İNME SONRASI TEDAVİ
En iyi yöntem inmeden korunma Risk faktörlerinin belirlenmesi
Birincil Koruma Amaç asemptomatik kişilerde inmeye neden olabilecek risk faktörlerini belirlemek, önlemek ve kontrol altına almaktır Kronik hastalıkların kontrolüne yönelik ilaçlar, cerrahi yöntemler Sigarasız, düşük-normal VKİ, düzenli egzersiz, sağlıklı diyet
İkincil Koruma Birincil korumada hedef tüm populasyon, ikincil morumada daha önce inme ya da TİA geçirmiş ve yüksek risk altında olan kişiler Amaç bu hastalarda modifiye edilebilir risk faktörlerinin belirlenerek tedavi edilmesi ve bunlara bağlı mortalitenin azaltılması
Acil Yaklaşım İnme, zamana duyarlı acil bir tıbbi durumdur Hem iskemik, hem hemorajik inmelerde hastane öncesi ve hastaneye transfer sırasında uygulanacak en önemli girişimler yaşamsal parametreleri güvenceye almaya yönelik Bu süreç acil serviste nöroloji konsültasyonuyla hastayı nöroloji yatağına yatırana dek sürmeli
Acil Yaklaşım Acilde yapılan ilk değerlendirmenin amaçları Hastanın nöroloji şikayetlerinin inme nedeniyle ortaya çıktığına karar vermek, inmeyi taklit edebilecek diğer sorunları dışlamak Beyin hasarının geliştiği bölgeyi lokalize etmek Hemorajik ve iskemik inme arasında ayırıcı tanı İnmeye yol açan nedene yönelik ilk bilgileri toplamak Ortaya çıkabilecek akut nörolojik ve medikal komplikasyonları ortaya koymak Hasta yakınlarını bilgilendirmek
Acil Yaklaşım İskemik penumbra: İskemik inmenin ilk birkaç saati içinde kurtarılabilir geri dönüşümlü alan, erken dönemde yapılan müdahalelere bağlı Erken dönemde Doku oksijenasyonu Hemodinaminin optimal düzeyde tutulması Hipogliseminin düzeltilmesi
Acil Yaklaşım İnmeye spesifik tedaviden önce; Hava yolu kontrolü Ateş ve kan basıncı Kalp ritmi Oksijen saturasyonu Gerekirse nazal oksijen desteği, yetersiz kalırsa entübasyon, mekanik ventilatör
Acil Yaklaşım Anamnez ve nörolojik muayene aşaması Klinik ön tanıyı doğrulama, hemorajik ve iskemik inme arasında ayırıcı tanı Akut iskemik inmede amaç kan pıhtısını eritmek, hemorajik inmede kanamayı durdurmak Hızla tanısal beyin görüntülemesi TİA da acil değerlendirme önemli, %10 u 48 saat içinde inme geçirir En sık bilgisayarlı beyin tomografisi; kanama ve iskemiyi ayırt etme yanında gelişebilecek nörolojik komplikasyonlara ait radyolojik değişikliklerin tanınmasını ve inme ile karışabilecek hastalık süreçlerinin dışlanmasını sağlar
Acil Yaklaşım İlk 12 saatte yapılan BBT ile beyin infarktlarının 550 si görüntülenemez MRG özellikle alışılmadık klinik görünümü olan yaygın olmayan etyolojilerde veya BBT ile ortaya konamayan inme taklitçisi şüphesi olan olgularda faydalı Bunların yanında hastanın hayati fonksiyonlarını kontrol altında tutmak için; EKG, Akciğer grafisi, vücut ısısı, tam kan sayımı, böbrek kimyasal analizleri, kan şekeri, protrombin zamanı, sedimentasyon, CRP ve arter kan gazlarının takibi
Acil Yaklaşım Erken nörolojik ve medikal komplikasyonların tedavisine başlanmalı En kısa sürede tedavi edileceği servise transferi (nöroloji, inme..) Akut inme tedavisinin hedefleri; İnmenin etkilerinin ortadan kaldırılması İnme komplikasyonlarının önlenmesi ve tedavisi Tekrarlayıcı inmenin önlenmesi
Medikal Tedavi Trombolitik ilaç tedavisi: Damarı tıkayan pıhtının ortadan kaldırılması (tromboliz) ile olabildiğince hızlı iskemik kalmış beyin dokusunu kurtarmak (ilk 3-6 saat) Antiplatelet (antiagregan) ilaç tedavisi: Kanı incelten ve kan pıhtılaşmasını önleyen ilaçlar. Kontraendikasyonu yoksa iskemik inme ve TİA geçiren tüm hastalarda. En sık asprin. Trombolitik tedaviden 24 saat sonra başlar, aynı anda kullanılmamalı Antikoagülan ilaç tedavisi: Damarlardaki kanın pıhtılaşması için gereken protein yapımını engeller, mevcut kan pıhtılaşmasının büyümesini ve yenilerini önlemeye yardımcı. Erken dönemde hemorojik dönüşüm riski Diğer: Antihipertansif, antiepileptik, antidepresan
Medikal Tedavi Hemorajik inme geçirenlerde kan basıncının düşük tutulması çok önemli, antihipertansif ilaçlar Hiperozmotik ilaçlar kanamanın beyinde şişmeye neden olduğu durumlarda Subaraknoid kanamada ciddi baş ağrısında ağrı kesiciler (kanamayı arttırmamalı) Hamorajinin nedeni komadin, heparin gibi ialçlarsa bunların kesilerek etkilerini tersine çevirecek ilaçlar başlanmalı
Cerrahi Tedavi İskemik İnme İskemik inme geçirenlerde acil müdahalede cerrahi çok önerilmez, kan akışının ani düzeltilmesi beyin ödeminde artışa ve özellikle major enfeksiyon varsa hemorajik dönüşüme neden olabilir Akut iskemik inmede en sık cerrahi yöntem karotis arterde oluşan pıhtıya dönük karotis enderterektomisi. Ekstrakranial-intrakranial arteryal anostomoz Endovasküler cerrahi tedavi olarak pıhtının çıkarılması, anjiyoplasti ve damara stent takılması
Cerrahi Tedavi Hemorajik İnme Hamorajik inmede cerrahi tedavi damarı tamir ederek kanamayı durdurmak ve damarı eski fonksiyonelliğine kavuşturmak üzere planlanır İlk 2-3 gün ile hastanın durumunun stabilleşmesi uzarsa 1-2 hafta sonra Kanamanın nedeni yırtılmış anevrizmalar ise endovasküler halka uygulaması ile damarın şişen kısmı desteklenerek kanama engellenir, anevrizma klipslenebilir
Akut ve Subakut Komplikasyonlar Nörolojik/psikolojik Beyin ödemi ve herniasyon Tekrarlayan inme Hemorajik transformasyon Epileptik nöbet Hidrosefali Konfüzyon Depresyon Baş ağrısı
Akut ve Subakut Komplikasyonlar Medikal Kardiyovasküler sistem (hipertansiyon, aritmi) Pulmoner sistem (aspirasyon pnömonisi, atelektazi) Metabolik (hipoglisemi, hiperglisemi) Yüksek ateş Enfeksiyonlar (üriner sistem, solunum sistemi) Gastrointestinal kanama Tromboembolizm (DVT, pulmoner emboli) Dekübit ülserleri Kötü ve yetersiz beslenme Malnütrisyon Ağrı Konstipasyon