Intenational Jounal of Academic Value Studies (Javstudies) ISSN:2149-8598 Vol: 3, Issue: 15,. 107-113 www.javstudies.com Javstudies@gmail.com Discilines: Business Administation, Economy, Econometics, Finance, Labou Economics, Political Science, Public Administation, Intenational Relations SOSYAL MEDYA KULLANIMI VE SEMBOLİK TÜKETİM EĞİLİMİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA * A Reseach On Using Social Medıa And The Tendency Of Consicuous Consumtion Yd.Doç.D. Fatma İNCE Mesin Ünivesitesi, Silifke Uygulamalı Teknoloji ve İşletmecilik Yüksekokulu, İşletme Bilgi Yönetimi Bölümü, fatma_ince@yahoo.com, Mesin/Tükiye İnce, F. (2017). Sosyal Medya Kullanımı ve Sembolik Tüketim Eğilimi Üzeine Bi Aaştıma, Vol:3, Issue:15; :107-113 (ISSN:2149-8598) ARTICLE INFO Aticle Histoy Makale Geliş Taihi Aticle Aival Date 10/08/2017 Makale Yayın Kabul Taihi The Published Rel. Date 11/09/2017 Anahta Kelimele Sosyal Medya, Sosyal Medya Kullanımı, Sembolik Tüketim Eğilimi, Tüketici Davanışlaı Keywods Social Media, Using of Social Media, The Tendency of Symbolic Consumtion, Consume Behavios ÖZ Tüketici davanışlaı fizyolojik ihtiyaçla kada sikolojik ihtiyaçladan taafından da yönlendiilmektedi. Güvende hissetme, giyinme ve doyma ihtiyacı kada saygınlık elde etme, başkalaı taafından benimsenme, bi guba ait olma ve hayanlık uyandıma gibi dütülele haeket eden bieyle, belili bi sosyal kimlik yaatma eğilimiyle haeket etmektedi. Bu nedenle insanlada maka tecihi, faklı giyineek dikkat çekme ve belili bi guba ait sembollei taşıma gibi davanışla gözlemlenmektedi. Bu eğilimleden bii tüketimin bi kişilik ifadesi olaak kullanıldığı ve belili bi sosyal sınıfa ait olma izlenimlei yaattığı sembolik tüketim eğilimidi. Sembolik tüketim eğiliminde, biey kendisini belili bi kimliğe göe tanımlamakta ve sosyal yaıda bu kimliğe göe bi konum kazanmak istemektedi. Böylece biey tüketim tecihleiyle güç, statü ve bieysel faklılıkla gibi sembollei başkalaına aktamaktadı. Tüketim eğiliminin bieysel davanışlaı yönlendimesinde, intenet ve sosyal medya aaçlaı gibi biçok değişkenin katkısı bulunmaktadı. Bu noktadan haeketle 300 işletme bölümü öğencisi ile tam sayım metoduna dayanaak yaılan anket çalışmasında, sosyal medya kullanımı ve demogafik faktöle açısından sembolik tüketim eğiliminde faklılık olu olmadığı aaştıılmıştı. 132 ekek, 168 kadın katılımcıdan elde edilen veilee göe, lüks tüketim ve diğeleinin hoşuna gidecek üünlei satın alma gibi sembolik tüketim davanışlaında cinsiyet, geli duumu, sosyal statü ve sosyal medya kullanımı açısından faklılıkla bulunmaktadı. Aaştıma sonuçlaına göe; ekek, geli duumu düşük seviyede olan, kendisini üst tabakada göen ve sosyal medya kullanımı sık olan katılımcılaın sembolik tüketim eğilimi otalamalaı daha yüksekti. ABSTRACT Consume behavios ae diected by sychological needs as well as hysiological needs. Individuals who act with imulsions, such as the feeling of secuity, dessing and getting as much esect as the need fo satisfaction, being adoted by othes, belonging to a gou and admiableness, act with the tendency to ceate a cetain social identity. Fo this eason, behavios such as band efeence, attacting attention by dessing diffeently and caying the symbols belonging to a secific gou ae obseved. One of these disositions is the symbolic consumtion tendency in which consumtion is used as a esonal exession and gives the imession that it belongs to a cetain social gou. In the tendency of symbolic consumtion, the individual identifies himself by a cetain identity and wants to gain a osition in the social stuctue accoding to this identity. Thus, the individual conveys symbols such as owe, status and individual diffeences to othes by thei efeence fo consumtion. Thee ae many vaiables contibuting to consume behavio, such as the intenet and social media tools, which tend to dive individual behavio. Fom this oint of view, a questionnaie suvey based on the full inventoy count to 300 business school students investigated whethe thee was a diffeence in the symbolic consumtion tendency in tems of social media use and demogahic factos. Accoding to the data obtained fom 132 male and 168 female aticiants, thee ae some diffeences between gous in symbolic consumtion behavios such as deluxe consumtion and uchasing oducts that would aeal to othes, based on the gende, income, social status and using of social media. Accoding to the esults of the eseach; the gou means of the male, lowe level income, highest social status and highe using of social media have a highe symbolic consumtion tendency than othes. 1. GİRİŞ Çevesel bi çok faktöden etkilenen insan davanışlaı, iktisat alanında vasayıldığı gibi he zaman asyonel olaak geçekleşmemektedi. Insan isokojisinin değişkenliği sonucunda ihtiyaçlaa yönelik güdüle kada fonksiyonel olmayan ve yalnızca sikolojik nedenlee dayanan davanışla da bulunmaktadı. Schutz (1958) taafından gusal iletişimin temelleinde anlatılan FIRO (Fundamental Inteesonal Relations Oientation) yaklaşımına göe insanla küçük düşüülmekten, aşağılanmaktan ve değesiz sayılmaktan çekineek ve sematik ya da çekici, dikkate alınan ve yetenekli algılanma azusu ile haeket etmektedile. Bu modelin tüketici davanışlaına uyalanmasıyla fonksiyonel olmayan yani aslında ihtiyaç temeline dayanmayan tüketim alışkanlıklaının nedenlei anlaşılabili. Gutaki diğe üyeleden ya da başkalaından gei kalmama, süüden ayılmama ya da gösteiş * Bu çalışma 18-20 Mayıs 2017 taihlei aasında Alanya Alaattin Keykubad Ünivesitesi evsahiliğinde düzenlenen II. Uluslaaası Sosyal Bilimle Semozyumu'nda sunulmuştu.
amacıyla yaılan tüketici davanışlaı ekonomik geekçele dışında kalan sikolojik faktölee dayandıılmaktadı (Algesheime vd., 2010). Aile, sosyal sınıf, kültü gibi biçok faktöün etkisiyle gelişen sikolojik vasayımla ve tutumla, bieyin kişiliği, güdülenme şekli, algılaması ve öğenmesine bağlı olaak davanış kalılaına dönüşmektedi. Piskolojik, sosyo-kültüel ve demogafik faktöle olaak sınıflandıılan etki faktölei ışığında klasik ve tanımlayıcı modelle bu davanış kalılaını açıklamaya çalışmaktadı (Swait & Adamowicz, 2001). Bu sınıflandımada Feud un benlik modeli ve Klasik koşulanma ile öğenme gibi yaklaşımla klasik model aasında ye alıken (Islamoğlu & Altunışık, 2013), Assael modeli, Howad- Sheth modeli ve EKB modeli gibi yaklaşımla tanımlayıcı modelle aasında değelendiilmektedi (Batkoskaa & Koseska, 2012; ). Bu modellein açıklamaya çalıştığı davanışladan bii de bieylein, bi üünü sağladığı fayda ve kullanım kolaylığı yani ihtiyacını gidemek amacıyla değil fizyolojik ihtiyaçladan kaynaklanmayan bi nedenle satın almasıdı. Bieye göe aldığı üünün bi anlamı vadı ve etafa bu üünle bi mesaj veilmek istenmektedi. He üünün sembolik bi anlam taşıdığı bu tüketim tüünde, alınan üün çeveyle iletişim aacı olaak kullanılmaktadı. Belili bi statü sahibi olmak isteyen biey, kendini tanımlamak ve sosyal bi guta va olabilmek için göünmek istediği kişiliği yansıtan üünlei tecih etmekte ve bi kimlik tanımı yaaak ona uygun haeket etme eğiliminde olmaktadı. Çünkü sembolik üünle öncelikle bieyin nasıl hissettiğini göstemekte adından bi güç ya da statü göstegesi olaak kullanılmakta ve sosyal açıdan bütünleşme sağlaken bieysel faklılık yaatmaktadı (Odabaşı, 2013). Olmak istenen kimlik bieyin zihninde canlanıken, onu yönlendien dışsal faktöleden bii de intenetin gelişmesiyle hızla atan sosyal medya kullanımıdı. Sosyal medya, zaman ve mekan sınılaması olmaksızın etkileşim ve tatışma imkanı sunan bi iletişim şeklidi. Kazanılan tecübele bu otamda aylaşıldığı gibi ticai faaliyetle de bu otamda geçekleşmeye başlamıştı. Katılımcılaa aktif olma imkanı da sunan sosyal medya, içeik aylaşma, içeik oluştuma ya da sadece diğeleiyle iletişim halinde olma imkanı sunmaktadı (Kalan & Haenlein, 2009). Geleneksel iletişim metodlaından faklı olaak daha az maliyetli ve daha inteaktif olan sosyal medya, bilgi eişimini hızlandıdığı gibi yenilik, kalıcılık ve hızlı güncelleme gibi avantajla da sunmaktadı. Biçok faklı tüü bulunan sosyal medyanın, kitlelein olaylaı algılama şeklini ve beğenileini etkilemesi kaçınılmazdı (Ekul, 2009). Bu değelendimele ışığında çalışmanın temel amacı; öğencilein sosyal medya kullanım seviyesini ve sembolik tüketim eğilimi belilemek ve bu faktölein demogafik özellikle açısından anlamlı bi faklılık göstei göstemediğini analiz etmekti. 2. YÖNTEM Bu bölümde çalışmanın amacı, kasamı, vei tolama aaçlaı ve elde edilen bulgulaa ye veilecekti. 2.1. Aaştımanın Amacı ve Kasamı Aaştımanın amacı yakın zamanda iş hayatına atılacak öğencilein, sosyal medya kullanım seviyeleini ve sembolik tüketim eğilimleini tesit etmekti. Ayıca, çalışmanın ikinci amacı, demogafik faktölee ve sosyal medya kullanım alışkanlığına göe sembolik tüketim eğiliminin faklılaşı faklılaşmadığını belilemekti. Bu amaca yönelik olaak geliştiilen hiotezle şu şekildedi. Hiotez 1: Demogafik özellikle açısından sembolik tüketim eğilimi anlamlı bi faklılık göstei. Hiotez 2: Demogafik özellikle açısından sosyal medya kullanımı anlamlı bi faklılık göstei. 2.2. Veilein Tolanması Veilein tolanması için sosyal medya kullanımı için 13 ifade, sembolik tüketim eğilimi için 12 ifade, intenet kullanım alışkanlıklaı için 4 sou ve demogafik özellikle için 7 sou olmak üzee 36 ifadeden oluşan bi anket fomu kullanılmıştı. 2016-2017 baha döneminde Mesin Ünivesitesi Silifke yeleşkesinde İşletme bölümleinin alt dallaında okuyan öğencilele tam sayıma dayalı olaak geçekleştiilen ankette; sembolik tüketimi ölçmek için daha önce Pencee (2006), Kual (2011), Özdemi (2007) ve Akyüz (2015) taafından kullanılan ifadeleden; sosyal medya kullanımı için Bostancı (2010) taafından geliştiilen ifadeleden yaalanılmıştı. Intenational Jounal of Academic Value Studies ISSN:2149-8598 Vol: 3, Issue: 15.107-113 108
2.3. Veilein Analizi ve Bulgula 13 maddeden oluşan sosyal medya ifadeleinin Coanbach s Alha değei 0, 844 olaak tesit edilmişti. Sosyal medya ifadeleinin otalaması ise 5 li liket ölçeğine göe 3, 275 olaak belilenmişti. 12 ifadeden oluşan sembolik tüketimin otlaması ise 2,784 olaak elde edilmişti. Ankette Liket ölçeği, 1: Kesinlikle katılmıyoum, 2: Katılmıyoum, 3: Ne katılıyoum ne katılmıyoum, 4: Katılıyoum, 5: Kesinlikle katılıyoum şeklinde 5 li olaak kullanılmıştı. Bu nedenle aaştıma değişkenleinin ölçeğin ota noktasına yakın seviyelede bi otalamaya sahi olduğu söylenebili. He bi sembolik tüketim ifadesinin ne kada otalama değee sahi olduğu Tablo 1 de gösteilmektedi. Tablo 1: Sembolik Tüketim İfadeleine Ait Otalama ve Standat Sama Değelei Sembolik Tüketim İfadelei Ot. St.S. 1. Bazı üün ve hizmetlei kendimi ifade etmek için satın alıım 2,89 1,405 2. Üünün kişiliğimi yansıtması satın alma kaaımı olumlu yönde etkile 3,40 1,259 3. Lüks mallaı satın alanlaın diğe insanladan faklılaştıklaına inanıım 2,37 1,407 4. Hehangi bi malı sadece ihtiyaç duyduğum için satın alıım 3,49 1,222 5. Hehangi bi malı sadece sembolik anlamı /çeveme vemek istediğim mesajla için satın alıım 2,23 1,319 6. Tüketimin insanlaın yaşam tazlaını şekillendidiğini düşünüyoum 3,50 1,169 7. Yakın çevemdeki insanlaın satın aldığı üünün aynısını en kısa zamanda ben de satın alıım 2,00 1,243 8. Çevemdeki insanla satın alma kaalaımı etkile 2,90 1,302 9. Başkalaının hoşuna gidecek üünlei satın almaya özen gösteiim 2,33 1,330 10. Bi üün akadaşlaım taafından kullanılıyo ise satın almamı kolaylaştıı 2,99 1,300 11. Çevemdekilein tüketim kalılaını he zaman dikkate alıım 2,77 1,186 12. Yüksek yaşam standatlaına çok tüketeek ulaşılabileceğini düşünüyoum 2,44 1,290 Sembolik tüketim eğilimine yönelik ifadelein otalamalaına bakıldığında en yükske değein 6. ifadede olduğu yani katılımcılaın tüketimin insanlaın yaşam tazlaını şekillendidiğini düşünüyoum ifadesine katılıyoum yönünde değe vediği göülmektedi. Bu ifadenin adından hehangi bi malı sadece ihtiyaç duyduğum için alıım ve üünün kişiliğimi yansıtması satın alma kaaımı olumlu yönde etkile ifadeleinin otalama üzeinde değe aldığı göülmektedi. Katılımcılala ilgili demogafik veile dikkate alındığında sembolik tüketim eğiliminin ota noktaya yakın seviyelede ancak düşük çıkmasının sebebi kişisel ve aile geli seviyesine, katılımcılaın öğenci oluşuna ve çalışma imkanlaının kısıtlı olmasına bağlı olaak açıklanabili. Katılımcılaa ait cinsiyet ve yaş bilgilei Tablo 1 de gösteildiği gibi özetlenebili. Tablo 2: Katılımcı Cinsiyet ve Yaş Bilgilei Cinsiyet Fekans Yüzde Yaş Fekans Yüzde Ekek 132 44 18-24 287 95 Kadın 168 56 25-31 13 5 Tolam 300 100 Tolam 300 100 İşletme bölümü alt dallaında okuyan öğencilee yaılan ankete katılım oanına bakıldığında çoğunluğun (%48) yani 144 öğencinin işletme bilgi yönetiminde okuduğu, diğeleinin işletme yönetimi, yeel yönetim, halkla ilişkile ve tanıtım olmak üzee diğe bölümlee dağıldığı göülmektedi. Bu öğencileden 162 si ikinci sınıfta (%54) okumaktadı. Öğencilein aileleine aylık otalama geliine bakıldığında ise %35 lük bi dilimin asgai ücet seviyesinde olduğu, %22 sinin 2000tl civaında olduğu, %24 inin 2500tl civaında olduğu ve kalanının daha üst seviyede gelie sahi olduğu tesit edilmişti. Asgai ücet ve 3000tl civaında bi yığılma olduğu söylenebili. İntenette zaman geçime sıklığına göe, 99 öğenci (%33) günde 4 saat ve üzei intenet kullandığını belitiken, 84 kişi (%28) 1-2 saat aasında, 74 kişi (%25) 3-4 saat aasında kullandığını belitmiş ve kalanlada 1 saatten az seçeneğini işaetlemişti. Ayıca katılımcılaın kişisel gelilei ve kendileini Intenational Jounal of Academic Value Studies ISSN:2149-8598 Vol: 3, Issue: 15.107-113 109
tolumsal olaak hangi geli gubunda gödükleine dai soulan soulaın cevalaı Tablo 2 de veilmişti. Tablo 3: Katılımcılaın Kişisel geli ve Tolumsal Sınıf Algılamalaına Dai Bilgile Kişisel Tolumsal Sınıf Algısı Otalama Tolam Alt Kesim Ota Kesim Üst Kesim Geli 250-500 tl 7 111 5 123 501-750 tl 3 70 8 81 751-1000tl 1 49 7 57 1001-1250tl 0 9 10 19 1251+ 1 15 4 20 Tolam 12 254 34 300 Öğencilein aylık gelileine bakıldığında çoğunun 250-500tl adından 501-750tl aasında geli sahibi olduğu göülmektedi. Baınmak için genellikle ev (%54) ve yudu (%43) tecih eden öğencilein, kendileini tolumsal geli açısından ota kesim olaak değelendidiklei tesit edilmişti (254 kişi). Aylık olaak elleine geçen aa miktaına bakıldığında 250 ile 750 tl aasında bi yığılma olduğu söylenebili. Aile geli düzeyi asgai ücet seviyesinde olan öğencilein, bus ve devlet yudu imkanlaından faydalanması sonucu, veilein bu şekilde sınıflanması tutalı bi sonuçtu. İlçede ekek öğenci yudu bulunmaması, baınma ihtiyacının ev tutaak kaşılanma oanını atımıştı. Tablo 4: Sembolik Tüketim İfadeleine Ait Otalama ve Standat Sama Değelei Sosyal Medya İfadelei Ot. St.S. 1. Sosyal Medyayı yeni akadaş edinmek için kullanıım. 2,62 1,372 2. Sosyal Medyayı akadaşlaımla iletişim kumak için kullanıım. 3,64 1,205 3. Sosyal Medyayı akademik bilgi aylaşımı (ödev, oje vb.) amacıyla kullanıım. 3,31 1,286 4. Sosyal Medyayı fotoğaf aylaşımı amacıyla kullanıım. 3,38 1,332 5. Sosyal Medyayı video aylaşımı amacıyla kullanıım. 3,04 1,340 6. Sosyal Medyayı müzik aylaşımı amacıyla kullanıım. 3,04 1,343 7. Sosyal Medyayı anlık duum aylaşımı amacıyla kullanıım. 3,17 1,349 8. Sosyal Medyayı ilgi duyduğum duumlada fiki alışveişi için kullanıım. 3,46 1,287 9. Sosyal Medyayı alışveiş tecihleimi belilemek amacıyla kullanıım. 3,16 1,286 10. Sosyal Medyayı kendimi ifade etmek amacıyla kullanıım. 3,08 1,317 11. Sosyal Medyayı bilgiye eişim amacıyla kullanıım. 3,63 1,204 12. Sosyal Medyayı kişisel gelişimine katkı sağlamak amacıyla kullanıım. 3,51 1,206 13. Sosyal Medyayı taaftaı olduğum kişi ve oganizasyonlaı taki etmek amacıyla kullanıım. 3,55 1,247 Tablo 4 te ye alan otalama ve standat sama değeleine bakıldığında sosyal medyayı akadaş edinme amacıyla kullanmak dışındaki ifadelein 3 ün üzeinde olduğu göülmektedi. Sosyal medya kullanımına yönelik ifadeleden 5 li liket sılamasına göe en yüksek otalamaya sahi ifade iletişim amaçlı sosyal medya kullanımında adından bilgiye eişim, kişisel gelişim, kişi ve oganizasyon takibi gelmektedi. Ancak diğe tüm ifadeleinde bibiine yakın bi değee sahi olduğu ve 3 civaında biikim göstediği belilenmişti. Katılımcılaa dai demogafik özelliklei ve değişkenlein otalamalaını gösteen veilein adından, geliştiilen hiotezlei test etmek ve değişkenle açısından gula aasında faklılık olu olmadığını belilemek amacıyla yaılan t-testi sonuçlaına ye vemekte fayda vadı. Öncelikle tablo 5 te cinsiyete göe t-testi sonuçlaına ye veilmişti. Tablo 5: Cinsiyet Faktöüne Göe t-testi Sonuçlaı Sembolik Tüketim İfadelei t Htz 3. Lüks mallaı satın alanlaın diğe insanladan faklılaştıklaına inanıım -3,054 0,002 Kbl 12. Yüksek yaşam standatlaına çok tüketeek ulaşılabileceğini düşünüyoum -3,305 0,000 Kbl Sembolik tüketime dai diğe ifadelede cinsiyet değişkenine göe gula aasında anlamlı faklılık bulunmamaktadı. Lüks mallaı satın alaak diğe insanladan faklılaşacağına yönelik algılamada Intenational Jounal of Academic Value Studies ISSN:2149-8598 Vol: 3, Issue: 15.107-113 110
ekeklein kadınladan daha yüksek otalamaya sahi olduğu belilenmişti (2,68>2,18). Tüketimle yüksek yaşam standadına ulaşılabileceğine dai ifade de benze şekilde ekeklein otalaması (2,78), kadınlaınkinden yüksek çıkmıştı (2,24). Liteatüe bakıldığında benze çalışmalada sembolik tüketimle ilgili olaak Kendimi ifade eden üünü satın alıım, kişiliğimi yansıtan üünü alıım ve başkalaının hoşuna giden üünü alıım ifadeleinde cinsiyet açısından gula aasında faklılık tesit edilmişken (Akyüz, 2015), bu çalışmada lüks malla ve yaşam standadı ifadeleinde istatistiksel olaak anlamlı bi faklılık olduğu belilenmişti. Tablo 6: Otalama Kişisel Gelie Göe t-testi Sonuçlaı Sembolik Tüketim İfadesi t Ht 11. Çevemdekilein tüketim kalılaını he zaman dikkate alıım. 11,66 0,002 Kbl Diğe çalışmalada çevemdeki insanla satın alma kaaımı etkile ifadesi anlamlıyken, bu öneklemde çevemdekilein tüketim kalılaını dikkate alıım şeklindeki 11. ifade istatistiksel olaak anlamlı çıkmıştı. Aylık gelii 250-500tl aası olan öğencilein diğeleine göe bu ifadeye daha yüksek uan vemişti. Tablo 7: Sosyal Statü Algısına Göe ANOVA Sonuçlaı Sembolik Tüketim İfadelei F Ht 5. Hehangi bi malı sadece sembolik anlamı / çeveme vemek istediğim mesajla için satın alıım. 4,474 0,012 Kbl 12. Yüksek yaşam standatlaına çok tüketeek ulaşılabileceğini düşünüyoum. 5,072 0,007 Kbl Liteatüde bazı üün ve hizmetlei kendimi ifade etmek için satın alıım şeklindeki ifade, kendisini üst tabaka olaak algılayanla açısından daha yüksek değe alıken (Akyüz, 2015), işletme öğencilei önekleminde de aynı sosyal statü gubunda fakat faklı ifadelede faklılık tesit edilmişti. Kendisini üst tabakada göe öğencilein bi malı sembolik anlamı için alıım ve çok tüketeek yüksek yaşam şatlaına ulaşabileceğimi düşünüyoum ifadelei ota tabaka algılayan öğencilein otalamalaından daha yüksek çıkmıştı (2,38>2,14). Tablo 7: Sosyal Medya Kullanımına Göe t-testi Sonuçlaı Sembolik Tüketim İfadelei t Ht 3. Lüks mallaı satın alanlaın diğe insanladan faklılaştıklaına inanıım 20,6 0,001 Kbl 12. Yüksek yaşam standatlaına çok tüketeek ulaşılabileceğini düşünüyoum. 14,8 0,011 Kbl Katılımcılaın intenet kullanım amacına bakıldığında %79 sosyal medya, %9 aaştıma, %8 oyun ve %4 diğe amaçlaın olduğu göülmektedi. Sosyal medya kullanımında ise en yüksek dağılım %60 instagam olmak üzee sıasıyla %13 youtube, %9 facebook, %4 alışveiş ve %14 diğe sayfala olaak tesit edilmişti. Katılımcılaın %95 i intenete gime sıklığını hegün olaak belitmişti. Sosyal medya kullanımına göe lüks mallaı alaak diğeleinden faklılaşılacağı ve daha yüksek yaşam standatlaına ulaşılacağına dai ifadelein otamalaı istatistiksel olaak faklılık göstemektedi. Bu nedenle aaştıma oblemine uygun olaak geliştiilen Hiotez 1 ve 2 nin cinsiyet, geli, sosyal statü ve sosyal medya açısından kabul edildiği söylenebili. Son olaak sosyal medya ile ilgili ifadelein demogafik özelliklee göe faklılaşı faklılaşmadığına bakıldığında bazı ifadelein bölüm, sınıf, intenette geçiilen zaman ve ailenin aylık otalamam geliine göe faklaştığı belilenmişti. Intenational Jounal of Academic Value Studies ISSN:2149-8598 Vol: 3, Issue: 15.107-113 111
Tablo 8: Sosyal Medya ile Demogafik Faktöle Aasındaki İlişkiyi Gösteen Koelasyon Matisi Sosyal Medya İfadelei İntenet Aile Aylık Kaçıncı Bölüm Kullanım Otalama Sınıf Sıklığı Geli 4. Sosyal Medyayı fotoğaf aylaşımı amacıyla kullanıım. ---- --- 0,189** 0,139* 0,001 0,014 5. Sosyal Medyayı video aylaşımı amacıyla kullanıım. 0,144* --- 0,170** --- 0,011 0,003 6. Sosyal Medyayı müzik aylaşımı amacıyla kullanıım. 0,185** --- 0,184** --- 0,001 0,001 7. Sosyal Medyayı anlık duum aylaşımı amacıyla 0,119* --- 0,147** --- kullanıım. 0,036 0,009 8. Sosyal Medyayı ilgi duyduğum duumlada fiki 0,179** --- 0,116* --- alışveişi için kullanıım. 0,001 0,040 9. Sosyal Medyayı alışveiş tecihleimi belilemek ---- 0,236** 0,122* 0,128* amacıyla kullanıım. 10. Sosyal Medyayı kendimi ifade etmek amacıyla kullanıım. 11. Sosyal Medyayı bilgiye eişim amacıyla kullanıım. 12. Sosyal Medyayı kişisel gelişimine katkı sağlamak amacıyla kullanıım. 13. Sosyal Medyayı taaftaı olduğum kişi ve oganizasyonlaı taki etmek amacıyla kullanıım. 0,133* 0,019 0,144* 0,011 0,119* 0,036 0,130* 0,022 Intenational Jounal of Academic Value Studies ISSN:2149-8598 Vol: 3, Issue: 15.107-113 112 0,000 0,031 0,023 ---- 0,219** --- 0,000 0,175** 0,151** 0,124* 0,002 0,008 0,029 0,116* --- --- 0,041 0,156** 0,113* --- 0,006 0,046 Tablodaki ilişkilee ek olaak sosyal medyanın kişisel gelişime katkı sağlamak amacıyla kullanımı ile çalışı çalışmama aasında anlamlı bi ilişki belilenmişti (: 0,123; :0,016). Ayıca sosyal medyayı müzik aylaşımı amacıyla kullananla ile tolumsal sınıf aasında anlamlı bi ilişki tesit edilmişti (: 0,130; : 0,021). 3. SONUÇ VE ÖNERİLER Sembolik tüketim, değişen yaşam koşullaı kaşısında tolumsal olaak bi guba ait olmak isteyen ya da sosyal olaak belili bi statüde göünmek isteyen bieylein, ihtiyaç gidemek yeine sikojik nedenle satın alma davanışını açıklayan bi tüketim davanışıdı. Intenetin gelişimiyle tüm dünya ile oldukça hızlı bi şekilde iletişim kuabilen bieylein, bilişselsel ve duygusal kavayış süeçleinde diğeleinin davanışlaından etkilenmelei olduka doğal kaşılanmaktadı. Bilgi alışvei, fiki aylaşımı ya da gündem takibi gibi faklı amaçlala inteneti kullanan bieyle, çok çeşili ve hızla güncellenen bi enfomasyon akışına tabi tutulmakta ve kasıtlı ya da kasıtsız olaak yönlendiilmektedi. Bu nedenle sosyal medyadanın tüketici alışkanlıklaından diğe davanışlaa ve hatta tutum ve algılamalaa olan etkisini aaştımak oldukça önemli sonuçla elde edilmesine katkı sağlayacaktı. Demogafik faktölee ve sosyal medya kullanım alışkanlıklaına göe tüketim eğiliminin değişi değişmediğini belilemek üzee hazılanan bu çalışmada öncelikle katılımcılaın sembolik tüketim eğiliminin 5 li liket sıalamasında 2,78 olduğu belilenmişti. Sosyal medya kullanımında otalama 3,27 di yani katılımcılaın sosyal medya kullanımı ne katılıyoum ne katılmıyoum seçeneğinden katılıyoum seçeneğine doğu bi eğilim göstemektedi. Aile geli seviyesinin asgai ücet civaında olduğu, baınma ihtiyacının yut ve evlede sağlandığı ve çoğunluğunun 250-500tl aasında aylık gelile geçindiği öğenci önekleminde sembolik tüketim eğiliminin ota seviyeden biaz düşük olması maddi imkan eksikliğiyle açıklanabili. 300 kişillik öneklemkasamında, aosyal medya da en çok istagamın tecih edildiği (%60) ve needeyse hegün mutlaka intenete giildiği göülmektedi (%95). Intenet kullanımının insan davanışlaı üzeinde gideek atan etkisi nedeniyle, yüksek intenet kullanım oanı elde edilmesi çağın geektidiği davanışladan bii olaak göülebili. Sembolik tüketim eğiliminde en yüksek otalamalaa ait ifadele üünün kişiliği yansıtması, tüketimin insanlaın yaşam tazlaını şekillendimesi, çevedeki insanlaın satın alma kaalaını etkilemesi olaak tesit edilmişti. Ayıca bu ifadelele bilikte yüksek yaşam standatlaına çok tüketeek ulaşılabili ifadesi cinsiyet, otalama aylık geli, sosyal statü ve sosyal medya kullanımı açısından faklılaşmaktadı. Gula aası faklılıklaı tesit etmek amacıyla yaılan t-tesi ve ANOVA sonuçlaına
göe, 250-500tl aylık gelii olan, ekek ve kendisini üst tabaka hisseden katılımcılaın sembolik tüketimle ifadeleinin otalamala diğeleinden daha yüksekti. Sembolik ya da diğe ihtiyaçlaın gideilmesi amacıyla geçejleştiilen tüketim davanışı, sikolojik ve ekonomik olmak üzee biçok faktöden eş zamanlı olaak etkilenebilmektedi. Bu nedenle, insan davanışlaıyla ilgilenen ofesyonellee ve aaştımacılaa çağın getidiği diğe değişiklikle kasamında değelendimele yamalaı öneilebili. İntenet kullanımı ve buna bağlı olaak değişen sosyalleşme biçimlei, insanlaın etkileşim şeklini değiştidiğinden tüketim davanışlaını da etkilemektedi. Sosyal medyayla ilgili yaılacak deinlemesine aaştımala, bu kavamın insan sikolojisinde ve davanışlaında ne tü etkilei olduğunun belilenmesine katkı sağlayacaktı. Yeni kuşakla ile yaılacak aaştımala kada yetişkin davanışlaını incelemekte ilgili alana katkı sağlayacaktı. KAYNAKÇA Akyüz, M. (2015). Tüketici davanışlaını etkileyen faktöle; gösteiş amaçlı tüketim eğilimi ve sembolik tüketim eğiliminin genç tüketicile açısından değelendiilmesi (SDÜ Öneği), Süleyman Demiel Ünivesitesi Sosyal Bilimle Enstitüsü İktisat ABD, Yayınlanmamış Doktoa Tezi, Isata. Algesheime, R., Bole, S., Dholakia, U. M., & Singh, S. S. (2010). The imact of custome community aticiation on custome behavios: An emiical investigation. Maketing Science, 29(4), 756-769. Batkoskaa L. & Koseska, E. (2012). The Imact of Cognitive Leaning on Consume Behaviou, Pocedia -Social and Behavioal Sciences, 44: 70 77. Bostancı, M. (2010). Sosyal Medyanın Gelişimi ve İşletme Fakültesi Öğencileinin Sosyal Medya Kullanım Alısşkanlıklaı, Eciyes Ünivesitesi, Sosyal Bilimle Enstitüsü Gazetecilik ABD, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kaysei. Ekul, E.R. (2009). Sosyal Medya Aaçlaının (Web 2.0) Kamu Hizmetlei ve Uygulamalaında Kullanılabililiği Tükiye Bilisim Deneği Degisi, 116: 96-101. Islamoğlu A.H. & Altunışık, R. (2013). Tüketici Davanışlaı, Beta Yayınevi, 4.Baskı, İstanbul. Kalan, M. A. &, Haenlein M. (2009). The faiyland of Second Life: About vitual social wolds and how to use them, Business Hoizons, 52(6): 563-572. Kual, E. (2011). Lüks Tüketim Üünleinde Tüketicilein Algıladıklaı Değein Davanış Nġyetleine Etkisi, Akdeniz Ünivesitesi Sosyal Bilimle Enstitüsü İşletme ABD, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Antalya. Odabaşı, Y. (2013) Tüketim Kültüü, Sistem Yayıncılık, 4.Basım, İstanbul. Özdemi, Ş. (2007. Hazcı (Hedonik) Tüketim Davanışlaında Televizyonun Rolü: Sdü Öğencilei Üzeine Bi Aaştıma, Süleyman Demiel Ünivesitesi Sosyal Bilimle Enstitüsü İşletme ABD, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Isata. Penece, D. (2006). Tüketici Davanışlaını Etkileyen Etmenle: Kültüün Tüketici Davanışlaı Üzeindeki Etkisi, Kahamanmaaş Sütçü İmam Ünivesitesi Sosyal Bilimle Enstitüsü İşletme ABD, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kahamanmaaş. Schutz, W. C. (1958). FIRO: A thee-dimensional theoy of inteesonal behavio. Oxfod Pess, England. Swait, J., & Adamowicz, W. (2001). Choice envionment, maket comlexity, and consume behavio: a theoetical and emiical aoach fo incooating decision comlexity into models of consume choice. Oganizational Behavio and Human Decision Pocesses, 86(2), 141-167. Intenational Jounal of Academic Value Studies ISSN:2149-8598 Vol: 3, Issue: 15.107-113 113