GÜNE BAŞLARKEN 11 Ağustos 2009

GÜNE BAŞLARKEN 11 Ağustos 2009...ekonomikarastirma@halkbank.com.tr... YURTİÇİ GELİŞMELER Yurtiçi Piyasalar-Döviz B ankalararası döviz piyasasında dolar kuru bugün açılışta, euro dolar paritesinin aşağı yönlü hareketine paralel olarak dünkü spot kapanışa göre yükselerek, 1.4880/1.4940 TL seviyelerinde işlem görüyor. Bankalararası piyasanın dünkü spot kapanışında en iyi dolar alış ve satış kotasyonları 1.4750/1.4760 TL olmuştu. Merkez Bankası dün gösterge dolar kurunu 1.4656/1.4727, euro kurunu 2.0806/2.0906 TL, pariteyi ise 1.4196 olarak ilan etti. Bu kurlara göre TL yılbaşından bu yana dolar karşısında yüzde 3.69, euro karşısında yüzde 2.47 değer kazandı. Bugün döviz piyasasında euro dolar paritesinin yanı sıra içeride kapasite kullanım oranı verisi takip edilecek. Yurtiçi Piyasalar Borsa İ MKB 100 endeksi, yurtdışı piyasalardaki satıcılı seyri takip ederek, dünü yüzde 0.18 lik hafif düşüşle 44,685.62 puandan kapattı. İMKB üzerinde ağırlığı yüksek olan bankacılık endeksi dünü yüzde 1.42 azalışla 100,461.55 puandan kapattı. İMKB de işlem hacmi ise Cuma gününe göre yüzde 18 azalarak 1.87 milyar TL seviyesinde gerçekleşti. Endeks dün itibariyle 2008 yılsonu kapanışına göre yüzde 66.34 değer kazandı. USD/TL 1,8 1,7 1,6 1,5 1,4 1,3 1,2 1,1 60.000 55.000 50.000 45.000 40.000 35.000 30.000 25.000 20.000 15.000 10.000 IMKB-100 ENDEKSİ 1

Yurtiçi Piyasalar Faiz B ono-tahvil piyasasında, 11 Mayıs 2011 vadeli gösterge kıymet, dün spot piyasada yüzde 10.09 ve valörlüde yüzde 10.06 seviyesinden kapandı. Bu sabah itibariyle ise yüzde 10.12 seviyesinden işlem görüyor. Gösterge tahvil yüzde 8.6 olan fonlama maliyetinin üstünde seyrediyor. 26 24 22 20 18 16 14 12 10 GÖSTERGE TAHVİL FAİZİ % TCMB FAİZİ(bileşik)% 8 Yurtiçi Piyasa Gelişmeleri T ürkiye İstatistik Kurumu (TUİK) tarafından dün yapılan açıklamaya göre, ekonomik büyümenin öncü göstergesi olan ve büyümeye yaklaşık yüzde 25 oranında etki eden aylık sanayi üretim endeksi Haziran ayında geçen yılın aynı ayına göre yüzde 9.7 azalırken, bir önceki aya göre ise yüzde 7.3 arttı. (Kriz zamanlarında aylık bazdaki değişimler daha da önem kazanmaktadır. Sanayi üretimi endeksinin Mart, Nisan ve Mayıs ayının ardından Haziran ayında da artış göstermesi, sanayi üretiminde bir toparlanmaya işaret etmektedir.) Sanayi üretimi Mayıs ayında yıllık bazda yüzde 17.3 daralmış, aylık bazda ise yüzde 5.1 artış göstermişti. Sanayinin alt sektörleri düzeyinde, Haziran ayında geçen yılın aynı ayına göre, imalat sanayi sektörü endeksi yüzde 10.6, madencilik ve taşocakçılığı sektörü endeksi yüzde 7.9, elektrik, gaz ve su sektörü endeksi yüzde 3.8 azalış gösterdi. Ana sanayi grupları sınıflamasına göre, Haziran ayında bir önceki yılın aynı ayına göre en yüksek düşüş yüzde 29.7 ile sermaye malı imalatında görüldü. Aramalı imalatı yüzde 10.8, enerji yüzde 7, dayanıklı tüketim malı imalatı yüzde 7.2 ve dayanıksız tüketim malı imalatı yüzde 1.8 oranında düştü. İmalat sanayi alt grupları incelendiğinde ise en yüksek düşüş oranı yüzde 36.5 ile diğer ulaşım araçları imalatında gerçekleşti. Bunu, yüzde 35.9 ile tıbbi hassas ve optik aletler ile saat imalatı ve yüzde 33.6 düşüş ile motorlu kara taşıtı, römork ve yarı römork imalatı takip etti. Geçen yıl Ağustos ayında daralmaya başlayan sanayi üretimi küresel krizin etkisiyle yıllık bazda 11. ayda da gerilemeye devam etti. TÜİK verilerine göre, Ocak ayında geçen yılın aynı ayına göre yüzde 21.3 2

daralmasının ardından Şubat ayında yüzde 23.8 daralarak dip seviyesini gören toplam sanayi üretimi endeksi Mart ayında yüzde 20.8, Nisan ayında yüzde 18.5 ve Mayıs ayında yüzde 17.3 daraldı. Haziran ayında sanayi üretimindeki toparlanma esas olarak özel tüketim vergisindeki geçici indirimlerden kaynaklanmıştır. Güçlü bir iyileşmenin başladığını belirtmek için henüz erken. Sanayi üretiminin Temmuz ayında yıllık bazda artıya geçmese de aylık bazda artış göstermesini bekliyoruz. Bugün açıklanacak Temmuz ayı kapasite kullanım oranı verisinin de bu görüşümüzü teyit etmesini bekliyoruz. Sanayi üretiminin geçen yıl Ağustos ayından sonra daralmaya başlamasının yarattığı düşük baz etkisi ile bu tarihten sonra yıllık bazda artıya geçmesi mümkün gözükmektedir. 2008 yılının Ağustos ayında 111 seviyesinde olan endeks Haziran ayında ise 110 seviyesindedir. TCMB tarafından dün açıklanan verilere göre, cari işlemler açığı Haziran ayında geçen yıl aynı döneme göre yüzde 65 azalarak 1.92 milyar dolara geriledi. Böylece 12 aylık toplam cari açık Mayıs ayındaki 23.9 milyar dolar seviyesinden Haziran ayında 20.3 milyar dolar seviyesine geriledi. Cari işlemler açığı ilk altı ayda ise geçen yıl aynı döneme göre yüzde 76 azalarak 6.7 milyar dolara geriledi. Net doğrudan yatırımlar kalemi ise Haziran ayında geçen yılın aynı ayına göre yüzde 91 azalarak 194 milyon dolar, Ocak-Haziran döneminde ise geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 57 azalarak 3.4 milyar dolar oldu. Net doğrudan yatırımlar kalemi 2008 yılı toplamında 2007 yılına göre yüzde 23 azalarak 15.4 milyar dolar olmuştu. Cari işlemler dengesi Haziran 2008 de 5.5 milyar dolar, Mayıs 2009 da ise 1.92 milyar dolar açık vermişti. Cari işlemler hesabı 2008 yılının tamamında ise 2007 yılına göre yüzde 8 artışla 41.3 milyar dolar açık vermişti. Cari işlemler hesabının bu yıl Reuters anketine göre 10, TCMB Beklenti anketine göre ise 10.5 milyar dolar açık vermesi bekleniyor. CARİ DENGE VE PETROL FİYATLARININ ETKİSİ Milyon $ $ 20.000 10.000 11.947 160 140 0 120-10.000 100-20.000-30.000 Cari İşlemler Dengesi (12 Aylık) Cari İşlemler Dengesi-Enerji dışı (12 Aylık) Brent Petrol Fiyatları (sağ eksen) -20.325 80 60-40.000 40-50.000 20-60.000 Oca.99 Oca.01 Şub.03 Şub.05 Mar.07 Nis.09 0 3

YURTDIŞI GELİŞMELER Yurtdışı Piyasalar Döviz B eklenenden iyi gelen ABD Temmuz ayı istihdam verilerinin ekonominin resesyonu atlatmakta olduğuna işaret etmesiyle diğer para birimleri karşısında değer kazanmaya başlayan dolar, dün de bu seyrini sürdürdü. Ekonomik toparlanma işaretlerinin ABD Merkez Bankası FED in faiz oranlarını beklenenden daha önce artırabileceği beklentisini artırması, dolara alım getiriyor. 1,60 1,50 1,40 1,30 EUR/USD Euro dolar paritesi dün en düşük 1.4102, en 1,20 yüksek 1.4218 aralığında seyretmesinin ardından günü 1.4144 seviyesinden 1,10 kapatarak bir önceki güne göre yüzde 0.3 Oca.07 değer kaybetti. Euro dolar paritesi sabah itibariyle ise 1.4135 seviyelerinden işlem Tem.07 Oca.08 Tem.08 Oca.09 Tem.09 görüyor. Japon yeni ise dün en düşük 96.88 ve en yüksek 97.72 aralığında seyretmesinin ardından günü 97.11 seviyesinden kapattı. Sabah itibariyle ise 96.68 seviyesinden işlem görüyor. Yurtdışı Piyasalar Borsalar A BD borsaları, Cuma günkü yükselişin ardından gelen kâr satışlarıyla dünü düşüşle kapattı. Yatırımcılar bu hafta açıklanacak FED faiz ve politika kararı, perakende satışlar ve sanayi üretimi gibi önemli veriler öncesinde temkinli hareket ettiler. Dow Jones endeksi dün yüzde 0.34, S&P endeksi yüzde 0.33, Nasdaq endeksi yüzde 0.40 değer kaybetti. ABD borsa vadeli işlemleri ise sabah itibariyle hafif eksi seviyelerde işlem görüyor. Malzeme üreticilerinin hisseleri, değer kazanan doların emtialara ilişkin yatırımcı 1.600 1.500 1.400 1.300 1.200 1.100 1.000 900 800 700 600 DOW JONES VE S&P BORSA ENDEKSLERİ S&P 500 (sol eksen) Dow Jones (sağ eksen) 14.000 12.000 10.000 8.000 6.000 4.000 2.000 4

iştahını kesmesiyle geriledi. S&P malzeme endeksi yüzde 1.6 değer kaybetti. Perakende şirketi hisseleri de Goldman Sachs ın elektronik perakende şirketi Best Buy için tavsiyesini düşürmesinin ardından geriledi. Best Buy hisseleri yüzde 5.3, S&P perakende sektörü endeksi yüzde 2 geriledi. Asya borsaları ise ekonomik görünümün belirsiz olduğu yönündeki endişelerle karışık ve yatay bir seyir izledi. Japon Nikkei endeksi yüzde 0.2 değer kazandı. Avrupa borsa vadeli işlemleri ise Avrupa borsalarının güne yükselişle başlayacağını işaret ediyor. Yurtdışı Piyasa Gelişmeleri Diğer Japonya Merkez Bankası (BOJ), gösterge faiz oranını beklentilere paralel olarak yüzde 0.1 seviyesinde değiştirmeden bıraktı. BOJ toplantısı ardından yapılan açıklamada, ekonomide kötüleşmenin durduğu yönündeki görüş tekrarlandı ancak görünümün hâlâ ciddi şekilde belirsiz olduğu belirtildi. Üretim ve ihracatta toparlanma görüldüğü belirtilen açıklamada, hane halkı tüketiminin kötüleşen istihdam ve gelir seviyesi nedeniyle genel olarak zayıf seyrini sürdürdüğü ifade edildi. Açıklamada ayrıca dünya ekonomilerinin iyileşmesi ve uygulanan destekleme politikalarının etkisi ile ekonominin önümüzdeki aylarda toparlanmasının beklendiği belirtildi. BOJ en son Aralık ayındaki toplantıda yüzde 0.3 seviyesinde olan gösterge faizi yüzde 0.1 seviyesine indirmiş ve bu faiz indirimiyle birlikte finans kurumlara borç verme gecelik faizi, BOJ'un sıfır faiz politikasına son verdiği Temmuz 2006'dan beri en düşük seviyeye gerilemişti. BOJ un bir sonraki toplantısı 16-17 Eylül tarihlerinde yapılacak. % 7,50 6,50 5,50 Faiz Oranları Karşılaştırması ABD: % 0.25 Euro Bölgesi: % 1 Japonya: % 0,10 İngiltere: 0,5 Eylül 2007-Ağustos 2009 4,50 3,50 2,50 1,50 0,50-0,50 Ara.00 Oca.02 Şub.03 Mar.04 Nis.05 May.06 Haz.07 Tem.08 Ağu.09 Yurtdışı Piyasalar Petrol/Altın P etrol fiyatları, ABD de yayınlanacak ve yakıt stoklarında düşüş görülmesi beklenen veri öncesinde varil başında 70 doların üzerindeki seyrini sürdürüyor. Dünü varil başına 70.6 dolar seviyesinden kapatan petrol fiyatları, sabah itibariyle ise varil başına 70.8 dolar seviyesinden işlem görüyor. Altın fiyatları ise doların değer kazanmasına paralel olarak dünü düşüşle ons başına 944.7 dolar seviyesinden kapattı. Sabah itibariyle ise ons başına 946 dolar seviyesinden işlem görüyor. 5

Bugün Açılışlar S abah itibariyle EUR/USD 1.4124 1.4158, GBP/USD 1.6449 1.6527, USD/JPY 96.56 97.14, USD/CHF 1.0840-1.0864, altın fiyatları ons başına 944.70 947.10 dolar, ABD ham petrolü 70.8 dolar ve Brent ham petrolü 73.5 dolar seviyelerinde işlem görüyor. LIBOR oranları; 1 ay 0.27500, 3 ay 0.45875, 6 ay 0.90813, 1 yıl 1.54875, EURIBOR oranları; 1 ay 0.523, 3 ay 0.884, 6 ay 1.133, 1 yıl 1.354, TRYIBOR oranları 1 ay 8.1625, 3 ay 8.2125, 6 ay 8.8000, 1 yıl 9.6000, gösterge 10 yıllık ABD Hazine tahvili getirisi %3.7904, 2030 vadeli Türkiye tahvili 155.438/156.188 seviyelerinde bulunuyor. Orkide SALTIK/Bölüm Müdürü...0212 3930395...orkide.ercumentsaltik@halkbank.com.tr... Mustafa TEMİZKAN/Uzman Yrd.... 0212 3930358...mustafa.temizkan@halkbank.com.tr... Türkiye Halk Bankası A.Ş. Hazine Yönetimi, bilgilendirme amacıyla sunduğu bu yayının hazırlanmasında gerekli özeni ve dikkati göstermesine rağmen, oluşabilecek hata ve eksikliklerden ve yayının ticari amaçlı kullanımından doğabilecek zararlardan sorumlu tutulamaz. Sunulan bilgi, görüş ve veriler herhangi bir yatırım aracını alım veya satım önerisi olarak kabul edilemez. Bilgiler Reuters dan alınmıştır. 6