Ankara Gözetmen Kurulu Eğitim Sunumları Genel 1
TANIMLAR Nötralizasyon: Her ne sebeple olursa olsun ekiplerin organizatör tarafından durdurulduğu ve kapalı park kurallarının geçerli olduğu zamandır. Itenary: Organizatör tarafından hazırlanan ve yarışın başlangıcından sonuna kadar, zaman çizelgesi, etapların uzunluğu, ortalama süratleri vb gibi bilgiler veren belgedir. Öncü Araçlar: T1 Senkronizasyon, ilk otodan 90 dakika önce R1 Telsiz kontrol, ilk otodan 60 dakika önce S1 Güvenlik kontrol, ilk otodan 50 dakika önce 000 İlk öncü araç, ilk otodan 30 dakika önce 00 İkinci öncü araç, ilk otodan 15 dakika önce 0 Son öncü araç, ilk otodan 5 dakika önce Özel Etap: Yarışın; trafiğe kapalı, güvenliği sağlanmış, zaman tutulan ve derece alınan bölümleridir. Normal Etap: Özel etaplar ve servis alanlarını birbirine bağlayan, trafik kurallarının geçerli olduğu yollardır. 2
GÖZETMEN GÖREVLERİ Gözetmenler, zaman tutma, pist yarışlarında bayrak kullanımı, rallilerde zaman karnesi yazılması, startın verilmesi, finiş ile yarışın bitirilmesi ve en önemlisi, sportif açıdan yarışın güvenliğinin sağlanması gibi görevler yaparlar. Gözetmenler, ilgili branşa bağlı olarak, görev alanlarındaki her türlü sportif olay hakkında rapor tutarlar, bu raporlar ve yaptıkları tespitleri sorumlu oldukları Yarışma Direktörüne bildirirler. Gözetmenler, yarış esnasında, öncelikle kendilerinden sorumlu olan Baş gözetmene, sonra da Direktör veya Direktör Yardımcısına bağlı olarak çalışırlar. 3
BAŞ GÖZETMEN GÖREVLERİ Buluşma noktasına herkesin zamanında gelmesini sağlamak Organizatörden tüm malzemesinin teslimini almak ve aracına yüklemek(servis araçlarına) Haberleşme sorumlusundan telsizlerini ve şarj aletlerini almak Etabın süresi ve hava şartları göz önünde bulundurularak yeterli miktarda yiyecek ve içecek temini Etap saatlerine bağlı olarak gerekli el aletleri ve hava şartlarına göre giysi bulundurmak Gözetmen föyleri, seyirci broşürleri, kalem, senkronize edilmiş saat ve kronometre ile pillerini bulundurmak 4
DOĞRU MALZEME TESLİMİ YANLIŞ 5
MALZEMELERİ TEMİZ TUTMALIYIZ TEMİZ OLARAK TESLİM ETMELİYİZ 6
FOTOCELL LER HASSASTIR TELSİZ ÖNEMLİDİR 7
DOĞRU MALZEME TESLİMİ TAVSİYE EDİLMEYEN TESLİM 8
START SİSTEMİ TERTİPLİ OLMALI AKÜ KOMPLE ÖNEMLİ 9
Kapalı Park Ekiplerin yarışma startı öncesi (start kapalı parkı), Ayak sonu (gece kapalı parkı) ve finiş (son kapalı park) sonrası gelerek araçlarını bırakarak, derhal terk etmek zorunda oldukları alanlardır. Ekipler, kapalı park alanlarına kendi start zamanlarından 10 dakika önce girebilirler. Ekipler araçlarını kapalı park sahasına bıraktıktan hemen sonra sahayı terk edecekler ve bir daha ekipten kimse tekrar içeri giremeyecektir. Görevliler dışında hiç kimse kapalı park alanında bulunamaz. (Ancak bazı hallerde, direktörün talimatıyla ve teknik kontrol görevlisi nezaretinde girilebilir) 10
Servis Alanı Organizatörün bilgisi dışında servis alanında benzin doldurma veya boşaltma işlemi yapılamaz. Organizatör, benzin ikmali için, servis araçlarından belli bir uzaklıkta, ayrılmış, olası kazalara karşı güvenliği sağlanmış noktalar oluşturur (re-fuelling). Tanımlanmış servis aracının park etmesi veya herhangi bir malzeme, yedek parça veya ekipmanın yerleştirilmesi ancak servis alanında olabilir. 11
SERVİS ALANI Servis Giriş ve Çıkış ZK kurallarına uygun olarak kurulur ve görev yaparlar. ZK tabelalarının arası 5 metreye kadar düşürülebilir. Hız limiti Servis alanı giriş kontrol noktası Tabelaların yerleşimi 12
REFUELİNG ALANI. Tehlikeli ve yanıcı madde. Gözlem altında olmalı. 13
SERVİS ALANI 14
Zaman Kontrol Noktaları Tüm kontrol noktalarında kapalı park kuralları geçerlidir. (Sarı tabela ile başlar) Duraklama süresi, kayıt işlemi için gerekli olan süre kadardır. Tercihen 1-2 dakikadır. Zaman kontrolü yaptırmak için sarı tabela önünde bekleyen ekiplerin, tabelayı en erken, kayıt zamanlarından bir önceki dakikanın içinde terk etmeleri gerekir. Örneğin aracın kendi zamanından 3 dakika önce kayıt masasının yanına gelmesi, arkasından gelebilecek aracın zaman kaydını zorlaştırabilir. Bu durumda, gözetmen föyüne ilgili aracın numarasını ve sarı tabelayı geçiş dakikasını not alıyoruz. 15
İYİ KURULMUŞ BİR ZK 16
Zaman Kontrol Noktaları Servis giriş, servis çıkış, etap z.k. sı, toplama ve kapalı park noktalarında; karneye işlenmesi gereken zaman, aracın geldiği an değil, co-pilotun karneyi verdiği zamandır. Karneye İşlenecek zaman; kronometrenin, sadece saat ve dakika kısımlarında o anda gördüğümüz zamandır. (16:01:00-16:01:53, 16:01 dir.) ZK 4A: 17
ÖZEL ETAPTAKİ ZAMAN KONTROL NOKTALARI STOP FF ZK START 18
ZK Etap ZK noktasında işlediğimiz saate + 3 dk ekleyerek, karne üzerinde teorik start, zkx+3 olarak gösterilen noktayı da dolduruyoruz. İki ya da daha fazla aracın aynı anda ZK kaydı yaptırması durumunda da ZK gözetmeni olarak her birine aynı saati ve doğal olarak aynı teorik startı yazıyoruz. Gerekli ayarlamayı startta yapıyoruz. +3 dakikalık süre ile kesinlikle oynamıyoruz. 19
ZAMAN KONTROL NOKTASI 25 metre (serviste 5 m) 25 metre (serviste 5 m) YARIŞ YÖNÜ ZK MASASI 20
ÖZEL ETAP ZK NOKTASI 21
ZK START BERABER 25 metre 50 200 metre 25 metre YARIŞ YÖNÜ ZK START MASASI MASASI 22
ZK İLE START ARASI ARAÇLAR İÇİN 3 DK HAZIRLIK SÜRESİ 3 dakikalık sürenin değişmesi düşünülemez bile! 23
START Start; otomatik, ışıklı sistem varsa onunla, yoksa da manuel verilebilir. Starttan sonra araç ralli için 20 saniye, off-road için 1* dakika içerisinde start mahallini terk etmelidir. ZK da pilotun hazırlanması için verilen zaman içerisinde pilotlar, bütün emniyet tedbirlerini almış olmalıdırlar (kask, emniyet kemeri vb.), araç içerisinde kaza olması durumunda problem yaratacak, hareketli cisimler bulunmamalıdır (stepne, alet çantası vb.)- sabitlenmiş olmalıdır, start prosedürü başladığı andan itibaren (son 30 saniye) kapı ve camlar kapalı olmalıdır. 24
START Ralli asfalt ise; ilk 10 araç 2şer, sonrakiler 1er dakika arayla start alır. Toprak ise; İlk 20 araç 2şer, sonrakiler 1er dakika arayla start alır. Off-road ta ise; Mukavemet etaplarında start aralığı 2 dakika, engelli etaplarda ise 3 dakikadır. Önündeki aracı yakaladığını iddia ederek, aranın açılmasını talep eden ekipler olabilir. Konuyu merkeze ileterek, starta kadar olumlu cevap alınması halinde, 1 dakika nötralizasyon verebiliyoruz. Bunu kendi inisiyatifimizle yapmıyoruz. Zaman aşımından doğan diskalifikasyonlar ancak kısım, ayak, veya yarışın sonunda ilan edilir. Yarışmacı 30 dakika, maksimum geç kalma süresini aşmış olsa dahi biz notumuzu alarak startı veriyoruz. 25
ÖZEL ETAP START NOKTASI 26
START Start esnasında işaretten önce hareket ederse fodepar yapmış olur. Ralli de fodepar yapana 10 saniye, Tırmanma da fodepar yapana 1 dakika, Otokros ta fodepar yapana 1 dakika, Karting de fodepar yapana 30 saniye dur-kalk, Off-road da fodepar yapana 1 dakika ceza verilir. Bir zaman kontrol noktasına: - 1 dakika geç kalmanın cezası = 10 saniye - 1 dakika erken gelmenin cezası = 1 dakika 27
ZK zamanı aynı olan iki yarışmacının, ZK kaydı aşağıdaki gibi olmuştur. Peki gerçek start zamanları nasıl olmalıdır? 28
Bir önceki ZK noktasında, kayıt zamanı erken olan daha önce start alır. Start aralığı korunur. 29
FF Start alan araç, etabı FF noktasında zamanını kaydettirerek bitirmiş olur. FF noktasında aracın geçtiği saat, dakika, saniye ve 1/10 saniye, stop noktasındaki gözetmene bildirilir. (Otokros ta 1/1000) Fotosel varsa, yedek olarak elle aldığımız zamanlar değil, fotoselin aldığı otomatik zaman dikkate alınır. Fotosel yoksa, 3 kronometre ile tutulan zamanlardan düşük ve yüksek derece atılarak, ortadaki derece kabul edilecektir. İlgili aracın zamanı olarak STOP a bildirilir. Kronometrelerden birinin çalışmaması halinde iki kronometrenin ortalaması esas alınacaktır. 30
FF STOP BERABER 100 metre 100 300 metre 25 metre YARIŞ YÖNÜ FF STOP MASASI MASASI 31
FF NOKTASINDAN GEÇİLİRKEN, ÖZEL ETAP ZAMANI TESPİT EDİLİR. 32
STOP Stop noktasındaki gözetmene bildirilen zamandan, start zamanı çıkarılarak etap derecesi bulunur ve yerine yazılır. Stop föyüne, FF in ilettiği zaman (saat, dakika, saniye ve 1/10 saniye), aynen yazılır. Dereceler de (finiş zamanı start zamanı, dakika; saniye; 1/10 saniye) stop board u varsa oraya, yok ise ayrı bir kağıda not alınır. 33
ÖZEL ETAP STOP NOKTASI 34
Stop Karne aşağıdaki gibi doldurularak, 15:08:54,9 föye yazılır. 22:54.9 ise etap derecesi olarak board a ve/veya ayrı bir kağıda not alınır. 35
Toplama Yarışın organizatör tarafından planlanmış zaman çizelgesine göre, kapalı park kuralları altında, giriş ve çıkışında zaman kontrol noktaları bulunarak ve yarışmaya devam eden ekiplerin arasındaki zaman farklarını ortadan kaldırmak için durdurulmasıdır. Durma süreleri ekipten ekibe farklı olabilir. 36
TOPLAMA GİRİŞ VE ÇIKIŞLARI Toplama alanı içi kapalı park alanıdır. Geciken araçların arası toplanarak yarışın akışının düzenlenmesine yarar. Toplamanın gerçekte işleyiş mantığı çok basittir; toplama girişine gelen araçların arasının, o günün start listesine uygun olarak kapatılmasıdır. 37
TOPLAMA GİRİŞ VE ÇIKIŞLARI 38
Toplama Toplama alanı için maksimum bekletme süresi organizatör tarafından belirlenir. Biz gözetmenler olarak verilen süre içerisinde, ZK noktalarına gecikme, kaza vb gibi durumlarla açılan araların kapatılmasını sağlamalıyız. Bunun için, ilk gelen araca, zaman çizelgesinde toplama çıkış için gösterilen ilk araç çıkışı na denk gelen zaman, toplamadan çıkış saati olarak yazılır ve ardından gelen araçlara start aralığı korunacak şekilde çıkış saatleri verilir. 39
Karne 2 nolu araca aittir. Giriş Çıkış 1 nolu araç-> 12:14 12:29 3 nolu araç-> 12:16 12:31 4 nolu araç-> 12:18 12:33 6 nolu araç-> 12:22 12:35 40
Sektör - Güvenlik Özel Etap ın tanımını yaparken güvenliği sağlanmış demiştik. İşte bu görevi bizler, sektör ve güvenlik gözetmenleri olarak yerine getiriyoruz. Bir etabın güvenliğinin sağlanması, start alan ve etabın güvenli olduğunu düşünen bir ekip için hayati önem taşımaktadır. Son hızla gelmekte olan bir ralli aracının karşısına, bir sapaktan çıkabilecek bir aracın, hayvanın, insanın yaratabileceği sonuçları hayal ediniz 41
42
Atandığımız Andan Yarış Bitimine Kadar Yapmamız Gerekenler Atandığımız an, ilgili yarış branşının kurallarını içeren talimatı www.tosfed.org.tr/kurallar_kitabi.asp adresinden bularak okuyoruz. Hangi etapta görevli olduğumuzu, Baş Gözetmenimizin ve Etap Sorumlumuzun kim olduğunu ve iletişim bilgilerini mutlaka öğreniyoruz. Hava şartlarının gün içinde değişebileceğini düşünerek yanımıza yağmurluk, kazak vb. giyecekler, her ihtimale karşı fazladan su ve atıştırmalık yiyecekler almak faydamıza olabilir. Servise geç kalmamaya özen gösteriyoruz. Eğer gelemeyecek durumdaysak, mutlaka baş gözetmenimizi arayarak gelemeyeceğimizi bildiriyoruz ki servis boşuna bizi beklemesin. 43
Görev yerimize geldikten sonra mutlaka kaçıncı sektör olduğumuzu ve kaçıncı kilometrede bulunduğumuzu öğreniyoruz, telsizimizi, suyumuzu ve kumanyamızı almayı unutmuyoruz. Yerimize iner inmez, mümkünse yoldan yüksekte, mümkün değilse en güvenli yerde kendimizi konumlandırıyoruz. Telsizi gereksiz yere kullanmıyoruz. Piller gün boyu dayanmayabilir, gerektiği anlarda anons yapıyoruz. Telsizle konuşurken, mandala bastıktan 1 saniye sonra konuşmaya başlıyoruz, aksi taktirde anonsumuzun başı anlaşılmıyor. Anonsa başlarken, önce kime hitap edeceksek onu 2 kez, sonra kim olduğumuzu bir kez söylüyoruz: Sektör 5, Sektör 5, Sektör 6 (Sektör 6, sektör 5 i anons ediyor.) 44
SEKTÖR TABELASI 45
Yarış başladıktan sonra, (varsa) bingo ya, (organizatör temin etmediyse) kendimizin oluşturacağı kağıda notlarımızı alırız. 46
Olabilecek kazalardan sonra soğukkanlı olmalıyız, etap sorumlumuza yol ve pilotların durumu ile ilgili bilgi vermeliyiz. İlk yardım sertifikamız yoksa, ekibe müdahale etmeyeceğiz. Araç yanmıyorsa pilotları dışarı çıkarmaya çalışmayacağız. Viraj dışı, atlama noktası çevresi, uzun düzlüklerin sonu, viraj içlerinin yola yakın kısımları gibi araçların çıkmasının daha olası olduğu yerlerden öncelikle kendimizi, daha sonra seyircileri uzak tutmalıyız. 47
TAM DA BU SEKTÖR GÖREVLİSİNİN YAPTIĞI GİBİ!!!! sraen8poadatel01.wmv 48
Özel etabın içi 49
BU OTOMOBİL, İÇ TARAFTA GÜVENLİ SAYILABİLECEK BİR MESAFEYE UÇTU!!! 50
Kopan tekerlek, otomobilden 40 metre ileride bulundu!!! 51
YÖN Yol dışı + 40 M Kopan tekerlek 80 m GERÇEK ŞU: TAM ANLAMIYLA GÜVENLİ BİR MESAFA DİYE BİR ŞEY YOKTUR. SADECE FARKLI DURUMLAR VARDIR! 52
Yarış bitiminde, süpürücü araç (kapısında damalı bayrak bulunur) geçmeden, sapaklardan etaba herhangi bir araç girişine izin vermiyoruz. Süpürücü araç önümüzden geçene kadar yarış devam ediyor demektir. Yarış bittikten sonra, yerlerimizden ayrılmıyoruz ki etapta unutulmak gibi olaylar başımıza gelmesin. 53
SORULARINIZ? 54
TEŞEKKÜR EDERİZ Yardımları için TAMER TÜRKYILMAZ a teşekkür ederim 55