KLİNİK ÇALIŞMA / CLINICAL RESEARCH Van Tı Deg 24(1): 19-23, 2017 Genealize Agesif Peiodontitis Tedavisinde Diyot Lazein Etkisi The Effect of Diode Lase Teatment on Genealized Aggessive Peiodontitis Abdullah Seçkin Etuğul İzmi Kati Çelebi Ünivesitesi, Diş Hekimliği Fakültesi, İzmi, Tükiye ÖZET Amaç: Genealize agesif eiodontitis tedavisinde diyot laze etkinliğinin dişeti oluğu sıvısında IL-1β değişiminin ve klinik eiodontal indeklein değişiminin belilenmesi ve kaşılaştıılması bu çalışmanın amacıdı. Geeç ve Yöntem: Çalışmamıza eiodontal olaak genealize agesif eiodontitis tanısı konulmuş 15 biey dahil edilmişti. Çalışmaya katılan bieylein sol mandibula bölgesine kök yüzeyi düzleştimesi+940±15 diyot laze ve sağ mandibula bölgesine sadece kök yüzeyi düzleştimesi uygulanmıştı. Alınan öneklede IL-1β analizi enzyme linked-immuno-sobent assay yöntemi ile geçekleştiilmişti. Bulgula: Yaılan istatistiksel değelendime sonucuna göe genealize agesif eiodontitis hastalaında sondlama ce deinliği, klinik ataçman kaybı, lak indeksi, gingival indeks ve sondlamada kanama indeksi otalama değelei tedavi öncesine göe tedavi sonası istatistiksel olaak azalmıştı (<0.05). Çalışmada gulaın tedavi öncesi ve sonası IL-1β seviyesi değelendiildiğinde; diyot laze uygulanan bölgede IL-1β miktaının azalması diğe bölgeye göe istatistiksel olaak fazla olduğu belilenmişti (<0.05). Sonuç: Diyot lazelein tedaviye ek uygulanması IL-1β miktaının azalmasını daha etkili olduğu belilenmişti. Genealize agesif eiodontitis tedavisinde 940±15 diyot lazele etkili şekilde kullanılabileceği düşünülmektedi. Bu sonuçlaın desteklenmesi için lazele ve eiodontal hastalıkla hakkında daha fazla çalışmaya ihtiyaç vadı. Anahta Kelimele: Genealize agesif eiodontitis, Diyot laze, IL-1β ABSTRACT Objective: The aim of this study is to detemine and comae the suitability of the 940±15 nm Diode lase fo the teatment of genealized aggessive eiodontitis by measuing the IL-1β in gingival cevicula fluid. Mateials and Methods: A total of 15 atients wee included in this study. We efomed scaling and oot laning + 940±15 nm Diode lase in the left mandibula quadant, and only scaling and oot laning in the ight mandibula quadant. The esence of IL-1β was analyzed with an enzyme-linked immune-sobent assay. Results: The mean values of site-secific eiodontal indexes on obing in atients with genealized aggessive eiodontitis significantly deceased following teatment when comaed to io teatment values. IL- 1β levels of the study gous wee evaluated, a decease in IL-1β was obseved in the quadant whee the Diode lase was alied in gous (<0.05). Conclusion: The use of the Diode lase deceased IL-1β levels. It is likely that the Diode lase is moe suitable fo the teatment of genealized aggessive eiodontitis. To suot these esults, futhe studies ae equied egading dental lases and eiodontal disease. Key Wods: Genealized aggessive eiodontitis, Diode lase, IL-1β Giiş Peiodontal tedavide lazein, ostoeatif olaak kanama kontolü, ağı ve inflamasyon şiddetinin azaltılması gibi etkileinden yaalanılmaktadı (1). Dental lazele diş yüzeyleinde endotoksinlein aktivitesinin eliminasyonu, hastalıklı diş yüzeyinin uzaklaştıılması ve antibakteiyal etkilei nedeniyle sıklıkla kullanılmaktadı (2). Bu dental lazeleden olan diyot lazede antimikobiyal etkisi olan bi laze çeşitidi (3). Diyot laze kök yüzeyi düzleştimesi ve eiodontal celein ekontaminasyonunda da kullanıldığı bilinmektedi. Diyot lazelein dalga boylaı 800-990 nm aasında değişmektedi (4). IL-1β inflamasyonlu bölgelede üetilen majo sitokindi. Soumlu Yaza: Abdullah Seckin Etugul, İzmi Kati Çelebi Ünivesitesi, Diş Hekimliği Fakültesi, İzmi, Tükiye Tel: +9 0 (232) 352 40 40, E-mail: etugulseckin@yahoo.com Geliş Taihi: 15.04.2016, Kabul Taihi: 24.05.2016
Abdullah Seçkin Etuğul / Peiodontal Ledavide Dental Lazele Genel olaak antijenle uyaılmış makofaj ve monositleden salınmaktadı (5). Peiodontal hastalıklı bölgeleden elde edilen dişeti biyosileinde, IL-1β konsantasyonunun sağlıklı bölgelee göe attığı; gingival indeks ve lak indeks gibi klinik aametelele ve iltihabi hüce yoğunluğuyla ozitif koelasyon göstediği belitilmişti (6). Çalışmamızın amacı, genealize agesif eiodontitis (GAgP) li bieylein atolojik celeinin tedavisinde uygulanan kök yüzeyi düzleştimesi (KYD) tedavisi ile KYD tedavisine ek olaak uygulanan 980 nm diyot laze tedavileini dişeti oluğu sıvısı (DOS) da IL-1β düzeyleini satayaak kaşılaştımaktı. Geeç ve Yöntem Çalışmaya Yüzüncü Yıl Ünivesitesi Diş Hekimliği Fakültesi Peiodontoloji Anabilim Dalı Klinikleine 2013-2014 yıllaı aası başvuan, yaılan klinik ve adyogafik incelemele sonucunda GAgP teşhisi konulan 8 i kadın ve 7 si ekek olmak üzee 15 biey dahil edilmişti. Çalışmaya dahil edilecek bieylein anamnezleinde hehangi bi sistemik hastalığının olmamasına, menooz, gebelik ve emzime döneminde olmamalaına, son altı ay içinde antibiyotik ve immün sistem üzeine etkili bi ilaç kullanmamalaına, sigaa alışkanlığının olmamasına, ağızda en az 16 dişin bulunmasına dikkat edileek seçilmişti. Tüm bieyle Helsinki Dekleasyonunu doğultusunda çalışmaya kabul etmişti. Bu çalışma için Yüzüncü Yıl Ünivesitesi Tı Fakültesi Etik Kuulu ndan onay alınaak çalışmaya başlanmıştı (YYÜ-100912). GAgP hastalaının seçilmesinde aşağıdaki özellikle aanmıştı (7): Hastalaın yaşlaı 16-30 yaş aalığında olmalıdı. En az 20 dişi ağızda bulunmalıdı. Sondlama ce deinliği ve klinik ataçman kaybı >5 mm olmalıdı. Özellikle 1. Mola ve 1. santal dişleinde şiddetli kemik kayılaı ve bunlaa ek en az 6 dişinde daha şiddetli kemik kayılaı bulunmalıdı. Klinik eiodontal indekslein değelendiilmesinde sondlamada kanama (BOP), lak indeksi (Pl) (8), gingival index (GI) (9), sondlamada kanama (PD) ve klinik ataçman kaybı (CAL) kullanılmıştı. Çalışmaya katılan 15 GAgP tanılı bieyin iki yaım çeneleine işlem uygulanmıştı. 1. Sol mandibula bölgesine KYD+Diyot lase, (Test-Diyot) 2. Sağ mandibula bölgesine sadece KYD (Kontol-Diyot). Diyot laze için MZ6-14 mm standad uç ile devamlı olaak 20 saniye uygulama yaılmıştı. Tüm çeneledeki dein celeden DOS öneği alınmıştı. DOS öneklei standat boyutlada hazılanmış ae stis (Peioae Oaflow, NY, USA) yadımıyla tolanmıştı. Bölgele işlem öncesi steil tamonlala tüküükten izole edileek, suagingival lak uzaklaştıılmıştı. Öneklenen diş yüzeylei hafifçe hava sıkılaak kuutulmuştu. Pae stis sulkusta hafif dienç hissedilene kada ileletileek 30 saniye bekletilmşti. Kan ile kontamine olan stile değelendimeye alınmadı. Sıvı miktaı Peioton cihazı (Peioton 8000, Oaflow, NY, USA) ile ölçüldü ve ml cinsinden DOS hacmine çevilmişti. DOS da IL-1β analizi ELISA yöntemi ile ticai ELISA kiti (Inteleukin-1β elisa kit, RayBiotech, Inc., GA, USA) kullanılaak geçekleştiilmişti. Ticai kitte IL-1β için üeticinin diektifleine uygun olaak değelendimesi yaıldı. ELISA kitlei üzeindeki kuyucuklaa he biine IL-1β için ayı kitlee 100 µl standat ve önekle eklendi ve üzei kaatılaak 1 saat oda sıcaklığında inkübasyona bıakıldı. Sona late 4 kez yıkandı. Yıkama işleminden sona he bi kuyucuğa 100 µl IL-1β konjugat ilave edildi ve late üzei kaatılaak 30 dakika oda sıcaklığında inkübasyona bıakıldı. Sona late 4 kez yıkandı. Yıkama işleminden sona he bi kuyucuğa 100 µl enk eaktifi ilave edildi ve üzei kaatılaak kaanlıkta ve oda sıcaklığında 30 dakika inkübasyona bıakıldı. Bu işlemden sona he bi kuyucuğa 100 µl sto solüsyonu ekleneek ELISA otik okuyucu cihazında (Micolate Reade Biotek, VT, USA.) 450 nm dalga boyunda okutuldu. Bu çalışmada he hasta bi istatistik biim olaak kabul edildi ve analizle SPSS 15 (SPSS Inc., Chicago, IL, USA) aket ogamı kullanılaak yaılmıştı. Klinik ve laboatuva veileinin sunulmasında ve değelendiilmesinde aitmetik otalama, standat sama, minimum ve maksimum gibi tanımlayıcı istatistik kullanılmıştı. Değelein tedavi öncesi ve sonası gu içi kaşılaştımalaı Wilcoxon Testi ile geçekleştiildi. Gula aası kaşılaştımalada Kuskal Wallis testi, tedavi öncesi değelei hem de tedavi sonası değelei için Kuskal Wallis Testi kullanıldı. Sonuçlaın istatistiksel anlamlılığı %95 güven aalığında, <0.05 düzeyinde değelendiildi. Van Tı Deg Cilt:24, Sayı:1, Ocak/2017 20
Abdullah Seçkin Etuğul / Peiodontal Ledavide Dental Lazele Bulgula Çalışma sonuçlaı incelendiğinde hastalaın tamamında eiodontal tedavi sonası 1. ayda PI, GI, BOP, PD ve CAL değeleinde istatistiksel olaak azalma gözlenmişti (<0.05). Bu sonuçla Tablo 1 de belitilmişti. DOS miktaındaki azalma diyot laze uygulanan bölgede daha fazla gözlenmişti (>0.05). DOS ta IL-1β konsantasyonu diyot laze uygulanan bölgede sadece KYD uygulanan bölgeden daha fazla azalma olduğu belilenmişti (<0.05). DOS hacmi değişimi ve DOS ta IL-1β konsantasyonunun değişimi Tablo 2 de sunulmuştu. Klinik eiodontal indeksle ile DOS veilei aasındaki koelasyon Tablo 3 de sunulmuştu. Klinik eiodontal indeksle (GI, PI, PD, CAL ve BOP) ile DOS ta IL-1β konsantasyonu aasında ozitif güçlü koelasyon gözlenmişti (>0.05). Tablo 1. Çalışmaya katılan bieylein klinik eiodontal indeksleinin değişimi Genealize agesif eiodontitis Biey sayısı 15 Yaş 32.26±8.3 Diyot laze+kyd KYD Başlangıç 1. ay Başlangıç 1. ay PI 1.64±0.16 1.19±0.10 1.52±0.23 1.02±0.13 <0.05 GI 1.84±0.11 1.27±0.34 1.73±0.07 1.10±0.27 <0.05 PD 6.51±0.58 4.65±0.26 5.98±0.64 4.34±0.45 <0.05 CAL 6.11±0.46 4.54±0.51 5.02±0.56 4.13±0.43 <0.05 BOP% 100±0 50.00±6 88.85±4.38 50.00±6 <0.05 Tablo 2. Çalışmaya katılan bieylein DOS miktaı ve DOS ta IL-1β miktaının değişimi Genealize agesif eiodontitis Diyot laze+kyd KYD Başlangıç 1. ay Başlangıç 1. ay DOS (ml) 1.19±0.23 0.72±0.33 1.52±0.56 1.02±0.13 <0.05 IL-1β (g/ml) 80.56±10.43 41.23±7.32 73.23±11.01 45.32±8.23 <0.05 Tablo 3. Klinik eiodontal indeksle ile DOS veilei aasındaki koelasyon PI GI PD CAL BOP IL-1β 0.132 0.620 0.110 0.554 0.098 0.702 0.104 0.583 0.121 0.564 Peiodontal tedavilee ek uygulanan laze tedavilei ile subgingival atojen mikofloayı otadan kaldımakta ve buna bağlı olaak konak/mikooganizmala aasında hastalık öncesi dengenin yeniden kuulması amaçlanmaktadı (10,11). Bu çalışmada eiodontal tedavilee ek uygulanan diyot lazein etkinliği ve eiodontal tedaviye katkılaı incelenmişti. Bu incelemede klinik eiodontal aametele ve IL-1β kullanılmıştı. Bu çalışma sonuçlaı değelendiildiğinde özellikle diyot lazein klinik eiodontal aametele ve IL-1β miktaının azalmasında daha etkili olduğu belilenmişti. Bu sonuçla çalışma hiotezimizi desteklemektedi. KYD ye ek uygulanan diyot lazein GAgP tedavisinde diğe tedavi yöntemleine göe daha etkin bi şekilde kullanılabileceği düşünülmektedi. Bu çalışmada inflamasyonun değişimini incelemek için IL-1β make olaak kullanılmıştı. IL-1β, Van Tı Deg Cilt:24, Sayı:1, Ocak/2017 21
Abdullah Seçkin Etuğul / Peiodontal Ledavide Dental Lazele biyolojik aktivitelei düzenleyen oinflamatua bi sitokindi (5). IL-1β; hüce metabolizması, immün ve inflamatua eaksiyonla üzeinde lokal ve sistemik etkilee sahiti. Bu sitokinlein aşıı ve/veya kontolsüz aktivitesi doku yıkımıyla ilişkilidi. Bu nedenle IL-1β in sentezi, sekesyonu ve biyolojik aktivitesinin kontolü eiodontitis tedavisinde önemli bi hedef teşkil etmektedi (6). Bu çalışmaya GAgP tanılı bieyle dâhil edilmişti. Liteatüde lazelein etkinliğinin belilenmesinde GAgP hastalaı sıklıkla kullanılmaktadı (12). GAgP tedavisinde lazelein etkisinin incelendiği çalışma liteatüde azdı. Bizim çalışmamızda eiodontal tedaviye ek diyot lazein GAgP hastalında klinik eiodontal indekslein azalmasına ve IL-1β makıının azalmasına katkısı olmuştu. Bu etkisinin nasıl geçekleşeceği değelendiildiğinde; diyot lazein kök yüzeyleinde ve diğe eiodontal dokulada denatüasyon meydana getimediği, kollajen fibillei veya amino asitlei açığa çıkataak fiboblastla için kemotaktik bi etki meydana getidiği böylece fiboblast adhezyonu ve çoğalmasını ozitif yönde etkilediği daha önce yaılan çalışmalada ifade edilmişti (13). Diyot laze yaı iletken katı hal lazeleidi. Dalga boylaı 800 ile 980 nm aasında değişiklik göstemektedi ve suda emilimlei oldukça düşüktü. Hemoglobin ve igmentlede emilimi yüksekti. Bu çalışmada diyot laze uygulanması KYD öncesi yaılmasının nedeni diyot lazein hemoglobin ve igmentlede emiliminin fazla olmasındandı. Liteatüde dental lazelein benze hasta gubunda yatıklaı çalışmala incelendiğinde; Loes ve ak. (14) 21 hastayı slit-mouth dizayn gulaa ayıaak incelemişledi. Tedavi sonuçlaını klinik olaak klinik eiodontal indekslei, immunolojik olaak da DOS ta IL-1β seviyeleini başlangıçta, 12. ve 30. günlede, değelendimişledi. Tedavi sonası 12. ve 30. günde klinik eiodontal indeks değelei KYD+laze gubunda istatistiksel olaak anlamlı şekilde düştüğünü belilemişti. Bizim çalışmamızda Loes ve ak. nın (14) çalışmalaından faklı olaak E:YAG yeine diyot laze kullanılmıştı. Loes ve ak. nın (14) çalışmalaından laze gubu ile sadece KYD uygulanan gu aasında IL-1β değeleinde faklılık bulunamamıştı. Bizim çalışmada IL-1β değeleinde faklılık bulunmuştu. Bu faklılığın nedeni olaak diyot laze KYD ye ek kullanımında daha etkin ole sahi olabileceği düşünülmektedi. Dominguez ve ak. (15) 30 konik eiodontitisli hastayı he bii 15 hastadan oluşan 2 guba ayıaak KYD ve KYD+laze ile tedavi etmişledi. Laze uygulaması DOS ta bi gün sona geçekleştiilmişti. Elde edilen DOS önekleinde IL-1β incelenmişti. IL-1β değelei yalnızca KYD gubunda ataken, KYD+laze gubunda azalma göstemişti. Rotundo ve ak. (16) E:YAG lazein ceahi olmayan eiodontal tedaviye olan etkisini incelemek amacı ile 27 hastayı slit-mouth dizayn ile KYD+laze, laze ve KYD olaak 4 guba ayıaak tedavi etmişledi. KYD gubu guladan daha başaılı bulunmuştu. Schwaz ve ak. (17) ota ve ilei eiodontal yıkım gözlenen 20 hastayı slit-mouth dizayn ile E:YAG laze sonası el aletlei ya da tek başına E:YAG laze uygulamasıyla diştaşı temizliği yaaak tedavi etmişledi. Tedavi sonası 3. ay klinik eiodontal indekslein değelei anlamlı deecede düşük bulunmuş ve taki süesi boyunca bu seviye kounmuştu. Üstün ve ak. nın (18) yatıklaı slit-mouth çalışmada 26 GAgP tanısı konulan biey dâhil etdilmişti ve sonuçlaında KYD ye ek uygulanan diyot laze gubunda IL-1β ve klinik eiodontal aametelein düşmesi sadece KYD gubundan yüksek çıkmıştı. Peiodontal hastalıkla incelendiğinde ön önemli hastalıkla içinde GAgP bulunduğu bilinmektedi. Bu hastalıklaın tedavi edilebilmesi ya da kontol altına alınabilmesi eiodontal tedavinin temelini oluştumaktadı. Konvansiyonel olaak KYD ile tedavi edilebilen veya kontol altına alınabilen bu hastalıklaın tedavisinde lazele de sıklıkla kullanılmaktadı. Bu lazele eiodontal dokulada IL-1β miktaının düşmesine neden olmaktadı. Özellikle diyot laze KYD ye ek olaak kullanıldığında hem klinik eiodontal indekslede azalma hem de IL-1β miktaınında azalması fazla geçekleşmektedi. Diyot lazein mikooganizmala üzeine etkinliğinin daha fazla olduğu, kök yüzeyine eiodontal hastalık yaatan etkenlei daha iyi uzaklaştıdığı ve eiodontal dokulaın iyileşmesine daha fazla katkıda bulunduğu düşünülmektedi. Gelecekteki çalışmala özellikle diyot lazein mikooganizmala üzeine etkisini incelemek için mikobiyal çalışmalaa, daha çok beliteç inceleyen immünolojik çalışmalaa ve daha fazla klinik çalışmaya ihtiyaç vadı. Kaynakla 1. Baone A, Covani U, Cesi R, Romanos GE. Root suface mohological changes afte focused vesus defocused CO2 lase iadiation: a scanning electon micoscoy analysis. J Peiodontol 2002; 73(4): 370-373. 2. Cobb CM, McCawley TK, Killoy WJ. A eliminay study on the effects of the Nd-YAG Van Tı Deg Cilt:24, Sayı:1, Ocak/2017 22
Abdullah Seçkin Etuğul / Peiodontal Ledavide Dental Lazele lase on oot sufaces and subgingival micofloa in vivo. J Peiodontol 1992; 63(8): 701-707. 3. Causo U, Nasti L, Piccolomini R, d Ecole S, Mazza C, Guida L. Use of diode lase 980 nm as adjunctive theay in the teatment of chonic eiodontitis. A andomized contolled clinical tail. The new Micobiologica 2008; 31(4): 513-518. 4. De Micheli G, de Andade AK, Alves VT, Seto M, Pannuti CM, Cai S. Efficacy of high intensity diode lase as an adjunct to non-sugical eiodontal teatment: a andomized contolled tial. Lases in Medical Science 2011; 26(1): 43-48. 5. Dinaello CA. Biologic basis fo inteleukin-1 in disease. Blood 1996; 87(7): 2095-2147. 6. Delaleu N, Bickel M. Inteleukin-1 beta and inteleukin-18: egulation and activity in local inflammation. Peiodontol 2000 2004; 35(1): 42-52. 7. Amitage GC. Develoment of a classification system fo eiodontal diseases and conditions. Ann Peiodontol 1999; 4: 1-6. 8. Silness J, Loe H. Peiodontal disease in egnancy. II. Coelation between Oal Hygiene and Peiodontal Condtion. Acta Odontol Scand 1964; 22: 121-135. 9. Loe H, Silness J. Peiodontal disease in egnancy. I. Pevalence and Seveity. Acta Odontol Scand 1963; 21: 533-551. 10. De Micheli G, de Andade AK, Alves VT, Seto M, Pannuti CM, Cai S. Efficacy of high intensity diode lase as an adjunct to non-sugical eiodontal teatment: a andomized contolled tial. Lases Med Sci 2011; 26(1): 43-48. 11. Cesi R, Romanos GE, Cassinelli C, Ghelone E. Effects of E:YAG lase and ultasonic teatment on fiboblast attachment to oot sufaces: An In Vito Study. J Peiodontol 2006; 77(7): 1217-1222. 12. Galli C, Passei G, Cacchioli A, Gualini G, Ravanetti F, Elezi E. Effect of lase-induced dentin modifications on eiodontal fiboblasts and osteoblasts: A new in vito model. J Peiodontol 2009; 80(10): 1648-1654. 13. Romanos G, Nentwig GH. Diode lase (980 nm) in oal and maxillofacial sugical ocedues: clinical obsevations based on clinical alications. J Clin Lase Med Sug 1999; 17(5): 193-197. 14. Loes BM, Macantonio RA, Thomson GM, Neves LH, Theodoo LH. Shot-tem clinical and immunologic effects of scaling and oot laning with E:YAG lase in chonic eiodontitis. J Peiodontol 2008; 79(7): 1158-1167. 15. Domínguez A, Gómez C, Gacía-Kass AI, Gacía-Nuñez JA. IL-1beta, TNF-alha, total antioxidative status and micobiological findings in chonic eiodontitis teated with fluoescence-contolled E:YAG lase adiation. Lases Sug Med 2010; 42(1): 24-31. 16. Rotundo R, Niei M, Caio F, Fanceschi D, Mevelt J, Bonaccini D, et al. Lack of adjunctive benefit of E:YAG lase in non-sugical eiodontal teatment: a andomized slit-mouth clinical tial. J Clin Peiodontol 2010; 37(6): 526-533. 17. Schwaz F, Sculean A, Beakda M, Geog T, Reich E, Becke. Teatment with an E:YAG lase o scaling and oot laning. A 2-yea followu slit-mouth study. J Peiodontol 2003; 74(5): 590-596. 18. Üstün K, Eciyas K, Seze U, Şenyut SZ, Gündoğa H, Üstün Ö, et al. Clinical and biochemical effects of 810 nm diode lase as an adjunct to eiodontal theay: a andomized slit-mouth clinical tial. Photomed Lase Sug 2014; 32(2): 61-66. Van Tı Deg Cilt:24, Sayı:1, Ocak/2017 23