BAŞLAKBAŞLIKBASLIK BAŞLİK BAŞLİK den BÜYÜK FIRSAT! ABONE OLUN 10 SAYI FİYATINA 12 SAYI ADRESİNİZE GELSİN 84 TL YERİNE 70 TL ADI ve SOYADI: TELEFON : (0 ) EV İŞ DAHİLİ CEP TELEFONU: (0 ) e-mail @ Dergiyi teslim almak istediğiniz adres: SEMT: İLÇE: POSTA KODU: İL: CİNSİYET: KADIN ERKEK DOĞUM TARİHİ: MEDENİ DURUMU: EVLİ BEKAR ÖĞRENİM DURUMU: İLKÖĞRETİM ORTAÖĞRETİM ÜNİVERSİTE LİSANSÜSTÜ TC Kimlik numarası Bonus Card, Shop&Miles, Maximum Card Mastercard Visa NO: Worldcard, va Axsess ile taksitle Kredi kartına peşin Son kullanma tarihi: / Güvenlik Kodu (Lütfen kredi kartının arka yüzündeki numaranın son üç hanesini yazınız.) BANKA HAVALESİ İLE ÖDEMEK İSTİYORUM Banka Havalesi: İş Bankası Avcılar Şubesi Hesap No. 1133-0678007 IBAN NO: TR33 0006 4000 0011 1330 6780 07 Abone olmak için: abone@turcomoney.com 2 WWW.TURCOMONEY.COM
İmtiyaz Sahibi Klas Yayıncılık ve İletişim Ltd. Şti. adına Dr. Kazım Kılınç Genel Yayın Yönetmeni Dr. Kazım Kılınç Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Cesur Çaça Görsel Yönetmen İsmail Delen, Gül Çınar Editörler Elif Demirtaş Ozan Buz Yayın Kurulu Yrd. Doç. Dr. Kazım Kılınç, Prof. Dr. Erol Eren, Prof. Dr. Bener Karakartal, Prof. Dr. Sudi Apak, Prof. Dr. Ali Rıza Büyükuslu, Prof. Dr. İsmail Özsoy, Yrd. Doç. Dr. Yaşar Erdinç, Osman Akyüz, Orhan Ökmen, Osman Göktan, Oğuz Satıcı, Süleyman Orakçıoğlu, Murat Kalsın, Dr. Ömer Bolat, Dr. Ramazan Başak, Şaban Çağıran, Erhan Topaç, Dr. Berra Doğaner, Alper Nergiz, Kemal Yamankaradeniz, Dr. Mehmet Sırrı Şimşek, Yaman Törüner Katkıda Bulunanlar Murat Tunay, Emine Açar, Okan Aybar, Hülya Deniz, Hüseyin Türkoğlu Fotoğraf Emre Çayla, Tuğba Değer REKLAM SATIŞ PAZARLAMA Reklam Grup Başkanı Talha Okur Didem Baturay Yayının Türü Süreli ISSN NO 2146-2534 Dağıtım MNG Kargo Basımcı Acar Basım ve Cilt Sanayi Ticaret A.Ş. Basımcı Adresi Beysan Sanayi Sitesi Birlik Cad. No: 26 Acar Binası Haramidere - Beylikdüzü İstanbul Türkiye İletişim Bilgileri: Nish İstanbul Residence Çobançeşme Sanayi Cad. No: 11 B Blok D: 139 Bahçelievler - İstanbul Tel: (0212) 603 62 70 Fax: (0212) 603 64 81 Web: http://www.turcomoney.com e-mail: info@turcomoney.com Abone Servisi: (0212) 603 62 70 abone@turcomoney.com Turcomoney, Klas İletişim ve Yayıncılık tarafından T.C. yasalarına göre yayınlanmaktadır. Dergide yer alan yazı, fotoğraf, illüstrasyon, harita gibi malzemelerden kaynak belirtilmeksizin hiçbir şekilde alıntı yapılamaz. Basılı ilanların sorumluluğu, ilan sahiplerine aittir. Yakla k 750 milyar dolarl k milli geliriyle dünyan n en büyük 17. ekonomisi olan Türkiye nin; daha fazla geli mesi, kalk nmas, üst s ralara ç kmas için yat r ma, üretime, ihracata ve döviz girdisi sa layacak at l mlara ihtiyac var. Peki bu nas l olacak? Bunun yolu hiç ku ku yok ki; katma de er yaratacak global markalardan, yani uluslar aras piyasalarda devlerle rekabet edebilecek rmalardan geçiyor. Bu özelliklere sahip Türk rmalar n n ba nda gelen bir kurumumuz var: Türk Hava Yollar THY; say s 150 ye ula an genç uçak losu, 30 milyonu a an yolcusu, Amerika dan Japonya ya, Rusya dan Güney Afrika ya, yani dünyan n bir ucundan di er ucuna sefer gerçekle tiren gerçek bir global marka konumunda. 2010 y l n 6 milyar dolarl k karla kapatan THY, yurt d ndan 4 milyar dolarl k döviz girdisi sa lam. Böyle irkete can kurban in daha da ilginç yönü ise, THY yi füze h z yla uçuran ba ar l Genel Müdür Doç. Dr. Temel Kotil in, Yaz leri Müdürümüz Cesur Çaça ya anlatt hede erde ç tay çok daha yukar ya ç kartmas, oldukça iddial hede ere odaklanmas. Sözün özü THY nin uluslar aras arenadaki ba ar s bizi gururland r yor. Bu çarp c söyle iyi okuyunca eminiz siz de gurur duyacaks n z. EDİTÖR Dr. Kazım KILINÇ Türkiye'nin, THY gibi zirveye uçan markalara ihtiyacı var kakilinc@turcomoney.com Yukar da da belirtti imiz gibi, ülkemizin kalk nmas için ihracat yapmam z art... Türkiye son y llarda ihracat ç tas n her geçen gün daha da yukar ya ç kart yor. Türk giri imcileri, dünyan n dört bir taraf nda devlerle yar yor. Denilebilir ki; i adamlar m z, ihracat konusunda bir seferberlik ruhuyla üretim ve ihracat yap yor. Bu inanç ve çal ma hiç ku ku yok ki; semeresini de veriyor. Nitekim Türkiye hracatç lar Meclisi (T M) Ba kan Mehmet Büyükek i nin, TURCOMONEY e anlatt klar da bu geli meleri teyit ediyor. Büyükek i nin kaptanl ndaki T M ve dolay s yla Türk ihracatç lar, imdi çok daha büyük hedefe odaklanm durumda. Hedef: 2023 te 500 milyar dolarl k ihracat rakam na ula mak. Ve bir ba ka çok ilginç dosya 6 y l önce kurulan zmir Vadeli lemler Borsas, aradan geçen sürede rü tünü ispatlad. Ancak daha gidilecek çok yol, katedilecek çok mesafe var. Gerekli yasal düzenlemelerin yap lmas ve deste in sunulmas halinde bu borsa, Türkiye ye çok büyük katk sa layacak. Borsa editörümüz Hülya Y lmaz n, zmir Vadeli lemler Borsas Ba kan Çetin Dönmez ile yapt söyle i de bu konuya i aret ediyor. Yat r mc lar ne yapmal? Kuzey Afrika, Ortado u kar k m kar k. Dünyan n ba ka bölgelerinde de durum iç aç c de il. çeride ise bir yandan Merkez Bankas n n munzam kar l k oranlar n art rmas, bir yandan genel seçimlere gidilmesi yat r mc lar n kafas n kar t rm durumda. Bu puslu havada yat r mc lar ne yapmal, nas l davranmal? te Gedik Yat r m uzmanlar, merak edilen bu sorulara çarp c bir analizle cevap veriyor. O yüzden diyoruz ki; bu puslu havalarda yol haritas n görmek, nas l bir portföy olu turulmas gerekti ini ö renmek istiyorsan z bu çarp c dosyay mutlaka okuyun. Türkiye ve dünya ekonomisini anlamak, ö renmek istiyorsan z Turcomoney i okumaya devam edin. Bu dü üncelerle sa l kl, mutlu ve bol kazançl günler diliyoruz. WWW.TURCOMONEY.COM 3
36 TİM TİM Başkanı Mehmet BÜYÜKEKŞİ: HEDEF 2023 TE 500 MİLYAR DOLAR İHRACAT YAPMAK THY Genel Müdürü Temel KOTİL THY ZİRVEYE UÇUYOR Global havayolu şirketleri tribülansa girerken, krizi fırsata çevirmeyi başaran THY, yarım trilyon dolarlık dünya pazarından aldığı payı giderek arttırıyor. Dünyada network ağı en geniş 8. hava yolu şirketi olan THY, dünya birinciliğine oynuyor. 14 70 Dünyagöz Hastaneleri Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Eray KAPICIOĞLU ALMANYA'YA İLK TÜRK HASTANESİ Dünyagöz Almanya da açacağı ilk tam teşekküllü hastane ile Avrupanın gözüne bakmaya talip oldu. Günde 250 muayene, 50 ameliyat ve 70 lazer ameliyat yapılacak. 88 TRAFİK BRANŞI S.O.S. VERDİ Şaban Çağıran Araştırdı: Türkiye deki 32 sigorta şirketinden neredeyse tamamı teknik zarar etti. Önlemler alınmazsa sektör zora girebilir. Rafi KARAGÖL Gürdoğan YURTSEVER Dr. Fatih ANIL Süleyman ORAKÇIOĞLU Yaşar ERDİNÇ Alper NERGİZ Kemal YAMANKARADENİZ 84 Kredi derecelendirme kuruluşlarının misyonu 62 Futbol büyük bir endüstri haline dönüştü 68 Dünyanın ekseni BRIC e kayıyor 34 Kredilerde selektif davranmak 12 Yatırımcı olmanın dayanılmaz ağırlığını taşımaya hazır mısınız? 50 Halka arz seferberliği 86 İnovasyon ve Ar-Ge odaklı rekabet nasıl yapılır?
92 At Bayramı kutlanan ve Atlar Bakanlığı bulunan tek ülke Türkmenistan 92 44 CUMHURBAŞKANI ATI BÖYLE ŞAHLANDIRDI 44 VOB Genel Müdürü Çetin Ali DÖNMEZ: VADELİ İŞLEM VE OPSİYON BORSASI BÜYÜYOR GÜNLÜK İŞLEM HACMİ 1,5 MİLYAR DOLAR Beylikdüzü Belediye Başkanı Yusuf UZUN 52 24 76 PAGDER Başkanı Hüseyin SEMERCİ İSTANBUL'UN YATIRIM MERKEZİ YATIRIMCILARA YOL HARİTASI 200 ÜLKEYE PLASTİK İHRACATI Metrobüs hattının, 29 Ekim de Beylikdüzü ne gelmesiyle bölge yatırım merkezi olma yolunda attığı adımlara bir yenisi e kliyor. Emlak ve gayrimenkul yatırımları hızla artıyor. Gedik Yatırım araştırdı: Borsa yükseliş trendini sürdürecek mi? Döviz cinsinden yatırım kar mı getirir, risk mi taşır? Kısa, orta ve uzun vadede tahvillerde hangi seçim kazanç sağlar? Altına yatırım yapılmalı mı? Geçen yıl 3 milyar 522 milyon dolarlık rakama ulaştı. Irak, Almanya, Rusya, Romanya, İngiltere, Libya, Azerbaycan, İran, Fransa ve Gürcistan en çok ihracat yapılan ilk 10 ülke oldu. Tarkan KADOOĞLU Şaban ÇAĞIRAN Okan AYBAR Osman GÖKTAN Ali Rıza BÜYÜKUSLU Oğuz SATICI Dr. Emin ÇATANA Orhan ÖKMEN 73 Kalkınmanın anahtarı, reel sektördür 64 Velinimet olan müşterinin memnuniyeti neden önemlidir? 41 Dolar sağ gösterip sol vurabilir aman dikkat! 32 FED in politikaları piyasaları nasıl etkiliyor? 74 Türkiye, yeni küresel işgücü modeline hazır mı? 49 Türkiye 2023 için dört koldan çalışıyor 42 Paranoya bitti mi? 66 Bankacılık ilave satın alma gücü yaratır
NOT DEFTERİ İŞ DÜNYA Kuveyt Türk, yastık altındaki altınları ekonomiye kazandırıyor Kuveyt Türk Katılım Bankası, bir süre önce başlattığı altın katılım hesabı için Antalya da ilk adımı attı. Kuveyt Türk, bu yeni hizmetiyle müşterilerine yastık altındaki ya da takılık altınlarını fiziki olarak şubeye getirip yatırma imkanı sunuyor. Müşterilerin şubeye getirdiği altın kolye, bilezik, cumhuriyet altını gibi değerli ziynet eşyaları, İstanbul Altın Rafinerisi uzmanları tarafından değer ölçümü yapıldıktan sonra, 24 ayara çevrilip açılan altın hesaba yatırılıyor. Yeni evliler, takılık altını olanlar yastık altı birikimi yapanlar için bu hizmeti başlatan katılım bankası, böylece hem tasarruf hem de kazanç elde etme imkanı sunmayı hedefliyor. Açılan altın hesaplarından hesap işletim ücreti de alınmıyor. Altın toplama ile yastık altındaki birikimler, değerinde bozdurularak altın hesabına doğrudan aktarılabiliyor. Böylece evde çalınma riski ortadan kalkan birikimler, bankada 24 ayar altın olarak değerleniyor, üstelik yatırılan altınlardan kar payı da alınabiliyor. Kuveyt Türk, 10 gramla bile altın hesabı açma imkanı sağlıyor. Kuveyt Türk Genel Müdürü Ufuk UYAN Türkiye Finans Genel Müdürü Yunus NACAR Türkiye Finans tan Trabzonlu işadamlarına 250 milyon TL kredi Katılım bankacılığı uygulamaları ve reel sektöre sağladığı finansal destekle ön plana çıkan Türkiye Finans, Trabzon Ticaret ve Sanayi Odası ile 250 milyon TL lik kredi protokolü imzaladı. Trabzon Ticaret ve Sanayi Odası na üye olan ve gerekli şartları taşıyan tüm işyerlerini kapsayan protokole göre Türkiye Finans, Trabzonlu sanayicilerin ihtiyacı olan hammadde, ticari mal, makina-techizat, taşıt, gayrimenkul, bilgisayar vb. emtialar için toplam 250 milyon TL lik kredi imkanı sağlayacak. Trabzon Ticaret ve Sanayi Odası ile yapılan protokol kapsamında, diğer illerde olduğu gibi reel sektöre katkı sağlayacaklarını ifade eden Türkiye Finans Genel Müdürü Yunus Nacar, Türk ekonomisinde reel sektörün rolü çok büyük. Üretim yapmayan; tüm ihtiyaçlarını dışarıdan karşılayan bir ekonominin uzun vadede ayakta kalması mümkün değildir. Bu kapsamda biz de Türkiye Finans Katılım Bankası olarak Türkiye nin çeşitli illerinde üretim ve ticaret potansiyelinin yükseltilmesi amacıyla sanayi ve ticaret odalarımızla protokol yapıyor, sanayici ve işletmecilerimize düşük maliyet ve farklı vade seçenekleri sunuyoruz diye konuştu. Rönesans Gayrimenkul Yatırım halka arzla büyüyecek AVM ve ofis projeleriyle Türkiye ve Rusya nın en güçlü gayrimenkul yatırım şirketlerinden biri haline gelen Rönesans Gayrimenkul Yatırım A.Ş. (RGY) yarattığı değeri yatırımcılarla paylaşmak ve portföyünde yer alan iddialı projeleri gerçekleştirerek daha da büyümek için halka arz oldu. Halka arz edilecek hisselerin yüzde 20 sini yurt içi bireysel, yüzde 10 unu yurt içi kurumsal, yüzde 70 ini ise yurt dışı kurumsal yatırımcıya sunan RGY, Avrupa ve Amerika da düzenlenecek roadshow etkinlikleriyle ile yatırımcılarla buluşacak. Bugüne kadar Türkiye ve Rusya da yüksek kâr getiren AVM ve ofis odaklı 13 projeyi gerçekleştirerek, 30 projelik bir portföy oluşturan RGY, yarattığı değeri yatırımcılarla paylaşarak, yeni projelerine ivme kazandıracak. Rönesans Holding Yönetim Kurulu Başkanı Erman ILICAK 6 WWW.TURCOMONEY.COM
NOT DEFTERİ İŞ DÜNYA Gedik Mobile ile tek tuşla anında işlem Gedik Yatırım ın yeni ürünü Gedik Mobile, Hisse, VOB ve Varant işlemlerini, mobil erişimin olduğu her yerde, Iphone, Ipad ve Blackberry üzerinden tek tuş ile anında yapabilme olanağı sağlıyor. Gedik Mobile ile yatırımcılar, kullanımı çok kolay olan işlem sayfasından tek tuş ile hızla borsa işlemlerini yapabilir, Hisse Senedi, VOB, Varant verilerini piyasalardaki son gelişmelerle birlikte takip edebilir, hisse senedi portföylerindeki bakiye ve limitlerini görüntüleyebilir, verilen emirleri sorgulayıp, değişiklik yapabilir, VOB portföylerindeki pozisyonları ve teminat durumunu takip edebilir, piyasalara ait en son haberlere gerçek zamanlı olarak ulaşabilir, İMKB, VOB, Varant en çok düşen ve yükselen hisse senetleri, dünya endeksleri, serbest piyasa döviz, Pariteler, T.C. Merkez Bankası kurları, İMKB bono piyasası verileri ve Eurobondları takip edebilirler. Gedik Yatırım portföy önerileri, araştırma bültenleri ve yorumları da yakında Gedik Mobile de yer alacak. Sony Ericsson WT18 i görücüye çıkardı Sony Ericsson un Android 2.1 işletim sistemli ilk Walkman telefonu W8 i lanse etmesinin hemen ardından dünyanın en büyük pazarlarından Çin e özel sunulması planlanan WT18 i boy gösterdi.106 56.5 14.3 mm ve 110 gram ağırlığında monoblok tasarımıyla dikkat çeken ve China Mobile tarafından satılacak olan Sony Ericsson WT18i, ophone 2.5 (Android 2.2) mobil işletim sistemini kullanıyor, 806 MHz saat hızında çalışan Marwell işlemciden güç alıyor. 3.2-inç boyutunda ve 320 x 480 piksel çözünürlüğünde dokunmatik kapasitif ekrana, 150 MB dahili belleğe yer verilen akıllı telefon, bünyesinde Wi-Fi, GPS, Bluetooth, FM radyo dörtlüsünü barındıyor. Bunlara ek olarak 1200 mah bataryaya sahip telefonda anın yakalanması için 3.2 megapiksel çözünürlüğünde kamera bulunuyor, kamera 480p video kaydı gerçekleştirebiliyor. Sony Ericsson WT18i nin diğer ülkelere uyarlanmış versiyonunun satışa sunulup sunulmayacağı ise bilinmiyor. Kağıttan telefonlara hazır mısınız? Kanadalı bilim adamları elektronik kağıttan esnek bir akıllı telefon ürettiklerini duyurdu. PaperPhone (KağıtFon) adı verilen telefon, cüsseli rakiplerinin yaptığı arama, mesaj alıp yollama, müzik çalma, e-kitap görüntüleme gibi tüm işlemleri yapabiliyor. Cihaz kıvrılması, katlanması köşe ya da kenarlarından esnetilmesi durumunda farklı işlevleri devreye sokuyor. PaperPhone un yaratıcısı Dr. Roel Vertegaal Beş yıl içinde her şey böyle görünüp işleyecek dedi. Cihaz, Kanada Queen s Üniversitesi ndeki Human Media Lab (İnsan Medya Laboratuvarı) merkezi uzmanları ile Arizona Eyalet Üniversitesi nin Motivational Environments Research (Motivasyonel Ortam Araştırmaları) grubunun eseri. Dr Vertegaal yayınladığı açıklamada, Bu bilgisayar ufak bir interaktif kağıt parçası gibi görünüyor ve işliyor. Etkileşim için isterseniz kıvırıp cep tep telefonu yapıyorsunuz; köşesini kıvırınca sayfalarını çeviriyorsunuz; ya da isterseniz üzerine kalemle yazabiliyorsunuz dedi. Kendisini kilitleyen taşınabilir bellek Bağımsız bellek firması Kingston Technology Company Inc. in flash bellek yan kuruşu olan Kingston Digital Inc., işletmeler ve devlet kurumlarındaki veri kaybını ve bundan kaynaklanan maliyetleri önleyecek yeni USB çözümleri sunuyor. Kingston Digital, bu kapsamda DataTraveler 4000-M Managed USB Flash sürücüsünü (DT4000-M) hizmete sundu. DT4000-M, kaybolması veya çalınması halinde kilitlenebilme özelliğini taşıyor. Sürücü, tamamen kilitlenmeden önce kullanıcıya göre özelleştirilebiliyor, adli tıp analizi ve uyumu için, içerdiği verilerin yedeklenmesini veya geri yüklenmesini sağlıyor. DT4000-M, uzaktan şifre sıfırlama ve özelleştirme gibi seçenekleriyle kullanım kolaylığı sağlıyor. 8 WWW.TURCOMONEY.COM
WWW.TURCOMONEY.COM 9
NOT DEFTERİ İŞ DÜNYASI Jaguar'dan 1 milyon dolarlık 'süper otomobil' Lüks otomobil markası Jaguar, benzin ve elektrikle çalışan süper otomobili üretim bantına almaya hazırlanıyor. Hibrid otomobilin maliyetinin 1 milyon doların üzerinde (700 bin sterlin-1 milyon 750 bin TL) olacağı tahmin ediliyor. Şirket ilk etapta, Formula 1 takımı Williams F1 ortaklığında 250 otomobil üretecek. C-X75 model otomobilin son derece hafif malzemelerden üretilmiş şasisi ve iki adet elektrikli motoru, aracın üç saniye içinde saatte 60 kilometre hıza ulaşmasına yardımcı olacak. Elektrikli motorları benzinle desteklenip şarj edildiğinde aracın maksimum hızı saatte 200 kilometrenin üzerine çıkıyor. Sadece elektrikle çalıştığında şarj edilmeden 50 kilometre yol alabilen otomobil, kilometre başına 100 gramın altındaki toplam gaz salımı ile sektörün en düşük salım oranlarından birine sahip. Jaguar Land Rover Grubu (JLR) C-X75 üretim sürecinin, yüksek kalifiye 100 den fazla kişiye iş imkanı sağlayacağını açıkladı. C-X75 modelinin üretimine 2013 yılında başlanacak ve 2015 e kadar da tamamlanması öngörülüyor. Net sahneler için Full HD görüntü kalitesi Toshiba nın gelişen teknolojisiyle birlikte kişiselleşen televizyonlar artık izleyicisini de tanıyor. Yeni SL833 serisi; karşısına geçen kişiyi tanıyıp sevdiği kanalı yada programları açıyor. Her hafta yada sıklıkla izlediğiniz programları siz televizyon karşısına oturup açmadığınız zaman televizyon sizin izlemek isteyebileceğinizi düşünüp, otomatik kaydediyor. Ayrıca, kullanıcının ayarladığı ses düzeyi, renk kalitesi, kanal listesi, ışık-parlaklık seviyesi gibi bilgileri hafızada tutabiliyor. Ayarları yapan kullanıcı daha sonra ekran karşısına geçtiğinde tek tuşla seçip kaydedilmiş görüntüler dâhil seçilmiş ayarları otomatik olarak yeniden yüklüyor. Toshiba SL833 serisinde, bu kişiselleştirme özellikleri 4 kullanıcıya kadar kullanılabiliyor. SL833 serisi televizyonlar kusursuz görüntüler sağlayan Edge LED arka plan aydınlatmalı ekrana sahip. Resolution özelliği, gösterilen filmlerin görüntü kalitesini yükselterek ekrandan en iyi sonucun alınmasını sağlıyoractive Vision ın M100 HD 100 Hz teknolojisine sahip Motion Picture Enhancement, Hareketli görüntüleri iyileştirme özelliği ise hareketli sahnelerin hızlı görüntülerine yumuşaklık katıyor. Mobil internet girişimcileri aranıyor! Mobil internet sektöründeki girişimcilere yönelik düzenlenmiş en geniş çaplı yarışma olan Vodafone Mobile Clicks e, bu sene Türkiye den de girişimciler katılıyor. Türkiye nin yanı sıra İngiltere, Almanya, İrlanda, Hollanda, İspanya ve Portekiz den mobil internet sektöründeki girişimlerin katılacağı yarışmada büyük ödül 150 bin euro! Vodafone Mobile Clicks 2011 e iş fikirleri ile katılan girişimciler Türkiye yi Amsterdam da yapılacak büyük finalde temsil etme fırsatı yakalayacak. Yarışmanın birincisinin 150 bin euro, ikincisinin 50 bin euro, üçüncünün ise 25 bin euro ile ödüllendirileceği Vodafone Mobile Clicks 2011 e mobil internet sektöründeki tüm girişimciler ve sektöre ilgi duyan herkes katılabilir. Yarışma için son katılım tarihi 12 Haziran 2011. 10. Henkel Art.Award. Ödülü için başvurular başladı Henkel CEE nin (Orta ve Doğu Avrupa Bölgesi), bu yıl Orta ve Doğu Avrupa çapında 10. sunu düzenlediği Henkel Art. Award için başvurular başladı. Türkiye nin de aralarında bulunduğu 23 ülkeden sanatçılar resim, çizim, fotoğraf, video ve enstalasyon alanlarındaki eserleri ile yarışmaya başvurabilecekler. Yarışmanın birincisi 7000 euroluk para ödülünün yanı sıra kendi ülkesinde ve Viyana Museum Moderner Kunst Stiftung Ludwig (MUMOK) modern sanat müzesinde kişisel sergi açma imkanı elde edecek. 10 WWW.TURCOMONEY.COM
WWW.TURCOMONEY.COM 11
FİNANSALANALİZ Yaşar ERDİNÇ iniz için 1 y l içinde 1 milyar TL kazanaca n z da biliyorsunuz. Ard ndan Amerika da, Asya da kafan z n esti i yerlerde, havai adalar nda malikaneler alaca n z da biliyorsunuz. Alt n za Porsche yi al rken, bir tane de en kral ndan özel uçak ald n z da size bir lm gibi gösteriliyor. Dünya da gezmeyi dü ündü ünüz her yerdesiniz ve kendinizi izliyorsunuz. Hep hayal etti iniz Afrika das n z. En güzel k zlarla safari yap yorsunuz. Fakat birden! Bir ç ng rakl y lan n sokmas yla yere y l yorsunuz, sizi hastaneye yeti tirmeye çal yorlar ama kurtar lam yorsunuz. Acaba bu gelece i bilme yetisinin size verilmesi tekli ni kabul eder miydiniz? Sonu ölüm oldu u için herhalde kabul etmezdiniz. imdi, hocam... ya 80 ya- na kadar ya ayacaksam, o zaman kabul ederim diyebilirsiniz... Ama ölüm zaman n z bu yeti size verilmeden önce bildirilmiyor ve ans n za ne ç kaca n bilmeden yine de kabul eder miydiniz? Varsayal m 80 ya na kadar ya aca n z size söylendi. Acaba o zaman kabul eder miydiniz? Bütün ya ayacaklar n z önceden gördü ünüz anda, acaba bunlar ya amak size heyecan ve mutluluk verebilir miydi? Gelece i bilmedi imiz için ne kadar çok mutlu olmal ve ükretmeliyiz, öyle de il mi? Hergün çevremizde birçok ki inin öldü ünü görürken bile, ölümün bize hiç gelmeyece ini dü- ünüyor ve öyle davran yor olmam z sayesinde, yani bize veerdinc@turcomoney.com Yatırımcı olmanın dayanılmaz ağırlığını taşımaya hazır mısınız? Gelecekte ne olup biteceğini tam olarak bilme yetisine sahip olmadan, sadece öngörü, araştırma ve planlamayla yatırım yapanların ruh halini hiç merak ettiniz mi? Peki geleceği bilmek aslında insanoğlu için yararlı mı, zararlı mı? Borsa yat r mc s bir ka t ald nda, e er her gün al-sat yap yorsa (temel analize göre yat r m yap p irketin de erlemesini yapanlar kastetmiyorum) bu yar mac n n ya ad karars zl k ve belirsizli i her an ve saniye ya- yor. Kazand günler mutlu, ama ço unlukla da mutsuz ve huzursuz bir dönem geçiriyor. Dü ünün bir ev ald n z ve her sabah ekranda evinizin - yat sürekli olarak yüzde 15-20 lik bantlarda de i iyor. Mesela dün 200 milyara ald - n z ev 160 milyara dü se ne olurdu? Hayat n z zehir olurdu. Borsada günlük i lem yapan insanlar bir ev paras n ka da yat r rken, karar alma süreleri 5 dakikadan fazla de il. Ondan sonra da, her dakika ve her saniye beyinde kan bir oraya, bir buraya ko turuyor. Seans bitti inde de anormal yorgunluk, mutsuzluk, hayattan zevk almama ve ço unlukla da depresyonla kar la yorlar. Herkes srarla gelece i görmek hem de kesin olarak bilmek istiyor. Böyle olursa bu mutsuzluktan kurtulacaklar n dü ünüyorlar. Asl nda gelece i bilmek mümkün de il ve gelece i bilmemek büyük bir nimettir. Varsayal m ki, gece uyurken biri size geldi ve bütün gelece i bilme yetisinin tamam n size verece- ini söyledi. Sonrada rüyan zda size dokundu ve sabah kalkt n zda art k bütün gelece i görüyorsunuz... O gün borsada hangi hisselerin tavan yapaca n biliyorsunuz. Bunlar bildi- 12 WWW.TURCOMONEY.COM
rilen bu yeti sayesinde hayata umutla heyecanla sar l yoruz. Yat r m konusunda da gelece i bo verin, PLAN YAPIN Ne plan? Bir kümes yaparken bile bir çizim yap lm yor mu? Dünya da bana öyle bir yap veya eser gösterin ki, önceden planlanmam olsun... Bir demiryolu, bir köprü, bir ameliyat, bir okula kay t yapt rmak, bir yerden bir yere yolculuk etmek... Daha binlerce örnek sayabilirsiniz. Madem her eyi planl yoruz da, bir hisse alaca m z zaman bu hisseye ili kin strateji plan m z niye yapm yoruz? Yapsak bile, niçin bir yat hareketi bütün planlar m z de i tirmemize neden oluyor? Niçin 5 liradan ald m z ka d 5.50 de sataca m derken, 5.50 kademesi kalkt nda bu sefer 5.60 dan tekrar al yoruz? Merak etmeyin suç sizde de il. Çünkü beyniniz öyle programland. ABD de Stanford Üniversitesin'de ve ba ka üniversitelerde de, NÖROECONOMICS isimli bir bölüm kuruldu. Yani nörologlar ile ekonomistler birlikte çal yorlar. Bu çal malardan ç kan ve yüzlerce sayfa tutan bilimsel ara t rma ve makalelerin tek cümleyle söyledi i eyi size özetleyip bu yaz m sonland raca m. Bir hisse al rken, FOREX piyasas nda paritede bir i lem yaparken, gidip çar dan döviz al rken, yani yat sürekli hareket eden bir eyi al rken, bir bo sayfaya u sorular n cevaplar n yaz n... Soru 1. Neden al yorum? (Örnek: Stokastik göstergesi sinyal çizgisini yukar kesti veya ihtiyac m var, ya da ald ktan sonra prim yapaca n dü ünüyorum vs ) Soru 2. Al-sat sürem ne olacak? (VADE) (Örnek: Bu pariteyi 2 saat izleyebilirim, 2 saat içinde al-sat i lemim bitmi olacak, ald m ama en az 2 y l satmayaca m) Soru 3. Hangi yatta zarar kesece im? (Pariteyi 1.34 ten ald m, 1.3370 te sataca m, ve zarar edece im ve plan m yapt m için mutlu olaca m) Soru 4. Hangi yatta kâr m cebime koyaca m? (1.3470 de kâr m realize edebilirim ama yat oraya ç karken uzun beyaz mum olu ursa sat hede m 1.3485 olur.) E er yukar da söylediklerimin yar s n bile yaparsan z ve beyninizin zaa ar n n üstesinden gelip, kendinize verdi iniz sözü tutarsan z, daha öncekiler kadar zarar etmeyece inizden emin olabilirsiniz. Ama piyasadaki yatlar izleyen gözlerinizin, beyninize gönderdi i alg lama ve sanal görüntü, vücudunuzda birçok zyolojik olay n ba lamas na neden olur. Kandaki de erler de i ir, beyninizin içindeki eytan (bilinçalt ndaki kötü an lar ) dürtükler ve o eytan size sürekli olarak u a ac n meyvesinden ye der. Yedi inizde de ilk insan Hz. Adem (A.S.) gibi cennetten kovulursunuz, yani huzur ve mutlulu unuzu kaybedersiniz. Yukar daki sorulara verece iniz cevaplar beyne KANA- AT, HIRS YAPMAMA, KAYBEDER M KORKUSUNDAN KURTULMA mesajlar n göndererek sizi huzurlu hale getirir. Ama unutmay n z, tam STOP-LOSS yap p zarar kabullenme ve TEVEKKÜL an n zda veya tam kâr cebinize koyup TAMAH edece iniz anda o EYTAN yine kula n za bir eyler f s ldayacakt r Siz siz olun eytana de il, kalbinizin sesine kulak verin. WWW.TURCOMONEY.COM 13
SÖYLEŞİ KAPAK TEMEL KOTİL THY Genel Müdürü Temel Kotil: Dünyanın en büyük şirketi olmayı hedefliyoruz. THY ZİRVEYE UÇUYOR Global havayolu şirketleri tribülansa girerken, krizi fırsata çevirmeyi başardık. Yarım trilyon dolarlık pazardan aldığımız payı giderek arttırıyoruz. 2011 yılı sonunda 35 milyon yolcu ve 7.5 milyar dolarlık ciro hedefliyoruz. Günde 800 sefer yapan filomuzdaki uçak sayımızı 184 e çıkaracağız. Cesur ÇAÇA cesur@kmedya.com ÖZEL RÖPORTAJ Dünyada network ağı en geniş 8. havayolu şirketiyiz. Vizelerin kaldırılmasıyla sefer sayımızı arttıracağız. Uluslararası anlamda en büyük havayolu şirketi olmak için çalışıyoruz ve uçtuğumuz her yerde ülkemizin adını dünyaya duyuruyoruz. Türkiye köprü olma şansını iyi kullanmalı. WWW.TURCOMONEY.COM 15
ÜZERİNE GÜNEŞ BATMAYAN ŞİRKET THY Genel Müdürü Temel Kotil: Pasifik Okyanusu nun doğudaki ucu Japonya ve Güney Kore den, Batı ucundaki Kaliforniya sahillerine, Tokyo dan Seul e, Los Angeles a da uçuyoruz. THY olarak uçağımızla bir yolcumuzu Pasifik in bir ucundan alıp, güneşi de takip ederek Pasifik in diğer ucuna getiriyoruz. Türkiye 2002 y l n n sonu ve 2003 le birlikte havac l k sektöründe h zla geli meye ba lad. Bu tarihten sonra uça a binmek art k otobüsle seyahat etmek kadar do al hale geldi. Özellikle Ula t rma Bakan Binali Y ld r m n gayretleriyle ortadan kalkan a r vergilerle sektör oldukça rahatlad ve s rt ndaki kamburlardan kurtuldu. Neredeyse yüzde 50 lik ek maliyetlerden kurtulan havac l k sektörü 2011 e gelindi inde 5 kat büyüdü. Bu büyümede amiral gemi konumundaki Türk Hava Yollar ise hem cirosunu, hem yolcu say s n hem de losunu en fazla artt ran kurum olarak göz doldurdu. Türkiye ekonomisine sundu u katma de erin yan nda markala ma yolunda att ad mlarla ülkemizin ad n dünyaya duyuran THY, uluslararas pazarda liderli e oynamaya ba lad. 2008-2009 y l nda ya- anan krizde global irketler batma noktas na gelirken THY karl l n artt rarak 16 WWW.TURCOMONEY.COM tüm dikkatleri üzerinde toplad. Krizi f rsata çevirmeyi ba aran ve her geçen gün biraz daha büyüyen THY yi ve havac l k sektörünün durumunu mercek alt na alan Turcomoney; THY Genel Müdürü Temel Kotil le özel bir röportaja imza att. Kotil le bu önemli konuyu konu mak için Atatürk Havaliman n n kar s ndaki THY Genel Müdürlü ü ne gidiyoruz. Binan n giri inde bizi birbirinden ilginç uçak maketleri kar l yor ve daha sonra son y llar n en ba ar l yöneticilerinden Temel Kotil le bulu uyoruz. Kotil, Türkiye nin köprü olma avantaj n iyi kullanmas gerekti ine özellikle vurgu yap yor ve havac l k sektöründe büyümek için tüm f rsatlar n elimizde oldu una i aret ediyor. u anda ülkemizde havac l k sektörüne giren yerli-yabanc rmalar n bu potansiyelin bir sonucu oldu- unu savunan Kotil, yak n dönemde bu sürecin geni leyerek devam edece ini ve Türkiye nin bu anlamda cazibe merkezi haline dönü tü ünü söylüyor. Akademisyen olman n yan nda, sempatik ve ba ar l Genel Müdür le genelde havac l k sektörünü, özelde ise THY nin elde etti i ba ar lar n arka plan n konu tuk. te dünyada network a en geni 8. Havayolu irketi THY'nin Genel Müdürü Temel Kotil e sordu umuz sorular ve ald m z yan tlar: Nisan daki Genel Kurul da yeniden THY Genel Müdürlü ü'ne seçildiniz. Uçu yap lan noktalar, uçak lonuz, yolcu adedinizdeki durum, yurtiçi ve yurtd hatlar konusunda neler söyleyeceksiniz? irketimiz çok köklü bir irket ama her zaman ayn ekilde geli medi. 1998 2003 aras bir duraklama dönemi var. 2003 e kadar ayn yerde kal nm. irketin 10 milyon yolcusu var. 5 milyon yurtiçinde iç hat yolcusu ve 5 milyon d hat yolcusu. Bu dönemde de
kar-zarar de i ik y llarda meydana gelmi. Bu da stabil olmayan bir durum anlam na geliyor. Zaten irketler ya büyüme modundad r, ya dura an dönemlerde instabil durumda olur. Kar edebilirler ancak kar ve zarar orada birbirine arkada olmu tur. Çünkü stabil duruma geldikten sonra dinamikleri de bir miktar azalm oluyor yani fark olu turma yetene i azald için zaten stabil durumda oluyor. Asl nda yap lanma ve büyüme ondan sonra oluyor. Büyüme ve kelimenin tam anlam yla s çrama noktas Say n Ula t rma Bakan m z Binali Y ld r m n dönemidir. 2002 sonu ve 2003 y l ndan sonraki dönemden bahsediyoruz. Her ne kadar THY olarak kendi dinamiklerimiz olsa da havac l k olarak olaya bakarsak yaln zca THY de il, THY d ndakiler de bir oyuncu olduklar için, sektöre katk da bulunduklar için hepsi bu büyümeye katk sunmu. Peki havac l k sektörü Türkiye de ne kadar büyüdü? ç hatlarda 5 kat büyüme gerçekle- irken, yolcu say s bu dönemde d hatlarda da yakla k 2.5 kat artt. Bu büyümenin amiral gemisi THY olarak biz olduk. Di er havayollar da büyümeye katk da bulundu. Ama bu büyümede hükümet taraf ndan ortaya konan politikalar n etkisi çok büyük. lave vergiler vard havac l k sektöründe, Say n Bakan m z onlar kald rd, akaryak t üzerinde s n rland rmalar vard, havayolu vergileri vard. Bunlar n tümü kalk nca sonuçlar da çok pozitif oldu. Eskiden uça a binmek lüks say l rd ama art k uça a binmek, otobüse binmek kadar kolay hale geldi. Bu de i imi nas l de erlendiriyorsunuz? Hükümetler sektörü nerede konumland r rsa sektörler de kendilerini orada ekillendirirler. Bu normaldir. Çünkü al nan kararlar biz havayollar na oynayaca m z alan olu tururlar. Say n Bakan öncesi ve sonras dönemlerden bahsediyoruz. Özel vergiler vard, deprem vergisi v.s. biliyorsunuz. ç hat yolcu - yatlar nda Euro baz nda % 50 bir azalma gerçekle ti ve bu yat dü ü leri yolcu say s na yans d. Dedi iniz gibi uça- a binmek otobüse binmek kadar kolay hale getirildi. Bunlar n tamam sektörün, s rt ndaki yüklerden kurtar lmas yla ili kilidir. FİLOMUZ 184 UÇAĞA ULAŞACAK Filo olarak ne durumdasınız? Filo olarak da durum şöyle; yine aynı şekilde geriye gidersem 2002 de filo rakamları 60 uçaktı, geçen seneyi 150 uçakla kapattık. Bu seneyi 184 uçakla kapatacağız. 2003 yılından bu yana filo büyüklüğünde yüzde 137 lik artış kaydettik. Koltuk sayısındaki artış ise 3 kat. Uçak sayısı 3 kart artmadı ama koltuk sayısı daha önemli bir rakam. Filonun yaş ortalaması kaç? THY nin uçak filosunda ortalama yaş 6.5. Diğer özel havayolları da 7-8 civarındadır. Dolayısıyla Türkiye deki uçak yaşı Avrupa dakinden daha gençtir. Avrupa da yaş ortalaması yaklaşık 17. Bu anlamda THY Avrupa nın en genç filosuna sahip. WWW.TURCOMONEY.COM 17
KAPAK SÖYLEŞİ TEMEL KOTİL TYH Yönetim ve İcra Komitesi Başkanı Hamdi Topçu ve Genel Müdür Temel Kotil ortaya koydukları uluslar arası vizyonla şirketi dünya markası yaptı. HEDEF 35 MİLYON YOLCU 7.5 MİLYAR DOLARLIK CİRO 18 WWW.TURCOMONEY.COM THY yolcu say s nda ne durumda? imdi bizim iç hat yolcumuz 2010 da 5 ten 15 e geldi. Ama havac l k 5 kat büyüdü. Demek ki s f rdan gelen havayollar n n da katk s var. D hat yolcumuz da yakla k olarak 5 milyondan 15 milyona geldi. Dolay s yla biz iç hat ve d hatta 3 kat büyüdük. Ama bu y l 35 milyon yolcu hede iyoruz. 2003 ü referans al rsak her y l art m miktar neredeyse bir THY yap yor. Ancak ciro art daha enteresan. 2002-2003 referans al rsak 1.5 milyon dolar bu. Geçen seneyi 6 milyarla kapatt k. Bu y l 7.5 milyar dolar hede iyoruz. Paran n ço u yurtd ndan geliyor. Biz geçen y l yakla k 4 milyar dolar para getirdik Türkiye ye. Yurtd na giden paralar ç kart rsak (Akaryak t vs) bu paran n % 44 ü Türkiye de kal yor. DÜNYADA YARIM TRİLYON DOLARLIK PASTA VAR! Hem dünya havayolu irketleri aras nda önemli bir oyuncu olacaks n z, hem de yurtiçinde uygun yata uçan rakiplerinizle mücadele edeceksiniz. Uygun yata uçu lar var onu nas l a acaks n z? Çok basit, öyle: Elma a açlar birbirlerine 3.5 metreden yak n dikilirlerse birbirlerini etkiliyorlar. Güne i payla yorlar, suyu payla yorlar ikisine yetecek kadar da olmay nca ikisi de bodur kal yor. Bizim rakiplerimiz Fransa da, Almanya da, ngiltere de olduklar için sorun yok. Tabi iç hattakilerle de yar - r z, onlar da bo b rakmay z. Ancak as l rakiplerimiz dünya. Dünya çok büyük bir pazar. Dünya havac l toplam yakla k yar m trilyon dolar. 530 milyar dolar. Bu paran n 7.5 milyar dolar n, yani % 1.6 s n biz al yoruz. Avrupa bunun % 28 ini, ABD bu pastan n % 31 ini al yor. Sonuçta daha çok para var. Dünyadaki transfer yolcular n n % 66 s Türkiye den geçiyor. Siz Air France ve Lufthansa bizim rakiplerimiz de il mi diyorsunuz? Hay r. Onlar büyük havayollar, hiç küçümsemiyoruz. Ama dünyada en büyük olmak istiyoruz. Biz stanbul u dünya havac l k merkezi yapmak istiyoruz. Sonuçta % 66 potansiyel burada. Bu nedenle dünyada en büyük olabilme hede-
THY DÜNYAYA MODEL OLDU THY nin başarısına dünyanın bakışı nedir, nasıl tepkiler alıyorsunuz? Türk Hava Yolları dünyanın en iyi havayolu şirketi olmak için çalışıyor. Özellikle kriz döneminde kar ederek büyüme trendine girmemiz uluslararası anlamda dikkat çekti. Başarımızın arkasında yatan nedenler merak edildi. Hatta gelişim grafiğimizle ilgili Avrupa Birliği ne bir rapor sunduk. AB kendi ülkelerindeki havacılık sektörüne ekstra vergi getirmek istiyordu. THY olarak biz, Türkiye deki uygulamayı ve sonuçlarını rapor halinde düzenleyip kendilerine sunduk. Bizde de ekstra vergiler olsaydı ciromuzu katlayamaz ve bu kadar büyüyemezdik düşüncesini kendilerine anlattık. Bu anlamda THY nin artık uluslararası arenada görüşü alınan, söylemlerine önem verilen ve alanında model olan bir konuma ulaştığını söylemek mümkün. nin izahat çok kolay. stanbul bu kadar ansl bir yerde. Dü ünsenize zengin Avrupa ya 3-4 saat bir mesafedeyiz. Kimler var? Almanya, Fransa, ngiltere, talya, spanya. Bizim tek koridorlu uçaklar m z bu mesafede uçtu u zaman ki 160 yolcu kapasitesine sahipler. Kald ki; bu uçaklar n en ideal çal ma artlar bu mesafede olabilir çünkü bu mesafelerde giderler minimum oluyor. Bu mesafede bizim küçük uçaklar m z çok fonksiyonlu oldu u için en az büyük uçaklar kadar verimli çal yorlar. stanbul o kadar güzel bir yerde ki; bütün mü teriler tam istedi imiz yerde bizi bekliyorlar. Dubai de oldu u gibi çok uzakta de iller. O zaman büyük uçak kald rmak zorundas n z, o zaman o kadar da yolcu bulmak zorundas n z aksi halde zarar edersiniz. İPEK YOLU HİKAYESİNDEN İLHAM ALARAK BÜYÜDÜK leriye dönük hede niz nedir? En büyük plan m z asl nda pek Yolu projesine benziyor... pek Yolu nu biliyorsunuz. UNESCO nun da sponsoruyuz ve geçti imiz günlerde UNESCO nun yapt bir toplant ya kat ld k. O toplant da akademisyenler pek Yolu ile ilgili konu uyorlard. Orta Asya da ya ayan Türkler, bozk rda yeti tirdikleri atlar Çin e ipek ve baharat kar l sat yorlard. Yani barter yap yorlard. Oradan ald klar ipek ve baharatlar çift hörgüçlü develer ile Semerkant ve Buhara ya oradan da Anadolu ve Avrupa ya da t yorlard. Özetle tacirlik yap yorlard. Türklerin en büyük maharetidir asl nda tacirlik. Bizler dünyan n en iyi tacirleriyiz ancak bunu unutmu uz, imdi yeni yeni hat rl yoruz. Zenginle tikleri için de Semerkant ve Buhara o zaman n önemli kültür merkezlerinden oluyor. Bu u anlama geliyor; Türkler geçmi ten bugüne iki kültür aras nda köprü vazifesi görüyor. Olay yaln zca ipek ve baharat ta makla ilgili de il, ayn zamanda masallar ta yorlar, hikayeleri ta yorlar Sinbad gibi. Özetle kültür ta yorlar yani. pek Yolu bir köprüdür i te. Köprünün bir ucunda o zaman Çin, bir ucunda Avrupa ve Anadolu var. Bu olunca da zaten zenginlik ortaya ç k yor. Para ç k yor ortaya, türküler ve masallar ortaya ç k yor. THY olarak biz de ayn s n yap yoruz. TH iç hatlarda yolcu say s n 3 kat artt rd. ç hatlarda yolcu say s ise genel anlamda 5 kat artt. Di- er hava yolar da s f rdan gelip bize kadar ula t klar için 5 kat artm oldu. ç hatlarda çok güzel havac l k aktiviteleri oldu. Say n Ula t rma Bakan Binali Y ld r m tebrik etmek laz m. D hatlarda ise biz Avrupa da zaten çok güçlü bir hava yoluyduk ve daha da büyüdük. Buradan Avrupa ya olan köprüyüz. Köprünün bir ucunda Türkiye, bir ucunda Avrupa bulunuyor. Biz bunu yakla k 2.5 kat artt rd k. WWW.TURCOMONEY.COM 19
THY KRİZİ FIRSATA ÇEVİRDİ Köprü olmay ba ard için büyüyen THY, üzerinde güne in batmad bir irket oldu diyebilir miyiz? THY gibi Türkiye de köprü olma ans n iyi kullanmal. öyle ki; Pasi k Okyanusu nun do udaki ucu Japonya ve Güney Kore dir. Bat ucu da Kaliforniya sahilleridir. Biz THY olarak Tokyo dan Seul e, Los Angeles a da uçuyoruz. Uça m z bir yolcumuzu Pasi k in bir ucundan al p, güne- i de takip ederek Pasi k in di er ucuna getirebilir. Tek kapsamad m z Pasi k Okyanusu nun kendisidir. Orada da Hawai d nda yer yok. Olsa mutlaka oralara da uçard k. Yolcu olsun Ay a bile uçar z. Özellikle kriz döneminde 2009 dan sonra pek çok havayolu irketi batma noktas na geldi. Siz bu dönemde de kardayd n z ve büyüdünüz peki bunu nas l ba ard n z? Asl nda bu sorunun cevab da pek Yolu'nda sakl. Yeter ki köprü olmay bilin, gerisi kolay. ster kirlere köprü olun, ister yolculara köprü olun hep kazanan oluyorsunuz. Köprü kullan ld zaman de eri art yor. stanbul day z paral yollar var biliyorsunuz. TEM in belirli bir kilometresi için bir miktar para ödeniyor ama Bo aziçi ya da Fatih Sultan Mehmet köprüsünden geçerken daha çok para ödüyoruz. Neden çünkü köprü önemlidir. Köprüden geçmek her zaman pahal d r. Köprü olan her zaman kazan r. Biz de THY olarak krizde köprüden para kazand k. Bizim köprümüz ne? Avrupa ya, Türkiye den köprümüz vard. Ama köprünün bir ucu Türkiye'de VİZELERİN KALKMASI EKONOMİYE DOPİNG ETKİSİ YAPAR Vizelerin kaldırılmasının ne tür yansımaları olur? Türkiye havacılıkta çok şanslı bir ülke Dünyanın hiçbir yerinde hükümetlerin devlet büyükleri, havacılık için bu kadar çalışmazlar. Vizelerin kaldırılması sadece havacılığın değil başka sektörlerin de işine yarıyor ama bu durum havacılık için süper. Düşünün vize olmadan Rusya ya gideceksiniz. Vize almak zor değil ancak insanı zihinsel olarak geriye itiyor. Yani gitme konusunda tereddüt yaşıyorsunuz. Bunu Suriye de net olarak gördük. Eskiden Suriye ye en fazla haftada 4 sefer yapardık şimdi ise Halep ve Şam dahil günde 4 sefer yapıyoruz. Sefer sayısı ortalama 7 kat artmış. Bunu pek çok ülke için örnek verebiliriz. Türk hükümetinin açılım politikaları ciddi anlamda bize yarıyor. Ama bizim de uçmamız ülkemize yarıyor, buna çarpan etkisi diyorlar, sinerji diyorlar, bereket diyorlar. Ortadoğu daki ayaklanmaların olumsuz etkilerini görmediniz mi, ilerisini nasıl değerlendiriyorsunuz? Olumsuz etkilerini görüyoruz tabii ki. Mesela Libya ya uçuşlarımız durdurduk. Keşke durdurmak zorunda kalmasaydık. 20 WWW.TURCOMONEY.COM