SURİYE, FİLİSTİN VE BATI ARABİSTAN ESKİ ESERLERİ (Yayına Hazırlayan Yrd. Doç. Dr. Nevzat ARTUÇ) Ankara 2012
SURİYE, FİLİSTİN VE BATI ARABİSTAN ESKİ ESERLERİ (Yayına Hazırlayan Yrd. Doç. Dr. Nevzat ARTUÇ) Bu kitabın Türkiye deki basım, yayın, satış hakları Anı Yayıncılık San. Tic. Ltd. Şti. ne aittir. Anılan Kuruluşun izini alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik ya da başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz. Yayıncı Sertifika No : 16003 Matbaa Sertifika No : 13268 ISBN : 978-605-5213-12-1 Kapak Resmi : Cerş (Gerasa) da forum denilen pazar mahalli Mizanpaj : Anı Yayıncılık Kezban KILIÇOĞLU Baskı : Sözkesen Ofset KÜTÜPHANE BİLGİ KARTI SURİYE, FİLİSTİN VE BATI ARABİSTAN ESKİ ESERLERİ ARTUÇ, Nevzat Anı Yayıncılık, 1. Baskı, Ankara/Türkiye 2012 viii + 216 Sf, 16 x 24 cm ISBN 978-605-5213-12-1 Anı Yayıncılık Kızılırmak Sokak 10/A Bakanlıklar/Ankara Tel : 0 312 425 81 50 pbx e-posta: aniyayincilik@aniyayincilik.com.tr http://aniyayincilik.com.tr ii
(Bu eserin asıl nüshası, IV. Ordu-yı Osmanî Kumandanı ve Bahriye Nazırı Ahmed Cemal Paşa nın emriyle hazırlanmış olup, 1918 yılında Berlin de Georg Reimer tarafından neşredilmiştir.) iii
İÇİNDEKİLER Takdim... 8 İfade-i Merâm (Cemal Paşa nın Önsözü)... 14 Levha 1. Sina Yarımadası nın Batı Tarafındaki Feyran Vadisi Vahası... 16 Levha 2. Musa Vadisi... 18 Levha 3. Musa Vadisi. Es-Sık ın Batı Girişi... 20 Levha 4. Petra. Musa Vadisi nde El-Hazne Olarak Adlandırılan Mezar Cephesi.. 22 Levha 5. Petra daki Musa Vadisi nde Bir Kaya Mezarı... 24 Levha 6. Petra da Musa Vadisi İçerisindeki Kayalık Mezarlıklar Topluluğu... 26 Levha 7. Petra da Elder Adıyla Bilinen Kayalık Cephe... 28 Levha 8. Petra da Musa Vadisi nde Eski Üslupta Kayalık Cepheler... 30 Levha 9. Petra da Musa Vadisi nde Mezar Cephesi... 32 Levha 10. Petra da Musa Vadisi nde Firavun Kasrı Adındaki Tapınak... 34 Levha 11. Arabistan da Medain-i Salih Yakınında Nebatiler Döneminden Kalma Kayalık Mezarlar... 36 Levha 12. Doğu Ürdün deki Amman... 38 Levha 13. Amman... 40 Levha 14. Amman. Kale Üzerinde Bulunan ve El-Kasr Adıyla Bilinen Binanın İçi... 41 Levha 15. Kudüs-ü Şerif... 44 Levha 16. Kudüs. Bâbü l-âmud (Şam Kapısı)... 46 Levha 17. Kudüs. Harem-i Şerif in Güney Kısmında Yer Alan Mescid-i Aksa... 48 Levha 18. Kudüs. Harem-i Şerif in Kuzeyden Görünüşü... 50 Levha 19. Kudüs. Harem-i Şerif.... 52 Levha 20. Kudüs. Kubbetü s-sahra nın Genel Manzarası... 54 Levha 21. Kudüs te Harem-i Şerif Bitişiğinde Yahudilerin Ağlama Duvarı... 56 iv
Levha 22. Kudüs te Hz. İsa nın Kabri nin Yer Aldığı Kıyamet Kilisesi (Kenisetü l-kıyame)... 58 Levha 23. Kudüs. Tantur-ı Firavun... 60 Levha 24. Samaria (Sebastiya) da Büyük Cadde... 62 Levha 25. Beytü l-lahim de Mevlid-i İsa Kilisesi... 64 Levha 26. Tur Dağı (Cebel-i Tur)... 66 Levha 27. Eski Taberiye (Tiberias)... 68 Levha 28. Remle. Yafa nın Güneydoğusunda Haçlılar Devrinden Kalma Kule... 70 Levha 29 Tortosa (Tartus). Haçlılar Devrinden Kalma Kilise... 72 Levha 30. Antakya da Bulunan Simon Kalesi... 74 Levha 31. Simon Kalesi İçerisindeki Simon Kilisesi... 76 Levha 32. Simon Kalesi... 78 Levha 33. Hısn Kalesi... 80 Levha 34. Hısn Kalesi... 82 Levha 35. Halep. Kınasrin Kapısı. Surlar Üzerinden Şehrin ve Kalenin Görünüşü... 84 Levha 36. Halep. Kale Kapısı... 86 Levha 37. Halep Kale Kapısı Önündeki Köprü... 88 Levha 38. Halep. Kale Kapısı Üstündeki Salonun İki Ayrı İç Görünüşü... 90 Levha 39. Halep... 92 Levha 40. Halep. Câmi-i Kebir in Minaresi... 40 Levha 41. Halep... 96 Levha 42. Halep... 98 Levha 43. Halep. El-Kadı Câmi nin Minaresi... 100 Levha 44. Halep. Vezir Hanı Giriş Kapısının Avludan Görünüşü... 102 Levha 45. Halep. Atruş Câmi... 104 Levha 46. Halep... 106 v
Levha 47. Halep. El-Adliye Câmi... 108 Levha 48. Şam... 110 Levha 49. Şam. Emevi Câmi... 112 Levha 50. Şam. Emevi Câmi nin Avlusu... 114 Levha 51. Şam. Emevi Câmi... 116 Levha 52. Şam... 118 Levha 53. Şam... 120 Levha 54. Şam... 122 Levha 55. Tedmür (Palmyra)... 124 Levha 56. Tedmür (Palmyra)... 126 Levha 57. Tedmür (Palmyra). Büyük Cadde. Sütunlu Caddenin Batı Tarafındaki Başlangıç Kısmı... 128 Levha 58. Tedmür (Palmyra). Sütunlu Büyük Cadde İnşaatın Mimari Teferruatı... 130 Levha 59. Tedmür (Palmyra). Sütünlu Büyük Caddenin Batı Girişi... 132 Levha 60. Tedmür (Palmyra). Küçük Tapınak... 134 Levha 61. Tedmür (Palmyra).... 136 Levha 62. Tedmür (Palmyra). Güneş Tapınağı Çevre Duvarları Güneydoğu Köşesi... 138 Levha 63.Tedmür (Palmyra). Güneş Tapınağı Büyük Terası nın Doğudan ve Dışarıdan Görünüşü... 140 Levha 64. Tedmür (Palmyra)... 142 Levha 65. Tedmür (Palmyra). Güneş Tapınağı... 144 Levha 66. Tedmür (Palmyra).... 146 Levha 67. Tedmür (Palmyra).... 148 Levha 68. Tedmür (Palmyra). Boyalı Nakşlı Duvarları Bulunan Yeraltı Mezarları... 150 Levha 69. Baalbek. Tapınağın Duvar Muhiti... 152 vi
Levha 70. Baalbek. Kazı Mahallinin ve Baküs Tapınağı nın Manzarası.... 154 Levha 71. Baalbek. Baküs Tapınağı nın Güneydeki Uzun Cephesinin Görünüşü... 156 Levha 72.Baalbek. Baküs Tapınağı nın Korent Nizamındaki Sütun Başlıklarıyla Etrafındaki Divanhane nin Tavanı... 158 Levha 73. Baalbek. Baküs Tapınağı nın Dış Dehliziyle Büyük Kapısı... 160 Levha 74. Baalbek. Baküs Tapınağı nın Kuzey Yönündeki Dâhilî Duvarı... 162 Levha 75. Baalbek. Jüpiter Heliopolitanus Tapınağı Avlusunun Dehlizinde Açıortay Taşlar... 164 Levha 76. Baalbek. Mimari Parçalar... 166 Levha 77. Baalbek. Venüs Tapınağı... 168 Levha 78. Cerş (Gerasa)... 170 Levha 79. Cerş (Gerasa)... 172 Levha 80. Cerş (Gerasa)... 174 Levha 81. Cerş (Gerasa)... 176 Levha 82. Cerş (Gerasa)... 178 Levha 83. Çerş (Gerasa). Bel Tapınağı nın Görünüşü... 180 Levha 84. Cerş (Gerasa)... 182 Levha 85. Cerş (Gerasa)... 184 Levha 86. Cerş (Gerasa)... 186 Levha 87. Kuzey Havran Dâhilinde Kanavât... 188 Levha 88. Kuzey Havran Dağlarında Kâin es-süveyda... 190 Levha 89. Hısn-ı Sıfri ve Hısn-ı Süleyman... 192 Levha 90. Kuzey Suriye de Hısn-ı Süleyman. Tapınak Meydanı nın Girişi... 194 Levha 91. Busra...196 Levha 92. Busra. Tiyatro Sahnesinin Sağ Taraf Cephe Duvarı...198 Levha 93. Kuzey Lübnan da Bulunan Biziza Tapınağı nın Cephesi...200 Levha 94. Busra... 202 vii
Levha 95. Antakya. Seleucıa Pieria da Kaya İçerisinde Bir Tevnil (Kanal)... 204 Levha 96. Marathus da Fenike (Amrit) Mezarları... 206 Levha 97. Antakya... 208 Levha 98. Antakya Civarında Asi Nehri... 210 Levha 99. Lazkiye (Laodikya Âd-Mare)... 212 Levha 100. Lazkiye deki Tetrapylon... 214 viii