Zeitschrift für die Welt der Türken Journal of World of Turks TÜRKÇE ÖĞRETMENİ ADAYLARININ METİN OLUŞTURABİLME BECERİLERİ

Benzer belgeler
MUSTAFA KEMAL ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ/TÜRKÇE EĞİTİMİ (YL) (TEZLİ)

SAKARYA ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM FAKÜLTESİ DÖRDÜNCÜ SINIF ÖĞRENCİLERİNİN ÖĞRETMENLİK MESLEĞİNE KARŞI TUTUMLARI

ÖĞRETMENLER, ÖĞRETMEN ADAYLARI VE ÖĞRETMEN YETERLĠKLERĠ

Ana Dili Eğitimi Dergisi Journal of Mother Tongue Education İki Dilli İlkokul Öğrencilerinin Dikte ve Yazma Becerisi

ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNİN BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR DERSİNE İLİŞKİN DEĞERLERİNİN İNCELENMESİ

4. SINIF SOSYAL BİLGİLER DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMINDA YER ALAN BECERİLERİN KAZANDIRILMASINA YÖNELİK ÖĞRETMEN GÖRÜŞLERİ

BĠYOLOJĠ EĞĠTĠMĠ LĠSANSÜSTÜ ÖĞRENCĠLERĠNĠN LĠSANSÜSTÜ YETERLĠKLERĠNE ĠLĠġKĠN GÖRÜġLERĠ

The Study of Relationship Between the Variables Influencing The Success of the Students of Music Educational Department

ÖĞRETMEN ADAYLARININ PROBLEM ÇÖZME BECERİLERİ

Yrd. Doç. Dr. Celal Deha DOĞAN. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Ölçme ve Değerlendirme Bilim Dalı- Doktora

Geçmişten Günümüze Kastamonu Üniversitesi Dergisi: Yayımlanan Çalışmalar Üzerine Bir Araştırma 1

FEN VE TEKNOLOJİ ÖĞRETMENLERİNİN KİŞİLERARASI ÖZYETERLİK İNANÇLARININ BAZI DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ

Öğretmen Adaylarının Eğitim Teknolojisi Standartları Açısından Öz-Yeterlik Durumlarının Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi

The Journal of Academic Social Science Studies

EĞİTİM FAKÜLTESİ ÖĞRENCİLERİNİN ÖĞRETMENLİK MESLEK BİLGİSİ DERSLERİNE YÖNELİK TUTUMLARI Filiz ÇETİN 1

TEMEL EĞİTİMDEN ORTAÖĞRETİME GEÇİŞ ORTAK SINAV BAŞARISININ ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ

FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ FEN BRANŞLARINA KARŞI TUTUMLARININ İNCELENMESİ

ULUSLARARASI AVRASYA SOSYAL BİLİMLER DERGİSİ Yıl:1, Sayı:1 ARALIK 2010

YABANCI DİL OLARAK TÜRKÇE ÖĞRETİMİNDE KELİME ÖĞRENME STRATEJİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

BÖLÜM 5 SONUÇ VE ÖNERİLER. Bu bölümde araştırmanın bulgularına dayalı olarak ulaşılan sonuçlara ve geliştirilen önerilere yer verilmiştir.

ÖZGEÇMİŞ Adı - Soyadı: Doğum Tarihi: Ünvanı: Öğrenim Durumu: Akademik Ünvanlar : öğretim görevlisi öğretim görevlisi dr. yardımcı doçent.

Gönderim Tarihi: Kabul Tarihi:

T.C. DUMLUPINAR ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ ANABİLİMDALI İLKÖĞRETİM PROGRAM SINIF ÖĞRETMENLİĞİ TÜRKÇE ÖĞRETİMİNDE YENİ YAKLAŞIMLAR

Siirt Üniversitesi Eğitim Fakültesi. Halil Coşkun ÇELİK

Türkçe Öğretmeni Adaylarının Metin Oluşturmadaki Sorunları. Problems of Turkish Teacher Candidates on Consituting Text

Bir çalışmanın yazılı bir planıdır. Araştırmacının yapmayı plandıklarını ayrıntılı olarak ifade etmesini sağlar. Araştırmacıya yapılması gerekenleri

Öğretmenlerin Eğitimde Bilgi ve İletişim Teknolojilerini Kullanma Konusundaki Yeterlilik Algılarına İlişkin Bir Değerlendirme

İLKÖĞRETİM 6. ve 7. SINIF FEN ve TEKNOLOJİ DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMININ İÇERİĞİNE VE ÖĞRENME- ÖĞRETME SÜRECİNE İLİŞKİN ÖĞRETMEN GÖRÜŞLERİ

İlköğretim Matematik Öğretmeni Adaylarının Meslek Olarak Öğretmenliği

BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR DERSLERİNDE ALTERNATİF ÖLÇME-DEĞERLENDİRME YÖNTEMLERİ KULLANILMASINA İLİŞKİN ÖĞRETMEN GÖRÜŞLERİNİN İNCELENMESİ

MURAT ÖZBAY SERİSİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

İngilizce Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine İlişkin Tutumları 1. İngilizce Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine İlişkin Tutumları

ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNİN TÜRKÇE VE MATEMATİK ÖĞRETMENLERİYLE GERÇEKLEŞEN İLETİŞİM DÜZEYLERİNİ BELİRLEME

DANIŞMAN ÖĞRETMEN MENTORLUK FONKSİYONLARI İLE ADAY ÖĞRETMENLERİN ÖZNEL MUTLULUK DÜZEYİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ

İLKOKUL 4. SINIF ÖĞRENCİLERİNİN DİKTE BECERİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 2, Temmuz 2011

SINIF ÖĞRETMENİ ADAYLARININ BONA YAPMA BECERİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

daha çok göz önünde bulundurulabilir. Öğrencilerin dile karşı daha olumlu bir tutum geliştirmeleri ve daha homojen gruplar ile dersler yürütülebilir.

PROF. DR. MURAT ÖZBAY IN TÜRKÇE ÖĞRETİMİ ÜZERİNE ARAŞTIRMA VE İNCELEMELER ADLI ESERİ ÜZERİNE

Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi

İLKÖĞRETİM OKULLARI ÖĞRETMEN ADAYLARININ KPSS DEKİ BAŞARI DÜZEYLERİNİN BAZI DEĞİŞKENLERE GÖRE İNCELENMESİ (KASTAMONU İLİ ÖRNEĞİ)

Beden eğitimi öğretmen adaylarının okul deneyimi dersine yönelik tutumlarının incelenmesi

Okulöncesi Öğretmen Adaylarının Bilgisayar Destekli Eğitim Yapmaya İlişkin Tutumlarının İncelenmesi

TÜRKÇE ÖĞRETMEN ADAYLARININ KİTAP OKUMA ALIŞKANLIĞINA YÖNELİK TUTUMLARININ ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ (SİİRT ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ)

İLKÖĞRETİM MATEMATİK ÖĞRETMEN ADAYLARININ MATEMATİK DİLİNİ ANLAMA VE KULLANMA BECERİLERİNİN İNCELENMESİ

TÜRKÇE ÖĞRETMEN ADAYLARININ İLETİŞİM BECERİLERİNE İLİŞKİN GÖRÜŞLERİNİN BELİRLENMESİ

ÖZGEÇMĠġ VE ESERLER LĠSTESĠ

EĞİTİMDE ARAŞTIRMA TEKNİKLERİ

Kimya Öğretmen de Hizmet İçi Eğitim Türkiye'de İhtiyaçları

SINIF ÖĞRETMENLİĞİ BÖLÜMÜ ÖĞRENCİLERİNİN MATEMATİĞE YÖNELİK TUTUMLARININ ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLERE GÖRE İNCELENMESİ

ÖĞRETMEN ADAYLARININ ÖĞRETMENLİK MESLEK BİLGİSİ DERSLERİNE YÖNELİK TUTUMLARININ İNCELENMESİ (BALIKESİR ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ)

İLKÖĞRETİM ÖĞRENCİLERİNİN MÜZİK DERSİNE İLİŞKİN TUTUMLARI

Doç. Dr. Mustafa ÖZDEN Arş. Gör. Gülden AKDAĞ Arş. Gör. Esra AÇIKGÜL

FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ ÖĞRENME STİLLERİ, CİNSİYET ÖĞRENME STİLİ İLİŞKİSİ VE ÖĞRENME STİLİNE GÖRE AKADEMİK BAŞARI 1

İLKÖĞRETİM İKİNCİ KADEME ÖĞRENCİLERİNİN ÇEVRE BİLGİ DÜZEYLERİ ÜZERİNE BİR ÇALIŞMA, NİĞDE ÖRNEĞİ

Lise Göztepe Anadolu Kız Meslek Lisesi Bilgisayar Bölümü, İzmir,

Öğrenim Kazanımları Bu programı başarı ile tamamlayan öğrenci;

İLKÖĞRETİM İKİNCİ KADEME ÖĞRETMENLERİNİN YAZILI SINAVLARINDA NOKTALAMA KURALLARINA UYMA DÜZEYLERİ: ERDEMLİ İLÇESİ ÖRNEKLEMİ

SINIF ÖĞRETMENİ ADAYLARININ ÖSS, AKADEMİK VE KPSS BAŞARILARININ ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ

Ders Adı Kodu Yarıyılı T+U Saati Ulusal Kredisi AKTS

Muamber YILMAZ * Nurtaç BENLİ **

Çocuklara Yabancı Dil Öğretiminin Duyuşsal Hedefleri Ölçeği

TEDU EPE. B. Yazma 25% C. Dil Kullanımı 25%

YÖNLENDİRİLMİŞ ÇALIŞMA I DERS NOTLARI

HASAN KALYONCU ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM FAKÜLTESİ İLKÖĞRETİM BÖLÜMÜ SINIF ÖĞRETMENLİĞİ ANABİLİM DALI DERSİN TANIMI VE UYGULAMASI

MAKALENİN TÜRKÇE BAŞLIĞI. MAKALENİN İNGİLİZCE BAŞLIĞI Abstract

GÜZEL SANATLAR LİSESİ 9. SINIF PİYANO DERS KİTABININ DİL VE ANLATIM ÖZELLİKLERİNİN İNCELENMESİ

Mustafa SÖZBİLİR Şeyda GÜL Fatih YAZICI Aydın KIZILASLAN Betül OKCU S. Levent ZORLUOĞLU. efe.atauni.edu.tr

Öğrenim Kazanımları Bu programı başarı ile tamamlayan öğrenci;

KAMU PERSONELÝ SEÇME SINAVI PUANLARI ÝLE LÝSANS DÝPLOMA NOTU ARASINDAKÝ ÝLÝÞKÝLERÝN ÇEÞÝTLÝ DEÐÝÞKENLERE GÖRE ÝNCELENMESÝ *

6. SINIF GÖRME ENGELLİ ÖĞRENCİLERE ÜREME BÜYÜME VE GELİŞME ÜNİTESİNİN ÖĞRETİMİ

MARMARA COĞRAFYA DERGİSİ SAYI: 19, OCAK , S İSTANBUL ISSN: Copyright

Ders Adı : Z.E. MATEMATİK ÖĞRETİMİ Ders No : Teorik : 4 Pratik : 0 Kredi : 4 ECTS : 6. Ders Bilgileri

ANA SINIFINDA YAZIYA HAZIRLIK EĞİTİMİ ALMANIN İLKÖĞRETİM BİRİNCİ SINIF YAZI ÖĞRETİMİNE ETKİSİ

MATEMATİK ÖĞRETMENLERİNİN BİLGİSAYAR DESTEKLİ EĞİTİME İLİŞKİN ÖZ-YETERLİK ALGILARININ İNCELENMESİ

ISSN : varolebru@gmail.com Nigde-Turkey

Parametrik İstatistiksel Yöntemler (t testi ve F testi)

ÖZGEÇMİŞ. Derece Alan Üniversite Yıl

Ders Adı : TÜRK DİLİ II: CÜMLE VE METİN BİLGİSİ Ders No : Teorik : 2 Pratik : 0 Kredi : 2 ECTS : 3. Ders Bilgileri.

TED ÜNİVERSİTESİ İNGİLİZCE YETERLİLİK SINAVI (TEDÜ - İYS)

Türk-Alman Üniversitesi. Ders Bilgi Formu

Oluşturulan evren listesinden örnekleme birimlerinin seçkisiz olarak çekilmesidir

Teachers Views About Acquisitions in Turkish Lesson Curriculum

Zeitschrift für die Welt der Türken Journal of World of Turks

ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ

BİLİMSEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ

BÖLÜM 5 SONUÇ VE ÖNERİLER. Bu bölümde araştırmanın bulgularına dayalı olarak ulaşılan sonuçlara ve geliştirilen önerilere yer verilmiştir.

BÖLÜM 1 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRMEDE TEMEL KAVRAMLAR

EĞİTİM FAKÜLTESİNDEKİ AKADEMİK BAŞARININ KAMU PERSONELİ SEÇME SINAVI NDAKİ BAŞARI ÜZERİNDE ETKİSİ

DERS BİLGİLERİ. Ölçme ve Değerlendirme MB

KPSS/1-EB-CÖ/ Bir öğretim programında hedefler ve kazanımlara yer verilmesinin en önemli amacı aşağıdakilerden hangisidir?

Ulusal Müzik Eğitimi Sempozyumu Bildirisi, Nisan 2006, Pamukkale Ünv. Eğt. Fak. Denizli

SINIF ÖĞRETMENİ ADAYLARININ TÜRKÇE ÖĞRETİMİ YETERLİKLERİNE İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ

MÜZİK VE RESİM-İŞ EĞİTİMİ ANABİLİM DALI ÖĞRENCİLERİNİN ÖĞRETMENLİK MESLEK BİLGİSİ DERSLERİNE İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ: GAZİ ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ

Ders Adı : BİLİMSEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ Ders No : Teorik : 2 Pratik : 0 Kredi : 2 ECTS : 4. Ders Bilgileri.

EK - 4A ÖZGEÇMİŞ. 1. Adı Soyadı : Burak Yasin YILMAZ İletişim Bilgileri Adres

SINIF REHBERLĠĞĠ PROGRAMI. Prof. Dr. Serap NAZLI

VERİ TOPLMA ARAÇLARI

ÖZGEÇMİŞ. Yardımcı Doçent Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Niğde Ünv Uluslararası Hakemli Dergilerde Yayınlanan Makaleler

Transkript:

ZfWT Vol. 7, No. 2 (2015) Zeitschrift für die Welt der Türken Journal of World of Turks TÜRKÇE ÖĞRETMENİ ADAYLARININ METİN OLUŞTURABİLME BECERİLERİ THE ABILITY TO COMPOSE TEXT OF TURKISH TEACHER CANDIDATES Esra Nur TİRYAKİ Mustafa Onur KAN Özet: Dil becerilerinin her biri kişinin çevreyle ve kendisiyle olan iletişimini doğru biçimde kurmasına araçtır. Bu becerilerden biri olan yazma, kişinin kendini somut bir biçimde yazılı olarak ifade etmesidir. Araştırmanın amacı, Mustafa Kemal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Türkçe Öğretmenliği Bölümü dördüncü sınıf öğrencilerinin kelime, cümle, paragraf düzeyinde- yazma becerilerini metin içinde belirlemektedir. Betimleyici tarama modelindeki bu araştırmada, araştırmacılar tarafından geliştirilen Türkçe Öğretmeni Adaylarının Metinlerini Oluşturabilme Düzeyi Dereceli Puanlama Anahtarı ve Yazma Formu kullanılmıştır. Araştırmanın sonucunda, kız öğretmen adaylarının metin oluşturma düzeyleri ortalaması ile erkek öğretmen adaylarının metin oluşturma düzeyleri ortalaması arasında kız öğrenciler lehine anlamlı bir farklılık tespit edilmiştir. Türkçe öğretmenliği 4. sınıf Türkçe öğretmeni adaylarının kelime düzeyinde geneli (%81) başarılı bulunurken cümle düzeyinde başarı düzeyi %63 e inmektedir. Bununla birlikte, öğretmen adaylarının oldukça azı (%21) paragraf düzeyinde başarı göstermiştir. Buna göre, öğretmen adaylarının metin oluşturmada en az başarı gösterdikleri düzeyin paragraf olduğu belirlenmiştir. Anahtar Kelimeler: Kelime, Cümle, Paragraf, Metin, Yazma Becerisi. Abstract: Each of the language skills is tool to install person s environmentand his communication with himself correctly. One of the those skills, writing is one s self expression in concrete form. The purpose of the research is to determine in the text of the - word, sentence, paragraph level- writing skills in fourth grade students in Mustafa Kemal University Education Faculty. In this research which is in descriptive scanning model, Gradational Scoring Key about Turkish Teacher Candidates' Composing Text Level and Writing Form were used. At the end of the research, the significant differences were determined between the average level Yrd. Doç. Dr., Mustafa Kemal Üniversitesi Türkçe Eğitimi Bölümü-Hatay/Antakya esranurtiryaki@gmail.com Yrd. Doç. Dr., Mustafa Kemal Üniversitesi İlköğretim Bölümü-Hatay/Antakya mustafaonurkan@gmail.com 183

Esra Nur Tiryaki, Mustafa Onur Kan Türkçe Öğretmeni Adaylarının Metin Oluşturabilme Becerileri The Ability to Compose Text of Turkish Teacher Candidates of Turkish teacher candidates to compose text and the average level of male teacher candidates to compose text. While Turkish teacher candidates who are in fourth grade found that 81% succesuful in word level, the level of success is down to 63% in the sentence level. At the same time, quite a few of teacher candidates 21% demonstrated success in the paragraph level. Accordingly, teacher candidates in composing text have determined that they show a minimum level of success in paragraph. Key words: Word, Sentence, Paragraph,Text, Writing Skill. GİRİŞ Anlatma becerilerinden olan yazma, kişilerin duygu, düşünce ve bilgi birikimlerini yazılı semboller aracılığı ile aktarmasıdır. Bu aktarım süreci bireyin; bilişsel, psikolojik, fiziksel açıdan hazırbulunuşluğunu gerektirir. Bu konuda, Güneş (2007, s. 159) yazmayı beyinde yapılandırılmış bilgilerin yazıya dökülmesi olarak tanımlamaktadır. Toplumsal bir varlık olan insan kendini anlatmaya ilişkin diğer dil becerisi konuşma gibi- yazma ile ifade edebilir, duygu ve düşüncelerini paylaşabilir. Paylaşırken kullandığı dilin kurallarıyla hareket etmesi gerekir. Yazma, eğitim gerektiren ve uzun bir süreç sonucunda elde edilebilen bir dil becerisi olduğu için (Tabak ve Göçer, 2013, s.148), söz konusu becerinin eğitim ve öğretimi ilkokuldan başlayıp üniversite vb. kurumlarda farklı düzeylerde öğretmenler tarafından gerçekleştirilir. Söz konusu farklı düzeylerdeki derslerle yazma becerileri geliştirilmeye çalışılan Türkçe öğretmeni adayları, yazma becerisini ortaokul düzeyinde öğrencilere kazandırmaya çalışacakları ve örnek de olacakları için bu kişilerin yazma becerilerine ilişkin durumlarının tespit edilmesi gerektiği düşünülmektedir. Bu araştırmanın amacı; Mustafa Kemal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Türkçe Öğretmenliği Bölümü dördüncü sınıf öğrencilerinin kelime, cümle, paragraf düzeyinde- yazma becerilerini metin içinde belirlemektedir. Bu genel amaca bağlı olarak araştırmanın alt amaçları şunlardır: Mustafa Kemal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Türkçe Öğretmenliği Bölümü dördüncü sınıf öğrencilerinin, Metin içinde kelime kullanma başarılarını belirlemek, Metin içinde cümle oluşturma başarılarını belirlemek, Metin içinde paragraf oluşturma başarılarını belirlemek, Metin oluşturma başarılarının cinsiyete göre farklılık gösterip göstermediğini belirlemektir. 184

ZfWT Vol. 7, No. 2 (2015) Zeitschrift für die Welt der Türken Journal of World of Turks Metin oluşturma, zihinde planlanan düşüncelerin doğru kelimelerle, anlamlı cümleler ve paragrafla bir araya getirildiği süreçtir. Bu sürecin başarıyla tamamlanabilmesi için kelimeler, cümleler ve paragraflar arasında tutarlı bir ilişki kurmak gerekir. Bağcı ya göre de (2011, s.90), Başarılı ve etkili bir yazılı anlatımın gerçekleşmesinde dilin temel taşları olan kelimelerin belli bir düzen içinde cümlelere, cümlelerin paragraflara, paragrafların da ihtiyaca göre düzenlenen paragraf üstü birimlere dönüştürülebilmesi gerekir. Aşağıda, metin oluşturmaya ilişkin "kelime", "cümle" ve "paragraf" düzeylerine dair bilgilere yer verilecektir. Metin Oluşturmada Kelime Düzeyi Kelime, bir veya birden çok heceli ses öbeklerinden oluşan, aynı dili konuşan kişiler arasında zihinde tek başına kullanıldığında somut veya soyut bir kavrama karşılık olan yahut da somut ve soyut kavramlar arasında geçici ilişkiler kurmaya yarayan dil birimi dir (Korkmaz, 2010, s.144). Ergin e (2007, s.95) göre de, mânâsı veya gramer vazifesi bulunan ve tek başına kullanılan ses veya sesler topluluğu dur. Kelime tanımlarına bakıldığında bu birimin anlam özelliğinin önplana çıktığı görülmektedir. Kelime, düşüncelerin somutluk ve anlaşılırlık kazanmasında önemli bir araçtır. Yazarın, konuya ve amacına göre uygun kelimeler seçebilmesi onun kelime hazinesinin zenginliğini ve kullanılabilirliğini göstermektedir. Kelime hazinesi, anlayabilme ve anlatabilme becerilerinde devreye girmektedir. Alıcı ve üretici kelime hazinesi olarak ikiye ayrılan bu kavram da üretici kısmını, konuşma ve yazma becerilerinde kullanılır. Beyinde yapılandırılan düşüncelere en uygun kelimeyi seçerken üretici kelime hazinesi devreye girmektedir. Bu konuda, alıcı kelime hazinelerinin derinlik, ağırlık ve genişlik yönünden geliştirilmesi gerektiği vurgulanmıştır (Onan, 2012, s. 209). Göğüş e (1978: 360) göre, derinlik, sözcüklerin çeşitli anlamlarını bilmek ve duruca anlamak, genişlik, çeşitli konularda sözcükler bilmek, ağırlık ise bir konuda çok sözcük bilmek tir. Metin Oluşturmada Cümle Düzeyi Cümle, bir düşünceyi, bir duyguyu, bir durumu, bir olayı yargı bildirerek anlatan kelime veya kelime dizisi dir (Karahan, 2004, s. 9). Ergin (2007, s.398) cümleyi, bir fikri, bir düşünceyi, bir hareketi, bir duyguyu, bir hadiseyi tam olarak bir hüküm hâlinde ifade eden kelime grubu olarak tanımlamaktadır. Aksan a (2007, s. 122) göre cümle, bir düşüncenin, bir duygunun ya da bir yargının başlı başına anlatımına yarayan ve içindeki sözcüklerin sayısı sınırlı olmayan, dile ait bir birim dir. Söz konusu tanımlarda, cümlenin yargı bildiren dilsel bir birim olduğu vurgulanmaktadır. İyi bir metin anlamlı cümlelerden oluşur. Tansel e (1987, s. 68) göre, İyi cümleler, yerinde kullanılan kelimelerden, iyi paragraflar iyi 185

Esra Nur Tiryaki, Mustafa Onur Kan Türkçe Öğretmeni Adaylarının Metin Oluşturabilme Becerileri The Ability to Compose Text of Turkish Teacher Candidates cümlelerden, iyi işlenmiş bir yazı da iyi paragraflardan oluştuğuna göre cümlenin anlatımdaki önemi kendiliğinden çıkmaktadır. Bağcı (2011, s. 104) da anlatımın temel biriminin cümle olduğunu, dolayısıyla anlatımdaki başarı ile cümlelerdeki sağlamlık arasında sıkı bir etkileşim bulunduğunu belirtmektedir. Metin Oluşturmada Paragraf Düzeyi Paragraf, bir fikri, bir duyguyu, isteği, öneriyi tam olarak ve bir yönüyle açıklayan ya da tasvir eden cümleler bütünüdür (Aktaş ve Gündüz, 2005, s.87). Türkçe Sözlük te (TDK, 2005, s. 1572) paragraf, Düz yazıların kendi içinde satır başlarıyla ayrıldıkları bölümler şeklinde tanımlanmaktadır. Söz konusu tanımlardan hareketle paragraf; bir fikri veya duyguyu tam ve anlaşılır olarak açıklayan veya tasvir eden cümle veya cümlelerin oluşturduğu anlam birliği şeklinde açıklanabilir. Paragraf, bir düşünceyi ifade eden tek bir cümleden oluşabileceği gibi birden fazla cümleden de oluşabilir. Bağcı ya (2011, s. 112) göre, İyi planlanmış bir yazıda ana fikri destekleyen ve onun farklı yönlerini ele alan çeşitli fikir, duygu, olay ve olguların ifade edildiği yardımcı fikirler yer alır. Gerek ana fikir gerekse yardımcı fikirlerin ileri sürüldüğü ve savunulduğu bu bölümler paragrafı oluşturur. Bu bölümler yazılanı kolay okuma ve anlama rahatlığı sağladığından çok önemlidir. İyi planlanmış paragraflar, yazılı anlatımın niteliğini artırdığı gibi ifade edilmek istenilenin de anlaşılabilirliğine katkı sağlar. 1.YÖNTEM Bu bölümde araştırmanın yöntemini açıklamak amacıyla araştırmanın modeli, evren ve örneklem, verilerin toplanması ve verilerin analizi başlıklarına yer verilmiştir. 1.1. Araştırmanın Modeli Mustafa Kemal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Türkçe Öğretmenliği Bölümü dördüncü sınıf öğrencilerinin kelime, cümle, paragraf düzeyindeyazma becerilerini metin içinde belirlemeyi amaçlayan bu araştırma betimleyici tarama modelinden oluşmaktadır. Tarama modelleri, geçmişte ya da hâlen var olan durumu var olduğu şekliyle betimlemeyi amaçlayan araştırma yaklaşımlarıdır. Araştırmaya konu olan birey ya da nesne, kendi koşulları içinde ve olduğu gibi tanımlanmaya çalışılır. Onları herhangi bir şekilde değiştirme, etkileme çabası gösterilmez. Bilinmek istenen şey vardır ve oradadır. Önemli olan onu uygun şekilde gözleyip belirleyebilmektir. (Karasar, 2006, s. 77). Betimsel araştırmalar, verilen bir durumu olabildiğince tam ve dikkatli bir şekilde tanımlar. Eğitim alanındaki araştırmada, en yaygın betimsel yöntem tarama çalışmasıdır, çünkü 186

ZfWT Vol. 7, No. 2 (2015) Zeitschrift für die Welt der Türken Journal of World of Turks araştırmacılar bireylerin, grupların ya da fiziksel ortamların özelliklerini (yetenekler, tercihler, davranışlar vb.) özetler. (Büyüköztürk vd., 2009, s. 21). 1.2. Evren ve Örneklem Bu çalışmanın evrenini, Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Türkçe Öğretmenliği Bölümü 4. Sınıf (2014-2015 eğitim-öğretim yılı) öğrencisi toplam 120 kişi oluşturmaktadır. Çalışmanın örneklemini ise, araştırmaya katılan 103 öğrenci oluşturmaktadır. 1.3. Verileri Toplama Teknikleri Bu araştırmada, araştırmacılar tarafından geliştirilen Yazma Formu ve Türkçe Öğretmeni Adaylarının Metinlerini Oluşturabilme Düzeyi Dereceli Puanlama Anahtarı kullanılmıştır. Yazma Formu, 2014-2015 eğitim-öğretim yılı güz döneminde öğrenim gören Türkçe öğretmeni adaylarına 35 dakikada uygulanmıştır. Yazma Formu Yazma formunda konu seçimi için iki aşamalı çalışma yapılmıştır. İlk olarak araştırmacılar tarafından ayrı ayrı 5 farklı konu hazırlanmıştır. Bu konular hazırlanırken aşağıdaki ilkeler göz önünde bulundurulmuştur: Türkçe öğretmeni adaylarının kendilerini rahatça ifade edebilecekleri konular olması. Konuların gerçek yaşamdan kesitler içerebilmesi. Konuların güncellik taşıması. İkinci aşamada araştırmacıların 5 konu arasından uzman görüşü almalarıyla yazma formuna son şekli verilmiştir. Türkçe Öğretmeni Adaylarının Metinlerini Oluşturabilme Düzeyi Dereceli Puanlama Anahtarı Türkçe Öğretmeni Adaylarının Metinlerini Oluşturabilme Düzeyi Dereceli Puanlama Anahtarının geliştirilmesinde şu işlemler yapılmıştır: a. Literatür taraması yapılarak (Bağcı, 2010; Coşkun, 2011; Göçer, 2010; Tiryaki, 2014) bir metni oluşturma düzeyleri (kelime, cümle ve paragraf) belirlenmiştir. Bu düzeylerin özellikleri kodlanmıştır. b. Araştırmacılar tarafından literatür taramasında ortaya konulan bir metni oluşturma düzeyleri (kelime, cümle ve paragraf) incelenmiştir. Bu incelemede ilk olarak değerlendirilen metinler düzey özelliklerine göre ayrı ayrı sınıflandırılmıştır. Bu aşamadan sonra metinleri düzeyler açısından başarılı ve başarısız hâle getiren nitelikler kodlanmıştır. Puanlama anahtarındaki maddelerin 187

Esra Nur Tiryaki, Mustafa Onur Kan Türkçe Öğretmeni Adaylarının Metin Oluşturabilme Becerileri The Ability to Compose Text of Turkish Teacher Candidates oluşturulmasında bu kodlamalardan yararlanılmıştır. Bu çalışma sonunda, puanlama anahtarının taslak biçimi oluşturulmuştur. c. Hazırlanan taslak, uzman görüşüne bir bilgi notu eşliğinde sunulmuştur. d. Uzmanların görüşleri doğrultusunda taslak formunda önerilen değişiklikler yapılarak Türkçe Öğretmeni Adaylarının Metinlerini Oluşturabilme Düzeyi Dereceli Puanlama Anahtarı na son hâli verilmiştir. Bu süreç, dereceli puanlama anahtarının geçerliliğini sağlama adına yeterli bulunmuştur. Türkçe Öğretmeni Adaylarının Metinlerini Oluşturabilme Düzeyi Dereceli Puanlama Anahtarı nın güvenirliğini denetlemek için kodlayıcılar arası uyum yöntemine başvurulmuştur. Araştırmacı ve ölçeğin geliştirilme süreci tüm aşamalarında katkı sağlayan uzman, ön uygulamada elde edilen 50 metin üzerinde dereceli puanlama anahtarını kullanarak her metin elementini birbirinden bağımsız biçimde puanlanmıştır. Bu puanlama sonucunda korelasyon değerleri şu şekilde bulunmuştur: a. Kelime düzeyinde r=.892 (p< 0.05) b. Cümle düzeyinde r=.890 (p< 0.05) c. Paragraf düzeyinde r=.886 (p< 0.05) d. Tüm düzeylerde r=.871 (p< 0.05) Bu korelasyon değerlerine göre ölçme aracı güvenilirdir. 1.4. Verilerin Analizi Bu araştırmada toplanan verilerin analizinde; betimsel istatistik yöntemlerinden frekans (f), yüzde (%), aritmetik ortalama( X ), T-testi ve OneWay ANOVA analizleri kullanılmıştır. Türkçe öğretmen adaylarının metin oluşturma düzeyleri dereceli puanlama anahtarına göre yazılı anlatım düzeyleri, puanlanamaz (0 puan), yetersiz (2 puan), orta (4 puan) ve başarılı (6 puan) olarak sınıflandırılmıştır. Ayrıca puanlamada herhangi bir düzey derecesinde iki özelliğin ortasına bir puan verilmesi uygun bulunduğunda (1,3,5) kullanılmıştır. Öğrencilerin metinleri oluşturma düzeylerini belirlemek amacıyla betimsel istatistik yöntemlerinden (yüzde, frekans, aritmetik ortalama ve standart sapma) yararlanılmıştır. 2. BULGULAR Bu bölümde, Türkçe öğretmeni adaylarının metin oluşturma düzeyleri (kelime, cümle, paragraf) belirlenmiştir. Ayrıca Türkçe öğretmeni 188

ZfWT Vol. 7, No. 2 (2015) Zeitschrift für die Welt der Türken Journal of World of Turks adaylarının metin oluşturabilme düzeyleri cinsiyet değişkeni açısından tablolarla sunulmuştur. Tablo 1:Cinsiyete Göre Türkçe Öğretmeni Adaylarının Metin Oluşturma Düzeyleri Cinsiyet n X ss sd t p Kız 53 12.42 2.15 101 3.509.001 Erkek 50 13.75 1.68 Tablo 1 e göre, Türkçe öğretmeni adaylarının metin oluşturma düzeyleri cinsiyete göre anlamlı bir farklılık göstermektedir [t (101) =3.50, p<.01). Kız öğretmen adaylarının metin oluşturma düzeylerinin ortalaması (13.75), erkek öğretmen adaylarına (12.42) göre daha olumludur. Bu bulgu, metin oluşturma düzeyleri ile cinsiyet arasında anlamlı bir ilişkinin olduğu şeklinde yorumlanabilir. Düzey Tablo 2: Türkçe Öğretmeni Adaylarının Kelime-Cümle-Paragraf Düzeylerindeki Başarıları Kelime Cümle Paragraf f Yüzde f Yüzde f Yüzde Yok (0 puan) 0 %0 0 %0 1 %1 Yetersiz (1-2 puan) 1 %1 2 %2 33 %32 Orta (3-4 puan) 18 %18 36 %35 47 %46 Başarılı (5-6 puan) 84 %81 65 %63 22 %21 N=103 Tablo 2 ye göre, öğretmen adaylarının % 81 i kelime düzeyinde başarı gösterirken bu başarı cümle düzeyinde %63 e, paragraf düzeyinde ise %21 e düşmüştür. Öğretmen adaylarının %32 sinin paragraf düzeyinde yetersiz oldukları belirlenmiştir. Ancak bu oran kelime (%1) ve cümle (%2) düzeylerinde düşüş göstermektedir. 3. SONUÇ VE TARTIŞMA Bu araştırmada; Mustafa Kemal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Türkçe Öğretmenliği Bölümü dördüncü sınıf öğrencilerinin metin oluşturmada kelime, cümle, paragraf düzeyinde- yazma becerileri incelenmiştir. Araştırmada ulaşılan temel sonuçlar aşağıda tartışılmaktadır: Kız öğretmen adaylarının metin oluşturma düzeyleri ortalaması ile erkek öğretmen adaylarının metin oluşturma düzeyleri ortalaması arasında kız öğrenciler lehine anlamlı bir farklılık bulunmaktadır. Dumanlı nın (2014) 189

Esra Nur Tiryaki, Mustafa Onur Kan Türkçe Öğretmeni Adaylarının Metin Oluşturabilme Becerileri The Ability to Compose Text of Turkish Teacher Candidates çalışmasında, Türkçe öğretmeni adayı kız öğrencilerin yazılı anlatım becerisi yönünden kendilerini daha yeterli gördükleri belirlenmiştir. Çalışmamızın sonuçları, Dumanlı nın çalışmasındaki özyeterliliğe ilişkin sonuçları desteklemektedir. Türkçe öğretmenliği 4. sınıf öğrencilerinin kelime düzeyinde geneli (%81) başarılı bulunurken cümle düzeyinde başarı düzeyi %63 e inmektedir. Bununla birlikte, öğretmen adaylarının oldukça azı (%21) paragraf düzeyinde başarı göstermiştir. Dahası öğretmen adaylarının azımsanamayacak bir kısmının (%32) paragraf düzeyinde yetersiz oldukları tespit edilmiştir. Ancak yetersizlik yüzdesi kelime ve cümle düzeylerinde sırasıyla %1 ve %2 ye düşmektedir. Araştırma sonuçlarından hareketle, öğretmen adaylarının metin oluşturmada özellikle paragraf düzeyinde sorun yaşadıkları dikkat çekmektedir. Bununla birlikte öğretmen adaylarının %19 u kelime düzeyinde, %37 si de cümle düzeyinde başarılı kategorisi dışındadır. Dördüncü sınıf öğretmen adaylarının gelecekte öğrencilerin yazma becerilerini geliştirmeye çalışacakları göz önünde bulundurulduğunda bu yüzdelerin dikkate alınması gerektiği düşünülmektedir. Bağcı (2010) da çalışmasında Türkçe öğretmenliği son sınıf öğrencilerinin yazma becerileri bakımından beklenen seviyedeki yeterliliğe sahip olamadıkları sonucuna ulaşmıştır. Ayrıca, Bağcı nın (2007) çalışmasında Türkçe öğretmenliği son sınıf öğrencileri, yazılı anlatım becerileri yetersizliklerinden yakınmış ve meslek hayatlarında da bu alanda sıkıntı çekeceklerine inandıklarını belirtmiştir. Yine, Doğan ın (2002) çalışmasında Türkçe öğretmenliği birinci sınıf öğrencilerinin, Arıcı nın (2008) çalışmasında sosyal bilgiler ve sınıf öğretmenliği birinci sınıf öğrencilerinin yazma eğitimi konusunda yetersizlikleri olduğu belirlenmiştir. Dolayısıyla farklı düzey ve farklı bölümlerdeki öğretmen adaylarının da yazma eğitiminde yetersizlikleri olduğu söylenebilir. Bununla birlikte, ilköğretim öğrencileri üzerinde yapılan araştırmalarda (Arıcı ve Ungan, 2008; Coşkun, 2005, 2009a, 2009b; Özbay, 2000; Sallabaş, 2009) da öğrencilerin yazma eğitimi konusunda yetersizlikleri olduğu belirlenmiştir. Bu çalışmalardan hareketle yazma eğitimi konusundaki yetersizliklerin farklı eğitim düzeylerinde - ilköğretimden üniversiteye- görüldüğü söylenebilir. Araştırmanın sonuçlardan hareketle aşağıdaki öneriler geliştirilebilir: Farklı üniversitelerin Türkçe öğretmenliği bölümlerinde okuyan dördüncü sınıf öğrencilerinin metin yazma becerileri üzerine bir çalışma yapılabilir. Türkçe öğretmenliği bölümünde verilen Yazılı Anlatım derslerinin gözden geçirilmesi düşünülebilir. Bu bağlamda, söz konusu derslerde metin oluşturmaya ilişkin kelime, cümle ve paragraf düzeyleri dikkate alınarak metin yazma çalışmaları artırılmalıdır. 190

ZfWT Vol. 7, No. 2 (2015) Zeitschrift für die Welt der Türken Journal of World of Turks Yazmanın uygulama ile geliştirilebilecek bir beceri olduğu göz önünde tutularak her kademede yazma çalışmaları artırılmadır. KAYNAKLAR Aksan, D. (2007). Her Yönüyle Dil Ana Çizgileriyle Dilbilim. (Cilt 2) Ankara: TDK Yayınları. Aktaş, Ş. ve Gündüz, O. (2005). Yazılı ve Sözlü Anlatım. Ankara: Akçağ Yayınları. Arıcı, A. F. (2008). Üniversite Öğrencilerinin Yazılı Anlatım Hataları. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, XXI (2), 209-220. Arıcı, A. F. ve Ungan, S. (2008). İlköğretim İkinci Kademe Öğrencilerinin Yazılı Anlatım Çalışmalarının Bazı Yönlerden Değerlendirilmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20, 317-328. Bağcı, H. (2007). Türkçe Öğretmeni Adaylarının Yazılı Anlatıma ve Yazılı Anlatım Derslerine Yönelik Tutumlarının Değerlendirilmesi. TÜBAR, XXI, Bahar, 29-61. Bağcı, H. (2010). Türkçe Öğretmeni Adaylarının Yazılı Anlatım Yeterlilik Düzeyleri. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11 (2), 45 68. Bağcı, H. (2011). Yazılı Anlatım ve Unsurları. Özbay, M. (Editör). Yazma Eğitimi. içinde (85-126). Ankara: Pegem A Yayıncılık.. Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E.K., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş., Demirel, F. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi. Coşkun, E. (2005). İlköğretim Öğrencilerinin Öyküleyici Anlatımlarında Bağdaşıklık, Tutarlılık ve Metin Elementleri. Ankara: Gazi Üniversitesi, Yayımlanmamış Doktora Tezi. Coşkun, E. (2009a). Yazma Eğitimi. A. Kırkkılıç ve H. Akyol (Ed.) İlköğretimde Türkçe Öğretimi. içinde (49-91). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık. Coşkun, E. (2009b). Türkçe Öğretiminde Metin Bilgisi. A. Kırkkılıç ve H. Akyol (Ed.) İlköğretimde Türkçe Öğretimi. içinde (231-283). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık. Coşkun, E. (2011). Yazma Eğitiminde Aşamalı Gelişim. Özbay, M. (Editör). Yazma Eğitimi. içinde (45-82). Ankara: Pegem A Yayıncılık. Doğan, Y. (2002). Türkçe Öğretmenliği Birinci Sınıfta Okuyan Öğrencilerin Okuma ve Yazma Becerileri ile Genel Kültür Düzeyleri Üzerine Bir Araştırma. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara. Dumanlı, M. (2014). Türkçe Öğretmeni Adaylarının Yazılı Anlatım Öz Yeterlik İnançlarının Değerlendirilmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir. Ergin, M. (2007). Türk Dil Bilgisi. İstanbul: Bayrak Basın/Yayım/Dağıtım. Göçer, A. (2010). Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Yazılı Anlatım Becerilerinin Süreç Yaklaşımı ve Metinsellik Ölçütleri Ekseninde Değerlendirilmesi (Niğde Üniversitesi Örneği). Kastamonu Eğitim Dergisi. 18 (1), 271-290. Göğüş, B. (1978). Orta Dereceli Okullarımızda Türkçe ve Yazın Eğitimi. Ankara: Gül Yayınevi. Güneş, F. (2007). Türkçe Öğretimi ve Zihinsel Yapılandırma. Ankara: Nobel Yay. Karahan, L. (2004). Türkçede Söz Dizimi. Ankara: Akçağ Yayınları. 191

Esra Nur Tiryaki, Mustafa Onur Kan Türkçe Öğretmeni Adaylarının Metin Oluşturabilme Becerileri The Ability to Compose Text of Turkish Teacher Candidates Karasar, N. (2006). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. Korkmaz, Z. (2010). Gramer Terimleri Sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. Onan, B. (2012). Dil Eğitiminin Temel Kavramları. Ankara: Nobel Yayınları. Özbay, M. (2000) İlköğretim Okulu Öğrencilerinin Yazılı Anlatım Becerileri (Alan Araştırması). Ankara: Bizim Büro Basımevi. Sallabaş, M. E. (2009). İlköğretim 5. Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatım Becerilerinin Çeşitli Değişkenler Bakımından Değerlendirilmesi. Milli Eğitim, 180, 94-107. Tabak, G. ve Göçer, A. (2013). 6-8. Sınıflar Türkçe Dersi Öğretim Programının Ürün ve Süreç Odaklı Yazma Yaklaşımları Çerçevesinde Değerlendirilmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 14, 2, 147-169. Tansel, F. A. (1987). İyi ve Doğru Yazma Usulleri I-II, Kompozisyon, Tashih ve Müracaat El Kitabı. İstanbul: Kubbealtı Neşriyat. Tiryaki, E. N. (2014). Ortaokulda Öğrenim Gören İşitme Engelli Öğrencilerin Yazılı Anlatım Beceri Düzeylerinin Belirlenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11, 26, 247-258. Türk Dil Kurumu (2005). Türkçe Sözlük. (10. Baskı). Ankara: Türk Dil Kurumu. 192