ENDÜSTRİYEL UYGULAMALAR İÇİN YENİ BİR PIC MİKRODENETLEYİCİ TABANLI ELEKTROMANYETİK KARIŞTIRICI

Benzer belgeler
SENKRON RELÜKTANS MAKİNASININ ANALİZİ

ASTRONOTİK DERS NOTLARI 2014

Yasemin Öner 1, Selin Özçıra 1, Nur Bekiroğlu 1. Yıldız Teknik Üniversitesi

Bölüm 5 Manyetizma. Prof. Dr. Bahadır BOYACIOĞLU

YENİ NESİL ASANSÖRLERİN ENERJİ VERİMLİLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Örnek 1. Çözüm: Örnek 2. Çözüm: = = = 540

BÖLÜM 2 GAUSS KANUNU

BASAMAK TİPİ DEVRE YAPISI İLE ALÇAK GEÇİREN FİLTRE TASARIMI

3. EŞPOTANSİYEL VE ELEKTRİK ALAN ÇİZGİLERİ AMAÇ. Bir çift elektrot tarafından oluşturulan elektrik alan ve eş potansiyel çizgilerini görmek.

AMASYA ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ Elektrik Elektronik Mühendisliği Bölümü

Nokta (Skaler) Çarpım

Dönerek Öteleme Hareketi ve Açısal Momentum

Otomatik Depolama Sistemlerinde Kullanılan Mekik Kaldırma Mekanizmasının Analizi

Mekanik olayları ölçmekte ya da değerlendirmekte kullanılan matematiksel büyüklükler:

BÖLÜM 5 İDEAL AKIŞKANLARDA MOMENTUMUN KORUNUMU

BÖLÜM 2 KORUNUM DENKLEMLERİ

Basit Makineler. Test 1 in Çözümleri

SAE 10, 20, 30 ve 40 d = 200 mm l = 100 mm W = 32 kn N = 900 d/dk c = mm T = 70 C = 2. SAE 10 için

Bölüm 30. Biot-Savart Yasası Giriş. Biot-Savart Yasası Gözlemler. Biot-Savart Yasası Kurulum. Serbest Uzayın Geçirgenliği. Biot-Savart Yasası Denklem

SİSTEM MODELLEME VE OTOMATİK KONTROL FİNAL/BÜTÜNLEME SORU ÖRNEKLERİ

Kütle Çekimi ve Kepler Kanunları. Test 1 in Çözümleri

BİLEZİKLİ ASENKRON MAKİNELERDE ANLIK YÜKSEK MOMENT VE HIZ DENETİMİ İÇİN ROTOR DEVRESİNE BULANIK MANTIK TABANLI GÜÇ ENJEKSİYONU

Gauss Kanunu. Gauss kanunu:tanım. Kapalı bir yüzey boyunca toplam elektrik akısı, net elektrik yükünün e 0 a bölümüne eşittir.

MATLAB GUI TABANLI ELEKTROMIKNATIS DEVRE TASARIMI VE ANALİZİ

BTZ Kara Deliği ve Grafen

SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ TRİBOLOJİ LABORATUARI DENEY FÖYÜ

BASIT MAKINALAR. Basit makinalarda yük P, dengeleyici kuvvet F ile gösterilir. Bu durumda ; Kuvvet Kazancı = olur

3 FAZLI SİSTEMLER. şartlarda daha fazla güç nakli mümkündür fazlı sistemler 1 3-FAZLI DENGELİ SİSTEMLER V OR V OS O V OT

Parçacıkların Kinetiği Impuls-Momentum Yöntemi: Çarpışma

ELASTİK DALGA YAYINIMI

ZnX (X=S, Se, Te) FOTONİK KRİSTALLERİNİN ÖZFREKANS KONTURLARI * Eigenfrequency Contours of ZnX (X=S, Se, Te) Photonic Crystals

Bölüm 6: Newton un Hareket Yasalarının Uygulamaları:

Basit Makineler Çözümlü Sorular

Dairesel Hareket. Düzgün Dairesel Hareket

Çembersel Hareket. Test 1 in Çözümleri

KUYRUK SİSTEMİ VE BİLEŞENLERİ SİSTEM SİMULASYONU KUYRUK SİSTEMİ VE BİLEŞENLERİ ÖRNEKLER BİR KUYRUK SİSTEMİNİN ÖRNEKLER

11. SINIF SORU BANKASI. 1. ÜNİTE: KUVVET VE HAREKET 10. Konu BASİT MAKİNELER TEST ÇÖZÜMLERİ

ÇEMBERİN ANALİTİK İNCELENMESİ

SİSTEM SİMULASYONU KUYRUK SİSTEMİ VE BİLEŞENLERİ KUYRUK SİSTEMİ VE BİLEŞENLERİ

SAYISAL ANALİZ. Doç.Dr. Cüneyt BAYILMIŞ. Sayısal Analiz. Doç.Dr. Cüneyt BAYILMIŞ

Çembersel Hareket. Test 1 in Çözümleri

ÜNİTE: KUVVET VE HAREKETİN BULUŞMASI - ENERJİ KONU: Evrende Her Şey Hareketlidir

VEKTÖRLER DOÇ.DR. KAMİLE TOSUN FELEKOĞLU

Bağlaşımlı-Kanallar ve Stokastik Yöntemlerle Çekirdek Kaynaşma Reaksiyonları. Bülent Yılmaz. Ankara Üniversitesi

Beş Seviyeli Kaskat İnverter İle Beslenen 3-Fazlı Asenkron Motorun V/f Kontrolü

ARAÇ YOL YÜKLERİNİN DIŞ DİKİZ AYNAYA ETKİLERİ VE DIŞ DİKİZ AYNA TİTREŞİM PARAMETRELERİNİN İNCELENMESİ

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI SAĞLIK BAKANLIĞI PERSONEL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ PERSONELİNİN UNVAN DEĞİŞİKLİĞİ SINAVI 29. GRUP: MAKİNE MÜHENDİSİ

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI SAĞLIK BAKANLIĞI PERSONEL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ PERSONELİNİN UNVAN DEĞİŞİKLİĞİ SINAVI 29. GRUP: MAKİNE MÜHENDİSİ

DÜĞÜM VE ÇEVRE ANALİZ TEKNİKLERİ

Cevap C. 400 / 0 ( mod 8 ) A harfi. 500 / 4 ( mod 8 ) D harfi. Cevap C. 6. I. n tam sayı ise. n 2 = 4k 2 4k + 1 veya n 2 = 4k 2

YX = b X +b X +b X X. YX = b X +b X X +b X. katsayıları elde edilir. İlk olarak denklem1 ve denklem2 yi ele alalım ve b

Elektromanyetik Teori Bahar Dönemi MANYETİK ALAN (2)

Eğrisel harekette çok sık kullanılan tanımlardan biri de yörünge değişkenlerini içerir. Bunlar, hareketin her bir anı için ele alınan biri yörüngeye

FİZ101 FİZİK-I. Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Kimya Bölümü B Grubu 3. Bölüm (Doğrusal Hareket) Özet

11 SINIF MATEMATİK. Trigonometri Doğrunun Analitik İncelenmesi

TMMOB ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI ELEKTRİK TESİSLERİNDE TOPRAKLAMA ÖLÇÜMLERİ VE ÖLÇÜM SONUÇLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ

DRC. 5. ab b = 3 b ( a 1 ) = Deponun hacmi 24x olsun, 3. y = 6 için = 3. 7 MATEMATİK DENEMESİ. a 9 b. a 2 b b = 12 b ( a 2 1 ) = 12.

VIII ) E-M DALGA OLUŞUMU

EMEKLILIK SİSTEMLERİ SINAV SORULARI WEB-ARALIK Bireysel emeklilik sistemine ilişkin olarak aşağıdakilerden hangisi(leri) yanlıştır?

r r r r

5. Açısal momentum korunduğu için eşit zaman aralıklarında. 6. Uydular eşit periyotta dönüyor ise yörünge yarıçapları CEVAP: D.

Boru İçerisindeki Bir Akış Problemine Ait Analitik ve Nümerik Çözümler

YUMUŞAK ANAHTARLAMALI DC-DC DÖNÜŞTÜRÜCÜLERİN İNCELENMESİ

F 1 = 4. Yanıt B dir. Nihat Bilgin Yayıncılık = 1 2 P 3, = P, P F 4 F 4 2F 5 3, = P, kuvveti en küçüktür. a = 3

Bölüm 11: Doğrusal Olmayan Optik Alıştırmalar

4. f ( x ) = x m x + m. Cevap C. m açılımındaki bir terim, x. 5. cx 3 + Cevap D. 6. x 2 + ( a + 4 ) x + 3a + 3 ifadesinin tam kare olması için

Otomotiv Mühendisliği Bölümü Dinamik Ders Notu

Gölgeler ve Aydınlanma. Test 1 in Çözümleri. 4. Silindirik ışık demeti AB üst yarım küresini aydınlatır.

Bölüm 6: Dairesel Hareket

YOĞUNLUK FONKSİYONEL TEORİSİ METODUYLA İDEAL OKTAHEDRAL Co(II) BİLEŞİKLERİNDE KOVALENSİ FAKTÖR ANALİZİ

DENEY 4 ÇARPIŞMALAR VE LİNEER MOMENTUMUN KORUNUMU

BURSA HAFİF RAYLI TAŞIMA SİSTEMİ İÇİN AKIM KAYNAKLI AKTİF GÜÇ FİLTRESİ UYGULAMASI

Basit Makineler. Test 1 in Çözümleri. 3. Verilen düzenekte yük 3 ipe bindiği için kuvvetten kazanç 3 tür. Bu nedenle yoldan kayıp da 3 olacaktır.

POZiSYON KONTROLÜNE YÖNELİK DC MOTOR UYGULAMASI

ALTERNATİF AKIM BÖLÜM 6. Alıştırmalar. Alternatif Akım ÇÖZÜMLER i m. Akım denkleminde t = s yazarsak akımın. anlık değeri, i = i m

Evrensel kuvvet - hareket eşitlikleri ve güneş sistemi uygulaması

FİZ102 FİZİK-II. Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Kimya Bölümü B-Grubu Bahar Yarıyılı Bölüm-III Ankara. A.

İKİ BOYUTLU DİREKT DİNAMİK PROBLEMİN ANALİTİK ÇÖZÜM YAKLAŞIMLARI

Fizik II Elektrik ve Manyetizma Manyetik Alan Kaynakları-2

( ) ( ) ( ) ϕ ( ) ( )

ELEKTRİK POTANSİYELİ

SİLİNDİRİK MAKARALI RULMANLAR - E SERİLERİ

ELEKTRONİĞİN FİZİKSEL ESASLARI

TG 1 ÖABT İLKÖĞRETİM MATEMATİK

12. SINIF KONU ANLATIMLI

A A A A A A A A A A A

TEST 1 ÇÖZÜMLER KÜTLE ÇEKİMİ VE KEPLER KANUNLARI

Örnek...1 : Çapı 4 birim olan bir dairenin yarı çevresi ve alan ın ın sa yısal değerleri toplam ı kaçtır? 6π. Örnek...4 : Örnek...2 : Örnek...


Journal of Engineering and Natural Sciences Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi

FONKSİYONEL DERECELENDİRİLMİŞ DÖNEN SİLİNDİRLERDE ELASTİK GERİLME ANALİZİ

LYS LYS MATEMATİK Soruları

En Küçük Kareler Ve Toplam En Küçük Kareler Yöntemleri İle Deformasyon Analizi

Sonlu Elemanlar Yöntemiyle Yumuşak Polietilen Bir Silindirik Borunun Gerilme Analizi

Fiz Ders 10 Katı Cismin Sabit Bir Eksen Etrafında Dönmesi

GÜNEŞ ENERJİSİ KAYNAKLI BİR STİRLİNG MOTORUNUN MATLAB-SIMULINK İLE MODELLENMESİ

VEKTÖRLER 1. BÖLÜM. Vektörel Büyüklüğün Matematiksel Tanımı : u = AB yada u ile gösterilir.

4. 89 / 5 ( mod p ) 84 / 0 ( mod p ) 60 / 4 ( mod p ) 56 / 0 ( mod p ) Cevap E. Cevap C. 6. x 0 f ( 0 ) = 1, f ( 1 ) = 2,...

TEST 1 ÇÖZÜMLER BASİT MAKİNELER

Kominikayon da ve de Sinyal Đşlemede kullanılan Temel Matematiksel Fonksiyonlar:

Transkript:

Gazi Üniv. Müh. Mim. Fak. De. J. Fac. ng. Ach. Gazi Univ. Cilt, No 4, 883-89, 007 Vol, No 4, 883-89, 007 NDÜSTRİYL UYGULAMALAR İÇİN YNİ İR PIC MİKRODNTLYİCİ TAANLI LKTROMANYTİK KARIŞTIRICI Osman KALNDR Teknik ilimle ölümü, Kaa ap Okulu Dekanlığı, akanlıkla, Ankaa okalende@kho.edu.t (Geliş/Received: 3..006; Kabul/Accepted:.08.007) ÖZT u çalışmada PIC mikodenetleyici denetimli yeni bi döne manyetik kaıştııcı sistem tasalanmıştı. Tasaım, eksenel akılı süekli mıknatıslı senkon moto yapısındaki bi döne manyetik alan kaynağı(stato), ısıtıcı, kaıştıılacak sıvının konduğu kap ve kaıştıma işlemini sağlayan manyetik balık olaak adlandıılan faklı büyüklükledeki mıknatıs çubukladan(oto) oluşmaktadı. Döne manyetik alan kaynağı, yıldız bağlanmış üç sagı gubundan oluşmaktadı. Döne manyetik alanın sağlanması için bu sagıla, aalaında 0 0 deece faz fakı olan kae dalga biçimindeki geilimlele beslenmişti. u sagılaın besleme geiliminin faklı kaıştıma devilei için geekli olan fekansının ayalanması işlemi de geliştiilen PIC mikodenetleyici denetimli yeni bi besleme devesi ile sağlanmaktadı. u makale kapsamında, döne manyetik kaıştııcıyla ulaşılabilecek dönü hızı büyüklüğünün hangi paametelee bağlı olduğu, kaıştııcının besleme ünitesinin çalışma ilkelei ve bu sistemle yapılan deneylein sonuçlaı ayıntılı olaak tatışılmıştı. Anahta Kelimele: Döne manyetik alan, manyetik kaıştııcı, manyetik balık, faz fakı, eksenel akılı süekli mıknatıslı moto. A NW TYP OF PIC MICROCONTROLLR ASD LCTROMAGNTIC STIRRR FOR INDUSTRIAL US ASTRACT In this eseach, a micocontolle based otating magnetic stie system has been developed. The system consists of a otating magnetic field souce in the fom of an axial flux pemanent magnet moto (stato), a heate, a containe and magnetic sti bas (otos) of diffeent size. Magnetic stie system compises thee goups of coils. These coils ae fed with squae wave voltages of 0 0 phase diffeence to ceate the otating magnetic field. Adjustment of the fequencies equied fo diffeent stiing otations of the supply voltage applied to these coils is done though a new supply cicuit with developed PIC micocontolle. Within the scope of this study, the following ae discussed in detail: the paametes that detemine the magnitude of the otational speed that can be obtained by the otating magnetic stie, the opeating pinciples of the stie supply unit, and the esults of the expeiments conducted using this system. Keywods: Rotating magnetic field, electomagnetic stie, magnetic sti ba, phase diffeence, axial flux pemanent magnet moto.. GİRİŞ (INTRODUCTION) Günümüz endüstiyel uygulamalaında, viskozitesi faklı sıvı üünlein kaıştıılmasında geleneksel elektik motounun otouna sabitlenmiş mıknatıs çiftleinden faydalanılmaktadı. Motolu kaıştııcıla olaak adlandıılan bu tip manyetik kaıştııcılada, kaıştıma işlemini yapan çubuk mıknatısla, motoa bağlı mıknatıs çiftinin dönmesine bağlı olaak dönmekte ve içeisinde bulunduğu sıvıyı kaıştımaktadı. Fakat özellikle düşük hızlada sıvı içindeki mıknatıs, dönme mekezini tek edeek dönmeyi sağlayan mıknatıs çiftinden biine yapışmaktadı. u duum, kaıştıma işleminin niteliğini olumsuz yönde etkilemektedi.

O. Kalende ndüstiyel Uygulamala İçin Yeni i PIC Mikodenetleyici Tabanlı lektomanyetik Kaıştııcı Son zamanlada bu sistemleden faklı olaak kaıştıma işlemi için çizgisel ya da döne manyetik kaıştııcıla kullanılmaktadı[]. u çalışmada ekonomik ve kullanım kolaylığına sahip PIC mikodenetleyici denetimli besleme üniteli, yeni bi döne manyetik kaıştııcı geliştiilmişti. Geliştiilen bu manyetik kaıştııcının çalışma pensibi ve denetimi bu çalışma kapsamında ayıntılı olaak idelenmiş ve bazı deneysel sonuçla veilmişti.. DÖNR MANYTİK KARIŞTIRICI (ROTATING MAGNTIC STIRRR) Geliştiilen döne manyetik kaıştııcının yapısı ve göünümü Şekil de göülmektedi. Çalışma pensibi, eksenel akılı süekli mıknatıslı senkon moto çalışma pensibinin benzeidi[-6]. Sistemde R, S, T ile isimlendiilen yaım adım olaak saılmış üç sagı ye almakta ve bu sagıla 0 0 faz fakına sahip kae dalga geilimle besleneek döne manyetik alan meydana getiilmektedi. u besleme geilimleinin zamana göe değişimi de Şekil de veilmektedi. uzaklaştığı göülecekti. u nedenle bu sagılaın saıldıklaı daie biçimli demi gövdenin bi yaısı N, diğe yaısı da S kutbu gibi davanacaktı. esleme geiliminin değişimine bağlı olaak sagıladan geçen akımlaın yönlei süekli olaak değişecekti. Akımdaki bu sıalı ve düzenli döne değişimin etkisiyle, manyetik alan vektöü de saat ibelei ya da zıttı yönünde dönecekti. öyle bi döne manyetik alanın içine manyetik balık konduğunda, manyetik alan vektöünün açısal hızıyla aynı hızda dönecekti. Tabii ki manyetik balığın bu döne manyetik alan vektöünü takip edebilmesi, manyetik balığın kazanacağı dönme kinetik enejisinin büyüklüğüne de bağlıdı. Dolayısıyla döne manyetik alanın manyetik balığa kazandıacağı manyetik eneji, dönme kinetik enejisinden küçük olusa, manyetik balık döne manyetik alan vektöünü takip edemez ve savulu. öyle bi alanda manyetik balığın kazanabileceği açısal hız sınılıdı. u sınıı tespit edebilmek için, ilk önce Şekil 3 teki gibi üzeine N tane saım saılmış döne manyetik alan kaıştııcı paçasının D gibi bi noktada oluştuacağı manyetik alanın büyüklüğünü bulmak geekmektedi. Şekil. Döne manyetik kaıştııcının yapısı ve göünümü (Figue. The stuctue and appeaance of the otating magnetic stie) V (v) 5-5 t(s) R fazı 5-5 5-5 t(s) S Fazı t(s) T Fazı Şekil. esleme geilimleinin zamana göe değişimi. (Time-change gaph fo supply voltages.) Şekil den de göüleceği gibi hehangi bi t anında, üç faza ait geilimleden ikisi aynı yönlü iken üçüncüsü faklı yönlüdü. Ancak, geilimledeki bu duuma ağmen Şekil incelendiğinde, hehangi bi t anında, sagı akımlaının yaısı mekeze doğu haeket edeken, diğe yaısının da mekezden Şekil 3. Manyetik kaıştııcının bi paçasının toplam manyetik alanının gösteimi. (Total magnetic field of one section of the magnetic stie) Şekil 3 te de göüldüğü gibi D noktasındaki mıknatısın dönmesinde etkili olan manyetik alan, üzeinden akım geçen R uzunluktaki iki paça telin manyetik alanının dik bileşeni ile φ deecelik yay şeklindeki tel paçasının manyetik alanın dik bileşeni toplamına eşitti. Şimdi sıasıyla bu manyetik alanlaı ve daha sonada D noktasındaki manyetik alanlaın dik bileşenleinin toplam büyüklüğünü veen bağıntıyı tespit edelim. Şekil 4 teki gibi üzeinden akım geçen φ deecelik yay şeklindeki tel paçasının D noktasında 884 Gazi Üniv. Müh. Mim. Fak. De. Cilt, No 4, 007

ndüstiyel Uygulamala İçin Yeni i PIC Mikodenetleyici Tabanlı lektomanyetik Kaıştııcı O. Kalende Sonlu uzunluktaki bi telin akımın giiş noktasından kada uzaklıktaki bi noktada oluştuduğu manyetik alan; mi y ( y - R) - 4px x y y R x ( + ) ( - ) + ) / / ú () ile veili[7,8]. O halde Şekil 5 teki manyetik alan büyüklüğünü bulmak için bu bağıntı uygulanısa, x ve y yeine x sin a, y cosa yazılmalıdı. ise şekilden Şekil 4. φr uzunluğunda içinden akım geçen telin D noktasındaki manyetik alanı (Magnetic field of φr long wie with cuent at D point.) oluştuacağı manyetik alanın dik bileşeni ( iot Savat yasası uygulanısa, bu alan ( a + b ) ) için midl midl d^ cosf 4p 4p Þ mia ^ dl 3/ ò 4p ( a + b ) () mia j R 3/ 4p bağıntısıyla bulunabili. + - cosa a + b ve m + b R R a R + m - mr cos( j / ) i R-m cos( j / ) cos a bulunu. O halde, için, mi 4 p[ R - ( m cos j / ) ] tana ( m cos j / ) cos a - (( m cos j / ) + (( R - ( m cos j / )) tan a)) (3) / / (( sin a) - b ) ^ cos mve cos m (4) sin a / mi(( sin a) - b ) ^ 4 pr [ - ( mcos j / ) ] tana sina ( m cos j / ) cos a - (( m cos j / ) + (( R - ( m cos j / )) tan a)) / ú ú bağıntısı elde edili. ağıntıda, R - ( m cos j / ) cos a sin a - ( R - ( m cos j / )) tan a a + b - ( R - ( m cos j / )) R - ( m cos j / ) (5) yazılısa; Şekil 5. R sonlu uzunluğunda içinden akım geçen telin D noktasındaki manyetik alanı (Magnetic field of R finite long wie with cuent at D point) / mia ( - ( R- ( mcos j / ) ) ^ 4 p a b ( R ( m cos j / ) + - - ( R - ( m cos j / ) ( m cos j / ) - / / ( a + b ) ( m cos j / ) + a + b - ( R - ( m cos j / ) ú ú (6) olaak yazılı. Gazi Üniv. Müh. Mim. Fak. De. Cilt, No 4, 007 885

O. Kalende ndüstiyel Uygulamala İçin Yeni i PIC Mikodenetleyici Tabanlı lektomanyetik Kaıştııcı Tablo. Açısal hızın değeini etkileyen değişkenle ve çalışmamızdaki değelei (Vaiables affecting the value of angula velocity, and coesponding values in ou study) Değişken Değişken adı Çalışmamızdaki Değelei m Dilimin köşesinden yüzey alan mekezine olan uzaklık 0,04 m Dilimin açısı 30 0 b Yüzey alan mekezinden balığın konum eksenine olan dik 0,004 m mesafe R Dilimin yaıçapı 0,073 m s Kanal kalınlığı 0,03 m t Kanal deinliği 0,044 m n Tel çapı 0,0004 m a Dilim yayının yüzey alan mekezine olan mesafesi 0,043 m R Kaıştııcı diskinin yaıçapı 0,035 m k Faz sayısı 3 alığın manyetik alanı (sıasıyla; küçük, ota, büyük) (0,98-0,70-0,694) x0-3 T (0,053-0,073-0,0093) m x alık ekseni üzeindeki manyetik alan mekezinin balığa uzaklığı(sıasıyla; küçük, ota, büyük) M Mıknatısın kütlesi (sıasıyla; küçük, ota, büyük) (0,0004, 0,007-0,0039) kg L Mıknatısın boyu (sıasıyla; küçük, ota, büyük) (,4-,-,8) cm Stie nüvesinin manyetik geçigenliği 0,00008 /m i Akım A ai gap İç boşluğu yaı çapı 0.00773 m Tablo. Manyetik balıklaı etkileyen tok, manyetik eneji ve açısal hıza ait hesaplanan değele. (The calculated values showing the toc affecting the sti bas, magnetic enegy and angula velocity.) alık oyu Tok,τ (N.m) neji, w m (J) Açısal ız, w (ad/dak) Küçük (Tip) 0,703 0-6 8,538 0-6 00,455 Ota (Tip) 7,644 0-6 3,40 0-6 07,78 üyük (Tip3) 5,56 0-6 9,634 0-6 5,080 manyetik alanı için de Denklem uygulanısa 3 ve x ile y yeine x sin a, y cos a, yeine ise şekilden + R - R cosa m cos( j / ) cos a yazılısa; mi 3 4p[ m cos j / ] tana cosa - (( m cos j / ) - R) / ((( m cos j / ) - R) + (( m cos j / ) tan a)) 3^ 3 ú (7) / (( sin a ) - b ) cos m ve cosm (8) sin a 3^ cos a - / mi(( sin a) - b ) 4p[ m cos j / ] tana sina (( m cos j / ) - R) / ((( m cos j / ) - R) + (( m cos j / ) tan a)) fomülü de edili. u fomülde cos a sin a - ( m cos j / ) tan ( m cos j / ) a m + b yazılısa - ( m cos j / ) ( m cos j / ) ú (9) 886 Gazi Üniv. Müh. Mim. Fak. De. Cilt, No 4, 007

ndüstiyel Uygulamala İçin Yeni i PIC Mikodenetleyici Tabanlı lektomanyetik Kaıştııcı O. Kalende mim ( sin j / ) 3^ 4 pb ( m sin j / ) + ( m cos j / ) (( m cos j / ) - R) m b - m - R + b + m ú ú / / ( + ) (( cos j / ) ) ( sin j / ) (0) Mıknatısın dönmesinde etkili olan D noktasındaki toplam manyetik alan ise; 0 st T ( ^ + ^ + 3^ ) () n ifadesiyle bulunabili.u büyüklükteki bi alana manyetik balığı yeleştidiğimizde, manyetik tokun etkisiyle manyetik balık, alan doğultusuna gelecekti. Döne manyetik alan φ deecelik açıyla yön değiştidiğinde manyetik balık da eşzamanlı olaak alanı takip edecekti.şekil 7 de alanın dönmesiyle manyetik balığın haeketi gösteilmektedi. Manyetik balığın toplam manyetik alandan kazanacağı manyetik enejinin büyüklüğü ise, W m cosj () m m T bulunabili[9]. Manyetik balığa etkiyen manyetik tok büyüklüğü ise; t m sin j (3) m T ile bulunabili. uada m m balığın manyetik momenti olup, mm xl ye eşitti. una kaşılık manyetik balığın dönme kinetik enejisi ise, Wdönme Iw (4) bağıntısıyla bulunabili. öyle bi manyetik balığın kütle mekezinden geçen bi eksene göe eylemsizlik momenti I ml / di [0]. O halde W dönme enejisi, W ML w (5) 4 ile bulunu. Manyetik balığın savulmaması için W dönme W manyetik olmalıdı. O halde manyetik balığın döne manyetik kaıştııcı üzeinde ve kütle mekezi ekseninde savulmadan dönebilmesi için ; 48T x cosj w (6) ML olmalıdı. Tablo de bu açısal hızın değeini etkileyen değişkenle ve çalışmamızdaki değelei Tablo 3. alık boylaına bağlı hızla (Rotation speeds egading the sizes of sti bas) alık boyu oy çapanı göülmektedi. İlk hızla (dev/dk) Yazılımın kullandığı ilk hızla (dev/dk) n büyük hız la (dev/dk) Tip 3 3 333 500 Tip 500 333 000 Tip 000 666 000 Tablo deki değişkenlein değelei Denklem de yeine yazıldığında T 3,3598 T bulunu. Manyetik balıklaı etkileyen tok, manyetik eneji ve açısal hıza ait hesaplanan değele ise, Tablo de gösteilmişti. 3. SLM V DNTİM ÜNİTSİ (POWR SUPPLY AND CONTROL UNIT) Döne manyetik kaıştııcının besleme ünitesinin elektonik deve şeması Şekil 7 de göülmektedi. Üniteye eneji veildiğinde kullanıcıdan manyetik balık boyu bilgisini istemektedi. Geliştiilen denetim sistemi, üç faklı boyda manyetik balık ile çalışılacak biçimde tasalanmıştı. Manyetik balık boyu giildikten sona, eğe kaıştıılmak istenen sıvının aynı zamanda ısıtılması da isteniyosa, istenen sıcaklık değei giilmelidi. Sistem, bi sonaki aşamada kullanıcının, kaıştıma devi ( w ) bilgisini gimesini istemektedi. Tasaımda, kaıştıma devi kullanılan manyetik balık boyuna bağlanmıştı. Küçük boy için dakikadaki en büyük devi 000, ota boy için 000 ve büyük boy için de 500 olaak sınılandıılmıştı. Yine tüm balık boylaı için sisteme giilebilecek dakikadaki en küçük devi değei de 60 dı. u ön ayaladan sona kaıştıma işlemi başlamaktadı. u işleyişin akış şeması Şekil 8 de veilmişti. Şekil 6. Döne manyetik kaıştııcı üzeine konan balığın haeketi. (The otation of the magnetic sti ba placed on the otating magnetic stie) Gazi Üniv. Müh. Mim. Fak. De. Cilt, No 4, 007 887

O. Kalende ndüstiyel Uygulamala İçin Yeni i PIC Mikodenetleyici Tabanlı lektomanyetik Kaıştııcı Şekil 7. esleme Denetim ünitesinin elektonik deve şeması. (The contol unit and the powe supply electonic cicuit scheme ) başla mikodenetleyici ayalaını yap balık boyunu gi sıcaklık değeini gi T devi değeini gi D kaıştımaya başla sıcaklık > T ısıtıcıyı çalıştı stop Şekil 8. esleme Denetim ünitesinin işleyiş akış şeması. (Flow chat fo the Supply-Contol unit) 3.. Kaıştıma Alt Pogamının İşleyişi (Opeation of the Stiing Subpogam) Şekil 9 da Kaıştıma alt pogamının işleyiş şeması gösteilmektedi. Yazılımda devi sabiti olaak sayi adlı bi sabit hesaplanmaktadı. Çalışma fekansı bu sabit ile belilenmekte ve bu sabitin alacağı değee bağlı olaak devi değişmektedi. Ayıca yazılımda değei balık boyu ile değişen adim, peyot gibi değişkenle de hesaplanmakta ve bu sayede ısıtıcıyı kapat kaıştııcının çalışmaya başlayacağı ilk devi değeinin hedef devi değeine en kısa süede ulaşılması amaçlanmaktadı. Tablo 3 de balık boyuna göe yazılımın müsade ettiği ilk çalışma hızlaı ve deneysel olaak bulunan en büyük hızla gösteilmektedi. 4. UYGULAMA SONUÇLARI (APPLICATION RSULTS) Deneysel çalışmamızda pototipi geçekleştiilen döne manyetik kaıştııcının he bi fazı 50 saımdan oluşmaktadı. u fazla aalaında 0 0 faz fakı olan ve genliklei 5V ile -5V aasında değişen geilimlele beslenmişti. Stato çapı 7 cm olan kaıştııcının üzeine, behe içine konmuş 800 ml su otutulmuştu. Stato çapı, saım sayısı, oluk ölçülei ve stato iç çapı, kullanılan en küçük balık boyu için optimize edilmişti. Deneyle, üç faklı kütle ve uzunlukta manyetik balık ile yapılmıştı. İlk olaak he bi balığın döne manyetik kaıştııcı sayesinde behedeki su içeisinde kazanabileceği en büyük açısal hızla tespit edilmişti. Şekil 0 da toplu deney düzeneği ve küçük balıkla yapılmış bi deneyin fotoğafı göülmektedi. Deneylein sonunda en büyük hız limitlei Tip 3 için 560 dev/dak, Tip için 05 dev/dak, Tip içinse 050 dev/dak olaak ölçülmüştü. u sonuçla Tablo deki teoik değelele de uyuşmaktadı. Ayıca, kullanılan manyetik balık boyuna ve çalışma devine bağlı olaak çekilen güç değeleinin değişimi belilenmişti. u değişimin gafiği Şekil de göülmektedi. 888 Gazi Üniv. Müh. Mim. Fak. De. Cilt, No 4, 007

ndüstiyel Uygulamala İçin Yeni i PIC Mikodenetleyici Tabanlı lektomanyetik Kaıştııcı O. Kalende kaıştımaya başla - devi sabitini hesapla sayi - adım değeini hesapla adım - başlangıç peyodu sabitini hesapla peyot w x balık boyu > 0 000 peyot (9000 x balık boyu)/ peyot sayi ω x balık boyu <000 000 peyot sayi tetikleme dabeleini gönde peyot < 7000 adım peyot < 8500 peyot peyot - adım adım 60/balık boyu peyot < sayi peyot sayi Şekil 9. Kaıştıma alt pogamının işleyiş şeması. (Flow chat fo the stiing subpogam) Şekil 0. a) Küçük balıkla yapılan bi deneyin göünümü, b) esleme denetim düzeneği. (a) An expeiment with small ba, b) Supply-contol setup) Gazi Üniv. Müh. Mim. Fak. De. Cilt, No 4, 007 889

O. Kalende ndüstiyel Uygulamala İçin Yeni i PIC Mikodenetleyici Tabanlı lektomanyetik Kaıştııcı Çekilen Güç (V A) 6 5 4 3 0 0 00 400 600 800 000 00 400 600 800 000 Devi Sayısı (Devi/Dakika) V: 800 ml Su Küçük oy alık Ota oy alık üyük oy alık Şekil. alığın boyuna ve devi sayısına göe çekilen gücün değişimi.(powe consumption-otation change gaph with espect to the size of the ba) Şekil den çekilen gücün manyetik balığın cinsine bağlı olmadığı göülmektedi. Fakat Tablo den de göüleceği gibi manyetik balıklaın manyetik alandan kazandıklaı enejile bibiinden faklıdı. Manyetik balıklaın kazandıklaı enejile balığın cinsine bağlıyken çekilen gücün balığın cinsine bağlı olmaması, manyetik balıklaın behe içindeki suya aynı haeketi kazandımak için geçen süelein faklı olması anlamına geli. Dolayısıyla Tablo ye göe küçük manyetik balığın kazandığı eneji büyük, fakat buna paalel olaak behedeki suyu tamamen döndümek için geçen süe uzun; öte yandan büyük balığın kazandığı eneji küçük, fakat behe içindeki suyu tamamen döndümek için geeken süe de küçük olması geeki. Deneysel olaak yapılan ölçümlede manyetik balığın cinsine göe behedeki suda oluşan gidabın oluşma zamanlaının faklı olması, manyetik balıklaın suyu döndüme etkileinin aynı olmadığını göstemekte ve hacanan eneji ile hacanan zamandaki paalellikten dolayı çekilen gücün sabit kalmasını doğulamaktadı. Çekilen gücü bu duumda etkileyecek iki unsu, suyun miktaı ve çalışma fekansıdı. Çünkü su miktaı fazlalaştıkça balığın biim yüzeyine yapılan basınç atmakta, dönmesi için geekli toku sağlayacak döne manyetik alanın değei büyümekte ve sonuç olaak çekilen akım ve güç atmaktadı. Öte yandan Şekil den de göüldüğü üzee fekans attıkça dönü hızı atacak ve biim zamanda hacanan eneji de atacaktı. u da güç değeinin yükselmesi anlamına gelmektedi. Üçüncü olaak da su miktaının devi sınıı üzeine etkisi incelenmiş ve su miktaının atmasıyla he bi balık için devi sınılaının azaldığı gözlenmişti. unun sebebi denetim ünitesinin sisteme sağladığı gücün belili bi sınıda kalmasıdı. ğe yetei kada güç sağlanabilise, aynı devi sını değeleini elde etmek mümkün olacaktı. 5. SONUÇ (CONCLUSION) u çalışmada endüstiyel amaçlı bi manyetik kaıştııcı tasaımı amaçlanmıştı. Çalışma iki ana başlık altında geçekleştiilmişti. Kaıştıma işleminin yapıldığı eksenel akılı sabit mıknatıslı senkon moto, ve besleme kaynağı tasaımı. u çalışmada kullanılan moto yapısı, geleneksel yapıdan faklıdı. Çünkü buada faklı boydaki otolaın kullanımı söz konusu iken, otoun konumu da statoun mekezi olmak duumundadı. lde edilen matematiksel modelden, stato-oto aasındaki akı yolu uzunluğunun oto boyuna bağlı olduğu, bu nedenle tasaımın en küçük oto boyu efeans alınaak yapılmasının zounlu olduğu göülmüştü. unun sonucu olaak seçilen stato iç çapı he faz için saım sayısını, güç değeleini, faz sayısını ve stato dış çapını sınılamaktadı. u sınılamala ulaşılacak en büyük açısal hız değeini de belilemektedi. Fekans (z) 35 Fekans (z) 30 5 0 5 0 5 0 0 50 500 750 000 50 500 750 000 Devi Sayısı (dev/dak) Şekil. Devi sayısının çalışma fekansına göe değişimi (Fequency-otation change gaph ) Açısal hızlaa etki eden diğe husus, eksenel akılı motoun beslendiği sinyalin kaynağıdı. Döne manyetik alanın sağlanması için faz fakının yaatılması ve bu ilişkinin bozulmadan fekansın değişmesi geekmektedi. Motoun hedeflenen devi değeine ulaşması için küçük bi devi değeinden başlayaak zamanla hızlandıılması geekmektedi. edef devi değeine hızla ulaşabilmek için başlangıç değei seçiminin ve hızlanma hızının önemli olduğu da göülmüştü. Sonuç olaak; maliyeti, fiziki boyutu ve işlevselliği bakımından üstün olan PIC mikodenetleyicili manyetik kaıştııcıla, motolu tipteki kaıştııcılaa altenatif olaak laboatua ve endüstiyel uygulamalada etkin biçimde kullanılabili. 890 Gazi Üniv. Müh. Mim. Fak. De. Cilt, No 4, 007

ndüstiyel Uygulamala İçin Yeni i PIC Mikodenetleyici Tabanlı lektomanyetik Kaıştııcı O. Kalende KAYNAKLAR (RFRNCS). Milind, S.; Ramanaayanan, V., Design and analysis of a linea type electomagnetic stie, I Industy Applications Confeence 004. 39th IAS Annual Meeting. Confeence Recod of the 004, Volume, 88-94,3-7 Oct. 004. Aydin, M., uang, S., Lipo, T. A.; Toque Quality and Compaison of Intenal and xtenal Roto Axial Flux Suface-Magnet Disc Machines, I Tansactions on Industial lectonics, Volume: 53, N0 3, 8-830, 006 3. Aydin, M., uang, S., Lipo, Lipo T. A.,; TORUS Concept Machines:Pe-Pototyping Design Assesment fo Two Majo Topologies, I 00, 69-65, 00 4. Aydin, M., uang, S., Lipo, T. A.; Optimum Design and 3D Finite lement Analysis Of Nonslotted and Slotted Intenal Roto Type Axial Flux PM Disc Machines, I Powe ngineeing Society Summe Meeting 00, Vancouve, CA, 409-46, 00. 5. Wang, R., Kampe, M.J., Westhuizen, K.V., Gieas, J.F., Optimal Design of a Coeless Stato Axial Flux Pemanent-Magnet Geneato, I Tansactıons On Magnetıcs, Vol. 4, No., 55-64, 005. 6. Spoone,., Williamson, A.C., Diect coupled, pemanent magnet geneatos fo wind tubine applications, I Poclect. Powe Appl., Vol. 43, No., -8, Junuay 996. 7.. David, R. Resnick, Fundamental of Physics II, Çev: Y. Cengiz, Akadaş Yayınevi, 4, Ankaa, 990. 8. Güdal, O., lektomanyetik Alan Teoisi, Nobel Yayınevi, Ankaa, 3, 000. 9. Gündüz,., Moden Fiziğe Giiş, ge Ünivesitesi Fen Fakültesi Yayınlaı, İzmi, 3, 993. 0.. David, R. Resnick, Fundamental of Physics I, Çev: Y. Cengiz, Akadaş Yayınevi, Ankaa, 44, 990 Gazi Üniv. Müh. Mim. Fak. De. Cilt, No 4, 007 89