HCC de Tarama, Tanı ve Profilaksi Dr. Bülent B Değertekin ertekin Acıbadem Üniversitesi Tıp Fakültesi Gastroenteroloji ve Hepatoloji BD
Konuşmamda Tarama Kimi? Ne zaman? Ne sıklıkla? Hangi yöntemle? Tanı Yöntemleri Proflaksi Gelişmeyi önlemek Rekürensi önlemek
HCC-Tarama Taramada temel amaç semptomlar çıkmadan vakaları yakalamak HCC erken yakalanması gereken bir kanser Semptomatik vaka 5 yıllık yaşam (%0-10) Asemptomatik vaka % 50 den fazla hatta kür var
Tarama İşe e Yarıyor mu? n=18000 hasta (çoğu HBV) RCT bir çalışma Zhang BH et al. J Cancer Res Clin Oncol 2004:130:417-22
Tarama İşe e Yarıyor mu? n=18000 hasta (çoğu HBV) RCT bir çalışma Zhang BH et al. J Cancer Res Clin Oncol 2004:130:417-22
HCC-Tarama Doğru Test Yıllık maliyeti 50000 dolardan az olacak Yaşamı 100 gün uzatacak (3 ay) Uygun Hasta Yıllık k HCC geliştirme riskine bakılarak karar verilmeli HBV için i in %0,2 nin üzeri Kronik HCV ve Siroz için i in yılly llık k HCC riski >%1,5 EASL, Journal of Hepatology 2012;56:908 943 943 AASLD, Hepatology;53,3,2011
HCC-Tarama Uygun Hasta HCV için i in >%1,5 HBV için i in >%0,2 Siroz için i in >%1,5 Yıllık k HCC geliştirme riski 40 yaş altı HBV taşı şıyıcı <% % 0,2 HBV 70 yaş üzeri % 1 HBV Sirotik hastada %2,5 Avrupalı hastalarda % 0,1-0,4 0,4 Anti-HBs geliştirmi tirmiş 40 yaş üzeri Asyalı hastada %0,2 OİH H e bağlı siroz olan bireyde % 1,1 Siroz gelişmemi memiş kronik HCV de < % 1,5 EASL, Journal of Hepatology 2012;56:908 943 943 AASLD, Hepatology;53,3,2011
Kimler Taranmalı? AASLD Guideline Yıllık k HCC geliştirme riski HCV için i in %1,5 ve HBV için i in %0,2 nin üzerinde ise tarama önerillir Transplantasyon için i in listelenmiş hastalar AASLD, Hepatology;53,3,2011
Kimler Taranmalı? EASL Guideline EASL, Journal of Hepatology 2012;56:908 943 943
Ne ile Tarayalım m? Serolojik testler - AFP, DCP, Glycosylated AFP (L3 fraction), - - Alpha fucosidase, glypican ve HSP-70 Görüntüleme yöntemleri - USG, CT, MR, CEUS, SPIO MR Kombinasyonunu kullanmak var - AFP + USG Zhang BH et al. J Cancer Res Clin Oncol 2004:130:417-22
Ne ile Tarayalım? USG Sensitivitesi %70.. Sirozlu hastada erken evrede Sensitivitesi %90.. Sirozlu hastada tüm m evrelerde Spesifitesi %91 Sirozlu hastada tüm m evrelerde Aliment Pharmacol Ther 2009:30(1):37-47
Ne ile Tarayalım? AFP Yalancı pozitiflik çok yüksek y!!! HALT-C - HCC dışıd AFP yüksekliy ksekliği i AFP > 20 ng/ml % 16,6 HBV de HCC dışıd AFP yükselmesiy - AFP > 20 ng/ml % 45,6 HCC tanısı almış hastalarda AFP < 20 ng/ml % 44,5 J of Hepatol 2005; 43(3):434-441 441 Liver 1986;6(3)133-137 137 Am J Gastroenterol 2006;101:524-532 532
Ne ile Tarayalım? AFP vs. AFP+USG Meta-analiz analiz Singal A, et al Aliment Pharmacol Ther. 2009.
Ne ile Tarayalım? 1998-2011 arası.çalışmalar MR, kontrastlı BT ve CEUS benzer düzeyde d etkilidir fokal lezyonları değerlendirilmesinde erlendirilmesinde Chou R et al. Ann Intern Med. 2015 May 19;162(10):697-711 711
Tanısal Yaklaşı şım
Tanısal Yaklaşı şımlar Farklı (Recall policy) Bota S et al. Liver Cancer 2012;1:190 200 200
Tanısal Yaklaşı şımlar Farklı (Recall policy) AASLD AASLD, Hepatology;53,3,2011
Tanısal Yaklaşı şımlar Farklı (Recall policy) EASL EASL, Journal of Hepatology 2012;56:908 943 943
Tanısal Yaklaşı şımlar Farklı (Recall policy) APASL APASL, Hepatol Int (2010) 4:439 474 474
Tanısal Yaklaşı şımlar Farklı (Recall policy) APASL APASL, Hepatol Int (2010) 4:439 474 474
Tanısal Yaklaşı şımlar Farklı (Recall policy) Bota S et al. Liver Cancer 2012;1:190 200 200
Önleme-Prevention
HCC yi Önleyebilirmiyiz? (Prevention) Primary prevention Yeni doğanları ve riskli grupları HBV için aşılama Viral hepatitler için bulaş yollarını engelleme Secondary prevention Antiviral tedavi Tertiary prevention Başarı ile tedavi edilmiş HCC vakasında rec engellemek
HCC yi Önleyebilirmiyiz? HBV-Interferon Tedavisi Çalışmalarda standart yaklaşım yok bias var Genel görüş faydalı olduğu yönünde Colombo M et al. Best Practice & Research Clinical Gastroenterology 28 (2014) 771-781 781
HCC yi Önleyebilirmiyiz? HBV-OAV Tedavi HCC riskini azaltıyor ancak elimine etmiyor Colombo M et al. Best Practice & Research Clinical Gastroenterology 28 (2014) 771-781 781
HCC yi Önleyebilirmiyiz? HBV-OAV Tedavi HCC riskini azaltıyor ancak elimine etmiyor Uzun süre kullanım riski arttırır mı?
HCC yi Önleyebilirmiyiz? HCV-SVR Taiwandan SVR sağlanm lanmış (ort 53 ay takip) n=556 non-sirotik vs n=86 sirotik HCV hastası HCC gelişme %0,68 vs %4,56
HCC yi Önleyebilirmiyiz? Tertiary prevention- HBV Taiwan n=4569 hastalık k HR:0,67 95% CI 0,55-0,81 0,81 p<0,001p Singal AK et al. Aliment Pharmacol Ther 2010; 32: 851 858 858
HCC yi Önleyebilirmiyiz? Tertiary prevention- HCV Meta-analiz analiz 10 çalışma (kontrol gruplu) n=655 hasta Küratif tedavi alıyor 2-77 yıl y l takip Reküren tümör görülme azalıyor Tedavi almayanda % 79 Non-responder % 61,3 Responder % 35,6 Mortalitede azalma %60 Singal AK et al. Aliment Pharmacol Ther 2010; 32: 851 858 858
Sonuç Olarak Riskli hastalar mutlaka taranmalı Yıllık HCC riski HBV %0,2 HCV ve sirotikler %1,5 AASLD ve EASL 6 ayda bir USG. APASL USG+AFP Nodül tespit edildiğinde yaklaşımlar kılavuzlar arasında farklılıklar gösteriyor AASLD 1cm, EASL <1, 1-2, >2 cm AASLD ve EASL da 2. tercih CT ve MR APASL vaskülariteye göre karar veriyor ve 2. tercih olarak CEUS ve SPIRO MR öneriyor
Sonuç Olarak Önleme HBV için aşılama ve bulaş yollarını engelleme en iyi yöntem Antiviral tedavi HCC gelişmesini hem sirotiklerde hem de non-sirotiklerde azaltıyor HCC nüksünü ve mortaliteyi de azaltıyor HCC riskinin devam ettiği unutulmamalı taramalar devam etmeli
Gelişebilecek ebilecek Konular Yeni markerlar (proteomics ile) HCC gelişimini tahmin edecek risk skorlama sistemleri SVR sağlanmış HCV hastaları uzun dönem takipleri Uzun süre OAV kullanmışlarda HCC riski Çevresel faktörlerin etkisi ne? NAFLD sonrası gelişen HCC Diabet gibi risk faktörlerinin etkisi