T.C. KARA HARP OKULU SAVUNMA BiLiMLERl ENSTITUSU GUVENLiK BiLlMLERi ANA BIlIM DALI AMERiKAN KAMU DjPLOMASISININ 11 EYLUL SONRASI YONETIM ANLAYI I VE SERGILENEN FAALiYETLER ODAGINDA incelenmesi: KAMU DiPLOMASisiNDEKi DEGl^lMLERi ANLAMAK YUKSEK LiSANS TEZI Hazirlayan SelQuk TEMEL Tez Dani^mani Prof.Dr. Abdulkadir QEViK ANKARA-2010
V.vann Notu: Bu t.?/4e hel'ulilen gmj? vc yorurn'-^ '.azana Tiirk Kriwctleri'iini yi da digf!.vimu kurulu!annm i^r.rrwll'niu yiiasitn^aic yuthor s N [ t? -. Tli'i'Jif'i coivimt.*riui ^xprcsst.-. ii..wis thesis arc the drij»io not necessa»il>. fctluct tlio--; 1 ti'" I':!:,h Armed Forces or other government agcncic tmzai Signature)
TEZ TANITIM FORMU TEZiN TARiHi: 03.08.2010 TEZiN TiPi: Yuksek Lisans Tezi TEZiN BA LIGI: Amerikan Kamu Diplomasisinin 11 Eyiul Sonrasi Yonetim An!ayi i ve Sergilenen Faaliyetler Odaginda incelenmesi: Kamu Diplomasisindeki Degi imleri Aniamak TEZiN YAPILDIGI birim: Kara Harp Okulu Savunma Bilimleri Enstitiisu Guvenlik Bilimleri Ana Bilim Dali SPONSOR KURULU : - DAGITIM LiSTESi: Kara Harp Okulu Savunma Bilimleri Enstitusu Tez Hazirlama, Onay, Dagitim ve Muhafaza Esaslan Kilavuzunda Belirtilen Yerlere TEZiN OZETi: Kamu diplomasisinin gunumuzde ilgl alani olarak yukselmesine kar in, kokenlerinin olu tugu ABD di inda taninmasi Soguk sava sonrasindan itibaren olmu tur. Soguk sava doneminde gogunlukia propaganda odakli i levlere sahip olan kamu diplomasisi bu donemin ardindan kendine ozgun kavramsal ve yapisal d6nu umunu gergekle tiremeyerek, 11 Eyiul saldirilan ardindan ABD tarafmdan meydana getirilen terore kar i sava politikasi iginde eski kaliplari ile hareket etmeye devam etmi tir. Kamu diplomasisi gunumuzde uluslararasi akademik camiada aniamlandinlmasi, i leyi j ve fonksiyonlannin tarti ildigi, genel geger kavramsal ve yapisal bir gergeveye sahip olmayan ancak hizia gagimiz diplomasi ve uluslararasi politikasinda yer edinen bir politik kurumdur. Bu agidan ele aldigimiz konunun d6nu um igindeki yapisi sadece bir boyutu ile aniamlandirilamayacak kadar derin ve karma iktir. Kamu diplomasisi gagimizda Amerikan politik perspektifinin di inda yeni g6ru?ler ve sorgulamalaria donufum gegirmekte ve Amerikan politikasinda kazandigi kavramsal gergevenin otesine gegmektedir.
Ulkemizde dahil olmak uzere ge itli uikelerde kamu diplomasisi, kendine ozgu aniam ve yapisal gergevede ele alinarak hizia uluslararasi politikanin bir araci haline gelmektedir. Kamu diplomasisine yonelik bu hizli ilgi ve d6nu umlere ragmen bilimsel literaturumuzde kamu diplomasisinin kavramsal gergevesi ve i levlerini ortaya koyan bir gali^manin varolmamasi konu lie ilgilenenlen yetersiz bilgi ve yorumlaria tahlile suruklemektedir. Varolan bu agigi gidermeye yardimci olmak ve d6nu um Igindeki kamu diplomasisinin son donem ABD politikasi Iginde ya adigi krizlerin ve agmazlarin daha iyi anla ilabilmesi adina kamu diplomasisi iginden geldigi politik ileti im kulturunde ele alinarak degerlendirilmeye gahfilmi^tir. ANAHTAR KELiMELER: Kamu diplomasisi, kamuoyu, propaganda, ileti im, Amerikan karfitligi, terore kar i sava. SAYFA SAYISI: 196 GiZLiLiK DERECESi: Tasnif Di?i
T.C. KARA HARP OKULU SAVUNMA BiLlMLERi ENSTiTUSU GUVENLiK BiLiMLERi ANA BiUM DALI AMERiKAN KAMU OiPLOMASisiNiN 11 EYLUL SONRASI YONETiM ANLAYI I VE SERGiLENEN FAALiYETLER ODAGINDA incelenmesi; KAMU DiPLOMASiSiNDEKi DEGi imleri ANLAMAK YUKSEK LiSANS TEZi Hazirlayan Selguk TEMEL Tez Dani mani Prof.Dr. Abdulkadir QEViK ANKARA-2010
KARA HARP OKULU SAVUNMA BiLiMLERi ENSTiTUSU MUDURLUGUNE Selguk TEMEL'in, "Amerikan Kamu Diplomasisinin 11 Eyliil Sonrasi Yonetim Anlayi i ve Sergilenen Faaliyetler Odagmda incelenmesi: Kamu Diplomasisindeki Degi^imleri Aniamak" konulu tez gali^masi, jiirimiz tarafmdan GUVENLiK BiLiMLERi Ana Bilim Dahnda YUKSEK LiSANS tezi olarak kabul edilmi tir. Balkan Prof.Dr. Abdulkadir QEVll (Darn man) Uye Dog.Dr. Emel Gulden OKTAY Uye Ypd^og.Dr. ONAY Yukandaki imzalann, adi gegen ogretim uyelerine ait oldugunu onaylarim. <?e/qw2010 Cengiz TAVUf^UpGLU Yrd.Dog.Dr.Mlyj Svn.BiI.Enst.Md.
TE EKKUR Bu 9ali manin hazirlanmasinda degerii zamanlarini harcayarak onemli katkilarda bulunan tez dani manim Prof. Dr. Abdulkadir Qevik'e te ekkurlerimi sunuyorum. Bununia birlikte gali?manin hazirlanmasindaki katkilarindan dolayi degerii mudavim meslekta larima ve rehberlikleri lie yardimci olan Savunma Bilimlerl Enstitusu personeline te ekkurlerimi sunarim.
T.C. KARA HARPOKULU SAVUNMA BiLiMLERi ENSTiTUSU GUVENLiK BiLiMLERi ANA BiLiM DALI AMERiKAN KAMU DiPLOMASisiNIN 11 EYLUL SONRASI YONETiM ANLAYI I VE SERGILENEN FAALiYETLER ODAGINDA incelenmesh KAMU DiPLOMASiSiNDEKi DEGi imleri ANLAMAK YUKSEK LiSANSTEZi Selguk TEMEL OZET Qali mamizda 11 Eyiu! sonrasi Amerikan di politikasi gergevesinde uluslararasi ili kiler literaturqnde onem kazanan kamu diplomasisi incelenerek degerlendirilmeye gali ilmi tir. IQeO'li yillarda tanimlanarak ortaya gikan kamu diplomasisi, gali mada kokeni itibariyle dayandigi Amerikan politik ileti im literaturu gergevesinde ele alinarak klasik kavramsal gergevesi ile ABD bunyesindeki yapisal durumu ve i leyi i 11 Eyiul sonrasi yapilan faaliyetler etrafinda degerlendirilmeye gali ilmi tir. Kamu diplomasisi gagimizda Amerikan politik perspektifinin di^inda yeni goru ler ve sorgulamalaria d6nu?um gegirmekte ve Amerikan politikasinda kazandigi kavramsal gergevenin otesine gegmektedir. Ulkemizde dahil olmak uzere ge itli uikelerde kamu diplomasisi, kendine ozgu aniam ve yapisal gergevede ele alinarak hizia uluslar arasi politikanin bir araci haline gelmektedir. Kamu diplomasisine yonelik bu hizli ilgi ve donu umlere ragmen bilimsel literaturumuzde kamu diplomasisinin kavramsal gergevesi ve i levlerini ortaya koyan bir gali^manin varolmamasi
konu ile ilgilenenleri yetersiz bilgi ve yorumlaria tahlile suruklemektedir. Varolan bu agigi gidermeye yardimci olmak ve d6nu um igindeki kamu diplomasisinin son donem ABD politikasi iginde ya adigi krizlerin ve agmazlann daha iyi anla ilabilmesi adina kamu diplomasisi iginden geldigi politik ileti lm kulturunde ele alinarak betimleyici bir ekilde degerlendirilmeye gali^ilmi^tir. Yirminci yuzyilin ortalannda geli erek ortaya gikan kamu diplomasisi; ABD'de Birlnci Dunya Sava indan itibaren olu maya ba layan kitle ileti imi ve propaganda anlayi inin kavramsal etkileri, Soguk Sava surecinden 11 Eyiule yabanci toplumlaria iletl im politikasi ve 11 Eyiul saldirilan sonrasi ABD yonetiminin terore kar i sava politikasi gergevesinde kamu diplomasisine yonelik olu turulan faaliyet ve soylemler degerlendirilerek, Amerikan politik ileti im kulturunde edindigi kavramsal gergeve ve politik rol agiklanmaya gali ilmi tir. ANAHTAR KELIMELER: Kamu diplomasisi. kamuoyu, propaganda, iletifim, Amerikan kar^itligi, terore kar i sava. TEZ YONETiCiSi: Prof.Dr. Abdulkadir Qevik SAYFA SAYISI: 196
T.C. TURKISH MILITARY ACADEMY DEFENSE SCIENCE INSTITUTE DEPARTMENT OF SECURITY MANAGEMENT STUDYING AMERICAN PUBLIC DIPLOMACY IN FOCUS OF U.S. ADMINISTRATION CONSIDERATION AND CONDUCTED ACTIVITIES AFTER SEPTEMBER 11: UNDERSTANDING CHANGES ABOUT PUBLIC DIPLOMACY MASTER THESIS Selguk TEMEL ABSRACT Public diplomacy, which gained importance in international relations literature in the framework of U.S. foreign policy after September 11, is tried to be evaluated in this study. Developing on the basis of American political communication, public diplomacy concept appeared in IQeO's. In this study public diplomacy is examined through its original conceptual framework, structural situation and functions are also analyzed around conducted activities for public diplomacy after September 11. Public diplomacy is transformed by new ideas and questionings outside American political perspective and moving beyond the original political context. Public diplomacy is conceptualized in specific contextual and structural understanding across various countries including our country. It is gradually becoming an instrument of international policy. Despite these rapid changes in public diplomacy there isn't any scientific material in our literature. This situation drags the persons concerned into analyze public diplomacy with insufficient scientific information. In order to close this IV
knowledge gap and understand the public diplomacy's dilemmas inside U.S. policy after September 11, we studied public diplomacy in its original political communication literature and evaluated the political functions in a descriptive research methodology. Public diplomacy which appeared In the midst of 20th century is examined under these core sections; the effects of mass communication and propaganda after the First World War, communication policy on foreign societies from Cold War to September 11 and U.S. government public diplomacy activities and remarks around global war on terror policy carried out after September 11 attacks. KEYWORDS; Public diplomacy, public opinion, propaganda, communication, antl-americanism, war on terror. ADVISOR: Prof.Dr. Abdulkadir Qevik NUMBER OF PAGES: 196
igindekiler TE EKKUR OZET ABSTRACT igindekiler TABLOLAR LiSTESl EKiLLER LiSTESi KiSALTMALAR USTESi i ii iv vi x xi xii GiRi 1 BiRiNCi BOLUM AMERiKAN KAMU DiPLOMASiSiNiN KAVRAMSAL gergevesini anlamak 1. KiTLE lleti iminin DERiNLlKLERiNDEN KAMU DIPLOMASiSiNE BAKI 5 a. Kitle ileti iminin Zemini 6 b. Halkia ili kiler: Kitle lleti?iminin Kalici Sorunu 13 c. Ytizyilin ilk Yarisinda Propaganda ve Amerika 20 g. ikinci Dunya Sava i Sonrasi Olu an Kamu Diplomas! Anlayi i 23 d. Kamu Diplomasisinin Olu umu 28 e. Kamu Diplomasisi ve Propaganda Kar^ila^tirmasi 35 f. Kamu Diplomasi Faaliyetlerinin Kapsami 37 2. DiPLOMASi VE KAMU DlPLOMASlSi 38 3. KAMU DlPLOMASiSlNE FARKLI YAKLA IMLAR 46 a. Yeni kamu diplomasisi 50 b. Markala tirma yakla^imi 55 0. Yumu ak Gug Kurami 56 VI
IKiNCi BOLUM SOGUK SAVA SURECiNDEN 11 EYLULE YABANCI TOPLUMLARLA ileti im POLiTiKASININ incelenmesi 1. ABD KAMU DiPLOMASiSiNiN TARiHSEL SUREQ iqinde GELi imi...61 2. ABD ENFORMASYON KURUMU (USIA) 67 3. ULUSLARARASI TOPLUMU BILGiLENDfRME KURULUNUN OLU TURULMASI VE 68 NUMARALI BA$KANLIK DiREKTiFI 71 4. 11 EYLUL SONRASI GEU EN KITLE ileti im PARADlGMALARI 74 a. Stratejik ileti im 74 b. Algi Yonetimi 82 UgUNCU BOLUM 11 EYLUL SONRASI ABD YONETiMINiN KAMU OiPLOMASiSiNE BAKI I 1. 11 EYLUL SONRASI YUKSELEN AMERiKAN KAR ITLIGI 85 2. KAMU DiPLOMASiSiNiN UYANI I 89 3. 11 EYLUL SONRASI KAMU DiPLOMASlSi: ideolojik SAVA A DONO 94 DORDUNCU BOLUM 11 EYLUL SONRASI AMERIKAN KAMU OiPLOMASi YONETiMiNiN VE KAMU OiPLOMASi FAALiYETLERiNiN incelenmesi 1. AMERiKAN KAMU DiPLOMASiSiNiN KURUMSAL YAPISI 101 2. 11 EYLUL SONRASI KAMU DiPLOMASi ANLAYI I VE FAALiYETLERiNiN DEGERLENDlRILMESi 104 a. Charlotte Beers Ddnemi 105 (1) Payla tlan Degerler Kampanyasi 108 (2) 11 EyluI'Lin ardindan: Sifir Noktasindan Goruntuler 109 b. Margaret Tutwiler Donemi 110 VII
c. Karen Hughes Donemi 112 9. James Glassman Donemi 115 d. Devam Eden Diger Faaliyetler 117 3. 11 EYLOL SONRASI KAMU DlPLOMASiSiNIN iqerik ANALiZI 118 4. ULUSLARARASI YAYINCILIK EKSENiNDE YAPILAN KAMU DiPLOMASi FAALiYETLERi 126 a. Al Hurra Televizyon Kanali 128 b. Radyo Sawa 130 c. Uluslararasi Yayincilik Faaliyetlerinin Degerlendirilmesi 131 BE inci BOLUM 11 EYLUL SONRASI KAMUOYUNU YONLENDIRME QABALARI VE ABD POLiTiKASININ POUTiK ileti im SURECiNE ETKiLERi 1. ABD HOKUMETiNiN \Q KAMUOYUNA ETKiSi 134 2. MEDYANIN KAMUOYUNA ETKiSl 140 a. Amerikan Medyasinin 11 Eyiul Medyasina Donu umu 140 b. Orduya Entegre Habercilik 143 c. Di Kamuoyuna Yonelik Faaliyetler 145 3. AMERIKAN TOPLUMU ile Dl DUNYA ARASINDAKi ALGI BO LUGU 147 4. 11 EYLUL SONRASI ABD POLiTiKASININ ETKiLERi 154 a. Yeni Dunyada Eski Bir Politika 154 b. Irak Politikasinin Olumsuz Etkileri 158 viii
ALTINCI BOLUM DEGERLENDiRME VE SONUQ 1- ABD KAMU DiPLOMASiSiNiN YAPISAL SORUNLARI 163 2. KiTLE ANLAYI I VE KULTOREL SORUNLAR 170 3. SONUg 173 KAYNAKQA 182 EKLER 196 IX
TABLOLAR LiSTESi Savfa Tablo-1: Kamu diplomasisinde ya anan d6nu umun kiyaslanmasi 47 Tablo-2: Klasik ve Yeni Kamu Diplomasisinin Kar^ila^tirmasi 53 Tablo-3 2000-2007 Yillan Arasi Amerikan Kar itligindaki Degi im 88 Tablo-4: ABD Kamu Diplomasisi ButgeTrendi (1994-2008) 103 Tablo-5: ABD Kamu Diplomasi Muste arlarinin Gorev Aldigi D6nemler...119 Tablo-6: Amerikan Yonetiminde Korku Retorigi 137
EKiLLER LiSTESi Savfa ekil-1: Taylor'un Algi Yonetimi emasi 83 ekil-2: 2006 Yili Kamu Diplomasi Butge Harcamalan 102 ekil-3: Sava ve Terorizm Kategorisi 121 ekil-4: Politika Kategorisi 123 ekil-5: Degerler Kategorisi 124 ekil-6: ileti im Kategorisi 124 ekil-7: ili?ki Kurma ve Savunma Kategorisi 125 ekil-8: Yayincilik Yuksek Kurulu Yapisi 126 ekil-9: Yayincilik Yuksek Kurulu Butge Grafigi 128 ekil-10: Amerikan ve ingiliz Liderlerin Sozlerine Kar i Qe itli Ulkelerde Toplumsal Tutum 151 ekim1: ABD'nin Terorle Sava^inin GCtvenilirligi 152 ekil-12: Yabanci Toplumlarin ABD'nin Niyeti Hakkinda Farkli Du?unceleri 152 ekil-13: Amerikan Ortadogu Politikasinda Arap-israil Sorununa Yakla imi 153 XI
KISALTMALAR LISTESI AGITPROP : Agitation and Propaganda Department (Ki kirtma ve Propaganda Bakanligi) BBG GAO IPI MBN NSC NSDD OWi OSS POD PlPA PR USIA USICA VOA YKD : Broadcasting Board of Governors (Yayincilik Yuksek Kuruiu) : Government Accountability Office (ABD Sayi tayi) : International Public Information (Uluslararasi Toplumu Bilgilendirme) : Middle East Broadcasting Network (Ortadogu Yayin Agi) ; National Security Council (Ulusal Guvenlik Konseyi) : National Security Decision Directive (Ulusal Guvenlik Direktifi) : Office of War Information (Sava Bilgilendirme Dairesi) ; Office of Strategic Services (Stratejik Hizmetler Dairesi) : Presidential Decision Directive (Ba kanlik Direktifi) : Program On International Policy Attitudes ( Uluslar Arasi Politik Tutumlar Analiz irketi) ; Public Relations (Halkia ili kiler) : United States Information Agency (ABD Enformasyon Kurumu) : United States International Communications Agency (ABD Uluslararasi ileti im Kurumu) : Voice of America (Amerika'nin Sesi Radyosu) : Yeni Kamu Diplomasisi XII
GiRi 21, inci yuzyilin ba langicmda 11 Eyiul saldirilan sonrasi ABD'nin Terore Kar i Kuresel Sava? politikasi gergevesinde attigi adimlar, Amerikan kar itliginin artmasina ve Amerikan imajinda du^u^e neden olmu tur. 2001 yilindan itibaren di kamuoyundaki Amerikan imaji hakkinda yapilan duzenii kamuoyu gali^malannda, ABD hakkinda kuresel toplumun du uncelerinin olumsuz bir seyir izlemeye ba Iadigi belirtilerek bu alginin duzeltilmesi ve devlet itibannin artirilmasi adina onlemlerin alinmasinin gerekliligi vurgulanmi tir. Kamuoyu ara tirmalarinin di inda du unce kurulu lan tarafmdan da sorunun buyuklugu fark edilerek, Amerikan kar itligi sorununun ulkenin ulusal gikarlanni zedeleyici boyuta ula tigina ili kin goru leri igeren raporlaria Amerikan hukumetinin sorunun onune gegmesi te vik edilmi tir. ABD'de soruna gozum arayi lari gergevesinde beliren tarti ma ortammda bu durumun olu masindaki temel nedenlerden biri olarak, Soguk sava in ardindan faaliyetlerinde ve kaynaklarinda kisitlamaya gidilen Amerikan kamu diplomasisinin zaaf iginde olmasi gosterilmi^tir. Genel kabul goren bu anlayi Amerikan hiikumetini kamu dipiomasisini yeniden canlandirmaya yonelik politikalar geli tirmesine neden olmu tur. Yururliikte olan bir kamu diplomasisi yapisina sahip olan ABD, donemin terore kar i sava politikasini destekleyecek mahiyette yeni bir kamu diplomasi politikasi geli tirerek ( bir tarafta Amerikan kar itliginin onune gegmeye gali ilirken diger tarafta terore kar i sava politikasi soylem ve eyiemlerle desteklenmeye gali ilmi tir. Yukanda serdedilen amag dogrultusunda Balkan Bush yonetimi tarafmdan yonlendirilen Amerikan kamu diplomasisine yonelik faaliyetler beklenen etkiyi olu turamayarak di kamuoyunun Amerikan imajma yonelik tutumunun degi^mesini saglayamami tir. Meydana gelen bu agmaz igerde ve di anda akademik camiada kamu diplomasisinin zamanin ruhuna uygun
olarak nasil tanimlanmasi, neleri ihtiva etmesi, hangi fonksiyonlan icra etmesi ve Amerikan kamu diplomasi politikasinda ba arisizliga goturen sebeplerin neler olduguna dair tarti ma zeminini olu turmu tur. Bu tarti ma zemini igerisinde kamu diplomasisi ABD politikasi ve propaganda odakh klasik yapita larinin d[ inda, gagin dinamiklerinl ta iyan yeni goru ler etrafinda ekillenerek eski kurgu ve anlayi tan uzakla maktadir. Bu yeni geli en hallyle pek gok uike tarafindan ilgi odagi haline gelen kamu diplomasisi mekanizmasinin uluslararasi politikanin belirlenmesinde etkili bir arag haline gelecegi degerlendirilmektedir. Kamu diplomasisi her ne kadar 1960'li yillarda olu arak guniimuze kadar ula tiysa da genel kabul goren bir tanimlamaya ve kuramsal bir gergeveye sahip olamami tir. Bunun yam sira kamu diplomasisine dair Amerikan literaturqnde de gok az gali ma bulunmaktadir. Ulkemiz bilimsel literaturunde de kamu diplomasisinin tarihi sureci igerisinde olu an klasik kavramsal gergevesi ve politik l levlerini ortaya koyan bir gali manin varolmamasi konu ile ilgilenenleri yetersiz bilgi ve yorumlaria tahlile suruklemektedir. Uluslararasi politikada one gikmaya ba ladigi bu yeni donemde ulkemiz bilimsel literaturunde varolan bo lugu gidermeye yardimci olmak amaciyla gali mamizda kamu diplomasisi, kavramsal yapisini etkileyen kitle ileti im dinamikleri ve Soguk sava politikasi igerisinde ya anan tarihsel suregteki rolu degerlendirilerek, ardindan 11 Eyiul sonrasi Amerikan yonetiminin kamu diplomasi anlayi ina dair analizlerle kavramsal gergevesi olu turulmaya gali ilmi tir. Kuramsal bir gergevenin yoklugu ve kavramsal yapisinin propaganda ile ikircikli bir yapi olu turmasi nedeni ile gali mamiz kamu diplomasisinin gergevesinin olufturulabilmesi amaciyla tumdengelimci bir metodolojiyi takip ederek bolumler igerisinde betimleyici analizlerle agiklanmaya gali ilmi tir.
Birinci bolumde kitle ileti imine dair du unce ve dinamiklerin yuzyilin ba inda Amerikan ileti im anlayi ina etkilerine yer verilerek propaganda odakli kitle ileti im anlayi inin kamu diplomasisinin olu?umuna etkileri, degi en diplomasi anlayi i ve gunumuzde kamu diplomasisine dair olu an yeni yakla imlar kavramin d6nu um gegiren halini yansitmak igin bir arada sunulmu tur. ikinci bolumde tarihsel sure? igerisinde Amerikan politikasinda yabanci toplumlaria ileti ime baki degerlendirilerek 11 Eyiul sonrasi geli en lieti im paradigmalari agiklanmaya 9ali?ilmi tir. Uguncu bolumde 11 Eyiul sonrasi Amerikan kar itliginin yukseli i ile bu soruna kar i gare olarak gorulen kamu diplomasisinin donemin ideolojik sava inin bir pargasi haline getirilmesi agiklanmaya gali ilmi tir. Dorduncu bolumde Amerikan kamu diplomasisinin kurumsal yapisi agiklanarak, 11 Eyiul saldinlari sonrasi kamu diplomasisine yonelik olu turulan faaliyetler Ba kan Bush doneminin kamu diplomasi yonetiminin anlayi i analiz edilerek degerlendirilmeye ga!i ilmi tir. Daha sonra ABD kamu dipiomasisini yoneten muste arlarin 2002-2008 yillari arasindaki resmi konufmalarindan eri ebildigimiz kismi igerik analizine tabi tutularak donemin kamu diplomasi soylemlerinin donemin politikasi ile ili kisi incelenmi tir. Son olarak Amerikan kamu diplomasisinin ikinci boyutta ele alman uluslar arasi yayincilik eksenindeki faaliyetleri degerlendirilmi tir. Be inci bolumde donemin terore kar i sava politikasi gergevesinde olu turulan ve Amerikan politikasinin gerekleri dogrultusunda yonlendirilen ileti im atmosferinin daha net gorulerek, ABD yoneticilerine hakim olan propaganda odakli kitle ileti im anlayi i ortaya konmaya gali ilmi tir. Meydana getirilen psikolojik etkiler ve sonucunda Amerikan toplumu lie di aridaki dunya arasindaki algisal farklila maya yer verilmi?tir. Son olarak son donem Amerikan politikasinin dunyaya baki indaki zafiyetler degerlendirilmi tir.
Amerikan kamu diplomasisinin yapisal sorunlarma ve kitle ileti imine dayali baki a dayanan toplumsal sorunlara geni^ge yer verilerek ardindan genel degerlendirmelerimize yer verdigimiz son bolumde klasik kamu diplomasi anlayi inin derin yapisal ve kavramsal sorunlari gali^mamizin sonucu olarak sunulmu tur.
BiRiNCi BOLUM AMERiKAN KAMU DiPLOMASlSiNiN KAVRAMSAL QERQEVESiNi ANLAMAK 1. KiTLE ilet! iminin DERiNLiKLERiNDEN KAMU DiPLOMASiSiNE BAKI Kamu diplomasisi kavrami genel kabul goren bir taniminin olmamasi ve aniamlandirilmasindaki farkliliklaria birlikte iginden geldigi politik ileti^im kultijru kapsamli bir?ekilde incelenmeden anla^ilmasi zor bir kavramdir. Bunun di^inda gunumuzde Amerika'nin di inda ge^itli uikelerde akademisyenlerce kendi aniam gevrelerinde tanimlamalarla yogun bir d6nu?um gegirmektedir. Her ne kadar genel kabul goren bir tanim olu?turulamamasina ragmen alan uzerindeki gali malar ve devletlerin kurumsal bunyesinde yapilanma faaliyetleri hizia artmaktadir. Yirminci yuzyilin ilk yarisinda ortaya gikan kitle ileti imi gali^malan iki hat uzerinde ilerlemi^tir. Birincisi toplumun psikolojik dinamikleri uzerine yonelerek tavir ve davrani larin olu^umu ve degi imi uzerine propaganda ve halkia ili kiler gali malarini meydana getirirken, diger tarafta ekonomi alaninda sati^ ve ticarette belirii tekniklerin kullanilmasi adma reklamcilik ve pazarlama alanlannm olu?umunu saglami?tir. Propaganda ve halkia ili$kilere yonelik gali?malar siyaset bilimi, sosyoloji ve ileti im bilimini etkilerken reklamcilik ve pazarlama alanlarindaki gali^malar da ekonomi bilimi uzerinde etkili olmu tur (Manheim, 1994: 5). Kamu diplomasisinin yirminci yuzyilin ba^inda propaganda ve halkia ili?kiler odakh geli en kitle ileti im disiplininin etkisi altinda, Soguk Sava doneminin politik ko ullan etrafinda olu arak geli^tigi anla ilmaktadir. Yabanci toplumlara yonelik kulturel ve ileti im faaliyetlerinin kavramsal bir gati etrafinda butunle tirilmesinde Soguk Sava doneminin ideolojik mucadelesinin etkili oldugu gorulmektedir.
Soguk Sava doneminde 196011 yillarda propaganda igin ortmece (Euphemism) bir tanim olarak Amerikan politik sisteminde ortaya gikan kamu diplomasisi hakkinda literaturde gok az gali ma olmasi konuyla ilgilenenleri dar kapsamli medya haberleri, yorum ve analizlerle kar i kar iya birakmi tir (Melissen, 2007). Kamu diplomasisine yonelik gali malar, gunumuzde kuresel ileti im atmosferinde meydana gelen degi iklikler ve bu alanda etkili olmaya ba layan birey, grup ve toplumlarin yarattigi etkilerin agik bir ekilde anla ilmasi ile bir ihtiyag olarak ortaya gikmi tir. Kamu diplomasisinin ba^langigta ortaya gikmasina neden olan temel amacin yabanci toplumlarin du uncelerini Amerikan politikasi dogrultusunda etkilemek oldugu yapilan ilk tanimlardan anla ilmaktadir. ABD'de yabanci toplumiara yonelik kitle ileti im disiplininin olufumunda, yirminci yuzyilin ba indan itibaren geli meye ba layan kamuoyunun du uncelerini etkilemeye yonelik propaganda ve halkia ili kiler alanlarinda yapilan gali malarin etkili oldugu degerlendirilmektedir. Son donem Amerikan politikasi igerisindeki yapisini, l leyl ini ve aniamlandirilmasini diger bolomlerde ele alacagimiz kamu diplomasisinin, yuzyilin ba larinda Amerikan iletl im biliminde ortaya gikan halkia ili kilere benzer ekilde garpik bir yapisinin oldugu degerlendirilmektedir. Ancak gunumuzde bu garpik yapinin Amerikan politik ileti im yapisina ozgu durumu devam ederken, diger ulkelerde yeni kamu diplomasi anlayi larinin geli erek, Amerikan kamu diplomasisinin kokenlerindeki arizi dinamikleri reddeden yeni kuramlarin olu maya ba ladigi gorulmektedir. a. Kitle ileti^iminin Zemini Yabanci toplumlaria ileti imde tek yonlu propaganda enstrumanlarinin hakim oldugu Amerikan kamu diplomasi anlayi i yuzyilin ba inda ortaya gikarak geli en kitle ileti imi zemlninde ye ermi tir. Dolayisiyla bu zemin iginde hakim olan etkenlerin bilinmesinin Amerikan kamu diplomasisinin agmazlarini aniamamiza yardimci olacagi du unolmektedir. 6
Kitle ileti imi disiplininin kamuoyunu etkileme gergevesinde geli tigi gorulmektedir. 1 Bu nedenle Amerikan kamu diplomasi kurgusunun anla ilabilmesi igin yuzyilin ba?inda ortaya gikarak ileti im dinamlgini etkileyen "Kamuoyu" {Public Opinion) anlayi inin ve kamuoyunun etkilenmesine yonelik kitle psikolojisi gali malannin etkilerinin de goz onunde bulundurulmasi gerekir. Kamu anlayi inin belirerek devletle toplum arasinda yerini bulmaya ba ladigi 17'nci ve IS'inci yuzyili takiben 18'inci yuzyilin ikinci yarisinda vucut bulan kamuoyu, Fransizca "Opinion Publique"dien turemi tir (Habermas, 2009: 91). 1 G'uncu yuzyilin ortalarinda liberalizmin temel sorunlanndan biri haline gelen kamuoyu basinin ve kitlesel ileti im vasitalarinin geli imi lie birlikte farkli bir kavramsal gergevede degerlendirilmeye ba lanmi tir. l/'nci ve 18'inci yuzyilda devlet-toplum arasindaki ili kinln ve yonetim yapisinin liberal gizgide donu umu, kamu anlayi inin tezahuru, kamusal alan ve topluluklarin olu umu ve devlet yonetiminde aleniyet (Publicity) anlayi inin olu umu gergevesinde kamuoyunu degerlendiren Habermas (2009: 392-395), klasik kamuoyu kavramiyla onun 19, uncu yuzyilin sonlarinda olu maya ba?layan sosyopslkoiojik ikamesi arasinda ya anan degi imleri u ekilde agiklayarak ele tirmektedir: "Public opinion grup sureglerinin sosyopslkoiojik tahlilinin ba ligi haline geldi... Kamuoyunun oznesi olarak "Public" ilk once kitleyle sonra da iki veya daha fazia birey arasindaki ileti lm ve etkile im surecinin sosyopslkoiojik temeli olarak "grup"la 6zde le?tirilmi?tir. "Opinion" ise ilk once tarti mali bir konuya lli kin bir ifade ile sonra bir tavrin ifadesi ile, daha sonra ise "bizzat tavrin kendisiyle" ozde^le^tlhlmi^tir." "Kamuoyu'' Turk Dil Kurumu tarafindan "Bir konuyla ilgili halkin genel do^dncesi, halkoyu, amme efkari, efksriumumiye" anlamiyla ve Ingilizce kdkenli "Public Opinion" tabirine kar ilik gelecek ekilde "Toplumsal ya amin clay ve olgulan konusunda toplumsal kumelerin ya da toplumun ortakla a yargisini yansitan do Unce ve kavramlarm toplami" olarak kar ilik bulmaktadir {TDK [web], 2010). Kapani (1997) ise "belli bir zamanda, belli bir tartifmail sorun karfisinda, bu sorunla ilgilenen kifiler grubuna veya gruplarina hskim olan kanaat" eklinde kamuoyunu anlamlandirmaktadir. Ayrica. kamuoyu konusunda 9ali malar yapanlarin kabul ettiklerl bir gergek ise, bu kavramin tek ve acik bir tanimmin olanakli olmadigidir (Mutlu, 1993:117).
"Boyle bir kamuoyu kavrami, sosyal devletin demokratik kamusallik hukmune temel olu turan siyasal i levli kamusalligin maksadini tamamen gormezden geliyor, oyle ki bu kavramla ampirik olarak bu kamusalligin yoklugu bile kanitlanamaz. Qunku bu kavram kamuoyunu hukumet ve idare uygulamalarinin surtunme kuvvetinden dogan muhtemel bir diren9 olarak niteler; bu kuvvet, kamuoyu yoklamalarindan gikan sonu? ve tavsiyelere gore te his edilip uygun araglarla yonlendirilebilir." Ayrica Habermas (2009: 393) kamuoyunun sosyal psikoloji ara tirmalarinin bir nesnesi olarak ele alinarak kitle oyuna d6nu turulmesi sonucu "kamusallik" karakterinden mahrum edildigini ve kitleler igindeki ileti im surecinin bir urunci olarak kamusal tarti ma ilkelerine bagli olmayan, siyasal egemenlikle llintisi bulunmayan bu yeni halini ele tirmektedir. IS'inci yuzyilin ikinci yarisinda ortaya gikan kamuoyu du uncesinin demokratik siyasal sistem igindeki rolunun basinin ve kitle ileti iminin geli lmiyle 20, nci yuzyilin ba inda degi im gegirerek geni toplumsal kitlenin yonetilmesi ve yonlendiriimesinin biraracina d6nu?mu tur. 20, nci yuzyilin ba indan itibaren Amerika'da geli en kitle lleti iminin, kitle psikolojisinin temelleri uzerinde olu arak geli tigi ve ileti?im biliminin Amerika'da temellerini atan Edward Bernays, Walter Lippmann ve Harold Lasswell gibi onciilerinin kitle psikolojisi, propaganda ve kamuoyu konularindaki du uncelerinin bu alan uzerinde etkili oldugu aniafilmaktadir 2. ABD'de kitle ileti imlne yonelik gali malarin kamuoyunun etkilenmesi ve yonlendirilmesine yonelik propaganda gali malariyla ortaya giktigi gorulmektedir. ABD Ba kani Woodrow Wilson 1917'de Birinci Dunya Sava ina girmek dogrultusunda kamuoyunun destegini artirmayi amaglayan Kamuyu Bilgilendirme Komitesini (Committee on Public Information) olu turmu tur. Creel Komitesi olarak da bilinen komitenin ba kanligini Bemays kamuoyu ile birlikte Halkia lli kilerln fonkslyonlanni 1923'de "Crystallizing Public Opinion" adii eserinde, propagandanin demokratik sistem igerisindeki yeri ve i?levlerine de 1928'de "Propaganda" adii eserinde yer vermi tir. Lasswell'in 1924, de "Kamuoyu" uzerine genglik yillarinda ilgilenerek bir makale yazdigini, tleiieyen yillarda 1927'de hazirladigi doktora tezinin de propaganda uzerine "Propaganda Technique in the World War" oldugunu ggrmekteyiz. Lippmann 1921'de "Public Opinion" adii eseri lie demokratik sistemin i leyi inde toplumun rolunu ele alarak kamuoyu fonksiyonunu deqerlendirmiftir. 8
George Creel ustlenirken, Walter Lippman ve Edward Bernays Balkan Wilson'un dani mani olarak komitede yer almi lardir (Snow, 2003). Bu komlte inanilmaz bir ba ari saglayarak birkag ay igerisinde toplum iginde ortaligi gozu d6nmu bir sava histerisi kaplami ve ABD sava a girmi tir (Chomsky, 2004). Bu giri im bari zamaninda da yurt iginde kitlelerin farkli guduler dogrultusunda yonlendirilebilecegi du5uncesini ortaya gikararak grup psikolojisi uzerine yapilan gali malann kitle ileti imine yansimasina yol agmi^tir. Sava zamaninda oldugu gibi bari zamaninda da demokratik sistem igerisinde kitle psikolojisini bilen gruplar tarafindan kamuoyunun yonlendirilebilecegi ve etkllenebilecegi fikrini olu turmu tur. Bernays'in IQI/'de Creel Komitesinde ba layarak sonraki yillarda ticari maksatlaria devam eden gali malari, kitle psikolojisi ve ileti imine dair propaganda gali malarinin onunu agmi tir. Tecrube ettigi gali malarda ula tigi sonuglari da u ekilde ifade etmi tir (Bernays, 1928:47): "Eger grup bilincl mekanizmasini ve guddlerini aniayabilirsek kitleleri onlar farkina varmaksizin Istegimize gore kontrol etmek ve yonetmek mumkun olabilir mi? Son zamanlardaki propaganda tecrubeleri bunun bir noktaya kadar ve belirii sinirlamalar gergevesinde mumkun olabllecegini kanitlami^tir." Kamuoyu du uncesinin etkilenmesi anlayi i, Amerikan politik ileti im kulturunde demokratik sistemin bir geregi olarak olu mu tur. Amerikan demokrasi kulturunde 192rde gazeteci Walter Lippmann'in "Public Opinion" adii eseri ile kamuoyu du uncesi onem kazanmi tir. Lippmann'in (1921) kamuoyunu olu turan algilarin onemini vurgulayan "Di^aridaki dunya ve kafamizdaki resimler" {The world outside and the pictures In our heads) sozleri ve kafamizda olu an algilara verdigi "Stereotip" tanimlamasi ileti im kulturunde onemli yer edinmi tir. Lippmann (1921) kamuoyu tanimini da bu gergevede geli tirerek 6yle tanimlamiftir: "insanoglunun, kendileri ve ba kalarinin ihtiyaglari, 9