1 Gazoz kapağıyla uzay gemisi yapıp, marsa gitmek için insanları nasıl ikna edersiniz?
Eklemleme Stratejileri 2 Eklemleme stratejileri; eski ve yeni bilgiler arasında ilişkiler kurmayı sağlar. Eklemleme Stratejilerinden en önemlisi benzetimler kullanılmasıdır. Yeni bilginin eski bilgi ile benzerliklerini bularak ilişkilerini kurmamızı ve yeni bilgiyi anlamamızı sağlar.
Eklemleme Stratejileri 3 Örneğin; Zihnimiz, bilgiyi alan ve depo eden bilgisayarlar gibidir. Bizim duyusal kayıtımız, bilgiyi girdiğimiz bilgisayar klavyesine benzer. Bilgi tıpkı bilgisayarın hard diskinde depo edildiği gibi, zihnimizde de uzun süreli bellekte depo edilir. Bu örnekte zihinle ilgili yeni olan fikirler, daha önce öğrenilmiş olan bilgisayarlarla benzerlik kurulmuştur.
Örgütleme Stratejileri 4 Örgütleme Stratejileri de eklemleme stratejileri gibi, öğrencinin yeni materyali anlamlandırma düzeyini yükseltici stratejilerdir. Bu stratejiler öğrenilecek materyalin yeniden yapılandırılarak, organize edilerek anlamlandırılmasını sağlar. Örneğin; önemli fikirleri, anahtar sözcükleri, kavramları not alma, özetleme, uzamsal temsilciler oluşturma, öğrencinin bilgiyi kendine göre yeniden organize ettiği stratejilerdir.
Not alma Örgütleme Stratejileri 5 Not alma; gerek metnin kenarına gerekse öğretmenin ya da kitabın sunduğu bilgiyi yeniden organize ederek ayrı bir kağıda yazılmasıdır.
Not alma 6 Örgütleme Stratejileri Not alma, öğrencinin daha sonra bilgiyi tekrar etme ve gözden geçirmesini hızlandırır ve kolaylaştırır. Ancak not alma öğretmenin ağzından çıkan her şeyi kaydetme değildir. Etkili not alan öğrenciler, öncelikle öğretmenin söylediği ya da kitapta yazılı olan önemli fikirleri tanıyıp, kendine özgü bir biçimde özetleyebilen öğrencilerdir.
Not alma 7 Örgütleme Stratejileri Bu durumda öğrencinin not alma stratejisini kullanması, hem dikkatini önemli bilgi üstünde yoğunlaştırmasını, hem eski ve yeni bilgiler arasında ilişki kurmasını hem de bilgiyi kendisi için en anlamlı olacak biçimde yeniden örgütlemesini sağlamaktadır. Sonuç olarak not alma, hem dikkat, hem eklemleme hem de örgütleme stratejisi olarak kullanabilmektedir.
Not alma matrisi örneği 8
Örgütleme Stratejileri 9 Özetleme: Öğrencinin yazılı materyali özetlemesi, etkili çalışma ya da öğrenme stratejilerinden biridir. Özetleme öğrenciyi; a) Anlamak için okumaya b) Önemli fikirleri ayıt etmeye c) Bilgiyi kendi sözcükleri ile ifade etmeye yönlendirir.
Örgütleme Stratejileri Özetleme Stratejisini Öğretmede İzlenecek Basamaklar 10 1. Metindeki önemsiz bilgiyi tanıma ve çıkarma. 2. Metindeki ana fikirleri belirleme ve kendi sözcükleriyle ifade etme 3. Her paragraftaki en temel cümleyi seçme ve yeniden ifade etme 4. Metnin ana fikri ve yan fikirleri arasındaki ilişkileri, belirleme anlarını bozmadan çok kısa sürede bütünleştirme.
Uzamsal Temsilciler Oluşturma Örgütleme Stratejileri 11 Bilgiyi hiyerarşik bir şekilde şematize etme, konunun ana hatlarını çıkarma, kavram haritası oluşturma stratejisidir. Konunun ana hatlarını oluşturma ve kavram haritası oluşturma stratejileri gibi alt başlıkları vardır.
Anahtar Oluşturma 12 Uzamsal Temsilciler Oluşturma Örgütleme Stratejileri Bölümün, ünitenin konunun ya da okuduğu herhangi bir metnin ana hatlarını oluşturma, öğrencinin, o konu hakkındaki temel ve yan fikirleri arasındaki ilişkileri görmesine yardım eder.
Şematize Etme 13 Uzamsal Temsilciler Oluşturma Örgütleme Stratejileri Özellikle karmaşık durumları öğrenme durumunda, anahtarları çıkarma stratejisinden daha etkili olduğu ileri sürülmektedir. Kavram haritaları yol gibidir. Ancak kavram haritaları yerlerden ziyade, fikirler arasındaki ilişkileri gösterir. (Posner ve Rudnitsky)
Şematize Etme Uzamsal Temsilciler Oluşturma Örgütleme Stratejileri 14 Bilgi şeması oluşturmada izlenecek adımlar; 1. Ana fikri, kavramı ya da diğerlerinin üstündeki en temel ilkeyi belirleme. 2. Ana fikri ya da kavramı destekleyecek ikincil fikirleri ve kavramları belirleme 3. Şemanın merkezine ya da en tepesine ana fikri yerleştirme 4. Ana fikir etrafındaki ikincil fikirleri, ana fikirle ve birbirleriyle ilişkilerini görsel olarak oratya koyacak biçimde gruplama.
SQ4R 15 Örgütleme Stratejileri Öğrencilerin okuduğunu anlamada kullandıkları en eski stratejilerden biridir. Bu araştırmaların büyük çoğunluğu, bu stratejinin öğrencilerin okuduğunu hatırlama ve anlama düzeyini artırdığını göstermektedir.(meyer, Brandt ve Bluth, 1980, Adams, Carnine ve Gersten, 1982 ; Kıroğlu, 1995)
Bellek Destekleyici Stratejiler 16 Bellek destekleyici öğretme stratejileri de bilginin kısa süreli bellekte anlamlandırılarak uzun süreli belleğe yerleşmesini sağladığından kalıcı öğrenmede ve hatırlamada önemli etkiye sahiptir.
Geri Getirmeyi Arttırıcı 17 Stratejiler Kodlamaya yardım eden stratejiler, geri getirmeyi ya da hatırlamayı da kolaylaştırmaktadır. Örneğin; bitkide besinlerin gövde yoluyla yapraklara nasıl taşındığı konusunda kendi kendine resimler bir imaj oluşturan öğrenci, oluşturduğu bu imajı bilgiyi uzun süreli belleğe yerleştirmede kullandığı gibi, aynı imajı bilgiyi hatırlamada da kullanabilir. Bilgi ne kadar etkili bir biçimde anlamlandırılarak uzun süreli belleğe yerleştirilirse geriye getirilmesi de o kadar kolaylaşır.
Güdüleme Stratejileri 18 Bundan önceki bölümlerde öğrencilerin bilişsel stratejileri üzerinde durduk. Ama öğrenci bazen öğrenme hedeflerine ulaşmada güçlük yaşayabilir. Bu güçlükler bilişsel olmaktan çok güdüsel ya da duygusal faktörlerden kaynaklanabilir. Bu engelleri ortadan kaldırmaya yardım eden stratejilere duyuşsal stratejiler denir.
Güdüleme Stratejileri 19 Öğrenciyi en üst düzeyde öğrenmeye ulaştıracak güdüleme koşulları; 1. Dikkat(Attention) 2. Uygunluk(Relevance) 3. Güven(Confidence) 4. Doyum(satisfaction)
Dikkati Sürdürmeyi Sağlayan Duyuşsal Stratejiler Güdüleme Stratejileri 20 Öz öğretimli öğrencilerin en yaygın olarak karşılaştıkları problemlerden biri çalışmalarının bölünmesidir. Örneğin, öğrenci çalışırken ya da bir şey okurken oda arkadaşının içeri gelmesi ya da yüksek sesle müzik dinlemesi vb durumlar öğrencinin çalışmasını bölücü faktörlerdir.
Dikkati Sürdürmeyi Sağlayan Duyuşsal Stratejiler Güdüleme Stratejileri 21 Bu tür kesintilerle karşılaşan öğrenciler için Ruh Hali Yönetimi yöntemi önerilir. Bu yöntemde öğrenci ruh halini, öğrenme için uygun hale getirmelidir. Bu amaçla; kendi hoşlandığı çevresel çalışma koşullarına göre kütüphanede sessiz bir köşede, tek kişilik masa bulup çalışabilir. Çalışırken arka planda müzik dinleyebilir.
Uygunluğu Artırmaya Yardım 22 Eden Duyuşsal Stratejiler Öğrenciler kendilerine Niçin bu?, Bu olmalı mı?, Benim için önemli mi? gibi benzer sorular sorar. Bu sorulara olumlu cevap verme, öğrencilerin öğrendikleri materyale karşı ilgi ve isteklerini arttırır ve devam ettirir.
Güveni Arttırmayı Sağlayan 23 Duyuşsal Stratejiler Güven, öğrencinin öğrenme hedeflerini başarabileceğine ilişkin inancının bir göstergesidir ve konuyu öğrenmek için ısrar etmesini sağlar. Daha önce betimlenen olumlu iç konuşmalar, öğrencinin kendine olan güvenini sürdürmesinde bir etken olabilir. Öğrencinin aşırı kaygılarının üstesinden gelmeleri için bir çok yaklaşım bulunmaktadır. Örneğin, rahatlama teknikleri, olumlu öz-konuşma yapma,test alma vb. yaklaşımlar öğrencinin korku ve kaygısını azaltabilir.
Doyum Artırmayı Sağlayan Duyuşsal 24 Stratejiler Özöğretimli öğrenciler performansı ortaya çıkarma ve dönüt sağlama gibi etkinliklerini desteklemek üzere özdenetim yaparlar. Öğrencilerin öğrenme birimine başlarken sahip oldukları beklentilerini gerçekleştirdiklerini görmeleri, onların doyuma ulaşmalarını sağlamaktadır.
ÖĞRENME STRATEJİLERİNİN ÖĞRETİMİ 25 Öğrenciler bilişsel ve yürütücü biliş becerilerine sahip olmadıkça onlara akademik konuları öğretmek oldukça zordur ya da çoğu zaman boşuna zaman harcamaktır. Öğrencilerin öğrenme stratejilerini kendi öğrenmelerinde kullanabilmeleri için, öğrenme stratejilerin neler olduğunu, özelliklerini, nasıl kullanmaları gerektiğini, hangi durumlarda ve niçin kullanmaları gerektiğini bilgilendirilmeleri gerekir.(örn. Not alma, altını çizme)
Öğretme Stratejilerinin 26 Öğretme Yaklaşımları Öğretme stratejilerinin öğrencilere öğretimi ile ilgili bir çok araştırma yapılmıştır(collins ve Brown,1982) Bu çalışmalarda iki temel yaklaşım kulanılmıştır. 1. Doğrudan Öğretim 2. Karşılıklı Öğretme
Doğrudan Öğretim Öğretme Stratejilerinin Öğretme Yaklaşımları 27 Doğrudan öğretim yaklaşımı öğretmenin, öğrencinin konuyla ilgili ön öğrenmelerini kullanıma hazır hale getirmesini; öğretilecek davranışı açıklamasını, göstermesini; daha sonra öğrencinin bu davranışı göstermesi için fırsat vermesini; öğrenciye yaptığı davranış hakkında dönüt verilmesini kapsamaktır.
Doğrudan Öğretim Modeliyle Öğretme Basamakları 28
Karşılıklı öğretme Öğretme Stratejilerinin Öğretme Yaklaşımları 29 Öğrenme stratejilerinin öğretiminde özellikle de okuduğunu anlama stratejilerinin öğretiminde doğrudan öğretim modeline alternatif olarak karşılıklı öğretme yaklaşımı kullanılmaktadır. Karşılıklı öğretme yaklaşımı, öğretmenin öğretme-öğrenme sürecinde sunuş yapmasından çok, model olmasını gerektirmektedir.
Karşılıklı öğretme Öğretme Stratejilerinin Öğretme Yaklaşımları 30 Öğretmen yaratıcı bir biçimde düzenlediği öğrenme yaşantıları yoluyla öğrencilerine model olur. Öğrenme stratejilerini nasıl kullandığı sesli bir biçimde düşünerek gösterir. Daha sonra öğrencilerin bu öğretme stratejilerini ya da bilişsel becerileri öğrenmelerini sağlamak için, onları teşvik ederek, destekleyerek, onların bu öğrenme stratejilerini kullanmalarına yardım eder.
31 Kaynakça; Gelişim, Öğrenim ve Öğretim Kuramdan Uygulamaya Prof. Dr. Nuray SENEMOĞLU (Ders Kitabı)