Bölüm 13 Hukuki Çalýþmalar
242
Ýnsan toplumsal bir varlýktýr.bu nedenle, kiþilerin topluluklar içindeki diðer kiþilerle iliþkilerini ve topluluklarýn diðer topluluklarla olan iliþkilerini belirli kurallara baðlamak,böylelikle bir düzen ve güvence getirmek zorunludur.hukuk,toplumsal yaþam içinde kiþilerin birbirleriyle iliþkilerini düzenleyen ve uyulmasý kamu gücü ile yaptýrýma baðlanmýþ bulunan genel ve soyut kurallar bütünüdür. Kiþilerin toplum içindeki karþýlýklý iliþkilerinde uymalarý gereken eylem ve davranýþ biçimlerini belirleyen bu kurallar,toplumsal barýþý ve düzeni saðlama amacý taþýr.bir hukuk kuralý,somut ve belirli bir iliþkide deðil, benzer durumda bulunan tüm iliþki biçimlerinde uygulanýr. Bu kurallara uymamak da çeþitli yaptýrýmlara baðlanýr. Bu genel tanýmlar çerçevesinde, bir meslek topluluðu olan TMMOB Makina Mühendisleri Odasýnýn da, meslek disiplininin saygýnlýðýnýn korunmasý, meslek etiðinin oluþturulmasý, toplumun mühendislik mesleðine güvenini saðlayýcý nitelikte, mesleðin geliþimine yönelik kurallarý bulunmaktadýr. Bu kurallar Anayasa ve yasalarýn verdiði yetkiye dayanýlarak çýkartýlan ve Resmi Gazetede yayýmlanarak yürürlüðe giren yönetmeliklerde hayat bulmaktadýr.tmmob Makina Mühendisleri Odasý mevzuatý,odanýn amaçlarý çerçevesinde,üyelerinin uymalarýný zorunlu kýlan bir takým hükümler içermektedir. Bu hükümlere aykýrý davranýþ,çeþitli yaptýrýmlarý da beraberinde getirmektedir. Bu yaptýrýmlar, Odanýn üyeleri üzerinde otorite kurmasý deðil, baðlý olunan meslek disiplininin gerektirdiði davranýþ biçiminin saðlanmasý amacýný taþýmaktadýr. Bir meslek etiði oluþturmaya ve onu korumaya yönelik Oda mevzuatýna uyulmadan,her üyenin kendi meslek etiðini oluþturmasý,mesleðin toplumsal saygýnlýðýný zedeleyecek,bunun sonucundan, mevzuat çerçevesinde faaliyetlerini yürüten üyelerimiz de zarar görebilecektir. Oda mevzuatýmýz,öncelikle üyelerimizin haklarýný korumaya yöneliktir. 39.Çalýþma Döneminde mevzuatýmýz ve amaçlarýmýz doðrultusunda yürütülen hukuki çalýþmalarýmýz, toplum ve devlet önünde güçlü bir meslek örgütü olmamýzý ve meslek disiplinimizi ilgilendiren yasal düzenlemelerde Odamýzýn da etkinliðini saðlamýþtýr. Þubelerimizle koordinasyon ve yöntem birliðinin saðlanmasý amacýyla, Merkez Hukuk Müþavirliði Kurulu oluþturulmuþ ve kurul 06.12.2003 tarihinde ilk toplantýsýný gerçekleþtirmiþtir. Kurul kararlarý doðrultusunda, merkezde bir hukuk birimi oluþturularak,yapýlacak her türlü hukuki çalýþmada ortak hareket edilebilmesi amacýyla þubelerimizin dava dosya ve karar örnekleri merkez bünyesinde toplanmaya baþlanmýþtýr. 1-LPG Sýzdýrmazlýk Raporu verilmesi karþýlýðýnda Edirne Þubemizin fatura yerine makbuz düzenlemiþ olduðu gerekçesiyle Odamýza özel usulsüzlük cezasý uygulanmýþ,uygulanan bu cezanýn kaldýrýlmasý istemiyle, Mithatpaþa Vergi Dairesi Müdürlüðü'ne karþý, Ankara 1.Vergi Mahkemesi'nin 2004/326 E.sayýlý dosyasýyla, 07.04.2004 tarihinde dava açýlmýþtýr. Dava devam etmektedir. 2-Çalýþma ve Sosyal Güvenlik Bakanlýðý tarafýndan "Ýþ Güvenliði ile Görevli Mühendis veya Teknik Elemanlarýn Görev, Yetki ve Sorumluluklarý ile Çalýþma Usul ve Esaslarý Hakkýnda Yönetmelik" 20 Ocak 2004 tarih ve 25352 sayýlý Resmi Gazetede yayýmlanarak yürürlüðe konulmuþtur. Yönetmeliðin dayanaðý Ýþ Kanununa göre, hazýrlanýþ sürecinde TMMOB'nin de etkin olmasý öngörülmesine karþýn devre dýþý býrakýlmasý, bu nedenle Yönetmelik içeriðinin de bilimsellikten uzak, telafisi mümkün olmayacak zararlara neden olabilecek hükümler içermesi, Yönetmeliðin iptaline yönelik TMMOB bünyesinde bir komisyon oluþturulmuþtur. Bu komisyon çalýþmalarýna Odamýz da faal olarak katýlmýþ,görüþ ve önerilerini sunarak,iptal gerekçelerinin netleþmesine ve hukuki sürecin baþlatýlmasýna katký koymuþtur. Yürütülen bu çalýþmalar neticesinde TMMOB ilgili Yönetmeliðin iptali istemiyle dava açmýþtýr. Ýptal konusu Yönetmeliðin, Odamýzýn 07 Temmuz 2002 tarih ve 24808 sayýlý Resmi Gazetede yayýmlanarak yürürlüðe giren "Ýþ Güvenliði Mühendis Yetkilendirme Yönetmeliði"ni hükümden düþürücü ve kazanýlmýþ haklarý yok sayýcý nitelikle hükümler içerdiði gerekçesiyle, Danýþtay 10.Dairesinin 2004/6084 E.sayýlý dosyasýyla,19.03.2004 tarihinde Odamýz tarafýndan da dava açýlmýþtýr.dava devam etmektedir. 3- Odamýz Üyesi Fethi Aytekin, görevlerini kötüye kullandýklarý iddiasýyla,oda Yönetim Kurulu Üyeleri ve Edirne Þube Yönetim Kurulu Üyeleri hakkýnda Tekirdað Cumhuriyet Savcýlýðýna suç duyurusunda bulunmuþtur.oda Yönetim Kurulu Üyeleri,Ankara Cumhuriyet Baþsavcýlýðýnýn 2004/2493 Hz.sayýlý dosyasýnda yürütülen soruþturma kapsamýnda ifadelerini vermiþlerdir. Ankara Cumhuriyet Baþsavcýlýðý, Yönetmelik hükümlerinin uygulandýðý ve görevi kötüye kullanmanýn sözkonusu olmadýðý gerekçesiyle,23.02.2004 tarih ve 243
244 2004/4900 sayýlý kararla, Yönetim Kurulu Üyelerimiz hakkýnda takipsizlik kararý vermiþtir. 4- Petrol-Ýþ Sendikasý,TÜPRAÞ'ýn özelleþtirilmesine iliþkin Özelleþtirme Yüksek Kurulu kararýnýn iptali istemiyle Ankara 1.Ýdare Mahkemesinin 2004/409 E.sayýsýyla,17 Þubat 2004 tarihinde dava açmýþ,bu davaya Oda olarak 27.02.2004 tarihinde müdahil davacý sýfatýyla katýlma isteminde bulunulmuþtur. 5- Bartýn Vergi Dairesi Müdürlüðünün,Zonguldak Þubesi Bartýn Ýl Temsilciliðimize kurumlar vergisi mükellefiyeti tesis edip,özel usulsüzlük cezasý uygulamasýnýn iptaline iliþkin,zonguldak Vergi Mahkemesinin,2004/81 E.sayýlý dosyasýyla dava açýlmýþtýr.dava devam etmektedir. 6- Mithatpaþa Vergi Dairesi Müdürlüðünün,tarafýmýza kurumlar vergisi mükellefiyeti tesis edip vergi tahakkuk ettirmesi ve vergi cezasý uygulamasýnýn iptaline iliþkin,ankara 1.Vergi Mahkemesinin 2004/50 E.sayýlý dosyasýyla 21.01.2004 tarihinde dava açýlmýþtýr.dava devam etmektedir. 7- Sanayi ve Ticaret Bakanlýðýnýn 15 Þubat.2003 tarih ve 22499 sayýlý Resmi Gazetede yayýnlanarak yürürlüðe giren "Asansör Yönetmeliði" (95/16/AT)'nin bazý maddelerinin yürütülmesinin durdurulmasý ve iptali talebiyle dava açýlmýþtýr.danýþtay 10.Dairesinin 2003/1675 E.sayýlý dosyasýnda görülen bu davada,yürütmeyi durdurma talebimiz,21.08.2003 tarihinde reddedilmiþtir.dava devam etmektedir. 8- Bayýndýrlýk ve Ýskan Bakanlýðýnýn 11 Haziran.2002 tarihli,24812 sayýlý Resmi Gazetede yayýnlanarak yürürlüðe giren "Araç Muayene Ýstasyonlarýnýn Açýlmasý,Ýþletilmesi ve Araç Muayenesi Hakkýnda Yönetmelik"in bilimsel gereklere,uluslar arasý normlara ve kamu yararýna aykýrýlýðý gerekçesiyle yürütülmesinin durdurulmasý ve iptali istemiyle dava açýlmýþtýr.danýþtay 8.Dairesinin 2002/3788 E.sayýlý dosyasýnda görülen davada,yürütmeyi durdurma talebimiz 26.12.2002 tarihinde reddedilmiþtir.dava devam etmektedir. 9- T.S.E tarafýndan, 15 Mart 2002 tarih ve 24696 sayýlý Resmi Gazetede yayýmlanarak yürürlüðe giren "TMMOB Makina Mühendisleri Odasý Ana Yönetmeliði"'nin "Odanýn Amaçlarý" baþlýklý 6.maddesinin bazý fýkralarýnýn,tse'nin kuruluþ kanununa ve amaçlarýna aykýrý olduðu gerekçesiyle,ilgili madde fýkralarýnýn yürütülmesinin durdurulmasý ve iptali talebiyle 09.05.2002 tarihli dilekçeyle Odamýz aleyhine dava açýlmýþtýr.01.08.2002 tarihli dilekçeyle cevaplarýmýz sunulmuþtur.danýþtay 8.Dairesinin 2002/1944 E.sayýlý dosyasýnda görülen davada,bakanlýðýn talebi doðrultusunda,01.10.2002 tarihinde Ana Yönetmeliðimizin ilgili madde fýkralarýnýn yürütülmesinin durdurulmasýna karar verilmiþtir. Bu kararýn iptali talebiyle Danýþtay Ýdari Dava Daireleri Genel Kuruluna itirazda bulunulmuþ,bu itirazýmýz 17.01.2003 tarihinde reddedilmiþtir.dava devam etmektedir. 10-Baþbakanlýk tarafýndan 12 Þubat 2002 tarih ve 24669 sayýlý Resmi Gazetede yayýmlanan "Sývýlaþtýrýlmýþ Petrol Gazlarý (LPG) ile Çalýþan Motorlu Taþýtlar Ýçin Ýkmal Ýstasyonlarýnýn Kuruluþ,Denetim,Emniyet ve Ruhsatlandýrma Ýþlemlerine Ýliþkin Yönetmelik"in LPG tanklarýnýn periyodik kontrollerinde Odamýza yer verilmemesi gerekçesiyle,bazý maddelerinin iptali istemiyle 15.04.2002 tarihinde dava açýlmýþtýr. Dava sürecinde,sanayi ve Ticaret Bakanlýðý da davalý sýfatýyla davaya dahil edilmiþtir. Danýþtay 8.Dairesinin 2002/1529 E., 2003/2623 K.sayýlý ve 03.06.2003 tarihli kararýyla davamýz reddedilmiþtir. Bu kararýn bozulmasý istemiyle 29.08.2003 tarihinde temyiz baþvurusunda bulunulmuþtur. 11- Sanayi ve Ticaret Bakanlýðý Odamýz aleyhine,12 Ocak 2002 tarih ve 24638 sayýlý Resmi Gazetede yayýnlanarak yürürlüðe giren "TMMOB Makina Mühendisleri Odasý Araç- Ýmal-Tadil-Montaj Mühendis Yetkilendirme Yönetmeliði"miz hakkýnda yasaya ve mevzuata aykýrý olduðu gerekçesiyle yürütmenin durdurulmasý istemli iptal davasý açmýþtýr. Dava dilekçesine, 22.05.2002 tarihinde cevap verilmiþtir. Danýþtay 8. Dairesinin 2002/807 E.sayýlý dosyasýnda görülen davada,bakanlýðýn talebi doðrultusunda 24.06.2002 tarihinde yönetmeliðimizin yürütülmesinin durdurulmasýna karar verilmiþtir.bu kararýn iptali istemiyle 23.08.2002 tarihinde Danýþtay Ýdari Dava Daireleri Genel Kuruluna itirazda bulunulmuþ, bu itirazýmýz 04.10.2002 tarihinde reddedilmiþtir. Dava konusu yönetmeliðimiz,danýþtay 8.Dairesinin 2002/807 E., 2003/3333 K.sayýlý ve 17.09.2003 tarihli kararýyla iptal edilmiþtir.dava devam ederken,"tmmob Makina Mühendisleri Odasý Araç Projelendirme Mühendis Yetki Belgesi Yönetmeliði" 27.04.2003 tarih ve 25091 sayýlý Resmi Gazetede yayýmlanarak yürürlüðe girmiþtir. (Yürütmenin durdurulmasý kararýndan sonra, Bakanlýk ve Odamýz arasýnda mühendis yetki belgelerinin Oda tarafýndan verilmesine iliþkin 23.06.2003 tarihli protokol imzalanmýþtýr.)
12-Odamýz Üyesi Süleyman Soner,"TMMOB Makina Mühendisleri Odasý Serbest Müþavir Mühendis Bürolarý Tescil ve Mesleki Denetim Yönetmeliði" nin 13/c maddesi uyarýnca,büro tescil belgesinin geçici olarak geçersiz kýlýnmasý kararýnýn yürütülmesinin durdurulmasý ve iptali istemiyle Edirne Ýdare Mahkemesine dava açmýþtýr.edirne Ýdare Mahkemesinin 2003/1653 E.sayýlý dosyasýnda görülmekte olan davada,11.02.2004 tarihinde davacýnýn yürütmeyi durdurma isteminin reddine karar verilmiþtir. Bu ret kararýna karþý davacý Süleyman Soner,2004/43 Y.D.itiraz numarasýyla Edirne Bölge Ýdare Mahkemesi'ne itirazda bulunmuþ,bu itiraz da 19.03.2004 tarihinde reddedilmiþtir. Dava devam etmektedir. 13- Odamýz üyelerinden Yakup Sayýn, serbest müþavirlik mühendislik bürosu tescil belgesi ile çeþitli faaliyet sahalarýna göre düzenlenen yetki belgelerinin 4 yýlda bir yenilenmesini, her yýl vize edilmesini,projelerin mesleki denetimden geçirilmesini ve onaylanmasýný, bu iþlemlerin her biri için ayrý ayrý ücret ödenmesini, bu koþullara uyulmamasý halinde yetki belgelerinin yenilenmeyeceðine iliþkin Ankara Þubemizin iþlemleriyle,bu iþlemlerin dayanaðý olan 22 Kasým 2001 tarih ve 24591 sayýlý Resmi Gazetede yayýnlanarak yürürlüðe giren "TMMOB Makina Mühendisleri Odasý Serbest Müþavirlik Mühendislik Bürolarý Tescil ve Mesleki Denetim Yönetmeliði"nin yürütülmesinin durdurulmasý ve iptali istemiyle,odamýz aleyhine dava açmýþtýr.danýþtay 8.Dairesinin 2003/1483 E.sayýlý dosyasýnda görülmekte olan davada, davacý Yakup Sayýn'ýn yürütmeyi durdurma istemi 23.10.2003 tarihinde reddedilmiþtir. Davacý Yakup Sayýn bu ret kararýna karþý Danýþtay Ýdari Dava Daireleri Genel Kuruluna itirazda bulunmuþtur.bu itiraz üzerine Danýþtay Ýdari Dava Daireleri Genel Kurulu,2003/1412 Y.D itiraz numaralý ve 25.12.2003 tarihli kararýyla, TMMOB Makina Mühendisleri Odasý Serbest Müþavirlik Mühendislik Bürolarý Tescil ve Mesleki Denetim Yönetmeliði'mizin,mesleki denetim ve onay hizmeti için alýnacak onay ücretinin nispi olarak belirlendiði 9/f fýkrasýnýn ve Ankara Þubemizin bu madde hükmü uyarýnca uyguladýðý iþlemin yürütülmesinin durdurulmasýna,diðer itirazlarýn reddine karar vermiþtir.dava devam etmektedir. 14-Odamýz üyesi ve Ýçel Þubesi saymaný Tufan Mengi,LPG Montaj Tespit Raporlarýný imza yetkisi olmamasýna raðmen imzaladýðý,kendi yetki ve sorumluluðunda bulunan þube tahsilat fiþlerini hiçbir yetkisi bulunmayan üçüncü þahýslara imzalatmak suretiyle görevini kötüye kullandýðý gerekçesiyle TMMOB Disiplin Yönetmeliði'nin 9/I.maddesi uyarýnca Odamýz Onur Kurulunca cezalandýrýlmýþtýr.tufan Mengi,Odamýz Onur Kurulunun kararýný onayan TMMOB Yüksek Onur Kurulu kararýna karþý,ankara 8.Ýdare Mahkemesine dava açmýþtýr.ankara 8.Ýdare Mahkemesi,2001/497 E. ve 2002/256 K.sayýlý kararýyla davayý reddetmiþtir. Davacý Tufan Mengi kararýn bozulmasý istemiyle Danýþtay'a temyiz baþvurusunda bulunmuþ,bu istem de Danýþtay 8.Dairesinin 2002/5389 E.,2003/3569 K.sayýlý kararýyla,23.09.2003 tarihinde reddedilmiþ olup karar kesinleþmiþtir. 15- Özel bir sürücü kursunun sorumlu müdürü Hasan Guda tarafýndan, MMO Samsun Þubesinin "Ýþ Makinalarý Kullanma Kursu" açmasý ve kursiyerlere sertifika vermesi ve bunun usulsüz yapýldýðý iddiasýyla MMO Samsun Þubesi Yönetim Kurulu Üyeleri hakkýnda Samsun C.Baþsavcýlýðý'na suç duyurusunda bulunulmuþtur.samsun C.Baþsavcýlýðý,"2918 S.K.'nun 42/a maddesi gereðince iþ makinalarýnýn sürücülerinin eðitimleri ve eðitimde baþarýlý olanlarýn sertifikalarýnýn Makina Mühendisleri Odasýnca da verileceðini de bildirdiðinden,sözkonusu Odaca iþ makinalarý kullanma sertifikasý verilmesinde suç teþkil eden bir eylem bulunmadýðýndan,olay hakkýnda kovuþturmaya yer olmadýðý" gerekçesiyle 2002/9017-3786 sayýlý kararýyla,17.09.2002 tarihinde takipsizlik kararý vermiþtir. Bu takipsizlik kararýna karþý müþteki, 01.04.2003 Çarþamba Aðýr Ceza Mahkemesine 01.04.2003 tarihinde itirazda bulunmuþ,bu itiraz da, "ilgili kararda maddi ve hukuki bir hata ve gösterilen gerekçede bir isabetsizlik bulunmamasý" gerekçesiyle reddedilerek karar kesinleþmiþtir. 16-Ýçel Þubesi Yönetim Kurulu Eski Üyesi ve Oda Sekreteri Ayhan Kýzýltan'ýn,LPG dönüþümlerinde yapýlan usulsüzlüklerle ilgili olarak Oda Onur Kurulunca "4 aylýk meslekten men cezasý verilmesi" kararýnýn yürütülmesinin durdurulmasý ve iptaline yönelik olarak Odamýz aleyhine açmýþ olduðu dava, Ankara 5.Ýdare Mahkemesi'nin 2001/545 E.,2001/1601 K.sayýlý ve 30.11.2201 tarihli kararýyla reddedilmiþtir.karar davacý tarafýndan temyiz edilmiþ,danýþtay 8.Dairesi,2002/906 E., 2002/6288 K.sayýlý ve 24.12.2002 tarihli kararýyla temyiz istemini reddederek, kararý onamýþtýr. 17-Odamýz Üyesi Cengiz Köse,Oda Yönetim Kurulunca verilen "yetki belgesinin iptaline" iliþkin kararýyla, Oda Onur Kurulunca verilen ve TMMOB Yüksek Onur Kurulunca 245
246 onanan,"15 gün süreyle meslek uygulamasýnýn yasaklanmasýna" iliþkin kararlarýn iptallerine iliþkin,ayný dilekçe üzerinden, Ankara 3.Ýdare Mahkemesine dava açmýþtýr. Ankara 3.Ýdare Mahkemesi 2000/1016 E., 2001/397 K.sayýlý ve 30.03.2001 tarihli kararýyla, aralarýnda maddi ve hukuki yönden baðlýlýk bulunmayan davalarýn tek dilekçeyle açýlamayacaðý,bu nedenle 30 gün içerisinde ayrý ayrý dilekçelerle davanýn yenilenmesi gerektiðine karar vermiþtir. Davacý her iki konu hakkýnda ayrý dilekçelerle yenileme isteminde bulunmuþ, bu istemler de, Ankara 3.Ýdare Mahkemesinin 2001/712 E., 2002/278 K.sayýlý ve 31.01.2002 tarihli, 2001/713 E., 2002/493 K.sayýlý ve 13.03.2002 tarihli kararlarýyla reddedilmiþtir. Bu ret kararlarý da davacý tarafýndan temyiz edilmiþ,danýþtay 8.Dairesi 2002/2506 E.,2002/4349 K.sayýlý ve 25.09.2002 tarihli,2002/2508 E., 2002/5506 K.sayýlý ve 26.11.2002 tarihli kararlarýyla temyiz istemlerini reddetmiþtir. Ayrýca Cengiz Köse'nin haksýz olarak Odadan para tahsil ettiði gerekçesiyle Ankara Asliye Hukuk Mahkemesinde görülmekte olan davada,davanýn kýsmen kabulüne karar verilmiþtir. Cengiz Köse aleyhine açýlan ceza davasýnda da beraat kararý verilmiþ olup, sözkonusu kararýn bozulmasý istemiyle Yargýtay'a temyiz baþvurusunda bulunulmuþtur. 18- Odamýz Üyesi Hüseyin Aslan,Oda Onur Kurulunca verilen "6 ay meslek uygulamasýnýn yasaklanmasýna" iliþkin kararýn yürütülmesinin durdurulmasý ve iptali istemiyle Ankara 1.Ýdare Mahkemesine dava açmýþtýr. Ankara 1.Ýdare Mahkemesinin 2002/798 E.sayýlý dosyasýnda görülmekte olan davada,17.12.2002 tarihinde davacýnýn yürütmeyi durdurma istemi,2003/446 K.sayýlý ve 28.03.2003 tarihli kararla da dava reddedilmiþtir. 19-Oda muhasebe kayýtlarýna göre Oda Mali Ýþler Þefi Köksal Ekiz ve Zeynep Ekiz'in,Odanýn paralarýný zimmetlerine geçirmiþ olmalarý nedeniyle Ankara Asliye Hukuk Mahkemesinde görülmekte olan davada zimmete geçirilen paralarýn Odaya ödenmesine karar verilmiþtir.adý geçen kiþilere karþý icra takibi baþlatýlmýþtýr. Ayrýca Köksal Ekiz ve Zeynep Ekiz hakkýnda Odanýn paralarýný zimmetlerine geçirmeleri nedeniyle açýlan ceza davasýnda,yapýlan yargýlama sonucunda Köksal Ekiz'in 1 sene 3 ay, Zeynep Ekiz'in 1 ay 7 gün hapsine karar verilmiþtir. Karar Zeynep Ekiz tarafýndan temyiz edilmiþtir. 20-595 sayýlý "Yapý Denetimi Hakkýnda Kanun Hükmünde Kararname" uyarýnca Bayýndýrlýk ve Ýskan Bakanlýðý tarafýndan yürürlüðe konulan yönetmelik ve genelgelerin iptali istemiyle açtýðýmýz davalar,595 sayýlý Kanun Hükmünde Kararnamenin Anayasa Mahkemesince iptal edilmesi sonucunda,yönetmelik ve genelgelerin dayanaðýnýn ortadan kalkmasý nedeniyle Oda lehine sonuçlanmýþtýr.