Makroskop. Haftalõk Ekonomi ve Strateji Raporu. Merkez e Güven, Gerisini Merak Etme Sen...

Transkript

1 Kurumsal Bankacõlõk Küresel Piyasalar Ekonomik Araştõrmalar ve Strateji Makroskop Aralõk 2010 Haftalõk Ekonomi ve Strateji Raporu Haluk Bürümcekçi (Yönetici Direktör) Tel: H. Erkin Işõk, CFA (Yönetici) Tel: Nilüfer Sezgin (Yönetici Yrd.) Tel: Tel: Fax: Merkez e Güven, Gerisini Merak Etme Sen... Merkez Bankasõ nõn, fiyat istikrarõ kadar önem verdiği finansal istikrara yönelik en önemli tehdit olarak görünen cari açõktaki artõşa karşõ harekete geçtiği izlenmektedir. 16 Aralõk taki Para Politikasõ Kurulu toplantõsõ ve 21 Aralõk taki 2011 Yõlõ Para ve Kur Politikasõ Duyurusu gibi kritik tarihler öncesinde, tüm iletişim imkanlarõ kullanõlarak para politikasõ mevcut duruşunda değişikliğe gidilebileceği mesajlarõ verilmektedir. TCMB, bu yönde harekete geçmesinin tetikleyicisi olarak gelişmiş ülkelerdeki ek parasal genişleme kararlarõnõ göstermekte ve bu durumun yoğun kõsa vadeli sermaye girişi ve artan cari açõk riskini yükselttiğinden bahsetmektedir. Merkez e göre, cari açõk, ucuz ve bol borçlanma imkanlarõ sonucunda kredilerdeki, iç talepteki ve ithal mal talebindeki hõzlanma ve TL deki reel değerlenme eğiliminin ekonomik temellerle uyumsuz düzeylere ulaşmasõ sonucunda ithal mal talebindeki hõzlanma olmak üzere iki kanaldan artmaktadõr. Bu doğrultuda, uygulanacak yeni stratejinin çerçevesi, bir yandan faiz dõşõ araçlarõn (zorunlu karşõlõk) kredilerdeki ivmelenmeyi önlemek için sõkõlaştõrõlmasõ, diğer yandan kõsa vadeli faizlerin kurlardaki değerlenme eğilimini sõnõrlamak amacõyla kontrollü bir şekilde indirilmesi olarak verilirken, bu durumun cari açõktaki artõşa karşõ ideal politika bileşimi olarak ortaya çõktõğõ belirtilmektedir. Yeni politikanõn ana hatlarõ belliyken, politika faizlerinde ne boyutta bir indirime gidileceği ve zorunlu karşõlõklarda ne oranda artõşa gidileceği gibi konular belirsizliğini korumaktadõr. Kritik toplantõlar öncesinde bu sorulara cevap aramaya çalõşacağõz. Politika faizlerinin düşebileceği seviye konusunda ölçütün reel faizler olacağõnõ düşünürken, faiz dõşõ araçlarda izlenecek yol konusunda ilk ipuçlarõnõn TCMB Başkan Yardõmcõsõ Başçõ nõn geçen hafta sonunda yaptõğõ sunumda yer aldõğõnõ görüyoruz. Bu tedbirlerle ulaşõlmasõ hedeflenen ilk amaç, bankalarõn TCMB dõşõndan sağladõğõ her türlü fonlamanõn vadesinin uzamasõnõ sağlamak olarak görünürken, yanõ sõra para ve kredi büyümesini kontrol altõna almada yardõmcõ olmasõ beklenmektedir. Aşağõda ilk olarak bu konuda atõlacak olasõ adõmlara ve bunlara ilişkin değerlendirmelerimize (parantez içinde) yer verdik. Mevcut Konjontürde Ekonomi Politikasõ Kaynak: TCMB Finansal İstikrar Raporu, Aralõk 2010

2 2 Makroskop Aralõk 2010 Fortis Vade uzatõmõna yönelik finansal istikrar tedbirleri; Bu alanda alõnacak tedbirler hem mevduatõn hem de yabancõ sermaye girişlerinin daha uzun vadeye yönlendirilmesini amaçlamaktadõr. - Kõsa vadeli mevduat faizlerinin uzun vadeli mevduat faizlerine kõyasla oldukça düşük bir seviyede oluşmasõ amaçlanmaktadõr. (Kõsa vadeli mevduata uygulanacak farklõ ve daha yüksek zorunlu karşõlõk oranõ ile politika faizi indirimleri bunu sağlayabilecektir.) - Kõsa vadeli swap faizlerinin ortalama seviyesinin uzun vadeli swap faizlerine göre daha düşük, oynaklõğõnõn ise uzun vadeli faizlere göre daha yüksek seviyede oluşmasõ sağlanacaktõr. (Swap faizlerinin para piyasasõ faizlerinden bir miktar düşük olmasõ normalken, TCMB borçalma faizinin % 1.75 e çekilmesi ve TCMB nin repo piyasasõ faizlerinin politika faizinden sapmasõna geçici olarak izin vermesi şimdiden böyle bir ortam sağlamõştõr. Bknz. Glokal Stratejist - Aralõk) Para-kredi büyümesini kontrol altõna almaya yönelik tedbirler; - Uzun vadeli faizlerdeki düşüş kõsa vadeli faizlerdeki düşüşe göre çok daha sõnõrlõ olmalõdõr. (Kredi faizleri için esas önemli olan uzun vadeli faizlerin düzeyidir. Politika faizlerindeki indirimin uzun vadelere aynõ ölçüde yansõmamasõ beklenti yönetimi ile sağlanõrsa, bu kredi büyümesi açõsõndan sõnõrlayõcõ etkide bulunacaktõr.) - Zorunlu karşõlõklar öncelikle ve özellikle kõsa vadeli yükümlülükler için kademeli şekilde artõrõlabilecektir. (Mevduatõn ortalama vadesi 1 ay civarõnda olduğundan bu segmente farklõ bir oran uygulanmasõ etkili bir tedbir olabilir. Ayrõca zorunlu karşõlõk kapsamõnõn bankalarõn repo ile sağladõğõ fonlarõ kapsayacak şekilde genişletilmesi de düşünülüyor olabilir.) - Cari açõğa karşõ başarõ sağlamak için diğer kurumlarõmõz da ellerindeki faiz dõşõ araçlarõ ölçülü ve kademeli olarak sõkõlaştõrõrken her türlü fonlamada vade uzatõmõnõ teşvik etmelidirler. (Burada Maliye ve BDDK gibi kurumlara vergi ve diğer enstrümanlarõ bu yönde kullanmalarõ çağrõsõ yapõlmaktadõr.) - Merkez Bankasõ kõsa vadeli repo fonlama miktarõnõ konjonktürün gereğine göre sõkõlaştõrõp gevşetmeye devam edecektir. (TCMB bankacõlõk sistemini haftalõk repo ihaleleriyle 20 mlr TL civarõnda fonlamaktadõr. Bu miktarõn artõrõlõp azaltõlmasõ gecelik faizlerin dalgalanmasõnõ getirebilmektedir.) Bahsedilen tedbirlerin bir kõsmõ zaten uygulanmakta, TCMB nin yetki alanõnda olan bir kõsmõnõn PPK toplantõsõ sonrasõnda uygulanmaya geçtiği (*) görünmekte, kalanlarõn ise ekonomi yönetiminin eşgüdüm ve işbirliği düzeyine bağlõ olarak (uzun vadeli tahvil ve eurobond ihraçlarõnõ teşvik amacõyla getirilen yeni düzenlemeler) uygulanacağõ anlaşõlmaktadõr. Bankalarca TL Kredilere Uygulanan Ağõrlõklõ Ort. Faiz (Akõm Veriler,%) (*) Nakit Taşõt Konut Ticari EMBI+ Türkiye Spreadi ile Düzeltilmiş Reel Faiz (*) Sektörün ağõrlõklõ ortalama faiz oranlarõ, ilgili hafta içinde banka bazõnda fiilen kullandõrõlan kredi tutarlarõnõn kredi türleri itibariyle müşteri bazõnda her bir krediye uygulanan faiz oranlarõ ile ilişkilendirilmesi ve yõl bazõna getirilmesiyle hesaplanmaktadõr. Kaynak: TCMB, Fortis Ekonomik Araştõrmalar ve Strateji Öte yandan, Merkez Bankasõ, Türkiye nin risk primindeki belirgin azalmanõn, enflasyonda önümüzdeki aylarda görmeyi beklediğimiz keskin düşüşün (Şubat ayõnda TÜFE nin % 5 veya altõna gerilemesini bekliyoruz) ve güçlenmesi muhtemel portföy girişlerinin faiz indirim için yeterli alanõ yarattõğõnõ düşünmektedir. Ölçülü olacağõ bildirilen indirimin ne boyutta olacağõnõ bizce risk

3 Fortis Aralõk 2010 Makroskop 3 primi ile düzeltilmiş reel faiz seviyesi belirleyecektir. Politika faizi sabit tutulduğunda dahi, eğer risk primi ve enflasyon beklentileri geriliyorsa, reel faiz yükseleceğinden para politikasõ otomatik sõkõlaştõrõlmõş olur. Gelecek 12 ve 24 ay enflasyon beklentilerini, Türkiye nin 170 baz puan düzeyinde olan risk primini kullanarak para politikasõ duruşunun yõlõn ilk yarõsõndaki en gevşek noktasõna (2.7 civarõ negatif reel faiz) geri gelmesi için bu şartlar aynõ kalmak üzere politika faizinin 150 baz puan civarõnda indirilmesi imkanõ yaratmaktadõr. Bu bize maksimum indirim imkanõnõ vermektedir. İndirimdeki diğer bir ölçüt ise, finansal sektör politikalarõ sõkõlaştõrõlõrken kõsa vadeli faizlerde yapõlacak ölçülü indirimin net etkisinin sõkõlaştõrõcõ yönde olmasõ gereğidir. Ancak, ne kadar faiz indiriminin, ne kadar zorunlu karşõlõk artõşõ ile dengelenebileceği konusu, net olarak ölçülebilen bir değer olmadõğõ için, Merkez Bankasõ na duyulan güven önemli olacaktõr. Son dönemde Banka nõn piyasalardaki kredibilitesinin yüksek olduğunu düşünüyoruz ve bu yüzden de bu alanda bir problem doğmasõnõ beklemiyoruz. Sonuç olarak, Merkez Bankasõ para politikasõ stratejisinde önemli değişiklikleri başlatmõştõr. Cari açõk artõşõ özelinde, finansal istikrarõ öne çõkaran bu yeni duruş, kõsa vadeli faizlerde indirimle eş zamanlõ faiz dõşõ araçlarõn sõkõlaştõrõlmasõnõ içermektedir. Stratejinin her iki bacağõnõn hedeflediği alanlarda etkinliği konusunda, lehte ve aleyhte bir çok argüman ileri sürülmekte veya sürülebilir. Burada esas önemli olan ve stratejinin başarõ şansõnõ yükseltecek unsur ise Merkez Bankasõ na duyulan güvendir. (*) Yüzde 6 olan Türk lirasõ zorunlu karşõlõk oranõ, mevduatlarõn vade yapõsõna göre farklõlaştõrõlarak; - Vadesiz, ihbarlõ mevduatlar, özel cari hesaplar, 1 aya kadar vadeli mevduatlar/katõlma hesaplarõ ve mevduat/katõlõm fonu dõşõndaki diğer yükümlülüklerde yüzde 8, - 3 ve 6 aya kadar vadeli mevduatlar/katõlma hesaplarõnda yüzde 7, - 1 yõla kadar vadeli mevduatlar/katõlma hesaplarõnda yüzde 6, - 1 yõl ve 1 yõldan uzun vadeli mevduatlar/katõlma hesaplarõ ile birikimli mevduatlar/katõlma hesaplarõnda yüzde 5 olarak belirlenmiştir. (...) Ayrõca, bankalarõn Bankamõzla ve birbirleriyle gerçekleştirdikleri repo işlemlerinden sağlanan fonlar dõşõnda kalan yurt içi ve yurt dõşõ tüm repo işlemlerinden sağladõklarõ fonlar da zorunlu karşõlõğa tabi tutularak zorunlu karşõlõk tabanõ genişletilmiştir. (TCMB Zorunlu Karşõlõklara İlişkin Basõn Duyurusu, 17 Aralõk 2010)

4 4 Makroskop Aralõk 2010 Fortis Önümüzdeki Haftanõn Gündemi Bu hafta yurtiçi gündem sakin görünüyor. Merkez Bankasõ Beklenti Anketi nde Banka nõn parasal duruşundaki değişikliğin nasõl yansõma bulacağõnõ izleyeceğiz. Yurtdõşõnda ise ABD nin 3. çeyrek büyümesi, dayanõklõ tüketim malõ siparişleri ile konut satõşlarõ ön planda olacak. Cuma günü ABD ve Avrupa daki bazõ ülkelerde piyasalar kapalõ olacak. Türkiye de Açõklanacak Veriler Önem Gösterge Birim Açõklama Tarihi Fortis Tahmin (Konsensus) Yüksek MB Beklenti Anketi, Ara. II Ara., 16:30 - Yurtdõşõnda Açõklanacak Veriler Önem Ülke Gösterge Birim Açõklama Tarihi Konsensus Orta Japonya Merkez Bankasõ Faiz Kararõ % 21 Ara. değ. yok Yüksek ABD GSYH, 3Ç % çeyrek 22 Ara., 16: Yüksek ABD İkinci El Konut Satõşlarõ, Kas. mln 22 Ara., 17: Yüksek ABD Çekirdek PCE, Kas. % aylõk 23 Ara., 15: Yüksek ABD Dayanõklõ Tüketim Malõ Sip., Kas. % aylõk 23 Ara., 15: Orta ABD Michigan Tüketici Güven End., Ara Ara., 16: Yüksek ABD Yeni Konut Satõşlarõ, Kas. mln 23 Ara., 17: Makro ve Finansal Gösterge Tahminleri Makro Ekonomik Görünüm t 2011t 2012t GSYİH (Mlr TL) , , ,359.9 GSYİH (Mlr US$) GSYİH büyümesi ÜFE ( yõllõk %) TÜFE ( yõllõk %) Dõş Ticaret Dengesi (Mlr US$) İhracat (FOB, Bavul hariç) İthalat (CIF, Altõn dahil) Cari İşlemler Dengesi (Mlr US$) Cari İşlemler Dengesi / GSYİH (%) Finansal Göstergelere İlişkin Tahminler 17 Aralõk 1Ay 3Ay 6Ay 12Ay USD/TL EUR/TL Döviz Sepeti EUR/USD Politika Faizi 6.50% 6.00% 5.50% 5.50% 6.50% 6.50% 6.50% Gösterge Tahvil 7.30% 7.00% 6.90% 7.20% 7.50% 7.30% 7.50%

5 Fortis Bank S.A./N.V. Montagne du Parc 3 B-1000 Brussels Belçika Tel: Fortis Bank Avusturya Euro Plaza/D Wienbergstrasse Vienna Avusturya Tel: Fortis Bank Almanya Christophstrasse Cologne Almanya Tel: Fortis Bank Çek Cumhuriyeti Myslbek Building Ovocny Trh Prague 1 Çek Cumhuriyeti Tel: Fortis Bank Yunanistan Sygrou Ave Athens Yunanistan Tel: BGL 50, avenue J.F. Kennedy L-2951 Luxemburg Luxemburg Tel: Fortis Bank Danimarka Gothersgade Copenhagen Danimarka Tel: Fortis Bank, Fransa 30, quai de Dion Bouton F Puteaux Cedex Fransa Tel: Fortis Bank Hong Kong 27/F, Fortis Bank Tower Gloucester Road Hong Kong Tel: Fortis Bank Macaristan Deak Ferenc Budapest Macaristan Tel: Fortis Bank İtalya Via Comaggia 10 I Milano İtalya Tel: Fortis Bank Norveç Haakon VII's gate Oslo Norveç Tel: Fortis Bank Polska S.A. P.O. Box Warszawa Polonya Tel: Fortiis Bank Romanya Tipografilor Bucharest Romanya Tel: Fortis Bank Portekiz Rua Alexandre Herculano 50-6 Andar Lisboa Portekiz Tel: Fortis Bank İsveç Birger Jarlsgatan Stockholm İsveç Tel: Fortis Bank ABD 520 Madison Avenue, 3 rd Floor New York, NY ABD Tel: Fortis Bank Singapur 63 Market Street #21-01 Singapur Tel: Fortis Bank İsviçre Rennweg Zurich İsviçre Tel: Fortis Bank İspanya Serrano Madrid İspanya Tel: Fortis Bank Türkiye Yõldõz Posta Caddesi, No: 54, Gayrettepe, 34353, Istanbul, Türkiye Tel: Fortis Bank İngiltere 5 Aldemanbury Square EC2V 7HR London İngiltere Tel: Bu bültende yer alan bilgiler ve yorumlar, kamuya açõk, güvenilir olduğuna inanõlan kaynaklardan derlenmiştir. Bununla beraber, gerek bu bültendeki gerekse bu bültende kullanõlan kaynaklardaki hata ve eksikliklerden olduğu gibi bu yayõndaki bilgilerin kullanõlmasõ sonucunda yatõrõmcõlarõn uğrayabilecekleri doğrudan ve/veya dolaylõ zararlardan, kar yoksunluğundan, manevi zararlardan ve üçüncü kişilerin uğrayabileceği zararlardan, velhasõl her ne surette olursa olsun kullanõmõ olumsuz etkileyecek her türlü sonuçtan dolayõ Fortis Bank AŞ veya Fortis Yatõrõm Menkul Değerler AŞ'nin ve ayrõca her ne nam altõnda olursa olsun her ne akitle bağlõ olursa olsun her türlü çalõşanõ hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz. Bu bülten yatõrõmcõlarõ bilgilendirmek amacõyla hazõrlanmiş olup, hiçbir şekilde menkul kõymetlerin alõmõ veya satõmõ konusunda tavsiye olarak yorumlanmamalõdõr, fonlarõn portföylerinin geçmiş döneme ilişkin getirileri gelecek dönemlerin göstergesi olamaz. Katõlma Paylarõnõn değeri menkul kõymet piyasalarõndaki şartlara göre her zaman iniş ve çõkõşlar (dalgalanmalar) gösterebilir. Fevkalade değişken ve profesyonel bir piyasada oluşan işbu bilgiler, hiçbir surette gönderenleri ilzam etmez ve/veya sorumlu kõlmaz. Kullanan ancak kendi bilgi, insiyatif ve değerlendirmesi ile hareket edecektir.