Bronş Provokasyon Testleri Doç.. Dr. Gül G l KARAKAYA Hacettepe Üniversitesi Tıp T p Fakültesi Göğüs s Hastalıklar kları AD Erişkin Allerji Ünitesi
Bronş aşırı duyarlılığı ığı Değişik ik uyaranlara karşı havayollarının verdiği i abartılı bronkokonstriktör yanıt
Bronş Provokasyon Testlerinin Endikasyonları Epidemiyolojik çalışmalar Klinik araştırmalar rmalar Astım m tanısı ayırıcı tanısı Astım m tedavisi izlemi
Astımda Bronş Provokasyon Testleri Spirometri ve reverzibilite testleri ile tanı konulamamış astımda tanı içinin Düşük spesifite %36-54 Yüksek sensitivite % 84-94 Astım m tanısını ekarte etmek içini in Yüksek negatif öngörü değeri eri Astımın ağırlık derecesini saptamak için Astım tedavisine yanıtı saptamak için
Bronş Provokasyon testleri Spesifik testler Spesifik allerjen Lizin aspirin Nonspesifik Testler Direk - Histamin - Metakolin İndirek - Egzersiz - Soğuk uk-kuru kuru hava - Adenozin - Hipertonik salin
Metakolin Provokasyon Testi (MPT) Egzersiz Provokasyon Testi (EPT)
MPT - Kontrendikasyonlar Mutlak Ağır r hava yolu obstrüksiyonu (FEV1 < beklenenin %50 si veya <1.0 L) Son üç ay içinde i inde geçirilmi irilmiş miyokard infarktüsü veya serebrovasküler olay Kontrolsüz z hipertansiyon (sistolik( basınç > 200 mmhg veya diyastolik basınç > 100 mmhg) Bilinen aort anevrizması
MPT - Kontrendikasyonlar Göreceli Orta derecede hava yolu obstrüksiyonu (FEV1 < beklenenin %60 veya <1.5 L) Hasta teste uyum sağlayamad layamadığı için in kabul edilebilir kalitede bir test yapılamamas lamaması Gebelik Emzirme Kolinesteraz inhibitör r grubu ilaç kullanıyor olmak Son iki ay içinde i inde geçirilmi irilmiş üst solunum yolu infeksiyonu öyküsü
MPT Test öncesi tüketilmemesi gereken ilaç ve gıdalarg İlaçlarlar Kısa etkili bronkodilatörler rler 8 saat Orta etkili bronkodilatörler rler 24 saat Uzun etkili bronkodilatörler rler 48 saat Oral bronkodilatörler rler 12 48 saat Hidroksizin, setirizin 72 saat Lökotrien reseptör r antagonistleri 24 saat Gıdalar Kahve, çay, kolalı içecekler, çikolata test günü
Metakolin Sentetik asetilkolin türevi Kolinesteraz ile metabolize olur Etkileri atropin ve diğer antikolinerjiklerle engellenir
Metakolin solüsyonunun syonunun hazırlanmas rlanması Kuru toz Derin dondurucu Sterilite %0.9 NaCl Saklama ısısı ve süresis Testten 30 dk önce buzdolabından çıkarılmalı Neden metakolin?
Metakolin solüsyonunun syonunun hazırlanmas rlanması - I (Tidal volümde 2 dk inhalasyon tekniği) i) Metakolin dozu Eklenen %0.9 luk NaCl Elde edilen solüsyon syon 100 mg 3 ml A solüsyonu syonu 3 ml B solüsyonu syonu 3 ml C solüsyonu syonu 3 ml D solüsyonu syonu 3 ml E solüsyonu syonu 3 ml F solüsyonu syonu 3 ml G solüsyonu syonu 3 ml H solüsyonu syonu 3 ml I solüsyonu syonu 6.25 ml 3 ml 3 ml 3 ml 3 ml 3 ml 3 ml 3 ml 3 ml 3 ml A= 16 mg/ml B= 8 mg/ml C= 4 mg/ml D= 2 mg/ml E= 1 mg/ml F= 0.5 mg/ml G= 0.25 mg/ml H= 0.125 mg/ml I= 0.0625 mg/ml J= 0.031 mg/ml
Metakolin solüsyonunun syonunun hazırlanmas rlanması - II (Beş nefes dozimetri tekniği) i) Metakolin dozu Eklenen %0.9 luk NaCl Elde edilen solüsyon syon 100 mg 3 ml A solüsyonu syonu 3 ml B solüsyonu syonu 3 ml C solüsyonu syonu 3 ml D solüsyonu syonu 6.25 ml 9 ml 9 ml 9 ml 9 ml A= 16 mg/ml B= 4 mg/ml C= 1 mg/ml D= 0,25 mg/ml E= 0,0625 mg/ml
MPT İki protokol İki dakika tidal volümde inhalasyon Beş nefes dozimetri
İki dakika tidal volümde inhalasyon yöntemi - I Bazal FEV1 ve hedef FEV1 Nebulizatöre en düşük d k konsantrasyonda solüsyon syon 2 dakika süreyle s tidal hacimde soluk alıp verme 30-90 sn sonra FEV1 ölçümü
0 salin 0.031 0.0625 0.125 0.25 0.5 Mch PC20-5 -10 FEV1 de düş -15-20 -25-30 Metakolin konsantrasyonu
İki dakika tidal volümde inhalasyon yöntemi - II FEV1 deki düşmed bazal değerin erin < %20 %20 Bir sonraki konsantrasyona geç Testi sonlandır hastaya kısa etkili betamimetik ver
Beş nefes dozimetri yöntemi Bazal ve hedef FEV1 Tidal solunumda ekspiryum sonunda nebulizatörden yavaş ve derin nefes İnhalasyon başlar başlamaz dozimetre İnhalasyon tamamlandıktan sonra 5 sn kadar nefes tutulması Bu manevra 5 kez tekrarlanır 5. inhalasyondan 30-90 sn sonra FEV1 ölçümü
MPT nin yorumlanması - I FEV1 de %20 veya daha fazla düşme d oluşturan doz: Provokatif Doz (PD20) veya Provokatif Konsantrasyon (PC20) Normal insanlarda 10 mg/ml ml nin üzerinde Astıml mlıların n %95 inde 8 mg/ml ml nin altında İnflamasyon ne kadar yoğunsa PD20 veya PC20 o kadar düşüktd ktür.
MPT nin yorumlanması - II Sonuçlar başlang langıç FEV1 değerinden erinden % azalma olarak kaydedilir. En yüksek y konsantrasyona rağmen FEV1 de %20 nin altında düşme d olduysa PC20: 16 mg/ml PC20 16 mg/ml ise hasta çok büyük b olasılıkla astım m değil PC20 < 1 mg/ml ise hastada astım m tanısı
MPT nin yorumlanması - III PC20 = 1-161 16 mg/ml ise birkaç olasılık k akla gelmelidir: Hastanın n hafif persistan astımı var, ama semptomlarını algılayam layamıyoryor Egzersiz veya inhalasyon provokasyonu sonrasında nda nefes darlığı hisseder ama bunun normal olduğunu unu düşündd ndüğü için in bildirmez Bronkospazma yol açan a an tetikleyicilerle daha önce hiç karşı şılaşmamıştır Bu hafif hiperreaktivite üst solunum yolu infeksiyonu veya sigara içimi i imi gibi başka faktörlere bağlı olarak ortaya çıkmış olabilir Hastanın subklinik bir astımı vardır r ve zaman içinde inde bu klinik astıma dönüşebilird
MPT nin yorumlanması - IV PC20 (mg( mg/ml) Yorum > 16 Normal bronş cevabı 4-16 Sınırda BHR 1-4 Hafif BHR (pozitif) < 1 Orta ağır r BHR
EPT Egzersizle indüklenen bronkospazm (EİB) EİB B mekanizması? Hangi hasta grubunda kullanılmal lmalı? Hangi mesleklerde önemli?
EPT Kontrendikasyonları MPT kontrendikasyonları ile aynı Ayrıca: - Ortopedik kısıtlk tlılık - Kontrolsüz z kardiyak iskemi ve malign aritmi Kesilmesi gereken ilaçlar lar Testten 4 saat öncesine kadar zorlu egzersiz (-)(
EPT Kullanılan lan Egzersizler Koşu u bandı Bisiklet ergometrisi Basamak çıkma Serbest koşu
EPT Ortam ısısı ve nem oranı Kıyafetler Bazal FEV1 2-33 dakikada maksimum kalb hızının %80-90 90 ına ulaşı şılır Egzersiz yoğunlu unluğunu unu belirlemek için i in diğer parametreler 4 dakika bu hız, h toplam süre s 6-86 dk Süre çocuklarda daha FEV1 ölçüm m zamanları
EPT Sonucun Değerlendirilmesi erlendirilmesi % değişim im (Egzersiz öncesi FEV1 Egzersiz Egzersiz sonrası FEV1) x 100 Egzersiz öncesi FEV1 FEV1 de %10 (15?) (+) test
Egzersiz Testi Grafiği FEV 1 2,5 2 1,5 1 egzersiz 0,5 0 0 2 4 5 6 10 15 20 30 40 dk
Sonuç olarak; Bronş Provokasyon Testleri Kolay ve tanıda çok yardımc mcı yöntemlerdir Sonuçlar ları klinik bulgularla değerlendirilmelidir erlendirilmelidir Mutlaka doktor gözetiminde g yapılmal lmalıdır