Sporda Tesislerin Planlanması ve İşletmeciliği 5.Ders Yrd.Doç.Dr. Uğur ÖZER 1
Spor Tesis İşletmelerinde Yönetim Süreci Bir süreç olarak yönetim, yapılacak işleri belirleme ve planlama, organizasyon, yöneltme, koordinasyon ve denetim gibi faaliyet ya da ögelerden meydana gelir. Bu faaliyet ya da ögeler, her çeşit işte az ya da çok söz konusu olur. 2
Spor Tesis İşletmelerinde Yönetim Süreci Planlama, amaçların tanımlanması, politikaların saptanması, bunların gerçekleştirilmesinde izlenecek yöntem ve işlemlerin (stratejilerin) kararlaştırılmasıdır. En kısa anlatımla plan, bir amaca ulaşmak için izlenecek yolun önceden saptanmasıdır. 3
Spor Tesis İşletmelerinde Yönetim Süreci Organizasyon, bir kuruluşun amaçlarının gerçekleştirilmesi için gerekli olan yer, araç, gereç ve personelin sağlanması, bunların belirli bir sistem içerisinde bir araya getirilmesi ve kişiler ile birimler arasında görev ve yetki dağılımının yapılması olarak tanımlanmaktadır. 4
Spor Tesis İşletmelerinde Yönetim Süreci Uygulama, emir-kumanda, yürütme ya da yön verme gibi isimlerle de anılan yöneltme, eldeki kaynakları en uygun yoldan belirlenen amaçlara yöneltebilme güç ve çabasıdır. 5
Spor Tesis İşletmelerinde Yönetim Süreci Koordinasyon, yönetsel yapı içindeki çeşitli eylemlerin bütünleştirilmesi çabasıdır. Bir kurum ya da kuruluşun bir bütün olarak işlemesini kolaylaştıracak ve başarılı olmasını sağlayacak şekilde tüm faaliyetlerin uyumlu bir biçimde sürdürülmesi koordinasyon işlevi ile gerçekleşir. 6
Spor Tesis İşletmelerinde Yönetim Süreci Spor tesis işletmelerinde hazırlanan planlara bağlı olarak yürütülen işlerin gerektiği biçimde oluşturulup oluşturulmadığı denetleme fonksiyonu ile belirlenir. Denetim belirlenen amaçlara ulaşılıp ulaşılmadığının ya da ne derecede ulaşıldığının tespiti ve değerlendirmesidir. 7
Bir spor tesisinde organizasyon oluşturulduktan sonra, belirlenen birimlerde, belirlenen faaliyetlerin yerine getirilmesi için; işe uygun adayların toplanması, seçimi ve yerleştirilmesi, eğitilmesi, başarılarının değerlendirilmesi ve ücretlendirilmesi gibi bir dizi faaliyetlerin gerçekleştirilmesi gerekmektedir. 8
Yönetsel işlevler arasında önemli bir ayrıcalığa sahip olan insan kaynakları işlevi, organizasyonun sahip olduğu insan gücünün örgütsel amaçlara yönelik olarak etkili ve verimli bir şekilde çalıştırılması amacına hizmet etmektedir. 9
İnsan kaynakları yönetiminin örgüt genelinde rolü, çalışanların motivasyonunu ve verimini yükseltecek bir ortamın yaratılması ve bu ortamın korunup geliştirilmesi için gerekli politikaları ve teknik bilginin sağlanmasıdır. 10
Spor işletmelerinde kullanılabilecek temel insan kaynakları yönetimi konuları; spor tesislerinde iş alanları, spor tesislerinde işe alım süreci, spor tesislerinde performans değerleme ve spor tesislerinde insan kaynakları eğitimidir. 11
Spor Tesislerinde İş Alanları: Spor tesisleri ile ilişkili pek çok meslek bulunmaktadır. Bu durum her spor tesisi için aynı değildir. Spor tesisinin büyük ya da küçük olması ya da tesislerin amaçları arasındaki farklılıklar spor tesisleri ile ilişkili meslek gruplarını da etkilemektedir. Spor tesis işletmelerindeki iş alanları tesisin niteliğine göre farklılaşmaktadır. Küçük spor tesislerinde çalışanlar aynı anda farklı sorumlulukları üstlenebilirler. 12
Büyük spor tesis işletmelerinde yer alan iş alanları ise; tesis müdürü, gişe yöneticisi, güvenlikçiler, otopark görevlileri, tesis içi satış sorumluları, mimarlık ve mühendislik sorumluları, bakım onarım müdürü, skorboard görevlileri, ses ve görüntü uzmanları, halkla ilişkiler müdürü, soyunma odası görevlileri, çim sorumluları, temizlik görevlileri, müşteri ilişkileri müdürü, finansman ve insan kaynakları müdürleri, sponsorluk satışı sorumluları şeklinde sınıflandırılmaktadır. 13
Spor Tesislerinde İşe Alım Süreci: İşe alma süreci, üzerinde durulan işin gerektirdiği faaliyetlerin analiz edilmesiyle başlar (iş analizi). Bu faaliyetler daha sonra iş tanımlarında daha ayrıntılı bir şekilde açıklanır ve iş gerekleri belirlenir. 14
İş analizi: İyi bir personel seçimi için önce çalışanların yapacağı, işlerin belirlenmesi gerekmektedir. Bu amaçla ilk olarak çalışanlar tarafından tek tek ya da toplu olarak yerine getirilen işler ayrıntılı olarak incelenmelidir. İş analizi olarak adlandırılan bu süreç, bir işin özelliklerini, inceliklerini, gerekliliklerini ve çalışma koşullarını çeşitli yöntemlerle araştıran bilimsel bir çalışmadır. 15
İş analizinde: İşin gerekleri nelerdir? İş nasıl yapılır? İş ne zaman yapılır? İş nerede yapılır? İş neden yapılır? gibi sorulara yanıt aranır. 16
İş tanımı: İş tanımı ile, yapılacak işin organizasyon içindeki yeri ve önemi belirlenir ve işin kimliği ortaya çıkarılır. Ancak iş tanımı, işin kimliği dışında, işlerin ayrıntılı özelliklerini, diğer işlerle ilişkilerini ve onlardan ayrıldığı yönleri de belirlemektedir. İş tanımları personel seçiminde, personelin yönlendirilmesinde, eğitilmesinde ve performans değerlemesinde yararlı olacaktır. 17
İş gerekleri: İş analizinin bir diğer uzantısı da iş gerekleridir. İş gerekleri iş tanımlarından farklıdır. İş gerekleri belirli bir işi yerine getirmek için bireylerin sahip olması gereken yetenek ve becerilerdir. Yani iş gerekleri, çalışanda aranacak deneyimin, eğitimin, fiziksel ve zihinsel özelliklerin belirtildiği bir çalışmadır. 18
İş gerekleri çalışmasında çalışanların iş açısından dört özelliği tespit edilir: Fiziksel Özellikler: İşin gerçekleştirilmesi için gerekli olan bedensel şartlar. Zihinsel Özellikler: Planlama yeteneği, analitik düşünme, hafıza, konsantre olma vb. özellikler. Duygusal ve Sosyal Özellikler: Sosyal ilişkiye açıklık, çevresi ile iyi ilişki kurma, kendini dinletebilme gibi özellikler. Davranışsal Özellikler: Kişinin bilgisinin ne ölçüde davranışlarına yansıdığı. 19
Spor Tesislerinde Performans Değerleme: Performans değerleme çalışanların yeteneklerini, potansiyelini, iş ile ilgili davranışlarını ve niteliklerini, belirleyip, kıyaslamanın yanında organizasyonun birimlerinin de performansını ölçmeyi sağlayan araçtır. 20
Spor Tesislerinde İnsan Kaynakları Eğitimi: İnsan kaynakları yönetimi uygulamalarında eğitim çok önemli bir yer kaplamaktadır. Kalifiye eleman ihtiyacı her işletmede olduğu gibi spor işletmelerinin de en önemli gerekleri arasında yer almaktadır. Sistematik bir analiz yapmak için spor işletmelerinde de kullanılabilecek eğitim yöntemleri, iş başı ve iş dışı olarak iki şekilde gerçekleştirilebilir. 21
KAYNAK Katırcı, H. (Editör). (2012).Spor Tesisi İşletmesi ve Saha Malzeme Bilgisi. Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları. Eskişehir. 22