõcõ yönde daha etkili bir araç haline gelen zorunlu karşõlõklara yönelik yol planõna, 26 Ekim tarihli Enflasyon Raporu nda veya en geç Aralõk ayõndaki 2011 Yõlõ Para ve Kur Politikasõ duyurusunda yer verilmesi, sektörün önünü daha iyi görebilmesi ve para otoritesi ile hanehalklarõ ve reel sektör arasõndaki aracõlõk faaliyetini daha istikrarlõ bir şekilde devam ettirmesi, açõlarõndan faydalõ olacaktõr. Sonuç olarak, adõna istersek kur savaşlarõ, istersek ABD deflasyonu ile Asya reflasyonu savaşõ diyelim, küresel para ve kur politikalarõndaki bu belirsizlik Türkiye açõsõndan küresel krizin yarattõğõ dõş talep riskine finansal istikrara yönelik riskleri ekleyeceğe benzemektedir. Savaşlarõn esas nedeni olarak görülen küresel dengesizlikleri büyüten ülkeler arasõnda yer alan Türkiye nin, cari açõk vermesine neden olan yapõsallõğõ değiştirecek reformlardan daha çok, giderek daha kõrõlgan nitelikler taşõmaya başlayan cari açõğõn finansmanõna yönelik riskleri, Merkez Bankasõ nõn almaya başladõğõ ve almaya devam edeceği önlemlerle, azaltmaya çalõştõğõ izlenmektedir.
4 Makroskop 25 Ekim - 7 Kasõm 2010 Fortis Önümüzdeki Haftanõn Gündemi Türkiye de Açõklanacak Veriler Önem Gösterge Birim Açõklama Tarihi Fortis Tahmin (Konsensus) Orta Kapasite Kullanõmõ, Ekim % 25 Ekim, 16:30 (73.7) Yüksek Reel Kesim Güven Endeksi, Ekim - 25 Ekim, 16:30 - Yüksek Enflasyon Raporu, IV. - 26 Ekim, 10:00 - Yüksek İthalat & İhracat, Eyl. mlr 27 Ekim, 10:00 14.5 & 9.3 Orta Türkiye PMI, Ekim - 1 Kas., 10:00 - Orta CNBC-e Tüketici Güven End.,Ekim - 1 Kas., 10:00 - Yüksek İTO Fiyat Endeksi, Ekim % aylõk 1 Kas., 12:00 - Yüksek TÜFE & ÜFE, Ekim % aylõk 3 Kas., 10:00 - Yurtdõşõnda Açõklanacak Veriler Önem Ülke Gösterge Birim Açõklama Tarihi Konsensus Yüksek ABD İkinci El Konut Satõşlarõ, Eyl. mln 25 Ekim, 17:00 4.3 Yüksek ABD Dayanõklõ Tüketim Malõ Sip., Eyl. % aylõk 27 Ekim, 15:30 1.0 Yüksek ABD Yeni Konut Satõşlarõ, Eyl. mln 27 Ekim, 17:00 0.3 Yüksek Japonya Merkez Bankasõ Faiz Kararõ baz puan 28 Ekim değ.yok Yüksek ABD GSYH (ilk veri) 3.Ç % çeyrek 29 Ekim, 15:30 2.0 Yüksek ABD Çekirdek PCE, Eyl. % aylõk 1 Kas., 15:30 - Yüksek ABD İmalat Sanayi ISM Endeksi, Ekim - 1 Kas., 17:00 - Orta Euro Bölgesi İmalat Sanayi PMI Endeksi, Ekim - 2 Kas., 10:58 54.1 Orta ABD ADP İstihdam Raporu, Ekim bin 3 Kas., 15:15 - Yüksek ABD Hizmet Sektörü ISM Endeksi, Ekim - 3 Kas., 17:00 - Yüksek ABD Fed faiz kararõ baz puan 3 Kas., 21:15 değ. yok Orta Euro Bölgesi Hizmet Sektörü PMI Endeksi, Ekim - 4 Kas., 10:58 53.2 Yüksek İngiltere Merkez Bankasõ faiz kararõ baz puan 4 Kas., 15:00 değ. yok Yüksek Euro Bölgesi Merkez Bankasõ faiz kararõ baz puan 4 Kas., 15:45 değ. yok Yüksek ABD Tarõm dõşõ istihd. & işsiz. Or., Ekim bin kişi, % 5 Kas., 15:30 - Makro ve Finansal Gösterge Tahminleri Makro Ekonomik Görünüm 2009-2012 2009 2010t 2011t 2012t GSYİH (Mlr TL) 954.0 1,129.5 1,247.1 1,366.5 GSYİH (Mlr US$) 616.6 763.2 894.0 968.0 GSYİH büyümesi -4.7 8.0 4.5 4.0 ÜFE ( yõllõk %) 5.9 5.0 5.0 5.0 TÜFE ( yõllõk %) 6.5 7.2 6.0 5.5 Dõş Ticaret Dengesi (Mlr US$) -38.8-65.2-75.8-77.0 İhracat (FOB, Bavul hariç) 102.1 112.7 130.6 148.5 İthalat (CIF, Altõn dahil) 140.9 177.9 206.4 225.5 Cari İşlemler Dengesi (Mlr US$) -14.4-41.0-46.0-45.4 Cari İşlemler Dengesi / GSYİH (%) -2.3-5.4-5.1-4.7 Finansal Göstergelere İlişkin Tahminler 22 Ekim 1Ay 3Ay 6Ay 12Ay 2010 2011 USD/TL 1.4230 1.4000 1.3800 1.4000 1.4000 1.3800 1.4000 EUR/TL 1.9872 1.9700 1.9000 1.9200 1.8900 1.9200 1.8900 Döviz Sepeti 1.7051 1.6850 1.6400 1.6600 1.6450 1.6500 1.6450 EUR/USD 1.3965 1.4100 1.3800 1.3700 1.3500 1.3900 1.3500 Politika Faizi 7.00% 7.00% 7.00% 7.00% 7.50% 7.00% 8.00% Gösterge Tahvil 7.70% 7.80% 8.00% 8.20% 8.80% 8.00% 9.00%
Fortis Bank S.A./N.V. Montagne du Parc 3 B-1000 Brussels Belçika Tel: +32 2 565 11 11 Fortis Bank Avusturya Euro Plaza/D Wienbergstrasse 41 1120 Vienna Avusturya Tel: +43 1 81 10 43 81 85 Fortis Bank Almanya Christophstrasse 33-37 50670 Cologne Almanya Tel: +49 221 161 13 30 Fortis Bank Çek Cumhuriyeti Myslbek Building Ovocny Trh 8 117 19 Prague 1 Çek Cumhuriyeti Tel: +420 225 43 60 10 Fortis Bank Yunanistan Sygrou Ave 166 17671 Athens Yunanistan Tel: +30 21 09 54 43 70 BGL 50, avenue J.F. Kennedy L-2951 Luxemburg Luxemburg Tel: +352 42 421 Fortis Bank Danimarka Gothersgade 49 3. 1123 Copenhagen Danimarka Tel: +45 32 71 19 09 Fortis Bank, Fransa 30, quai de Dion Bouton F-92824 Puteaux Cedex Fransa Tel: +33 1 55 67 72 00 Fortis Bank Hong Kong 27/F, Fortis Bank Tower 77-79 Gloucester Road Hong Kong Tel: +852 28 23 04 56 Fortis Bank Macaristan Deak Ferenc 15 1052 Budapest Macaristan Tel: +36 14 83 81 09 Fortis Bank İtalya Via Comaggia 10 I-20123 Milano İtalya Tel: +39 02 57 53 24 61 Fortis Bank Norveç Haakon VII's gate 10 0161 Oslo Norveç Tel: +47 23 11 49 50 Fortis Bank Polska S.A. P.O. Box 15 02-676 Warszawa Polonya Tel: +48 22 566 90 00 Fortiis Bank Romanya Tipografilor 11-15 013714 Bucharest Romanya Tel: +40 21 401 17 02 Fortis Bank Portekiz Rua Alexandre Herculano 50-6 Andar 1250-011 Lisboa Portekiz Tel: +351 213 13 93 16 Fortis Bank İsveç Birger Jarlsgatan 25 10396 Stockholm İsveç Tel: +46 8 505 375 59 Fortis Bank ABD 520 Madison Avenue, 3 rd Floor New York, NY 10022 ABD Tel: +1 212 418 87 00 Fortis Bank Singapur 63 Market Street #21-01 Singapur 048942 Tel: +65 65 38 03 90 Fortis Bank İsviçre Rennweg 57 8021 Zurich İsviçre Tel: +41 58 322 09 70 Fortis Bank İspanya Serrano 73 28006 Madrid İspanya Tel: +34 91 436 56 00 Fortis Bank Türkiye Yõldõz Posta Caddesi, No: 54, Gayrettepe, 34353, Istanbul, Türkiye Tel: +90 212 318 38 38 Fortis Bank İngiltere 5 Aldemanbury Square EC2V 7HR London İngiltere Tel: +44 20 32 96 80 00 Bu bültende yer alan bilgiler ve yorumlar, kamuya açõk, güvenilir olduğuna inanõlan kaynaklardan derlenmiştir. Bununla beraber, gerek bu bültendeki gerekse bu bültende kullanõlan kaynaklardaki hata ve eksikliklerden olduğu gibi bu yayõndaki bilgilerin kullanõlmasõ sonucunda yatõrõmcõlarõn uğrayabilecekleri doğrudan ve/veya dolaylõ zararlardan, kar yoksunluğundan, manevi zararlardan ve üçüncü kişilerin uğrayabileceği zararlardan, velhasõl her ne surette olursa olsun kullanõmõ olumsuz etkileyecek her türlü sonuçtan dolayõ Fortis Bank AŞ veya Fortis Yatõrõm Menkul Değerler AŞ'nin ve ayrõca her ne nam altõnda olursa olsun her ne akitle bağlõ olursa olsun her türlü çalõşanõ hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz. Bu bülten yatõrõmcõlarõ bilgilendirmek amacõyla hazõrlanmiş olup, hiçbir şekilde menkul kõymetlerin alõmõ veya satõmõ konusunda tavsiye olarak yorumlanmamalõdõr, fonlarõn portföylerinin geçmiş döneme ilişkin getirileri gelecek dönemlerin göstergesi olamaz. Katõlma Paylarõnõn değeri menkul kõymet piyasalarõndaki şartlara göre her zaman iniş ve çõkõşlar (dalgalanmalar) gösterebilir. Fevkalade değişken ve profesyonel bir piyasada oluşan işbu bilgiler, hiçbir surette gönderenleri ilzam etmez ve/veya sorumlu kõlmaz. Kullanan ancak kendi bilgi, insiyatif ve değerlendirmesi ile hareket edecektir.