KPSS KONU LÜĞÜ 30 DE EĞİTİM BİLİMLERİ GELİŞİM PSİKOLOJİSİ ISBN: 978-605-9340-97-7 Bu kitabın basım, yayın ve satış hakları Kısayol Yayıncılık a aittir. Anılan kuruluşun izni alınmadan yayınların tümü ya da herhangi bir bölümü mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik, kayıt ya da başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz. Bu kitap T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığının bandrolü ile satılmaktadır. Genel Yayın Yönetmeni Yrd. Doç. Dr. Ömer Cem KARACAOĞLU Yazar Ahmet Fırat ASLAN Dizgi / Mizanpaj Kısayol Yayıncılık Dizgi Ekibi Kapak Tasarımı Kısayol Yayıncılık Grafik Tasarım Ekibi Baskı ve Cilt Genç Ofset Yayımcı Sertifika No: 28820 Adres: Anafartalar Mah. Demir Cad. No: 81/C Altındağ/Ankara Tel: (0312) 342 42 06 Fax: (0312) 342 42 09 info@kisayoldankazan.com
GELİŞİM PSİKOLOJİSİ LÜK ÇALIŞMA PLANI 1. 2. ÜN KONUSU PSİKOLOJİYE GİRİŞ 1. BÖLÜM PSİKOLOJİYE GİRİŞ 1. BÖLÜM ÜN İÇERİĞİ SAYFA NO Psikolojinin Tanımı 1 Psikolojinin Tarihsel Gelişimi 1 Psikolojide Akımlar 2 8 Psikolojide Uzmanlık Alanları Psikolojide Kullanılan Araştırma Yöntemleri 9 10 17 ORTALAMA SORU SAYISI BU ÜNİTEDEN ORTALAMA 1 SORU SORULUR TEMEL KAVRAMLAR, GELİŞİMİN İLKELERİ VE GELİŞİMİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER 2. BÖLÜM Temel Kavramlar 20 24 Gelişimi Etkileyen Faktörler 25 4. TEMEL KAVRAMLAR, GELİŞİMİN İLKELERİ VE GELİŞİMİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER 2. BÖLÜM 30 Gelişimin İlkeleri 30 5. TEMEL KAVRAMLAR, GELİŞİMİN İLKELERİ VE GELİŞİMİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER 2. BÖLÜM 34 Fiziksel Gelişim Dönemleri 35 6. GELİŞİM GÖREVLERİ VE FİZİKSEL - DEVİNİŞSEL (PSİKO-MOTOR) GELİŞİM 3. BÖLÜM Gelişim Görevleri 36 43 3. BU ÜNİTEDEN ORTALAMA 1-2 SORU SORULUR PSİKOLOJİYE GİRİŞ HAFTANIN ETKİNLİĞİ... 18 TEMEL KAVRAMLAR, GELİŞİMİN İLKELERİ VE GELİŞİMİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER HAFTANIN ETKİNLİĞİ... 44
GELİŞİM PSİKOLOJİSİ 7. Piaget nin Bilişsel Gelişim Kuramı ve Temel Kavramlar 45 49 8. Piaget ye Göre Bilişsel Gelişim Dönemleri 50 54 9. 10. 11. 12. 13. İşlem Öncesi Dönem 55 60 Somut İşlemler Dönemi 60 63 Soyut İşlemler Dönemi 63 66 Bruner in Bilişsel Gelişim Kuramı 67 Vygotsky nin Bilişsel Gelişim Kuramı 68 71 Dil Gelişimi 72 Dil Gelişim Dönemleri 73 76 BU ÜNİTEDEN ORTALAMA 3 SORU SORULUR Dil Gelişim Kuramları 76 14. Pıaget ve Vygotsky ye Göre Dil Gelişimi 77 80 15. Piaget ye Göre Oyun 80 82 HAFTANIN ETKİNLİĞİ... 83 16. 17. 18. Kişilik Gelişimi ve Kişiliği Oluşturan Özellikler 84 Psikanalitik Kuram 85 86 Topografik Kuram 86 Yapısal Kişilik Kuramı 88 90 Savunma Mekanizmaları 91 97
GELİŞİM PSİKOLOJİSİ 19. Savunma Mekanizmaları 97 101 20. Psikoseksüel Gelişim Dönemleri 102 106 21. Psikososyal Gelişim Kuramı (Erikson) 107 Psikososyal Gelişim Dönemleri 108 112 22. 23. 24. Erikson a Göre Kimlik Statüleri 113 Marcia ya Göre Kimlik Statüleri 114 117 Bağlanma Kuramı (Bowlby ve Ainsworth) (Bebeklerde Bağlanma) 117 120 Çağdaş Psikanalitik Kuramlar 121 Alfred Adler ve Bireysel Psikoloji 121 Eric Fromm ve Özgürlükten Kaçış 121 Maslow un Kişilik Gelişim Kuramı 122 BU ÜNİTEDEN ORTALAMA 3 SORU SORULUR 125 25. Rogers ın Kişilik Gelişim Kuramı (Fenomenolojik Benlik Kuramı) 125 127 26. Anne Baba Tutumları Ve Kişilik Gelişimi Üzerindeki Etkileri 128 134 27. Bem in Toplumsal Cinsiyet Rolleri Kategorisi 134 136 HAFTANIN ETKİNLİĞİ... 137
GELİŞİM PSİKOLOJİSİ 28. 29. 30. AHLAK GELİŞİMİ 6. BÖLÜM AHLAK GELİŞİMİ 6. BÖLÜM AHLAK GELİŞİMİ 6. BÖLÜM Piaget nin Ahlak Gelişim Kuramı 138 141 Kohlberg in Ahlaki Gelişim Kuramı 141 148 Gıllıgan ın Ahlak Gelişim Kuramı 148 150 BU ÜNİTEDEN ORTALAMA 1-2 SORU SORULUR AHLAK GELİŞİMİ HAFTANIN ETKİNLİĞİ... 151 Yayınlarımız Yarınlarımız İçin...
ÖN SÖZ Değerli arkadaşlar, güzel insanlar KPSS sürecinde sürpriz olabilecek derslerden biri gelişim psikolojisidir. Gelişim psikolojisinde bazen konuları tek bir örnekle öğrenip sınavda hiç soru kaçırmayız, bazen konulara çok hakim olmamıza rağmen beklenmedik yanlışlar yaparız. Bunun nedeni gelişim psikolojisi konularının ve kavramlarının anlam yelpazesinin çok geniş olmasıdır. KPSS sürecinde her bir ders çok önemlidir ama bu durum gelişim psikolojisini biraz daha öne çıkarmaktadır. Gelişim psikolojisi konu kapsamının geniş olması, kavramlarının anlam derinliğinin fazla olması bir dezavantaj olarak görülebilir. Ancak günlük hayatta somut olarak karşılığı bulunan bu dersin içeriği sadece sınavla sınırlı kalmayacaktır. Davranış değiştirme mühendisi olarak tanımlanan öğretmenlik mesleğini icra edecek siz değerli arkadaşlar bu ders kapsamındaki bilgileri her gün, her ders kullanacaksınız. İşte bundan dolayı kitap hazırlanırken hem sınavda tüm soruları yaptıracak içeriğe yer verilmiş hem de günlük hayatla ilişkisi kurulmaya çalışılmıştır. Bu kitap hazırlanırken konuların en önemli noktaları ele alınmış, çeşitli kısalmalarla konuların akılda kalıcılığı arttırılıp çalışması kolay hâle getirilmiştir. Günün özü, günün kodu, günün örneği, haftanın etkinliği gibi bölümlerle içerik zenginleştirilip konunun pekiştirilmesi amaçlanmıştır. Gelişim psikolojisi için günde ayıracağınız 15-30 dakika ile 30 günde bu dersin sınavda tüm sorularını yapabilecek düzeye geleceksiniz. Kitap için hazırlanan günlük çalışma planını uyguladığınızda ders çalışmanın ne kadar kolay ve verimli olduğunu göreceksiniz. Değerli arkadaşlar bu güzel mesleği icra etmek için karşınızda engel olarak duran sınav sizi ümitsizliğe düşürmesin. Mümkün olan şey imkânsız değildir ve sizin gibi sınavlarla bir yerlere gelmiş insanlar da zor olanı başarabilir. Yeter ki isteyin ve çalışın. Başaracağınıza inanıyorum ve başarınızda elinizdeki kitabın katkısı olacağını düşünüyorum. İyi çalışmalar. Ahmet Fırat ASLAN
NOTLARIM LÜĞE BAŞLADINIZ. Lütfen günlük hakkındaki görüşlerinizi bu kısma yazıp sosyal medyada kendi hesaplarınızda ya da instagramda kpsskonugünlükleri hashtagi ile paylaşınız. BAŞARILAR
GELİŞİM PSİKOLOJİSİ DEM 1 1. KPSS KONU LÜĞÜ EĞİTİM BİLİMLERİ 30 Günde Eğitim Bilimleri.. /.. / 201. PSİKOLOJİYE GİRİŞ HAFTANIN SÖZÜ İster başarabileceğini düşün, ister başaramayacağını. Her durumda haklı çıkan sen olacaksın Henry Ford Hangi konuda haklı çıkmak istiyorsan o yönde düşün.. PSİKOLOJİYE GİRİŞ Psikoloji; insan ve hayvan davranışlarını inceleyen, bireyin davranışlarını ve onun altında yatan sebepleri araştıran bilim dalıdır. Psikoloji bilimi 1920 lere kadar zihinsel yaşamın bilimi olarak tanımlanmıştır. 1920 lerden 1960 lara kadar psikoloji, Amerikan psikologları tarafından gözlenebilir davranışların bilimi olarak yeniden tanımlanmıştır. 1960 larda ise psikoloji, başlangıçtaki ilgisi olan zihinsel süreçlere yeniden yönelmiş zihnimizin bilgiyi nasıl işlediğini, bilginin nasıl depolandığını, nasıl geriye getirildiğini incelemeye başlamıştır. Bu bakımdan psikoloji, artık hem açık olarak gözlenebilen davranışları, hem de örtük olan duyguları ve düşünceleri birlikte incelemeye yönelmiştir. Böylece psikoloji en yalın hâliyle davranış bilimi olarak tanımlanabilir. 1879 da Alman psikolog W. Wundt tarafından Leipzig de kurulan psikoloji laboratuvarı ile psikoloji, deneysel bilim dalı olma unvanını kazanmıştır. İlk psikoloji deneyleri burada yapılmıştır. Psişik olaylar fizik olayları gibi incelenmeye çalışılmıştır. Daha sonra Avrupa nın değişik yerlerinde ve Amerika da birçok psikoloji laboratuvarı açılmıştır. Psikoloji felsefeden ayrılıp bağımsız bir bilim hâline geldikten sonra -kısmen de olsa- bazı filozofların düşünce biçimlerinin etkisinde kalmıştır. Sistem ve ekol hâlinde gelişen psikoloji akımları ortaya çıkmıştır. Ekoller genellikle tek yanlı görüşlerdir. İncelemek istedikleri konuyu temel ögeler açısından ele alırlar. Determinist anlayıştadırlar. Psikolojinin belli başlı ekolleri Strukturalizm (yapısalcılık - zihin yapısı ile ilgili), Fonksiyonalizm (işlevselcilik - zihin göreviyle ilgili psikoloji), Behaviorizm (davranış psikolojisi), Psikanalatik psikoloji, Gestalt psikolojisidir. 20. yy. psikolojisi zihinsel süreçleri açıklamak için iç gözlem yöntemini kullanan yapısalcılıkla başladı, daha sonra Psikanalatik psikoloji gelişti. Yapısalcılığa karşı olan davranışçılık ve Gestalt psikolojisi gibi akımlar ortaya çıktı. Daha önceki okulların tek yanlı determinist (belirleyici) görüşleri 1
KPSS KONU LÜĞÜ EĞİTİM BİLİMLERİ GELİŞİM PSİKOLOJİSİ ne tepki olarak da hümanistik (insancıl) psikoloji doğdu. 2. Dünya Savaşı sırasında ise ekoller önemini kaybederek, görüşler yavaş yavaş birbirine yaklaştı. Teorisyenler ve araştırmacıların aynı miktarda katkıda bulunduğu çoğulcu anlayış, ekollerin tek yanlı anlayışı yerine geçti. Psikolojinin Amaçları İnsan davranışlarını betimlemek İnsan davranışlarını anlamak ve açıklamak İnsan davranışlarını yordamak (tahmin etmek) İnsan davranışlarını kontrol etmek PSİKOLOJİ AKIMLARI Yapısalcılık (Strukturalizm) Temsilcileri Wundt ve Titchener dir. 1879 da Wilhelm Wundt un ilk psikoloji laboratuvarını kurması ile deneysel psikolojinin temelleri atılmıştır. Wundt ilk çalışmalarında duyum ve imgeleri araştırarak karmaşık zihinsel yaşantıların yapısını incelemeye çalışmıştır. Bu nedenle bu ekole yapısalcılık denir. Örnek aldıkları bilim dalı kimyadır. Kimyada, nasıl birleşik maddelerin yalın elementlerden oluştuğu çözümleme ile anlaşılıyorsa karmaşık bilinç olaylarının yapısal açıdan çözümlenmesi ile de psişik olayların daha iyi anlaşılıp açıklanabileceğini ileri sürmüşlerdir. Onlara göre psikolojinin amacı, bilincin karmaşık yapısını çözümlemek, zihnin en yalın ögelerini araştırmak ve bunlar arasındaki ilişkileri bulup yasalar hâlinde formüle etmektir. Bilinci çözmek için içe bakış yöntemi kullanılmaktadır. İçsel duygular, sezişler ve düşünceler üzerinde odaklanılmıştır. İçe bakış yöntemi kişinin içsel süreçleri olan hislerini, sezgilerini, duygularını ve düşüncelerini anlama ve aktarma esasına dayanır. ÜN ÖZÜ Sorularda yapısalcı kuram cevabı verirken özellikle içe bakış yönteminin sorulup sorulmadığına dikkat etmek gerekir. İkinci bir özellik olarak da dikkat edilmesi gereken bu ekol sayesinde artık psikolojide duyumlar, algılar, anılar laboratuvarda incelenmeye başlanmıştır. 2
KPSS KONU LÜĞÜ EĞİTİM BİLİMLERİ GELİŞİM PSİKOLOJİSİ EĞİTİMDEYİZ İNDİRİM KUPON KODU NASIL KULLANILIR? Öncelikle www.egitimdeyiz.com sitesine girip ücretsiz hesap oluşturuyoruz. Ardından oluşturduğumuz hesap ile üye girişi yapıyoruz. İndirim kuponu kısmına EUE2-D8G1-6JGK-95AY yazıyoruz ve kupon kullan dediğimizde 300 TL ye varan indirimi alarak ödememizi gerçekleştiriyoruz. Eğitim paketleri sekmesinden istediğimiz paketi seçiyoruz. (Eğitim, GKGY, ÖABT veya özel video paketleri) Ödememizi gerçekleştirdikten hemen sonra satın aldığımız paketi video ders panelinden sınırsız izlemeye başlıyoruz. Ürünleri seçtikten sonra sağ üst kısımdaki sepete gidiyoruz. Türkiye nin en köklü uzaktan eğitim portalı ile başarıya daha da yakınsınız. Eğitimdeyiz Türkiye çapında Canlı ve Video eğitimler veren en kapsamlı ve en eski kurumsal portaldır. Eğitimdeyiz ile başarıyı yakalayan on binlerce üyemizden birisi de siz olun. Ardından Sepet kısmına gelip Ödeme Yap butonuna basıyoruz. 152