K.S.Ü. FEN EDEBİYAT FAKÜLTESİ FEN BÖLÜMLERİNDE LABORATUAR UYGULAMALARININ YETERLİLİĞİ ÜZERİNE BİR ÇALIŞMA

Benzer belgeler
Kimya Öğretmen de Hizmet İçi Eğitim Türkiye'de İhtiyaçları

FİZİK KONULARININ ÖĞRETİMİNDE DENEYSEL ÇALIŞMANIN ÖĞRENCİ BAŞARISINA ETKİSİ VE ÖĞRETMENLERİN KARŞILAŞTIKLARI ZORLUKLARIN BELİRLENMESİ

FEN BİLGİSİ ÖĞRETMENLERİNİN LABORATUVAR KULLANIMI VE TEKNOLOJİK YENİLİKLERİ İZLEME EĞİLİMLERİ (YEREL BİR DEĞERLENDİRME)

1. GİRİŞ Yapısalcı (constructivism) yaklaşım, bilginin öğrenme sürecinde öğrenciler tarafından yeniden yapılandırılmasıdır. Biz bilginin yapısını

MİLLÎ EĞİTİM UZMAN YARDIMCILIĞI GÜNCELLENMİŞ TEZ KONULARI LİSTESİ

ESKİŞEHİR OSMANGAZİ ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ÖZEL EĞİTİM ANABİLİM DALI

Ders Adı Kodu Yarıyılı T+U Saati Ulusal Kredisi AKTS. Rehberlik MB

FEN ÖĞRETİMİNDE LABORATUVAR YAKLAŞIMLARI. Burak Kağan Temiz

DERS BİLGİLERİ Ders Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS BİLİMSEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ GK- 373 V Ön Koşul. Yok

EKLER EK A. ĠLKOKUL 1., 2. VE 3. SINIF ÖĞRETMENLERĠNĠN MATEMATĠK ÖĞRETĠMĠNDE KARġILAġTIKLARI SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERĠLERĠNE YÖNELĠK ALGILARI

Ders Adı Kodu Yarıyılı T+U Saati Ulusal Kredisi AKTS. Öğretim Tek. Ve Mat.Tasarımı MB

Yaşam Temelli Öğrenme. Yazar Figen Çam ve Esra Özay Köse

Ders Kodu: FIZ 131 Ders Adı: FİZİK I Dersin Dönemi: Güz Dönemi

EĞİTİM FAKÜLTESİ Ortaöğretim Fen ve Ortaöğretim Fen ve ENSTİTÜSÜ

5 (%) 1 Bu ders ile ilgili temel kavramları, yasaları ve bunlar arasındaki ilişkileri

RF Entegre Devre Tasarımı (EE 575) Ders Detayları

Yrd.Doç.Dr. Serap YÜKRÜK GİRİŞ. Geleneksel Türk Müziği

FEN EDEBİYAT FAKÜLTESİ ÖĞRENCİLERİNİN PROFİLLERİ VE BAŞARILARINI ETKİLEDİĞİNE İNANDIKLARI FAKTÖRLER; K.S.Ü. ÖRNEĞİ

BÖLÜM 5 SONUÇ VE ÖNERİLER. Bu bölümde araştırmanın bulgularına dayalı olarak ulaşılan sonuçlara ve geliştirilen önerilere yer verilmiştir.

Öğrenim Kazanımları Bu programı başarı ile tamamlayan öğrenci;

Bahar Dönemi Fizik Bölümü Fizik II Dersi Çıktılarının Gerçekleşme Derecesi Program Çıktılarının Ders Kazanımlarına Katkısı Anketi

ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ

ONLİNE EĞİTİM ALAN ÖĞRENCİ BAŞARISININ BELİRLENMESİ. Özet

Ders Kodu: FIZ 306 Ders Adı: Katıhal Fiziği-İntibak Dersin Dönemi: Güz Dönemi Dersi Veren Öğretim Üyesi: Yrd. Doç. Dr.

FEN, SOSYAL VE ÇEVRE EĞİTİMİNDE SON GELİŞMELER SEMPOZYUMU KASIM 2009 GİRESUN

ODTÜ-FEF ATAMA YÜKSELTME KRİTERLERİNDE TEZ DANIŞMANLIĞININ VE ÖĞRENCİ DEĞERLENDİRMESİNİN ETKİSİ ÜZERİNE ANKET ÇALIŞMASI ÖZET BULGULAR

FEN BİLGİSİ ÖĞRETİMİNDE KULLANILAN YÖNTEMLERDE KARŞILAŞILAN SORUNLAR İLE İLGİLİ ÖĞRENCİ GÖRÜŞLERİ

ANKARA YILDIRIM BEYAZIT ÜNİVERSİTESİ. İstatistik Araştırma ve Uygulama Merkezi Mezun Anketi Sonuçları

T.C. MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı ORTAÖĞRETİM ÖBBS RAPORU 2009 (ÖĞRENCİ BAŞARILARINI BELİRLEME SINAVI)

Yrd. Doç. Dr. Nuray Ç. Dedeoğlu İlköğretim Matematik Eğitimi İlkokul Matematik Dersi Öğretim Programı

BALIKESİR ÜNİVERSİTESİ FEN EDEBİYAT FAKÜLTESİ MATEMATİK BÖLÜMÜ DIŞ PAYDAŞ ANKET FORMU

Güz Dönemi Fizik Bölümü Maddenin Manyetik ve Dielektrik Özellikleri Dersi Çıktılarının Gerçekleşme Derecesi

MUĞLA SITKI KOÇMAN ÜNİVERSİTESİ

Available online at

Ders Kodu: FIZ 234 Ders Adı: Klasik Mekanik Dersin Dönemi: Bahar Dönemi Dersi Veren Öğretim Üyesi: Yrd. Doç. Dr.

İZMİR İLİ MLO OKULLARINDA BİYOLOJİ DERSLERİNDE EĞİTİM TEKNOLOJİSİ UYGULAMALARININ (BİLGİSAYARIN) ETKİLİLİĞİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

EĞİTİM FAKÜLTESİ Ortaöğretim Fen ve Ortaöğretim Fen ve ENSTİTÜSÜ

BÖLÜM 5 SONUÇ VE ÖNERİLER. Bu bölümde araştırmanın bulgularına dayalı olarak ulaşılan sonuçlara ve geliştirilen önerilere yer verilmiştir.

ÖZGEÇMİŞ. Yardımcı Doçent Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Niğde Ünv Uluslararası Hakemli Dergilerde Yayınlanan Makaleler

DUYURU MEZUNİYET TÖRENİMİZE SON SINIF ÖĞRENCİLERİ VE AİLELERİ DAVETLİDİR. REKTÖRLÜK

Öğrenim Kazanımları Bu programı başarı ile tamamlayan öğrenci;

EL SANATLARI TEKNOLOJİSİ ŞİFRE DANTELİ YAPMA MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI)

Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi Journal of Research in Education and Teaching Kasım 2017 Cilt: 6 Sayı: 4 ISSN:

AKREDİTASYON DEĞERLENDİRME ÖLÇÜTLERİ ÖLÇÜT 2 PROGRAM ÖĞRETİM AMAÇLARI. Hazırlayan : Öğr. Gör. Feride GİRENİZ

SON BEŞ YIL İÇİNDE YAPILAN LİSANS YERLEŞTİRME (LYS) SINAVLARI İLE ÖĞRETMENLİK ALAN BİLGİSİ (ÖABT) SINAVLARI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ

daha çok göz önünde bulundurulabilir. Öğrencilerin dile karşı daha olumlu bir tutum geliştirmeleri ve daha homojen gruplar ile dersler yürütülebilir.

İmalat Mühendisliğinde Proje Yönetimi (MFGE 420) Ders Detayları

Ders Adı Kodu Yarıyılı T+U Saati Ulusal Kredisi AKTS

OKUL ÖNCESİ ÖĞRETMENLERİNİN İHTİYAÇLARININ BELİRLENMESİ 2016 ANKET SONUÇLARI

Öğretmen Adaylarının Eğitim Teknolojisi Standartları Açısından Öz-Yeterlik Durumlarının Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi

Öğrenim Durumu: Derece Bölüm/Program/Alan Üniversite Bitirme Yılı Lisans Fizik / Fen Edebiyat / Fizik Dicle Üniversitesi 2004

Zirve Üniversitesi Eğitim Fakültesi Sınıf Öğretmenliği ABD Ders Ġçerikleri

Öğretmenlerin Eğitimde Bilgi ve İletişim Teknolojilerini Kullanma Konusundaki Yeterlilik Algılarına İlişkin Bir Değerlendirme

Yrd. Doç. Dr. İsmail KENAR

tarih ve 548 sayılı Eğitim Komisyonu Kararı Eki

KİŞİSEL GELİŞİM VE EĞİTİM LİDERLİK EĞİTİMİ MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI)

İLKÖĞRETİMDE KULLANILAN FEN BİLGİSİ DERS KİTAPLARININ BAZI KRİTERLERE GÖRE İNCELENMESİ

BİYOLOJİ ÖĞRETMENLERİNİN LABORATUVAR DERSİNE YÖNELİK TUTUMLARININ FARKLI DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ

Yerel Yönetimler ve Kentsel Politikalar (KAM 403) Ders Detayları

T.C. SAKARYA ÜNİVERSİTESİ FEN EDEBİYAT FAKÜLTESİ MATEMATİK BÖLÜMÜ DIŞ PAYDAŞ ANKET FORMU Google Formlar

YABANCI DİLLER MESLEKİ İTALYANCA (AYAKKABI) MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI)

MUĞLA SITKI KOÇMAN ÜNİVERSİTESİ

Ders Adı Kodu Yarıyılı T+U Saati Ulusal Kredisi AKTS. Yabancı Dil Öğrenme Kuramları BİS

İNŞAAT TEKNOLOJİSİ TEHLİKELİ VE ÇOK TEHLİKELİ İŞLERDE ÇİMENTO MEKANİK BAKIMCI MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI)

İş Yaşamı İçin İletişim Becerileri II (ENG 302) Ders Detayları

FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ FEN BRANŞLARINA KARŞI TUTUMLARININ İNCELENMESİ

ANKET SONUÇLARI. Anket -1 Lise Öğrencileri anketi.

DÜZCE ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK HİZMETLERİ MESLEK YÜKSEKOKULU DIŞ PAYDAŞ MEMNUNİYET ANKETİ SONUÇLARI

ANKET DEĞERLENDİRME SONUÇLARI

DERS BİLGİLERİ Ders Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS A- Seçmeli IV-Okul Öncesi Eğitimde Kaynaştırma Ön Koşul -

ÇOCUK GELİŞİMİ VE EĞİTİMİ ÇOCUK BAKIM VE OYUN ODASI ETKİNLİKLERİ (3-6 YAŞ) MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI)

1. ULUSAL EĞİTİM. b ild ir i ö z e tle ri. lîpeg EM AKAD EM rn İN KATKILARIYLA. EPÖDER EĞİTİM PROGRAMLARI VE ÖĞRETİM DERNEĞİ

MADENCİLİK VE MADEN ÇIKARMA TEHLİKELİ VE ÇOK TEHLİKELİ İŞLERDE MEKANİK NEZARETÇİLİĞİ MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI)

Eğitim Öğretim Yılı ÖĞRENCİ MEMNUNİYET ANKETİ MUĞLA SITKI KOÇMAN ÜNİVERSİTESİ öğrenci katılımı ile.

KİMYA ÖĞRETMENİ ADAYLARININ ÖZEL ALAN YETERLİKLERİNE İLİŞKİN GÖRÜŞLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

GAZİ ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ/BİYOLOJİ EĞİTİMİ (DR)

Matematik Öğretimi. Ne? 1

Derece Alan Üniversite Yıl. Lisans Din Eğitimi Ankara Üniversitesi İlahiyat fakültesi 1977

ORTAÖĞRETİM FİZİK DERSLERİNDE DENEYLERİN ÖĞRENME ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ

Öğrenim Kazanımları Bu programı başarı ile tamamlayan öğrenci;

AR-GE ANKETİ ANALİZ RAPORU

T.C. İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ AÇIK VE UZAKTAN EĞİTİM FAKÜLTESİ MÜFREDAT FORMU Ders İzlencesi

ÇOCUK GELİŞİMİ VE EĞİTİMİ 0-36 AYLIK GELİŞİMSEL RİSK ALTINDAKİ ÇOCUKLAR AİLE DESTEK MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI)

Üniversite Öğrenci Memnuniyet Anket Sonuçları

GÜZELLİK VE SAÇ BAKIM HİZMETLERİ FOTO EPİLASYON (IPL) EĞİTİMİ MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI)

EL SANATLARI TEKNOLOJİSİ BİLGİSAYARDA HALI DESENİ ÇİZİMİ MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI)

MADENCİLİK VE MADEN ÇIKARMA TEHLİKELİ VE ÇOK TEHLİKELİ İŞLERDE RAMBLE TAMİR BAKIMCI MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI)

Yalıtım ve Yalıtım Malzemeleri Konusuna Yönelik Hazırlanan Öğretim Tasarımının Görme Engelli Öğrencilerin Akademik Başarısına Etkisi

Plastik Malzemeler (CEAC 431) Ders Detayları

ÖZGEÇMİŞ. Derece Alan Üniversite Yıl

Program Öğrenme Çıktıları/Yeterlilikleri:

DERS BİLGİLERİ Ders Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS A-Çocukla İletişim Ön Koşul

MUĞLA SITKI KOÇMAN ÜNİVERSİTESİ

EKLER. Öğretmenlere Uygulanan Fen Laboratuvar Uygulamalarına Yönelik Davranış Amaçlarını Belirleme Ölçeği

Bilişim Teknolojileri ve Yazılım Dersinin WebQuest Yöntemi ile Yürütülmesinin Akademik Başarıya Etkisi. Handan ÜSTÜN GÜL Esra ERGÜL SÖNMEZ

Medya ve Siyaset (KAM 429) Ders Detayları

METAL TEKNOLOJİSİ TEHLİKELİ VE ÇOK TEHLİKELİ İŞLERDE KALİTE KONTROL ELEMANI MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI)

Yapı Planlaması ve Tahmini Değer Hesabı (CE 425) Ders Detayları

EL SANATLARI TEKNOLOJİSİ TABİİ KUMAŞ ÇİÇEK YAPMA MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI)

ÇOCUK GELİŞİMİ VE EĞİTİMİ 0-3 YAŞ ÇOCUK ETKİNLİKLERİ MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI)

Transkript:

85 K.S.Ü. FEN EDEBİYAT FAKÜLTESİ FEN BÖLÜMLERİNDE LABORATUAR UYGULAMALARININ YETERLİLİĞİ ÜZERİNE BİR ÇALIŞMA A STUDY ON ADEQUANCY OF LABORATORY APPLICATIONS IN SCIENCE DEPARTMENTS OF K.S.U. FACULTY OF SCIENCES AND ARTS Esin İSPİR * Mehmet ASLANTAŞ ** Mehmet ÇİTİL *** Adnan KÜÇÜKÖNDER **** Erdoğan BÜYÜKKASAP ***** ÖZET Bu çalışmanın amacı, K.S.Ü. Fen Edebiyat Fakültesi Fen Bölümlerinden Fizik, Kimya ve Biyoloji bölümlerinde okutulan branş derslerine ait laboratuar dersleri ile Fizik, Kimya, Biyoloji ve Matematik bölümlerinde okutulan bilgisayar dersine ait bilgisayar laboratuar dersinin yeterliliklerinin araştırılmasıdır. Bu amaçla rastgele seçilmiş 141 öğrenciye, 10 açık uçlu, 21 de çoktan seçmeli sorudan oluşan bir anket uygulanmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen bulgulara göre, uygulamaya yönelik laboratuar derslerinin belirli sebeplere bağlı olarak yetersiz olduğu tespit edilmiştir. Anahtar kelimeler: Laboratuar yeterliliği, laboratuar dersleri. ABSTRACT The aim of this study is to investigate the adequancy of the laboratory lessons. With this aim, a poll which include 10 open-end and 23 close-end questions has been applied to 141 randomly selected students from K.S.Ü. Faculty of Science and Arts Science departments. * Dr., KSÜ, Fen Edebiyat Fakültesi, esinispir@ksu.edu.tr ** Arş.Gör.Dr., KSÜ, Fen Edebiyat Fakültesi, aslantasmehmet@gmail.com *** Yrd. Doç. Dr., KSÜ, Eğitim Fakültesi, citil@ksu.edu.tr **** Prof.Dr., KSÜ, Eğitim Fakültesi, akucukonder@ksu.edu.tr ***** Prof.Dr., Atatürk Üniversitesi, Erzincan Eğitim Fakültesi, ebkasap@atauni.edu.tr

86 According to findings which obtained form this research, laboratory applications are not sufficiently qualified to do a succesfuly education. Key Words: Laboratory adequancy, laboratory lessons. 1. GİRİŞ Temel fen bilimlerinde yapılan araştırmalar ile gelişen modern teknoloji, gelişen sanayileşme teknikleri, yeni üretim çeşitliliği, ulaşım hizmetleri, haberleşme metot ve araçlarıyla milletlerin gücü ve zenginliği artmaktadır. Fen bilimlerinin oluşturduğu bu yeni gelişmelerin temelinde, fen bilimlerinin kendi iç dinamiklerindeki değişimlerin olduğu açıktır. Fen bilimlerindeki değişimlerin temelinde ise gelişen çağdaş öğretim yöntem ve teorilerinin fen eğitimindeki öğrenen merkezli uygulamaları vardır. Fen bilimlerini diğer bilimlerden ayıran en önemli özellik; öncelikle deneye, gözleme, keşfe önem vererek öğrencinin soru sorma, araştırma yapma becerisini geliştirme, onlara hipotez kurabilme ve ortaya çıkan sonuçları yorumlayabilme olanağı sağlamasıdır (Odubunni ve Balagun, 1991; Çilenti, 1985). Bilim ve teknolojinin baş döndürücü bir hızla geliştiği günümüzde fen bilgisi eğitimi çok farklı teknik ve yöntemlerle gerçekleştirilmektedir. Bu yöntemler içerisinde en etkili olanlardan bir tanesi de laboratuar yöntemidir (Lawson, 1995). Laboratuar yöntemi; fen bilimleri ile ilgili temel bilgilerin, onları kanıtlayarak, deneylerin bizzat öğrenciler tarafından yapılarak öğrenilmesini amaçlamaktadır. Aynı zamanda, bu yöntemin öğrencilerde; akıl yürütmeyi, eleştirisel düşünmeyi, ilmi bakış açısını, problem çözme yeteneklerini geliştirme başta olmak üzere pek çok olumlu etki yaptığı bilinmektedir. Bu yüzden laboratuar uygulamaları, fen eğitiminin ayrılmaz bir parçası ve odak noktasıdır (Serin, 2002). Eğitim kurumları, öğrencilerin yeteneklerini ortaya çıkarabilmeli ve bu yeteneklerin en üst seviyede kullanılmasını sağlayabilmelidir. Bu amaçla bireylerin yapıcı, yaratıcı ve verimli olmaya ulaşabilecekleri bilgilerle yetiştirilmeleri gereklidir. Bireylerin yapıcı, yaratıcı ve verimli olmaya ulaşabilecek beceri ve yeteneği laboratuar kullanımı ile daha kalıcı kazanabildikleri açıkça bilinmektedir. Yapılan bazı araştırmalarda, fen bilgisi, fizik ve kimya derslerinin daha zor ve anlaşılmalarının güç olduğu kanısının öğrenciler ara-

87 sında oldukça yaygın olduğu vurgulanmaktadır (Nakhleh, 1992; Ayas ve Demirbaş, 1997). Çağdaş öğrenme teorilerinde, öğrencinin aktif olduğu öğrenme ortamları ve fen bilimlerinin anlaşılabilirliğini gerçekleştirebilecek laboratuar ortamlarının kullanılması önerilir (Hewson ve Hewson, 1984). Fen bilimleri ve onun uygulamalarında sosyal yaşam doğrudan etkilenmektedir. Bu etkileşim bireylerin teorik bilgiyi günlük yaşamda değişik biçimlerde kullanıma sunmaları ile oluşmaktadır. Öğrencilerin günlük yaşamda kullanıma sunulacak alanları en iyi görebileceği ortamlardan biri laboratuar ortamıdır. (Korkmaz, 2000; Kocakülah ve Kocakülah, 2001). Öğrencilerin fen bilimleri ile ilgili temel bilgi ve deneyle öğrenmelerinin geliştirilmesinde kullanılabilecek laboratuar çalışmalarının en önemli niteliklerinden birisi, öğrencilere yaparak-yaşayarak öğrenme ve kalıcı öğrenmeler edinme ortamı sunmasıdır. Öğrencilerin fen derslerindeki başarılarının laboratuar ortamında deneysel çalışmalara katılımları ile arttığı bilinmektedir. Kısaca öğrencilerin yaparak-yaşayarak kalıcı öğrenme sağlamaları, deneyle öğrenmeyi gerçekleştirmeleri ve fen alanlarındaki başarılarının artması, bütünleştirici öğrenme kuramına uygun laboratuar çalışmalarının önemini ortaya koymaktadır (Güven, 2001). Bilgisayar kullanımı eğitim programlarında yer alan konuların, derslerin öğrencinin sahip olduğu araştırma, öğrenme isteğine cevap verebilecek biçimde işlenmesine yardımcı olmaktadır(soylu ve İbiş, 1998). Bu çalışmanın amacı, K.S.Ü. Fen Edebiyat Fakültesi Fen Bölümlerinden Fizik, Kimya ve Biyoloji bölümlerinde okutulan branş derslerine ait laboratuar dersleri ile Fizik, Kimya, Biyoloji ve Matematik bölümlerinde okutulan bilgisayar dersine ait laboratuar dersinin yeterliliklerinin araştırılmasıdır. 2. YÖNTEM Fizik, kimya ve matematikçilerden oluşan bu çalışmayı yapanlar tarafından hazırlanan sorulardan oluşan bir anket uygulandı. Çoktan seçmeli ve açık uçlu sorulardan oluşan bu anket üçüncü ve dördüncü sınıf öğrencilerine uygulanarak veriler toplanmıştır. Ankette 21 adet çoktan seçmeli, 10 adet de açık uçlu soru kullanılmıştır. Bu sorular genel olarak branş dersleri ve bilgisayar derslerinin uygulamalarında kullanılan laboratuarların, yeterliliklerinin araştırılması amaçlı hazırlanmıştır. Ankette bulanan çoktan seçmeli soruların tamamı yüzde oranları ile değerlendirilmiştir. Ankette bulunan açık uçlu sorular, öğrencilerin olumlu ve olumsuz ifadeleri gruplar halinde sınıf-

88 landırılarak yüzdeleri alınarak verilmiştir. Bu çalışma ile K.S.Ü. Fen Edebiyat Fakültesi fen bölümlerinde laboratuar uygulamalarının yeterliliği araştırılmak istenmektedir. Bu amaç doğrultusunda yapılan araştırma, iki kısımdan oluşmaktadır. Araştırmanın birinci kısmını Fen Edebiyat Fakültesi Fizik, Kimya ve Biyoloji Anabilim Dallarında uygulanan branş derslerine ait laboratuarların yeterliliklerinin incelenmesi, ikinci kısmını ise Fizik, Kimya, Biyoloji ve Matematik Anabilim Dallarında uygulanan bilgisayar derslerine ait laboratuarların yeterliliklerinin incelenmesi oluşturmaktadır. Çalışmanın birinci kısmı, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Fizik, Kimya ve Biyoloji Anabilim Dallarında öğretim gören 3. ve 4. sınıflarında öğrenim gören 109 öğrenci ile yürütülmüştür. Bunların 33 ü Fizik, 42 si Kimya, 34 ü ise Biyoloji bölümündedir. Çalışmanın ikinci kısmı ise Fizik, Kimya, Biyoloji ve Matematik Anabilim Dallarında öğretim gören 3. ve 4. sınıflarında öğrenim gören 141 öğrenci ile yürütülmüştür. Bunların 33 ü Fizik, 42 si Kimya, 34 ü Biyoloji, 32 si de Matematik bölümündedir. 3. BULGULAR Laboratuarlar teorinin uygulamaya konulduğu, deneyim ve becerinin arttırıldığı ortamlardır. Bu ortamlarda uygulayarak, gözlemleyerek yapılan olumlu ve olumsuz çalışmalar daha faydalı ve kalıcıdır. Faydanın fazla olması da laboratuar imkanları ve uygulamalarına bağlıdır. Bu amaç doğrultusunda K.S.Ü. Fen Edebiyat Fakültesi fen bölümlerinde laboratuar uygulamalarının yeterliliği tespit için iki kısımdan oluşan anket uygulanmıştır. Fizik, Kimya ve Biyoloji bölümlerinde okutulan branş derslerine ait laboratuar derslerinin yeterliliklerine ait ankette sorulan sorular, tablolar oluşturularak verilmiştir. Fizik, Kimya, Biyoloji ve Matematik bölümlerinde okutulan bilgisayar dersine ait laboratuar dersinin yeterliliğine ait bulgular, öğrencilere sorulan anket soruları analiz edilerek tablolar halinde verilmiştir. Verilerin çözümlenmesi, cevaplandırılan soruların yüzdesi alınarak yapılmıştır. Ankete katılan öğrencilere sorulan çoktan seçmeli ve açık uçlu sorulara verilen cevaplardan elde edilen bulgulara göre hem branş hem de bilgisayar derslerinin uygulamalarında kullanılan laboratuarlar her bakımdan yetersizdir.

89 Tablo 1. Fizik, Kimya ve Biyoloji bölümü öğrencilerine Okulunuzda uygulama dersleriniz için yeterli sayıda laboratuarınız mevcut mu? sorusu sorulmuş ve alınan cevaplar aşağıda Tabo 1 de verilmiştir. Okulunuzda uygulama dersleriniz için yeterli sayıda laboratuarınız mevcut mu? Toplam Yüzdesi (%) Evet 36 28 Hayır 73 72 Toplam 109 Buna göre öğrencilerin % 72 si okulda gördükleri uygulama derslerinin yapılabilmesi için yeterli sayıda laboratuarın olmadığı görüşüne sahipken, % 28 i yeterli görüşüne sahiptir. Sonuçlardan da görüldüğü gibi öğrencilerin çoğu laboratuar sayısını yetersiz bulmaktadır. Tablo 2. Fizik, Kimya ve Biyoloji bölümü öğrencilerine Okulunuzda bulunan laboratuarınızın eksikliği var mı? sorusu sorulmuş ve alınan cevaplar aşağıda Tablo 2 de verilmiştir. Okulunuzda bulunan laboratuarınızın Biyoloji Fizik Kimya Toplam (%) eksikliği var mı? Evet 27 30 37 94 (86) Hayır 6 1 4 11 (10) Fikrim yok 1 2 1 4 (4) Toplam 34 33 42 109 (100) evet hayır fikrim yok 40 30 20 10 0 Biyoloji Fizik Kimya Bu sınıflandırmadan da anlaşılacağı gibi öğrencilerin ancak % 10 luk bir kesimi laboratuarlarda eksiklik bulunmadığını belirtmiştir. Dört öğrenci ise fikir beyan etmemiştir. Büyük çoğunluğu laboratuarlardaki im-

90 kânları yeterli bulmamaktadır. Her üç bölüm öğrencilerin benzer cevapları vermeleri, imkânlar açısından bu bölümlerde sorunlar yaşandığını göstermektedir. Tablo 3. Fizik, Kimya ve Biyoloji bölümü öğrencilerine, uygulamalara katılım dağılımlarını görmek için Ders veya laboratuarda deneye-uygulamaya katılıyor musunuz? sorusu sorulmuş ve alınan cevaplar aşağıda Tablo 3 de verilmiştir. Ders veya laboratuarda deneyeuygulamaya katılıyor musunuz? Biyoloji Fizik Kimya Toplam Yüzdesi (%) Evet 22 13 30 65 60 Hayır 4 7-11 10 Bazen 8 13 12 33 30 Toplam 34 33 42 109 100 30 25 20 15 10 5 0 Biyoloji Fizik Kimya Evet Hayır Bazen Araştırmaya katılan 109 öğrenciden % 60 ı ders ve laboratuar uygulamalarına katıldığını, %30 u da bazen katıldığını belirtmiştir. % 10 luk bir kısım ise katılmadıklarını ifade etmişlerdir ki bu, özellikle deney uygulamalarının her öğrenci tarafından yapılması gerektiği göz önüne alındığında, oldukça büyük bir rakam olarak karşımıza çıkmaktadır. Tablo 4. Fizik, Kimya ve Biyoloji bölümü öğrencilerine laboratuar derslerinden kazanımları öğrenmek amacıyla Laboratuar dersleri size bir şeyler kazandırıyor mu? sorusu sorulmuş ve alınan cevaplar aşağıda Tablo 4 te verilmiştir. Laboratuar dersleri size bir şeyler kazandırıyor Toplam Yüzdesi (%) mu? Evet 56 51 Hayır 36 33 Biraz 17 16 Toplam 109 100

91 Öğrencilerin üçte biri laboratuar derslerinin kendilerine bir şeyler kazandırmadığını belirtmiştir. Oysa her ne kadar laboratuar imkanları kısıtlı olsa da, laboratuar derslerinin öğrenciye yeni bir takım kazanımlarda bulundurduğu muhakkaktır. Ancak öğrenciler, beklentilerinin tam olarak karşılanamaması sebebiyle tatmin olamadıkları için, laboratuar derslerinin kendilerine bir şeyler kazandırmadığı sonucunu çıkarmaktadırlar. Bu da laboratuar derslerinin yeterli etkiye sahip olmadığını göstermektedir. Tablo 5. Fizik, Kimya ve Biyoloji bölümü öğrencilerine Gelecekte kendinizi bir laboratuarda araştırmacı olarak düşünüyor musunuz? sorusu sorulmuş ve alınan cevaplar aşağıda Tablo 5 te verilmiştir. Gelecekte kendinizi bir laboratuarda Toplam araştırmacı olarak düşünüyor musunuz? Evet 66 Hayır 30 Bazen 13 Toplam 109 10% evet 28% hayır f.yok 62% Araştırmaya katılan 109 kişiden % 62 si gelecekte bir laboratuarda çalışmayı ister ve düşünürken % 28 i istemediğini veya düşünmediğini, % 10 u ise şimdilik düşünmediğini belirtmiştir. Bu sonuçlar da öğrencilerin çoğunun laboratuara karşı olumlu tutum içinde olduğunu göstermektedir.

92 Tablo 6. Fizik, Kimya ve Biyoloji bölümü öğrencilerine Kendi başınıza bir deney düzeneği kurabilir misiniz? sorusu sorulmuş ve alınan cevaplar aşağıda Tablo 6 da verilmiştir. Kendi başınıza bir deney düzeneği Toplam Yüzdesi (%) kurabilir misiniz? Evet 56 51 Hayır 36 33 Biraz 17 16 Toplam 109 100 Araştırmaya katılan öğrencilerin % 51 i kendi başına bir deney düzeneği kurabileceğini ifade ederken, % 16 sı bazen demiştir. Buradaki bazen ifadesi çoğunlukla temel düzeyde basit bir düzeneği işaret etmektedir. % 33 oranında ise olumsuz yanıt çıkmıştır. Olumsuz cevapların yüksek çıkması, laboratuar uygulamalarının daha çok gösteri deneyi şeklinde veya en az 3 5 kişiden oluşan gruplar tarafından yapıldığını; dolayısıyla da bu öğrencilerin bireysel olarak düzenek kurmaya karşı olumsuz tutum takınmalarına sebep olduğunu kanıtlamaktadır. Araştırmanın aşağıda bahsedilen kısımları ikinci bölümle ilgilidir ve Fizik, Kimya, Biyoloji ve Matematik bölümlerinde, bilgisayar uygulamalarının incelenmesine yönelik soruların analizini içermektedir. Tablo 7. Öğrencilere, boş zamanlarında problem çözebilme yetenekleri, yeni fikir üretme gücü, ilgilendiği bir konunun olup olmadığı ve araştırma yapabilme kabiliyetlerine ilişkin sorulara verilen cevaplar Tablo 7 de yüzde oranları belirtilerek verilmiştir. Problem çözme Yeni fikir üretme Araştırma-İlgi Evet 42 (% 30) 51 (% 36) 71 (% 50) Az 67 (% 48) 63 (% 45) - Hayır 32 (% 22) 27 (% 19) 70 (% 50) Toplam 141 (% 100) 141 (% 100) 141 (% 100) 141 öğrencide sorgulanan, boş zamanlarında problem çözme, yeni fikirler üretme ve herhangi bir konuda araştırma ve/veya ilgilendiği bir konunun olup olmadığı konularında olumsuz sonuçlar ağırlıktadır. Az cevabını da olumsuz kabul edersek, bu sonuçlara göre öğrencilerin % 70 i boş zamanlarında problem çözmezken aynı zamanda günlük hayatta karşılaştıkları sorunlara karşı da çözüm bulmakta yetersiz kalmaktadırlar. % 64 ü ise gerek okul hayatları ve dersleri ile ilgili gerekse de günlük hayatlarında karşılaştıkları olaylara karşı yeni fikirler üretmekte olumsuz tavır sergilemektedirler. Dersleriyle ilgili veya ilgisiz hiçbir konuda, ilgisi olmayan ve araştırma yapmayan kesim % 50 oranındadır. Bütün bu sonuçlardan öğrencilerin büyük bir kısmının düşünme kapasitesini kullanmadıkları görülmektedir.

93 Aşağıda bulunan iki tabloda öğrencilere, bilgisayar uygulamaları hakkında sorulan soruların cevapları ve oranları bulunmaktadır. Tablo 8. Fizik, Kimya, Biyoloji ve Matematik bölümü öğrencilerine Bilgisayar kullanmayı biliyor musunuz? sorusu sorulmuş ve alınan cevaplar aşağıda Tablo 8 de verilmiştir. Bilgisayar kullanmayı biliyor Biyoloji Fizik Kimya Matematik Toplam musunuz? Evet 31 28 37 26 122 (% 87) Hayır 3 5 5 6 19 (% 13) Toplam 34 33 42 32 141 (% 100) Tablo 8 de ki sonuçlardan da anlaşılacağı gibi, öğrencilerin % 87 lik kısmı, bilgisayar kullanmayı bilmektedir. Bu durum teknolojiyi kullanabilmeleri açısından memnuniyet vericidir. Tablo 9. Fizik, Kimya, Biyoloji ve Matematik bölümü öğrencilerine Bilgisayar kullanmayı nereden öğrendiniz? sorusu sorulmuş ve alınan cevaplar aşağıda Tablo 9 de verilmiştir. Bilgisayar kullanmayı nereden öğrendiniz? Biyoloji Fizik Kimya Matematik Toplam Kendim 16 16 22 10 64 (% 52) Okul 7 6 7 10 30 (% 25) Kurs 8 6 8 6 28 (% 23) Toplam 31 28 37 26 122 (% 100) Öğrencilerin % 52 si bilgisayar kullanmayı kendi imkanları ile % 25 i okuldan % 23 ü ise kurstan öğrendiklerini belirtmişlerdir. Bu da gösteriyor ki, eğer okul imkânları daha fazla olursa, öğrenciler gelişigüzel öğrenmek yerine okuldan daha bilinçli olarak bilgisayar kullanmayı öğrenebilirler. 4. SONUÇ VE TARTIŞMA Elde edilen bulgular doğrultusunda laboratuar yeterliliği ve uygulamalar hakkında öğrencilerin kanaatlerinden çıkan sonuçlar, bu konuda yapılan benzer çalışmalarla (Saka, 2002) aynı doğrultudadır. Laboratuarın yeterliliği olarak büyüklük, sayısı bakımından çokluk, havalandırma, ısıtma, soğutma, aydınlatma v.s. ile cam, kimyasal ve teknik malzeme bolluğu, yapılan uygulamanın verimliliği açısından önemlidir. Bu araştırmadan elde edilen bulgular şöyle sıralanabilir: Bu çalışmada öğrencilerin yeterli sayıda laboratuar varlığına ilişkin verdikleri cevaplara bakıldığında; % 28 oranında evet, % 72 oranında da hayır cevabı verilmiştir (Tablo 1). Laboratuar şartlarının yeterliliğine ilişkin görüşlerde de (Tablo 2) % 86 oranında olum-

94 suz, % 10 oranında olumlu düşünce hâkimdir. Buradan, öğrencilerin büyük bir kısmının, laboratuar sayılarını eksik ve mevcut laboratuarları yetersiz buldukları görülmektedir. Laboratuarda olan ve olması gereken cam, kimyasal ve teknik malzemelere ilişkin sorulara verdikleri cevaplardan öğrencilerin ancak temel laboratuar malzemelerini tanıdıkları belirlenmiştir. Öğrencilerin % 86 sı derslerin deney ve uygulamalarla desteklenmesini istedikleri, % 14 ü her zaman desteklenmesi gerekmediği yönünde fikir belirtmiştir. Tablo 3 te de görüleceği gibi öğrencilerin laboratuar uygulamalarına katılımları sorgulanmış ve sürekli katılım oranı % 60 olarak bulunmuştur. % 30 luk bir kısım bazen katıldığını söylerken % 10 luk bir kısım hiç katılmadığını belirtmiştir. Laboratuar uygulamalarının önemine dair yüksek oranda olumlu cevap verilmesine karşın laboratuar uygulamalarına katılım oranın düşük olması düşündürücüdür. Öğrencilerin laboratuar deneylerine katılmama veya bazen katılma nedenleri, öğrencilere sorulan açık uçlu sorulara öğrencilerin yazmış oldukları yorumlar ışığı altında, kategorize edilerek şu şekilde sıralanabilir: Malzeme (cam, kimyasal ve teknik malzeme) yetersizliği Laboratuarların mekan olarak küçük, mekanı kullananın çok oluşu Deneylerin yapılmasına ayrılan zamanın yetersiz oluşu Laboratuar görevlilerinden memnuniyetsizlik ve derslerinin sıkıcı bulunması. Deney yapmada veya deneye katılımda kendine güvensizlik Şahsi deney uygulaması yerine gösteri deneylerinin yapılması Bir başka soruda öğrencilere laboratuar uygulamalarının kendilerine bir şeyler kazandırıp kazandırmadığı sorulmuş, verilen cevapların yüzde oranları Tablo 4 te verilmiştir. Buna göre öğrencilerin % 51 i evet, % 33 ü hayır, % 16 sı da biraz cevabını vermişlerdir. Elde edilen sonuçlar deneylere katılım oranları ile uyumludur. Deneylere katılmayan öğrencinin laboratuar derslerinden de bir şeyler kazanması beklenemez. Tablo 5 te ise öğrencilerin gelecekte kendilerini bir laboratuarda araştırmacı olarak düşünebilme dağılımı verilmiştir. Sonuçlara göre öğrencilerin % 62 si araştırmacı olarak çalışmayı düşünürken, % 28 i düşünmediğini, % 10 u ise bazen düşündüğünü ifade etmiştir. Buna ilaveten % 60 oranında bir kesim akademik kariyer yapmayı düşünmekte, % 30 luk bir kesim de düşünmemektedir. % 10 öğrenci ise fikrim yok diye cevap vermiştir.

95 Alınan laboratuar derslerine göre kendi başına bir deney düzeneği kurabileceğine inananların oranı % 51 dir. Ancak bu soruya çok sayıda öğrencinin, gördüğü ve/veya ancak temel düzeyde olan düzenekleri kurabilecekleri belirtilmiştir. Laboratuardaki malzemelerin yetersiz olduğunu (% 35) ve eksik olduğunu ( % 43) görüp, bu olumsuzluğun toplamı % 78 olup oldukça fazladır. Tablo 7 de öğrencilerin boş zamanlarında problem çözme, yeni fikirler üretme ve herhangi bir konuda araştırma ve/veya ilgilendiği bir konunun olup olmadığı sorgulanmıştır. Boş zamanlarında problem çözme, yeni fikirler üretme ve herhangi bir konuda araştırma ve/veya ilgilendiği bir konunun olup olmadığı sorgusundan olumsuz sonuçlar ağırlıktadır. Fen bilimleri ve onun uygulamalarında sosyal yaşam doğrudan etkilenmektedir. Bu etkileşim bireylerin teorik bilgiyi günlük yaşamda değişik biçimlerde kullanıma sunmaları ile oluşmaktadır. Öğrencilerin günlük yaşamda kullanıma sunulacak alanları en iyi görebileceği ortamlardan biri laboratuar ortamıdır (Korkmaz, 2000; Kocakülah ve Kocakülah, 2001). Bununla ilgili olarak öğrencilere, öğrendikleri ilke ve yöntemleri günlük hayatta sorunları çözmede kullanıp kullanmadıkları sorulmuş ve evet, hayır ve bazen olarak verilen cevapların oranları birbirine yakın değerler şeklinde bulunmuştur. Bilgisayar kullanımı (Tablo 8 9) 141 öğrencide sorgulanmış ve % 87 oranında bir öğrenci grubunun bilgisayar kullanmasını bildiği ortaya çıkmıştır. Bilgisayar kullanmasını bilen 122 kişiden % 52 si kendi kendine öğrendim derken, % 28 i bir kurs alarak öğrendiğini belirtmiştir. Geriye kalan öğrenciler ise, okulda verilen temel bilgisayar derslerinden öğrenmişlerdir. Üniversiteye gelmeden önce kendi imkânları ile bilgisayar kullanmayı öğrenen öğrenciler, okulda verilen bilgisayar dersine ait laboratuar uygulamasının yetersiz olduğunu ve uygulamayı ilerletmede pek bir katkısının olmadığı görüşünde hemfikirdirler. Bu sonuçlar okulda verilen bilgisayar dersine ait laboratuar uygulamalarının yetersiz olduğunu doğrulamaktadır. Bilgisayar kullanım oranına bakıldığında % 87 oranında bilgisayar kullanan ortaya çıkmış olup bu sonuç 2005 yılı DİE verilerinin (kentsel baz oranı olan % 71) üzerindedir.

96 5. ÖNERİLER Teorik derslerin daha iyi anlaşılmasını ve kalıcı olmasını uygulamalar sağlamaktadır. Bu nedenle laboratuar uygulamaları ve yeterlilikleri çok önem kazanmaktadır. Çünkü bu uygulamalar sayesinde öğrenci, bilgilerini somutlaştırıp daha sağlam temellere oturtmaktadır. Bu sayede bilgileri kalıcı olup, yeni bilgilere uyarlama ve karşılaştırma yapabilmektedir. Araştırmayla, laboratuarların ve uygulamalarının yetersiz olduğu tespit edilmiştir. Bundan dolayı, öğrencilerin laboratuar uygulamalarını fen eğitiminin ayrılmaz bir parçası ve odak noktası olarak algıladıklarını göstermektedir. Dole nin uygulama konisine göre, gösteri deneylerinin hatırda tutulma oranı % 30 iken, öğrencinin aktif olarak rol aldığı deneylerin hatırda tutulma oranı ise % 90 dır (Krajcik, Cizerniak, Berger, 1999). Buradan da anlaşılacağı gibi laboratuarlarda öğrenci ne kadar aktif olursa öğrenme o kadar kalıcı olmaktadır. Böyle bir problemi aşabilmek için laboratuarların fizikî yapısı geliştirilmeli,deney düzenekleri artırılmalı ve öğrenci katılımı sağlanmalıdır. Araştırma sonuçlarından laboratuar uygulamaları gibi, bilgisayar uygulamalarının da hem içerik hem de uygulama olarak yetersiz olduğu sonucu elde edilmiştir. Oysa bilgisayar destekli öğretimin geleneksel yönteme göre gerek laboratuar dersinde gerekse diğer derslerde, öğrenci başarısını arttırmada daha etkili olduğu saptanmıştır. Okullarda, günümüz şartları da göz önüne alınarak, bilgisayar uygulamalarına daha fazla önem verilmeli, öğrencileri araştırmaya sevk edici yöntemler kullanılmalı ve bunların yapılabilmesi için de bilgisayar sayısını artırmak gibi, bilgisayar kullanımını artırıcı tedbirler alınmalıdır. Sonuç olarak bilgisayar ve laboratuar uygulamaları, yeterli olmak şartıyla, öğrenci başarısını yükseltici yönde etkiye sahiptir. Bu araştırmanın sonucu, bilgisayar ve laboratuar destekli öğretimin öğrenci akademik başarılarını nasıl etkilediğini inceleyen araştırmalarla aynı doğrultudadır. KAYNAKLAR Ayas A., Demirbaş A. (1997). Turkish Secondary Students' Conceptions of Introductory Chemistry Concepts. Journal of Chemical Education, 74, 5. Çilenti, K. (1985). Fen Eğitimi Teknolojisi, Kadıoğlu Matbası, Ankara. Güven B. (2001). İlköğretim Birinci Basamak 4. ve 5. Sınıf Fen Bilgisi Derslerinde Sınıf Öğretmenlerinin Deney Yöntemini Kullanma Durumları, Yeni Bin Yılın Başında Türkiye'de Fen Bilimleri Eğitimi Sempozyumu. Tam Metin Yayınlanmış Bildiri İstanbul: Maltepe Üniversitesi, Eğitim Fakültesi.

97 Hewson P.W., Hewson M.G. (1984). The Rule of Conceptual Conflict in Conceptual Change and The Design of Science Instruction. Instr. Sci., 13, 1-13. Korkmaz, H. (2000), Fen Öğretiminde Araç-Gereç Kullanımı ve Laboratuar Uygulamaları Açısından Öğretmen Yeterlikleri, H.Ü.Eğitim Fakültesi Dergisi, 19: 242-252. Kocakülah, M. S., Kocakülah, A. (2001). İlköğretim Fen Eğitiminde Yapılan Deneysel Çalışmalar ile İlgili Öğretmenlerin Görüşleri. Yeni Binyılın Başında Türkiye de Fen Bilimleri Eğitimi Sempozyumu Kitapçığı, Maltepe Üniversitesi, İstanbul. Krajcik J.S., Cizerniak C.M., Berger C. (1999). Teaching Childeren Science, McGraw-Hill Press, Boston. Lawson, A.E. (1995). Science Teaching and the Development of Thinking, Wadsworth Press., California. Saka, M. (2002). Sınıf öğretmenliği öğrencilerinin Fen Bilgisi laboratuarı uygulamaları ve laboratuar şartlarına ilişkin görüşleri. VV. Ulusal Fen Bilimleri Ve Matematik Eğitimi Kongresi. ODTÜ Üniversitesi, Ankara. Nakhleh, M.B. (1992). Why Some Students Don't Learn Chemistry. Journal of Chemical Education, 69, 191-196. Odubunni, O., Balagun, T. A. (1991). The Effect of Laboratory and Lecture Teaching Methods on Cognitive Achivement in Integrated Science. Journal of Research in Science Teaching, Vol.28, pp. 213-224. Serin, G. (2002). Fen Eğitiminde Laboratuar. Fen Bilimleri Eğitimi Sempozyumu, Maltepe Üniversitesi, s.403-406. Soylu, H., İbiş. M. (1998). Bilgisayar Destekli Fen Bilgisi Eğitimi, III.Fen Bilimleri Eğitimi Sempozyumu, Trabzon, Bildiriler kitabı 225-227. * * * *