Makroskop. Haftalõk Ekonomi ve Strateji Raporu. Tencere Dibin Kara, Seninki Benden Kara...

Transkript

1 Kurumsal Bankacõlõk Küresel Piyasalar Ekonomik Araştõrmalar ve Strateji Makroskop 29 Kasõm - 5 Aralõk 2010 Haftalõk Ekonomi ve Strateji Raporu Haluk Bürümcekçi (Yönetici Direktör) Tel: haluk.burumcekci@fortis.com.tr H. Erkin Işõk, CFA (Yönetici) Tel: erkin.isik@fortis.com.tr Nilüfer Sezgin (Yönetici Yrd.) Tel: nilufer.s@fortis.com.tr arastirma@fortis.com.tr Tel: Fax: Tencere Dibin Kara, Seninki Benden Kara... Bu yõl piyasalarõn bardağõn boş tarafõnõ görmek istediklerinde en yoğun olarak kullandõğõ konu başlõklarõ içinde Euro Bölgesi nde borç krizi, Çin in ekonomiyi soğutma çabalarõna yönelik önlemleri ve ABD nin bir türlü belirgin iyileşme kaydedemeyen işsizlik oranlarõ öne çõkõyor. Bu başlõklarõn borsalarda ana yükseliş trendi içinde dönüşümlü olarak satõş gerekçesi şeklinde kullanõldõğõnõ izlemekteyiz. Hepsi bir arada gündeme geldiğinde ise bu baskõ daha şiddetli bir şekilde hissediliyor. Son günlerde küresel risk iştahõnõ azaltan böyle bir dönemden daha geçiyoruz. Piyasa tepkileri ise beklendiği gibi; borsalar ve tahvil faizleri aşağõ, ABD Dolarõ yukarõ, emtialar aşağõ, altõn yukarõ. Tesellisi ise, VIX gibi risk algõlamasõ göstergelerinin Yunanistan la Mayõs ta patlak veren süreçteki gibi yükselmemesi. Bunun bir nedeni AB nin destek mekanizmalarõnõ IMF yi de arkasõna alarak (EFSF - Avrupa Finansal İstikrar Fonu) hõzlõ bir şekilde kurmuş olmasõ iken diğer nedeni de İrlanda ekonomisinin Yunanistan gibi görece küçüklüğü. Ama olay burada bitmiyor, İrlanda nõn kamu borcu sorunu olan Yunanistan dan farklõ olarak milli gelirin (156 mlr Euro) üç katõndan fazla bir büyüklüğe ulaşan bankacõlõk sistemi nedeniyle AB nin büyük ülkelerinin özel bankalarõna olan borcu, finans kanalõ üzerinden diğer ülkelere bulaşma riskini ve bu borcun kamu borcuna dönüşme riskini yükseltiyor. Piyasalarõn esas endişesi ise, borç krizinin İspanya gibi Avrupa nõn daha önemli ülkelerine yayõlmasõ durumu. Ülkenin CDS priminin 310 baz puana yükselmesi bu riskin sõnõrlõ da olsa fiyatlanmaya başlandõğõnõ gösteriyor. AB nin İrlanda endişelerinin tõrmanmasõ ile ilk hamlesi ise mlr Euro büyüklüğünde EFSF kullanõmõ olabileceğini hemen duyurmak oldu. Kredinin şartlarõnõn ve diğer ayrõntõlarõnõn 7 Aralõk taki AB maliye bakanlarõ toplantõsõnda şekillendirilmesi bekleniyor. Avrupa Merkez Bankasõ (ECB) ise zaten bir süredir İrlanda bankalarõna toplam varlõklarõnõn % 20 si düzeyinde yani 130 mlr Euro luk fonlamayõ düzenli olarak sağlamakta. Grafikte görüldüğü gibi, İrlanda ve Yunanistan õn küresel krizde kamu borcu en hõzlõ artan ülkeler arasõnda ilk üçte yer almasõ, niye piyasalarõn hedefi haline geldiklerini de açõkça ortaya koyuyor. Kamu Borcunda Değişim, (GSYH ya oranla % puan) Kaynak: IMF Fiscal Monitor November 2010

2 2 Makroskop 29 Kasõm - 5 Aralõk 2010 Fortis Bu noktada, öyleyse Japonya, İngiltere ve ABD gibi ilk beşte yer alan ülkeler niye hedefte değiller sorusu akla gelmekte. Buna en iyi cevabõ ise, kanõmõzca kamunun kime borçlu olduğunu bilmek veriyor. Yunanistan, İrlanda ve Portekiz gibi ülkelerde devlet tahvillerinin % 70 den fazla kõsmõ yurtdõşõ yerleşikler tarafõndan tutuluyor. Yurtiçi yerleşiklerin tuttuğu kõsõm bu nedenle oldukça sõnõrlõ ve bu tablo kamu borcuna yönelik endişelerin arttõğõ dönemlerde satõş baskõsõnõn daha fazla tahribata yol açmasõnõ getiriyor. Oysa, aşağõdaki grafikten de izlenebileceği gibi kamu borcunun yerleşiklere olduğu Japonya, Kanada, İngiltere gibi ülkelerde böyle bir panik havasõ kolay kolay oluşmuyor. Bu bağlamda, adlarõ sonraki hedef ülkeler olarak sõk sõk geçen Portekiz ve İspanya nõn farklõ konumlarda olduğu, İspanya nõn her ne kadar son dönemde risk primlerinde artõş görse de, bu baskõyõ daha kolay atlatacağõ söylenebilir. Türkiye ise yurtdõşõ yerleşiklerin devlet tahvili sahipliğinde sõnõrlõ payõ olmasõ nedeni ile kriz sonrasõ avantajlarõna bir yenisini eklemiş oluyor. Zaten bu süreçte borç stokundaki yükseliş sõnõrlõ kalõrken, son dönemdeki artõşa rağmen yurtdõşõ yerleşiklerin tahvil stokundaki payõ halen % 13 ün altõnda ve Japonya ile Kanada dan sonra dünyadaki en düşük ülkeler arasõnda olmasõ görünümü daha da parlak kõlõyor. Türkiye nin CDS primi 25 Kasõm itibarõ ile 140 baz puan seviyesinde ve bir çok gelişmiş ve gelişmekte olan ülkenin altõnda seyretmekte. Kredi İflas Takasõ Primleri (CDS, baz puan) Devlet Tahvilleri Yerleşik Yurtdõşõ Yerleşik Ayrõmõ (%) (*) CDS primleri 24 Kasõm itibarõ ile; İrlanda 595 baz puan, İspanya 312 baz puan ve Portekiz 510 baz puan seviyesinde bulunmaktadõr. Kaynak: IMF Fiscal Monitor, November 2010 Türkiye nin kamu borcu ve borç dinamikleri açõsõndan çok önemli olan büyüme görünümündeki avantajlõ konumu, ülke risk priminde yukarõda bahsettiğimiz gibi yatõrõm yapõlabilir ülke kategorisinde fiyatlamalar getirirken, kredi notu olarak bu kategoriye en yakõn duran uluslararasõ kredi derecelendirme kuruluşu Fitch in kredi görünümü 24 Kasõm da pozitife çevirmesi, piyasa ve rating kuruluşlarõ arasõndaki makasõn kapanmasõ yönünde bir gelişme olmuştur. Fitch, not artõşõ için, kamu borcunun GSYH ya oranõnõn aşağõ yönlü eğilimi ile uyumlu bir maliye politikasõ uygulamasõnõn gerekli olduğunu belirtmiştir. Ayrõca, yaklaşan genel seçimlerin ve düşünülen anayasa değişikliklerinin politik istikrarsõzlõkta belirgin bir artõş olmadan atlatõlmasõnõn da, not artõşõnõ destekleyeceği açõklanmõştõr. Bütün bu açõklamalar bir araya getirildiğinde, olasõ not artõşõ için en erken tarihin 2011 ortasõndaki genel seçimlerin sonrasõ olabileceği söylenebilir. Bu beklenti ise, TL cinsi varlõklarõn göreceli performansõnõ olumlu etkilemeye devam edecektir. Öte yandan, AB deki borç krizi endişeleri zamanla geri plana itildikçe ABD ekonomik görünümü yeniden ön plana çõkacaktõr ki, buna yönelik son değerlendirme Fed in ek parasal gevşeme kararõnõ aldõğõ Kasõm toplantõsõnõn geniş özetlerinde aktarõlmaktadõr. FOMC nin büyüme tahminlerini aşağõ, işsizlik oranõ tahminlerini ise yukarõ çektiği izlenmektedir. Haziran ayõndan bu yana yapõlan ilk revizyonda, bu yõlõn büyüme tahmini önceki % aralõğõndan % aralõğõna çekilirken, gelecek yõl için de % aralõğõna indirilmiş bulunuyor. İşsizlik oranõ ise, bu yõl % 9.6, 2011 de % 9 ve 2012 de % 8 olarak tahmin ediliyor. Bu tahminleri belirli bir perspektife oturtmak

3 Fortis 29 Kasõm - 5 Aralõk 2010 Makroskop 3 için Fed in bu göstergelerle ilgili uzun dönem beklentilerine bakõldõğõnda, ki bunlar bir yerde Fed in hedeflediği büyüme ve işsizlik oranlarõ olarak da kabul edilebilir, GSYH için % ve işsizlik oranõ için % 5-6 aralõğõ karşõmõza çõkmakta. Dolayõsõ ile, 2012 yõlõ sonunda dahi % 8 civarõnda bir işsizlik oranõ tahmin ediliyor olmasõ gevşek para politikalarõnõn epey uzun bir süre devamõnõ gerekli kõlacak gibi görünüyor. Bu ise, küresel likidite bolluğunun devamõ ve risk iştahõnõn yüksek seyretmesi için ortamõn uygun olacağõ anlamõndadõr. Sonuç olarak, bardağõn boş tarafõ görülmek istendiğinde AB kamu borcu endişeleri öne çõkan konularõn başõnda gelmektedir. Krizden beri kamu borcu en hõzlõ artan ilk üç ülke arasõnda yer alan İrlanda bu anlamda kolay bir hedef olmuştur. Ancak, piyasalarõn esas endişesi, borç krizinin İspanya gibi Avrupa nõn daha büyük ve önemli ülkelerine yayõlmasõ durumudur. Burada ise İspanya nõn Avrupa nõn küçük ülkelerinde olmayan bir avantajõ (yurtiçi yerleşiklerin devlet tahvili sahipliğinde daha fazla payõ olmasõ) bulunmaktadõr. Türkiye ise zaten kamu borcunda önemli bir kötüleşme yaşamazken, bu gösterge anlamõnda da şanslõdõr. Bu avantajlõ konum, piyasalar tarafõndan büyük ölçüde fiyatlanmõş, sõra kredi derecelendirme kuruluşlarõna gelmiştir.

4 4 Makroskop 29 Kasõm - 5 Aralõk 2010 Fortis Önümüzdeki Haftanõn Gündemi Bu hafta yurtiçinde haftanõn son günü yayõnlanacak olan enflasyon en kritik gelişme olacak. TÜİK in yayõnlayacağõ resmi rakamlar öncesinde, İTO nun Çarşamba günü açõklayacağõ İstanbul için fiyat endeksi de bu anlamda son önemli ipucu olacak. Yurtdõşõnda ise PMI endekslerine ek olarak, ABD de tarõm dõşõ istihdam piyasalarda yönü belirleyecek. Ayrõca, Fed Başkanõ Bernanke 30 Kasõm da bir konuşma yapacak. Türkiye de Açõklanacak Veriler Önem Gösterge Birim Açõklama Tarihi Fortis Tahmin (Konsensus) Yüksek İthalat & İhracat, Ekim mlr 30 Kas., 10: & 10.9 (16.7 & 10.8) Orta Türkiye PMI, Kas. - 1 Ara., 10:00 - Orta CNBC-e Tüketici Güven End.,Kas. - 1 Ara., 10:00 - Yüksek İTO Fiyat Endeksi, Kas. % aylõk 1 Ara., 12:00 - Yüksek TÜFE & ÜFE, Kas. % aylõk 3 Ara., 10: & - Yurtdõşõnda Açõklanacak Veriler Önem Ülke Gösterge Birim Açõklama Tarihi Konsensus Orta ABD C. Shiller Konut Fiyat End., Eyl. % yõllõk 30 Kas., 16: Orta ABD Chicago PMI, Kas. 30 Kas., 16:45 60 Orta ABD Tüketici Güven Endeksi, Kas Kas., 17: Orta Euro Bölgesi İmalat Sanayi PMI Endeksi, Kas. - 1 Ara., 10: Orta ABD ADP İstihdam Raporu, Kas. bin 1 Ara., 15: Yüksek ABD İmalat Sanayi ISM Endeksi, Kas. - 1 Ara., 17: Orta Euro Bölgesi Merkez Bankasõ faiz kararõ baz puan 2 Ara., 15:45 değ. yok Orta ABD Bekleyen Konut Satõşlarõ, Ekim % aylõk 2 Ara., 17: Orta Euro Bölgesi Hizmet Sektörü PMI Endeksi, Kas. - 3 Ara., 10: Yüksek ABD Tarõm dõşõ istihd. & işsiz. Or., Kas. bin kişi & % 3 Ara., 15: & 9.6 Makro ve Finansal Gösterge Tahminleri Makro Ekonomik Görünüm t 2011t 2012t GSYİH (Mlr TL) , , ,366.8 GSYİH (Mlr US$) GSYİH büyümesi ÜFE ( yõllõk %) TÜFE ( yõllõk %) Dõş Ticaret Dengesi (Mlr US$) İhracat (FOB, Bavul hariç) İthalat (CIF, Altõn dahil) Cari İşlemler Dengesi (Mlr US$) Cari İşlemler Dengesi / GSYİH (%) Finansal Göstergelere İlişkin Tahminler 26 Kasõm 1Ay 3Ay 6Ay 12Ay USD/TL EUR/TL Döviz Sepeti EUR/USD Politika Faizi 7.00% 7.00% 7.00% 7.00% 7.50% 7.00% 8.00% Gösterge Tahvil 7.60% 7.80% 7.90% 8.20% 8.80% 7.80% 9.00%

5 Fortis Bank S.A./N.V. Montagne du Parc 3 B-1000 Brussels Belçika Tel: Fortis Bank Avusturya Euro Plaza/D Wienbergstrasse Vienna Avusturya Tel: Fortis Bank Almanya Christophstrasse Cologne Almanya Tel: Fortis Bank Çek Cumhuriyeti Myslbek Building Ovocny Trh Prague 1 Çek Cumhuriyeti Tel: Fortis Bank Yunanistan Sygrou Ave Athens Yunanistan Tel: BGL 50, avenue J.F. Kennedy L-2951 Luxemburg Luxemburg Tel: Fortis Bank Danimarka Gothersgade Copenhagen Danimarka Tel: Fortis Bank, Fransa 30, quai de Dion Bouton F Puteaux Cedex Fransa Tel: Fortis Bank Hong Kong 27/F, Fortis Bank Tower Gloucester Road Hong Kong Tel: Fortis Bank Macaristan Deak Ferenc Budapest Macaristan Tel: Fortis Bank İtalya Via Comaggia 10 I Milano İtalya Tel: Fortis Bank Norveç Haakon VII's gate Oslo Norveç Tel: Fortis Bank Polska S.A. P.O. Box Warszawa Polonya Tel: Fortiis Bank Romanya Tipografilor Bucharest Romanya Tel: Fortis Bank Portekiz Rua Alexandre Herculano 50-6 Andar Lisboa Portekiz Tel: Fortis Bank İsveç Birger Jarlsgatan Stockholm İsveç Tel: Fortis Bank ABD 520 Madison Avenue, 3 rd Floor New York, NY ABD Tel: Fortis Bank Singapur 63 Market Street #21-01 Singapur Tel: Fortis Bank İsviçre Rennweg Zurich İsviçre Tel: Fortis Bank İspanya Serrano Madrid İspanya Tel: Fortis Bank Türkiye Yõldõz Posta Caddesi, No: 54, Gayrettepe, 34353, Istanbul, Türkiye Tel: Fortis Bank İngiltere 5 Aldemanbury Square EC2V 7HR London İngiltere Tel: Bu bültende yer alan bilgiler ve yorumlar, kamuya açõk, güvenilir olduğuna inanõlan kaynaklardan derlenmiştir. Bununla beraber, gerek bu bültendeki gerekse bu bültende kullanõlan kaynaklardaki hata ve eksikliklerden olduğu gibi bu yayõndaki bilgilerin kullanõlmasõ sonucunda yatõrõmcõlarõn uğrayabilecekleri doğrudan ve/veya dolaylõ zararlardan, kar yoksunluğundan, manevi zararlardan ve üçüncü kişilerin uğrayabileceği zararlardan, velhasõl her ne surette olursa olsun kullanõmõ olumsuz etkileyecek her türlü sonuçtan dolayõ Fortis Bank AŞ veya Fortis Yatõrõm Menkul Değerler AŞ'nin ve ayrõca her ne nam altõnda olursa olsun her ne akitle bağlõ olursa olsun her türlü çalõşanõ hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz. Bu bülten yatõrõmcõlarõ bilgilendirmek amacõyla hazõrlanmiş olup, hiçbir şekilde menkul kõymetlerin alõmõ veya satõmõ konusunda tavsiye olarak yorumlanmamalõdõr, fonlarõn portföylerinin geçmiş döneme ilişkin getirileri gelecek dönemlerin göstergesi olamaz. Katõlma Paylarõnõn değeri menkul kõymet piyasalarõndaki şartlara göre her zaman iniş ve çõkõşlar (dalgalanmalar) gösterebilir. Fevkalade değişken ve profesyonel bir piyasada oluşan işbu bilgiler, hiçbir surette gönderenleri ilzam etmez ve/veya sorumlu kõlmaz. Kullanan ancak kendi bilgi, insiyatif ve değerlendirmesi ile hareket edecektir.