HEPATOLOJİ Özofagus Hastalıkları Özofagusun 3 darlığı vardır. Üst, orta ve alt darlık. - Üst darlık: Orofaringeal darlık - Orta darlık: Aort topuzu hizası - Alt darlık: Kardiyoözofageal bölge Özofagusun 3 peristaltik dalgası vardır - Primer peristaltik dalga - Sekonder peristaltik dalga - Tersiyer peristaltik dalga Semptomatoloji Disfaji: Yutma güçlüğü Mekanik- obstruktif durumlarda: - Katı gıdalara karşı oluşur, tekrarlayıcıdır veya progresif artar. Motilite bozukluğunda: - Hem katı hem de sıvı yiyeceklere karşı oluşur, epizodiktir ve ilerleyici değildir. Disfaji Nedenleri Orafaringeal Disfaji I. Nörolojik kaynaklı (en sık) - Beyin sapı trv, tm, - M. skleroz - Poliomyelit - M.Gravis II. Kas hastalıkları - Myopatiler - Poliomyozit - Hipotroidizm - Hipertiroidizm Özefagial Disfaji I. Mekanik hastalıklar - Peptik striktür - Özefagus kanseri - Şatzki halkası - Ekstrensek bası II. Motilite bozuklukları - Akalazya - Skleroderma - Diffüz özefagial spazm
136 DAHİLİYE Retrosternal Yanma : Heartburn : Pirozis: - Substernal bölgede oluşan yanma hissidir. - GÖR hastalığının ve reflü özefajitinin en spesifik semptomudur. Odinofaji (Ağrılı yutma): - Yutma sırasında substernal bölgede duyulan ve oral alımı kısıtlayan keskin bir ağrıdır. - Sıklıkla mukozal harabiyete yol açan enfeksiyöz nedenler veya reflü özefajite bağlıdır. - Özefagiyal ülser ve özefagusun kostik yaralanmalarında da görülebilir. Göğüs ağrısı: - A. Pektorise göre uzun sürelidir ve emosyonel durum ve gıda alımı ile yakından ilişkilidir. - Birlikte diğer özefagiyal semptomlar gözlenebilir ve eforla ilişkisi yoktur. - Sıklıkla diffüz özefagiyal spazm ve akalazya gibi motilite bozukluklarında veya ileri evre malignansilerde görülebilmektedir. Özofagus Hastalıklarında Tanı Yöntemleri Radyoloji Endoskopi Manometri Asit perfüzyon testi Sintigrafi Tanı Metodları Baryumlu Özefagus Grafisi: - Yapısal ve motor fonksiyon bozuklukları için kullanılır. - Darlık, genişleme, düzensizlik, itilme ve çekilme, varis, divertikül, reflü, hiatal herni, özefajit, kitle ve ülser tanınabilir. - Hiatal herni, akalazya ve divertikül tanısında çok yararlıdır. Özefagoskopi: - Benign veya malign darlıkların genişletilmesi ve kanamaların durdurulmasında tedavi amacıyla kullanılır. - Özefagusun organik hastalıklarının kesin teşhisini sağlar. Özefagiyal Manometri: - Motilite bozukluğu düşünülen hastalarda özefagus kontraksiyonlarının ve basınç değişikliklerinin tesbit edilmesi için kullanılır. - Akalazya, diffüz özefagiyal spazm ve skleroderma tanısında ve ayırımında çok yararlıdır. Özefagiyal ph İzlemi: - GÖR ü tesbit etmek için kullanılır.
GASTROENTEROLOJİ 137 - GÖR tanısında halihazırda en duyarlı yöntemdir. - 24 saatlik ph metri tedaviye yanıtın değerlendirilmesinde de kullanılır Gastroözefagiyal sintigrafi: - GÖR tanısı için kullanılan bir testtir. Önemli Özofagus Hastalıkları Özofajitler Gastroözofageal Reflü Hastalığı (GÖRH) Divertiküller Özofagusun Fonksiyonel Hastalıkları Özofagus Kanseri Mallory Weiss Sendromu / Boerhave Sendromu Fonksiyonel Özofagus Hastalıkları Akalazya Diffuz Ozofageal Spazm Nutcraker Özofagus Hipertansif LES Özofajitler İlaca Bağlı Özofajitler Koroziv Özofajitler Alkalen Reflü Özofajit Enfeksiyoz özofajitler (Özofageal Kandidiasis) Özofagus Divertikülleri Sınıflama İki tip divertikül vardır: Gerçek divertikül: - Tüm özefagus tabakaları (mukoza, submukoza ve müsküler tabaka) lümen dışına bombeleşir. - Traksiyon (çekilme) divertikülleri Psododivertikül: - Divertikül duvarında müsküler tabaka bulunmaz. - Yani sadece mukoza ve submukoza müsküler tabaka arasından dışarı çıkar. - Zenker divertikülü ve Epifirenik divertikül Divertiküller lokalizasyonlarına göre 3 e ayrılırlar: 1. Faringo-özefagial: ZENKER Divertikülü 2. Epibronşial divertikül 3. Epifrenik divertikül
138 DAHİLİYE Faringo-Özefagial: Zenker Divertikülü En sık görülen divertikül tipidir. Krikofaringeal sfinkter gevşeme bozukluğu-yutma inkordansı nedeniyle özefagus mukozasını en zayıf nokta olan Killian alanından dışarı herniye olmasıdır. Çoğunlukla soldadır. Psödodivertiküldür. Pulsion divertikülüdür. Regurjitasyon, ağız kokusu ve disfajiye de neden olabilir. - Yemek sonrası boğazın temizlenmesi ile yemek artıkları ve sıvı çıkarılması, hastanın boynuna bastırarak divertikülü boşaltması tipiktir. - Kese içinde kalan gıdalarda bakteriler ürer ve hastada kötü ağız kokusu bulunur. Tanı - Baryumlu özefagus grafisi ile konur. - Endoskop, keseyi perfore edebileceğinden endoskopi tehlikelidir. - Aspirasyon pnömonisine neden olabilir. - Üst gis kanamaya neden olabilir. - Malignite riski çok düşük olup daha çok skuamöz kanserle ilişkili. - Bazı olgularda sempatik sinire bası ile Horner sendromu yol açar - Semptomatik hastalarda miyotomi ve kese rezeksiyonu yapılmalıdır. Epibronşial Divertikül - Özefagusun orta kesiminde görülürler. - En sık karina seviyesinde görülür. - Çevre dokulardaki inflamasyona bağlı gelişen fibrozis sonucu oluşur. - Bu yüzden traksiyon divertikülü denir. - Özefagusun gerçek divertikülleridir. - En sık nedeni tüberkülozdur. - Midözefagial divertiküllerde cerrahi gerekmez. Epifrenik Divertiküller - Özefagusun alt ucunda görülürler. - Özefagusun motor fonksiyon bozuklukları sonucu oluşur. - Pulsion tipi divertiküldür. - Psododivertiküldür. - En az görülen divertikül tipidir - Genellikle asemptomatiktikler. - Büyük divertiküller cerrahi olarak tedavi edilir.
GASTROENTEROLOJİ 139 Mallory Weiss Sendromu Sıklıkla alkolik ve gebelerde kusmaya bağlı distal özefagus mukoza yırtığıdır. Yırtık submukozaya da ilerleyebilir. - Gastroözefagial bileşkenin hemen altında yerleşir. - En sık neden alkol kullanımıdır. - Gebelerde de görülebilir. GiS kanamalarının % 5 nedenidir Hiyatal hernili hastalarda sıktır Tanı: Endoskopi ile konur. Tedavi: - Sıklıkla konservatif takiple iyileşir. - Kanamanın kontrol edilemediği durularda endoskopik tedavi uygulanır Boerhaeve Sendromu Özefagus iç bspontan asıncının ani artışı veya şiddetli kusma ve öğürme sonucunda özefageal perforasyona (rüptür) denir En sık 1/3 alt uçta: Gastroözefagial bileşkenin üstünde, posterolateralde ve sıklıkla solda görülür En sık sebebi alkole bağlı şiddetli kusmalardır - Şiddetli kusma sonrası taze kırmızı kan gelmesi ve Şiddetli göğüs ağrısı ile karakterizedir Mackler triadı: Subkutan amfizem + kusma + göğüs ağrısı - Hastaların üçte birinde bulunur Plevral efüzyon ve pnömotoraks gelişebilir En sık ölüm nedeni pnömotorakstır Mortalitesi yüksek - En önemli nedeni tanının gecikmesi Tanı: - İlk yapılması gereken PA akciğer grafisidir - Tanı direk grafi veya suda çözünür opak madde verilerek çekilen grafi ile konur. - Grafide sıklıkla solda hidropnomotorax görülür. - Acil Cerrahi Onarım gerektirir. Özefagus Motilite Bozuklukları Primer: Belli bir etiyolojisi olmayan, özefagusun düz kas hastalıkları ile ilgili hastalıklar - Akalazya - Diffüz özefageal spazm - Nutcracker özefagus - Hipertansif LES