D 3 KURAM VE ARAŞTIRMA Neumann, 2000 Chapter 3, 4
KURAM (TEORİ) Her kuram NEDEN ve NASIL sorularına yanıt vermeye çalışır! Bir kuram ortaya koyan kişinin bilime ve topluma katkısı nedir? İleri sürülen kuram, bir toplumsal olguyu açıklamamızı sağlar. Bu açıklamaya dayanarak gelecek için kestirim ve plan yaparız. Kuram, araştırılan konuyu çeşitli kavramlar arasında ilişki kurarak, çoğu zaman başka olgularla ilişkilendirerek açıklamaya çalışır.
KURAM (TEORİ) TOPLUMSAL KURAM İDEOLOJİ Her ikisi de, olguları açıklar; önsel kabuller (varsayımları) yapar; düşüncelerden ve kavramlardan oluşan bir sistem kurar; koşulların nasıl değişebileceğine işaret eder. ANCAK,
KURAM (TEORİ) Her araştırma bazı kuramlara dayanır. Önemli olan, onları nasıl kullandığınızdır! TOPLUMSAL KURAM İDEOLOJİ VAR ya da OLABİLİR der. Bilimsel kuram hiçbir inanç, değer ya da ahlak sistemine dayanmaz. Yalnızca olgulara dayanır. OLMALIDIR der. İdeoloji, bir inanç ve değer yargısı sistemine, ahlak sistemine dayanır.
KURAM (TEORİ) Her kuramın kendi içinde, mantıksal tutarlılığı olmalıdır. Her kuram açık uçludur. Her kuramın yerine yeni bir kuram geçebilir. Her kuram, yansızdır; hiçbir çıkar gütmez.
KURAMIN ÖĞELERİ (1) KAVRAMLAR (2) VARSAYIMLAR (3) SINIFLAMALAR (4) İLİŞKİLER, BAĞLANTILAR
(1) KAVRAMLAR SİMGE? TANIM? SOMUT KAVRAMLAR Cadde Yapı Kavşak SOYUT KAVRAMLAR Gelişme Kültür Modernizasyon KAVRAM KÜMELERİ KENT: Nüfus; yapı yoğunluğu; nüfus yoğunluğu; ekonomik etkinlik; yönetim birimi; yaşam biçimi.
Kabuller; (2) VARSAYIMLAR Şeylerin sınanamayan, gözlemlenemeyen niteliklerine ilişkin ifadeler. Örnek: Serbest piyasa ekonomisine ilişkin bazı kuramların varsayımları: Sonsuz sayıda satıcı ve alıcı var. Herkesin piyasa hakkında eksiksiz bilgisi var.
(3) SINIFLAMALAR İDEAL TİP (hipotetik; farazi; varsayımsal) Bahçe Şehir (E. Howard) TİPOLOJİ = TAKSONOMİ
(4) İLİŞKİLER, BAĞLANTILAR Kavramlar ve olgular arasındaki ilişkiler. KURAMLAR, kavramlar arasındaki ilişkileri, bağlantıları saptar. ÖNERME Tek değişkenli İki değişkenli Çok değişkenli olabilir. Bir ya da birden çok değişkene ilişkin bir açıklamadır.
(4) İLİŞKİLER, BAĞLANTILAR Kavramlar ve olgular arasındaki ilişkiler. KURAMLAR, kavramlar arasındaki ilişkileri, bağlantıları saptar. HİPOTEZ Bir kurama dayanan ve sınanabilir önerme. Belirli bir kuramın işaret ettiği ilişkilere dayanılarak yapılmış bir önermedir. Kavramlar, olgular arasında bir ilişkinin var olduğu kanısındaysak, bu ilişkiyi önce bir hipotez olarak, iki değişken arasındaki ölçülebilir bir ilişki biçiminde açıklarız; sonra bu ilişkinin varlığını (hipotezi) test ederiz.
(4) İLİŞKİLER, BAĞLANTILAR Kavramlar ve olgular arasındaki ilişkiler. KURAMLAR, kavramlar arasındaki ilişkileri, bağlantıları saptar. GÖRGÜL GENELLEME 1. Basit bir tümevarım biçimi; basit ve somut. 2. Kavramlar arasında düzenli bir ilişki gözlemleniyor ve genellemeye gidiliyor.
GÖZLEM HİPOTEZ TEST KEŞFEDİCİ ARAŞTIRMA BETİMLEYİCİ ARAŞTIRMA AÇIKLAYICI ARAŞTIRMA KURAMSAL ÇERÇEVE 1. KAVRAMLAR 2. VARSAYIMLAR 3. SINIFLAMALAR 4. İLİŞKİLER GENELLEME
KURAMSAL ÇERÇEVE Belirli bir konuya nasıl yaklaşacağımızı belirler. Konuyu ele alırken hangi kavramları, varsayımları, sınıflamaları ele alacağız? Hangi ilişkilere bakacağız?
KURAMSAL ÇERÇEVE TEORİ, MODEL KAVRAM 1 tanım İLİŞKİ İLİŞKİ KAVRAM 2 tanım VARSAYIM VARSAYIM İLİŞKİ KAVRAM 3 tanım İLİŞKİ VARSAYIM SINIFLAMALAR
KURAM OLUŞTURMAK VE SINAMAK İÇİN İZLENECEK YOL TÜMDENGELİM TÜMEVARIM KURAM DÜZEYİ BÜYÜK BOY MAKRO ORTA BOY KÜÇÜK BOY MİKRO (FORMAL THEORY) Geniş bir kavramsal alan için geliştirilmiş kuram; temel düşünce biçimine yönelik (SUBSTANTIVE THEORY) Sınırlı bir sorun alanı için geliştirilmiş kuram; daha çok pratik sorunlar için
KURAMSAL ÇERÇEVE - ÖRNEK BÜYÜK BOY KURAMLAR YAPISAL İŞLEVSELCİLİK SEKÜLARİZASYON (LAİKLİK) KURAMI Sanayileşme ve kentleşme süreçleri toplumun geleneksel biçimden modern biçime evrilmesine yol açmıştır. Modernizasyon sürecinde insanların yaşamını geleneksel dini inançlardan çok toplumsal bağlar biçimlendirmektedir.
KURAM - ÖRNEK ORTA BOY KURAM Genç yetişkinler evlenmek için aynı dini inanç yerine, artık benzer eğitim durumu olan eş seçiyorlar GÖRGÜL GENELLEME Amerika da eskiden aynı dinden olanlarla evlenilirdi; bugün, aynı eğitim durumunda olanlarla evleniliyor.