ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR HİTİT ÜNİVERSİTESİ İKTİSADİ VE İDARİ BİLİMLER FAKÜLTESİ MALİYE BÖLÜMÜ ANAYASA HUKUKU DERSİ ARA SINAVI (8 Kasım 2010 Saat 11:00) 1- Anayasacılık hareketleriyle ilgili, aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? A) Dünyada ilk yazılı anayasa Amerika Birleşik Devletlerinde yapılmıştır B) Fransa ilk yazılı anayasaya Fransız Devriminden sonra kavuşmuştur C) Köklü devletlerin anayasaya sahip oluşu hep bir devrimin sonunda olmuştur D) Anayasacılık, bir yönüyle siyasal iktidarın sınırlandırılması fikridir E) İmparatorlukların yıkılışı ve ulus devletlerin ortaya çıkışıyla anayasacılık hareketleri dünyada hızla yayılmıştır AÇIKLAMA: Köklü devletlerde anayasa sadece devrimler sonucu yapılmamıştır. Örneğin Osmanlı Devleti nde ilk yazılı anayasanın yapılışı bir devrim sonucu olmamıştır. 2- Aşağıdaki ifadeleri dikkatlice okuyunuz. I. TC Anayasasının Cumhuriyetin nitelikleri ni düzenleyen 2. maddesi. II. TC Anayasasının seçme, seçilme ve siyasi faaliyette bulunma hakları kenar başlıklı 67. maddesi. III. TC Anayasasının sporun geliştirilmesi kenar başlıklı 59. maddesi. IV. Türkiye nin taraf olduğu AİHS nin örgütlenme özgürlüğünü düzenleyen 11. maddesi. V. Genel seçimlerde en çok oy alan partinin genel başkanının Cumhurbaşkanı tarafından Başbakan olarak görevlendirilmesi geleneği. Yukarıdaki hükümler değerlendirildiğinde hangisi/hangileri maddi anlamda anayasa içinde yer almaz? A) Yalnız III B) Yalnız IV C) Yalnız V D) I, II ve III E) IV ve V AÇIKLAMA: Maddi anlamda anayasa, bir devlette devletin yönetimi ve siyasal iktidarın el değiştirmesi, temel hak ve özgürlüklerle ilgili her türlü hukuk kuralı ve teamüllerin toplamıdır. Şekli anlamda anayasa içinde yer alsa da sporun geliştirilmesi ile ilgili anayasa maddesi maddi anlamda anayasa içinde yer almaz. 1/5
3- Aşağıdakilerden hangisi (normlar hiyerarşisinde) daha aşağıdadır? A) Yönetmelik B) Tüzük C) Kanun D) Kanun Hükmünde Kararname E) Uluslararası Sözleşme 4- Aşağıdaki ifadeleri dikkatlice okuyunuz. HİNDİSTAN ANAYASASI 395 madde ve 12 cetvelden oluşmaktadır. Anayasa maddeleri oldukça detaylıdır. Anayasada en son 2006 yılında 94. değişiklikler yapılmıştır. Anayasanın 368. Maddesine göre, anayasa değişikliği için parlamentoda en az 2/3 ü oranında çoğunlukla oylanması gerekmektedir ve çok sayıda madde ile bölüm değişiklikten muaftır. Hindistan Anayasası ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi tümüyle doğru verilmiştir? A) Yazılı katı - çerçeve B) Teamüli katı - çerçeve C) Yazılı esnek - kazüistik D) Teamüli katı kazüistik E) Yazılı katı kazüistik 5-12 Eylül 2010 Anayasa değişiklikleri dikkate alındığında, aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) Cumhurbaşkanı Anayasa Mahkemesine iptal davası açabilir. B) Bireylere Anayasa Mahkemesi ne iptal davası açma yetkisi getirilmiştir. C) Görülmekte olan bir davada mahkeme yargıcı anayasaya aykırı olduğu savıyla bir kanunun tümünün veya bir kısmının iptali için Anayasa Mahkemesine başvurabilir D) Meclisteki siyasi parti gruplarından sadece iktidar ve anamuhalefet partisine iptal davası açma yetkisi tanınmıştır. E) TBMM üye tam sayısının 1/5 i iptal davası açmaya yetkilidir. AÇIKLAMA: 12 Eylül 2010 Anayasa değişiklikleri ile bireysel başvuru hakkı getirilmiş olmakla birlikte, bireysel başvuru bireylere tanınan iptal davası açma yetkisi değildir. İptal davasını açma yetkisi sadece AY, m. 150 de belirtilen kişi ve makamlara tanınmıştır. 6-1876 yılında Genç Osmanlıların teşviki ve biraz da zorlamasıyla padişah Abdülhamit (II) Kanun-î Esasiyi ilan etmiş ve bu durum Osmanlı Devleti nde geniş halk kitlelerinin beğenisiyle karşılanmıştır. Buna göre, Kanun-î Esasi hangi yöntemle yapılan bir anayasadır? 2/5
A) Kurucu iktidar B) Kurucu referandum C) Kurucu meclis D) Misak E) Ferman AÇIKLAMA: Anayasa padişahın tek taraflı iradesi ile ilan edilmiştir: Ferman. 7- Kralın fonksiyonlarını yerine getirememesi durumunda, bu dönme zarfında bir kişi veya kurulun kralın yetkilerini kullanmasına ne ad verilir? A) Seniorat B) Niyabet C) Meşrutiyet D) Interregnum E) Veraset 8- Kurucu iktidarla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) Kurucu iktidar, yeni bir anayasa yapma veya anayasayı değiştirme gücüdür. B) Pozitivist yazarlar, asli kurucu iktidarın sınırsız olduğunu ileri sürerler C) Tali kurucu iktidar var olan bir anayasayı değiştirme gücüdür D) Tali kurucu iktidar değişikliğin içeriği ve usulü bakımından değiştirdiği anayasa ile kayıtlıdır E) Tali kurucu iktidarın anayasayı değiştirmesi için halkoylaması şarttır AÇIKLAMA: Anayasa değişikliği için her zaman halk oylaması şart olmayabilir. 9- Aşağıdaki ifadeleri dikkatlice okuyunuz. NİJERYA Nijerya, Abia, Adamawa, Akwa Ibom, Anambra, Bauchi, Bayelsa, Benue, Borno, Cross River, Delta, Ebonyi, Edo, Ekiti, Enugu, Gombe, Imo, Jigawa, Kaduna, Kano, Katsina, Kebbi, Kogi, Kwara, Lagos, Nasarawa, Niger, Ogun, Ondo, Osun, Oyo, Plateau, Rivers, Sokoto, Taraba, Yobe ve Zamfara olmak üzere toplam 36 eyaletten oluşmaktadır (m. 3). Nijerya Devlet Başkanı, 40 yaşını doldurmuş ve yüksekokul mezunu Nijerya yurttaşları arasından, doğrudan halk tarafından genel oyla seçilir (m. 131-132. Verilen bilgiler ışığında Nijerya ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Nijerya devleti bir cumhuriyettir. B) Nijerya federal bir devlettir. C) Nijerya da başkanlık ya da yarı başkanlık sistemi vardır D) Nijerya bölgesel ve elitist bir devlettir E) Nijerya federal bir cumhuriyettir AÇIKLAMA: Verilen bilgiler ışığında Nijerya nın federal bir devlet olduğu anlaşılmaktadır. Bölgesel bir devlet değildir. 3/5
10- Aşağıdakilerden hangisi emredici vekalet için söz konusu değildir? A) Temsilciler bütün milletin temsilcisidir B) Temsilciler sadece belli bir bölgenin temsilcisidir C) Temsilcilerin azli mümkündür D) Temsilciler seçmenlerin taleplerini yerine getirmekle zorunludur E) Temsilciler ücretlerini seçildikleri bölge halkından alır AÇIKLAMA: Emredici vekalet sisteminde temsilcilerin bütün milletin temsilcileri olduğu ileri sürülemez. 11- Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Devletin bütün unsurlarına sahip olduğundan anayasa hukuku açısından devlettir B) Başka devletlerce tanınmadığı için uluslar arası hukukta devlet olarak kabul edilmemektedir C) Devlet olmakla, kendi sınırları içinde en üstün güce, yani egemenliğe sahiptir D) KKTC nin yasama organının çıkardığı yasalar karasuları dahil, bütün ülkede geçerlidir E) KKTC tanınan bir devlet olmadığından, yasama organının koyduğu yasalar anayasa hukuku bakımından yok hükmündedir, yani geçersizdir. AÇIKLAMA: Fiiliyatta var olan bir devletin yasama organının koyduğu yasalar, o devlet tanınsa da tanınmasa da geçerlidir. 12- Meclis Hükümeti sistemiyle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? A) Meclis Hükümeti, güçlerin yasama organında birleşmesidir B) Meclis Hükümetlerinde kural olarak devlet başkanlığı yoktur C) Meclis Hükümetlerinde Bakanlar Kurulunun hem kolektif hem de kollejyal sorumluluğu vardır D) Bakanlar tek tek Meclis tarafından atanır ve görevlerinden alınır E) Bakanlar kendilerine özgü siyaset benimseyemez, bu Meclisin denetimine tabidir AÇIKLAMA: Meclis Hükümeti sisteminde kolektif sorumluluğu olan Bakanlar Kurulundan söz edilemez. 13- Başkanlık sistemiyle ilgili olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? A) Kural olarak kanun tasarıları başkan tarafından hazırlanır B) Impeachment başkanın görevden alınması için meclis ve senato tarafından yürütülen bir tür soruşturma dır C) Yürütmenin tek başına Başkandan oluşur D) Yasama-yürütme arasında ilişki son derece sınırlıdır E) Bazı yüksek bürokratların atanmasında Başkan meclis/senato onayına ihtiyaç duyar 4/5
AÇIKLAMA: Başkanlık sistemi kuvvetlerin birbirinden keskin bir şekilde ayrıldığı bir sistemdir. Dolayısıyla kural olarak yürütmenin yasama faaliyetlerine katılması mümkün değildir. 14- Aşağıdakilerden hangisi parlamenter sistemin özelliklerinden değildir? A) Yürütme çift başlıdır B) Başbakanın yetkilerini kullanabilmesi için karşı imza şarttır C) Meclisin Hükümetten desteğini çekmesiyle başka bir deyişle güvensizlik oyuyla Hükümeti düşürmesi mümkündür D) Kural olarak başbakan meclis üyesidir E) Halk sadece yasama organını seçer, ayrıca yürütme için seçime gidilmez AÇIKLAMA: Parlamenter sistemde yetkilerini başbakan değil; cumhurbaşkanı karşı imza kuralına göre kullanır. 15- Aşağıdakilerden hangisi parlamenter sistemde, yasama-yürütme etkileşimine örnek olamaz? A) TBMM nin bütçe kanunu onaylaması B) 1982 Anayasasının 116. Maddesine göre, yeni hükümetin 45 günde kurulamaması halinde Cumhurbaşkanının seçimlerin yenilenmesine karar vermesi C) TBMM nin Türkiye sınırını tehdit eden Ermenistan a savaş ilan etmesi D) Milli Savunma Bakanlığı nın askerliğin tek tip olmasına yönelik kanun tasarısı hazırlaması E) Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu nun TBMM kürsüsünde kendisinden cevaplanması istenilen bir soruyu cevaplandırması AÇIKLAMA: C şıkkında yasama organı doğrudan kendine verilen yetkiyi kullanmaktadır. Yasama-yürütme faaliyetlerinde kesişme (etkileşim) yoktur. Diğer şıklarda yasama-yürütme etkileşimi vardır. 5/5