ARA TIRMA YAKLA IM - DESEN ve YÖNTEMLER Epistemolojik Açıdan Bilgi Nedir?!!! Ontolojik Açıdan Gerçek Nedir?! Gerceğe nasıl ulaşırız?! Gerçeğe nasıl ulaşırız?! ARA TIRMA YAKLA IMI - DESEN - YÖNTEM? " " " 1
Yöntem Bilim Hangi Yöntem? # # # Nicel Araştırma Nitel Araştırma Nicel araştırma $ Gerçeklik nesneldir $ Asıl olan yöntemdir $ Değişkenler kesin sınırlarıyla saptanabilir ve bu değişkenler arasındaki ilişkiler ölçülebilir $ Araştırmacı olay ve olgulara dışardan bakar, nesnel bir tavır geliştirir $ Genelleme $ Tahmin $ Nedensellik ilişkisini açıklama Nitel araştırma $ Gerçeklik oluşturulur $ Asıl olan çalışılan durumdur $ Değişkenler karmaşık ve iç-içe geçmiştir ve bunlar arasındaki ilişkileri ölçmek zordur $ Araştırmacı olay ve olguları yakından izler, katılımcı bir tavır geliştirir $ Derinlemesine betimleme $ Yorumlama $ Aktörlerin perspektiflerini anlama Nicel Araştırma Nitel Araştırma Nicel araştırma Nitel araştırma ARA TIRMA YAKLA IMLARI $ Kuram ve denence ile başlar $ Deney, manipülasyon ve kontrol $ Standardize edilmiş veri toplama araçları kullanma $ Parçaların analizi $ Uzlaşma ve norm arayışı $ Verinin sayısal göstergelere indirgenmesi $ Olay ve olguların dışında, yansız ve nesnel $ Kuram ve denence ile son bulur $ Kendi bütünlüğü içinde ve doğal $ Araştırmacının kendisinin veri toplama aracı olması $ Örüntülerin ortaya çıkarılması $ Çokluluk ve farklılık arayışı $ Verinin, bütün derinlik ve zenginliği içinde betimlenmesi $ Olay ve olgulara dahil, öznel perspektifi olan ve empatik N CEL KARMA N TEL Araştırma Yaklaşım-Desen- Yöntemleri # # % % DENEYSEL (EXPERIMENTAL) ARA TIRMA " Deney ve kontrol grubu belirlenir. " Deney grubu üzerinde bir takım de i iklikler yapılırken kontrol grubu sabit tutulur. " Ortaya çıkan sonuçlara göre bu iki grup kar ıla tırılarak neden-sonuç ili kisine bakılır. " 4 alt gruba ayırabiliriz: # Zayıf Deneysel (Pre-Experimental) # Tam Deneysel (True experimental) # Yarı Deneysel (Quasi-experimental) # Tek Denekli (Single subject) 2
Zayıf deneysel modeller... ZAYIF DENEYSEL (Pre-Experimental) Tek grup öntest-sontest desen Seçkisiz atamanın olmadığı tek grup desenler ile seçkisiz atama ve eşleştirmenin olmadığı karşılaştırmalı grup desenlerinden oluşur Statik grup karşılaştırmalı desen (Sontest denkleştirilmemiş gruplu desen) Statik grup öntest-sontest desen (öntest-sontest denkleştirilmemiş desen) Yarı-deneysel modeller YARI-DENEYSEL (Quasi-experimental) Deney ve kontrol Gruplarının seçimi rasgele yapılması yerine bazı ön ölçümler ve ölçütlere göre belirlenir. Tam deneysel modeller... TAM DENEYSEL (True experimental) Sontest kontrol gruplu seçkisiz desen Deney ve kontrol gruplarına seçim tesadufi bir ekilde yapılır. Yani bir bireyin herhangi bir grupta olma ihtimali e ittir. Öntest-sontest kontrol gruplu seçkisiz desen 3
Tam deneysel modeller... TEK DENEKL (Single Subject) Eşleştirilmiş seçkisiz desenler Geli igüzel bir denek seçimi yoktur. Ara tırmaya uygun olan bir veya birkaç ki i ile çalı ma yapılır. DENEYSEL OLMAYAN (NON-EXPERIMENTAL) ARA TIRMA " Denekler ve bulundukları ortam üzerinde de i iklik yapılmaz. " Mevcut durumu tanımlamak amacıyla ölçümler ve gözlemler yapılır. " Deneysel dizaynda oldu u gibi neden-sonuç ili kisini göstermek amaçlanmaz. " 6 alt gruba ayırabiliriz: # Betimsel (Descriptive) # Karşılaştırmalı (Comparative) # Korelasyonel-İlişkisel (Correlational) # Tarama (Survey) # Ex-post Facto # İkincil veri analizi (secondary data analysis) BET MSEL (DESCRIPTIVE) YÖNTEM Karakterize edilmiş kişiler veya gruplar sayısal olarak tanımlanmaya çalışılır. Mevcut durumun değerlendirmesi yapılır. KAR ILA TIRMALI (COMPARATIVE) YÖNTEM İki veya daha fazla grup veya olgu arasında farklılık olup almadığı araştırılır.betimsel yöntemin bir kademe ileriye götürülmüş halidir. KORELASYONEL- L K SEL (CORRELATIONAL) YÖNTEM İki veya daha fazla grup veya olgu arasındaki bir ilişkinin olup olmadığı incelenir. Pozitif Korelasyon Negatif Korelasyon 4
TARAMA (SURVEY) Tutumlar, inanışlar, görüşler gibi bilgi türlerini belirlemede kullanılır. Genellikle veriler anket yoluyla toplanır ve örneklem geniş turulur. EX-POST FACTO (ETKEN-FAKTÖR SONRASI) Neden-sonuç ilişkisi aranır. Deneysel dizayndan farklı olarak nedenler (faktörler) çok öncesinden gerçekleşmiştir veya ortamda mevcuttur. N TEL (QUALITATIVE) ARA TIRMA K NC L VER ANAL Z (SECONDARY DATA ANALYSIS) Daha önceden farklı amaçlar için toplanılıp kullanılmış verilerden yararlanarak yeni araştırmalar yapmak amacıyla veri analizine dayalı araştırma. " Birebir etkile im ile veri toplama esasına dayalı ara tırmalardır. " 6 alt gruba ayırabiliriz: # Kültür Analizi (Ethnographic) # Olgubilim ncelemeleri (Phenomenology) # Durum Çalı ması-örnek Olay ncelemesi (Case Study) # Teori Olu turma (Grounded theory) # Yorumlama (Hermeneutics) # Ele tirel Çalı mlar (Critical Studies) Kültür Analizi (Ethnographic) Bir kültürü, o kültürdeki inanış ve değerleri ve bunların oluşma süreçlerini incelemek amacıyla yapılan araştırmalardır. Olgubilim (Phenomenography) Bildiğimiz fakat tam olarak anlayamadığımız olguları araştırmayı amaçlayan çalışmalardır. 5
Durum Çalı ması (Case Study) Bir duruma ilişkin etkenlerin (ortam, bireyler, olaylar, süreçler vb) bütüncül bir yaklaşımla araştırıldığı ve ilgili durumu nasıl etkiledikleri ve ilgili durumdan nasıl etkilendikleri üzerine odaklanılan bir araştırma yöntemidir. Teori Olu turma (Grounded Theory) Sistematik olarak toplanan ve analiz edilen verilere dayalı teori oluşturma yöntemidir. Olgu bilime benzer fakat olgu bilimde olgulara ilişkin kuramlar ortaya koyma yoktur. Yorumlama (Hermeneutics) Bir metnin, sanatsal ürünün, davranışın veya bir konuşmacının söylediklerinin ne anlama geldiğini derinlemesine irdelemeyi amaçlayan bir yöntemdir Ele tirel Çalı malar (Critical Studies) Genelde toplum içinde marjinal grupların sorunlarını incelmeyi amaçlayan çalışmalardır. Özellikle feminist, etnik ve cinsiyet konularıyla ilgilenir. ANAL T K (ANALYTICAL) ARA TIRMA " Birebir etkile im gerektirmeyen daha çok dokümanlara dayalı veri toplama ve analiz esasına dayalı nitel ara tırma desenidir. " 5 alt gruba ayırabiliriz: # Tarihsel Ara tırma (Historical Research) # Kavram Analizi (Concept Analysis) # Derleme (Review)-Meta Analiz/Sentez # Politika Analizleri (Policy Analysis) # De erlendirme Ara tırmaları (Evaluation Research) Tarihsel Ara tırma (Historical Research) Tarih içerisinde gerçekle mi olayların dokümanlara dayalı olarak incelenmesidir. 6
Kavram Analizi (Concept Analysis) Bir kavramın ve özelliklerinin etraflıca açıklanmasına dayalı çalı malardır. Derleme-Meta Analiz (Review-Meta Analysis/ Syntesis) Herhangi bir alandaki çalı maların anla ılır bir ekilde sentezlenmesi ve özetlenmesidir. Politika Analizleri (Policy Analysis) E itimle ilgili politika üretme, politikaları inceleme ve ele tirme ve geli tirme i leriyle ilgilenir. De erlendirme Ara tırmaları (Evaluation Research) Bir i lemin veya sürecin nasıl i letildi inin incelendi i ve de erlendirildi i ara tırmalardır. KARMA ARAŞTIRMALAR " Açıklayıcı-Do rulayıcı (Explanatory-Confirmatory) (Nicel % Nitel) " Exploratory (Ke fedici) (Nitel % Nicel) " Çe itleme (Triangulation) (Nicel + Nitel Çe itleme) 7