Türkiye-AB ilişkileri Emre GönenG İstanbul Bilgi Üniversitesi TEPAV 7 Aralık k 2006
Müzakere sürecis Aday ülke için i in en zor dönemdird Her genişleme, müzakere m sürecini s daha da ayrınt ntılı duruma getirmelidir Her genişleme, AB nin karar alma mekanizmasını daha da yavaşlatmaktad latmaktadır 2
Türkiye müzakerelerim 5 Ekim 2005 tarihinde başlam lamıştır. Müzakerelerin ilk aşamasa amasını tarama süreci oluşturur. Tarama süreci, s aday ülkenin hazırl rlık yapma ve müktesebatm ktesebatı üstlenme durumunu ortaya koymak için i in yapılır. 3
AB nin Müzakerelerdeki M Yapılanmas lanması AB müzakereleri m hükümetlerarash metlerarası bir niteliğe sahiptir; Hükümetlerarası Katılım m Konferansında nda AB yi oluşturan tüm t m devletler ortak bir müzakerecim zakereci olarak hareket etmişlerdir; AB nin ortak pozisyonları,, mevcut AB Dönem D Başkanl kanlığı tarafından temsil edilmiştir; Avrupa Komisyonu nun nun rolü,, her bir müktesebat başlığı için in taslak ortak pozisyon belgesinin hazırlanmas rlanması ve sunulmasıdır. 4
AB nin MüzakereM zakere deki Başlıca Aktörleri Üye devletler: AB Ortak Pozisyon Belgesini onaylar ve Katılım m Antlaşmas masını kabul eder; Bakanlar Konseyi: HükümetlerarasH metlerarası Katılım Konferansı çerçevesinde evesinde müzakereleri m yürütür; y r; Avrupa Komisyonu: Tarama sürecini s yürütür y r ve taslak pozisyon belgesini hazırlar; Avrupa Parlamentosu: Katılım m Antlaşmas masını nihai olarak onaylar; Ekonomik ve Sosyal Komite ile Bölgeler B Komitesi; Avrupa Birliği i Vatandaşlar ları: : Doğrudan referandum veya dolaylı yoldan (parlamento) genişleme hakkındaki isteklerini ifade eder. 5
MÜZAKERE BAŞLIKLARININ LİSTESL STESİ 1 Malların n serbest dolaşı şımı 2 İşçilerin serbest dolaşı şımı 3 İş kurma hakkı ve hizmet sunumu serbestisi 4 Sermayenin serbest dolaşı şımı 5 Kamu ihaleleri 6 Şirketler hukuku 7 Fikri mülkiyet m hukuku 6
8 Rekabet politikası 9 Mali hizmetler 10 Bilgi toplumu ve medya 11 Tarım m ve kırsal k kalkınma 12 Gıda G güvenlig venliği, i, hayvan ve bitki sağlığı politikası 13 Balıkçılık 14 Ulaştırma politikası 7
15 Enerji 16 Vergilendirme 17 Ekonomik ve parasal politika 18 İstatistik 19 Sosyal politika ve istihdam 1 20 Girişimcilik imcilik ve sanayi politikası 21 Trans-Avrupa ağlara ları 8
22 Bölgesel B politika ve yapısal araçlar ların koordinasyonu 23 Yargı ve temel haklar 24 Adalet, özgürlük k ve güvenlikg 25 Bilim ve araştırma rma 26 Eğitim E ve kültk ltür 27 Çevre 28 Tüketici T ve sağlığı ığın n korunması 9
29 GümrG mrük k birliği 30 DışD İlişkiler 31 DışD politika, güvenlik g ve savunma politikası 32 Mali kontrol 33 Mali ve bütçesel b hükümlerh 34 Kurumlar 35 Diğer hususlar 10
Son gelişmeler Türkiye-AB ilişkilerinde GKRY sorunu, müzakereleri aksatacak boyutlara ulaşmış ıştır AB, GKRY gemi ve uçaklaru aklarının n serbest dolaşı şımını gümrük k birliğinin inin bir parças ası olarak görmekte, g TürkiyeT rkiye ye bu anlamda baskı yapmaktadır. 11
Sorunlar Türkiye, KKTC üzerindeki izolasyonun kaldırılmamas lmaması halinde GKRY için i in adım atmayacağı ğını belirtmiştir. tir. Bunun üzerine Komisyon, bir tavsiye kararı alarak, sekiz konu başlığı için in açılışta, tüm t m konu başlıklar kları için in kapanış ışta, kıyas k kıstask stası olarak GKRY ne liman ve havaalanlarının n açılmasa lması hususunu getirmiştir. tir. 12
Son gelişmeler Bu karar, müzakereleri m kesmese de, önemli biçimde imde aksatacaktır. Bunu engellemek için i in Türkiye, T bu sabah AB ye, koşullu ve çok önemli bir teklifte bulunmuştur. Buna göre, g GKRY ve KKTC de birer liman ve havaalanı karşı şılıklı olarak açılacaktırç 13
Koşullar Türkiye de de bir liman ve bir havaalanının n açılacaa lacağı bu sistemde, Ercan Havaalanı ve Maraş limanının üstündeki uluslararası izolasyonun kalkması istenmiştir. tir. Bunun yanısıra, 2007 yılında y BM çerçevesinde evesinde KıbrK brıs s görüşmelerinin g başlamas laması ve bir yıl y l içinde i inde tamamlanması Türkiye tarafından istenmiştir. tir. 14
En son gelişmeler Rum tarafı Türkiye nin önerilerini hemen reddetmiş,, ancak Komisyon çok olumlu bulduğunu unu ifade etmiştir. tir. AB içinde i inde görüşmeler g sürmektedir. s 15