S A N A Y İ O D A S I Ocak - Haziran 2017 Yıl: 6 Sayı: 15 tir a. co.tr Para ile satılaz D E R G İ S İ.s er a ik ar as ESKİŞEHİR SANAYİ ODASI DERGİSİ Ocak - Haziran 2017 YIL: 6 SAYI: 15 ESO DERGİ E S K İ Ş E H İ R YENİLİĞE, İNOVASYONA VE TEKNOLOJİ ÜRETİMİNE DESTEK ESO TEKNOLOJİ ÖDÜLLERİ Proje Fuarı 2017 Gerçekleştirildi OSB 1. Gelişe Bölgesi ve Yeni Yatırılar SAM Atık Miktarını Azaltacak
SERAMİK ARAŞTIRMA MERKEZİ Ortak Olduğu Uluslararası Proje ile Atık Miktarını Azaltacak 7 farklı ülkeden bili insanları atıksulara, endüstriyel ve zirai atıklara çözün üretek için işbirliği yapıp kafa yoruyor. Bu öneli projede ise Eskişehir de faaliyetleri sürdüren Seraik Araştıra Merkezi (SAM) etkin bir rol alakta. Proje ile atıklara yeni bir kullanı alanı kazandırılacak ve atık iktarının azaltılası sağlanacak..seraikarastira.co.tr
Türk seraik sektörü ile Anadolu Üniversitesi işbirliğiyle ve TÜBİ- TAK şesiyesi altında kurulan Seraik Araştıra Merkezi (SAM), kurulduğu günden bugüne sektörün en öneli destek kurularından biri olayı başardı. 2007 yılında şirketleşerek üniversite-sanayi ortak araştıra erkezi haline gelen SAM faaliyetini Eskişehir Sanayi Odası öncülüğünde kurulan Eskişehir Teknoloji Geliştire Bölgesi'nde deva ediyor. Sektör tesilcileri ile yaptığı ortak çalışalarla ilklere de iza atayı başarısı gösteren SAM, yine hayata geçirdiği projelerle ülkeiz seraik sektörüne ufuk açıcı bir yol çiziyor. Son olarak Avrupa Birliği (AB) tarafından desteklenen bir proje ile atık suları yeniden doğaya kazandırılacak. SAM Ar-Ge Koordinatörü-Yöneti Kurulu Başkanı Prof. Dr. Alpagut Kara ile SAM Araştıracıları Fahri Özer, Pervin Gençoğlu ve Eda Atan tarafından yapılan SAM Ar-Ge Koordinatörü - Yöneti Kurulu Başkanı Prof. Dr. Alpagut Kara proje yedi farklı ülkeden 11 katılıcı ile sürdürülüyor. Söz konusu AB projesine Türkiye den tek katılıcının Eskişehir de kurulu SAM olduğunu kaydeden Ar-Ge Koordinatörü- Yöneti Kurulu Başkanı Prof. Dr. Alpagut Kara, projenin ta adı Atıksu Geri Kazanıı İçin Zırai ve Endüstriyel Atıklardan Çevre Dostu Seraik Mebran Bioreaktör (REMEB). İsi çok teknik dursa bile teel aacıız yeni bir atıksu arıta teknolojisini hayata geçirek dedi. REMEB in AB tarafından desteklendiğini hatırlatan Kara, Eylül 2015 de başlayan projenin Ağustos 2018 de sonlanacak 36 aylık bir proje olduğunu belirterek şunları kaydetti; REMEB projesinde yedi farklı ülkeden 11 katılıcı yer alaktadır. SAM da Türkiye den tek katılıcıdır. Projenin başlangıcından itibaren 21 ay taalanış ve bütün iş paketlerinde öngörülen hedeflere ulaşılıştır. Her ay internet üzerinden ve altı ayda bir de fiziki toplantılar gerçekleştirilekte olup, bütün katılıcıların proje aşaaları ile ilgili bilgilendirilesi sağlanaktadır. Ayrıca projenin 18 aylık değerlendirilesi de AB Koisyonu tarafından Belçika nın Brüksel şehrinde 30 Mayıs 2017 tarihinde gerçekleştiriliştir. Biyolojik reaktörler ve ebran birleşii Atıksu arıta tesislerinde kullanılan Mebran biyoreaktörler in (MBR), klasik aktif çaur sistelerinin geliştiriliş şekli olduğuna değinen Kara, Biyolojik reaktörler ile ebran teknolojisinin birleştirildi. Biyolojik arıtadan sonra, çöktüre havuzu yerine ultrafiltrasyon (UF) veya ikrofiltrasyon (MF) ebranları kullanılarak, ayıra işlei gerçekleştirilektedir. Mebran biyoreaktör tipi (MBR) atıksu arıta tesisleri, bir ebran ultrafiltre ve aerobik biyolojik arıta reaktörünün bileşiinden oluşan yeni bir atıksu arıta teknolojisini kullanır dedi. Geliştirilen proje ile çevrenin daha aktif korunası kadar ciddi tasarruflarda elde edileceğini savunan Kara, sözlerini şöyle sürdürdü; Özellikle MBR tekniğinin kullanıldığı durularda yüksek arıtı verililiğinin yanı sıra biyolojik arıtada çökelte havuzuna gerek kaladığı gibi havalandıra havuzu da konvansiyonel yöntede olası gerekenin üçte biri kadar büyüklükte tasarlanabilir, böylece topla yerleşi ve inşaat alanında yüzde 70 in üzerinde tasarruf.seraikarastira.co.tr 58
İspanya, İtalya ve Türkiye de tespit edilen farklı türdeki atıklar da reçetelerde denenekte ve analizleri yapılaktadır. Seraik Araştıra Merkezi (SAM) tarafından Türkiye de fındık kabuğu, antep fıstığı kabuğu ve leonardit atığı deneeleri yapılaktadır. Daha iyi sonuçlar elde edilesi halinde bu atıklarla da üreti deneeleri yapılacaktır. sağlanır. Seraik ebranlar kiyasal ve sıcaklık dayanaklıklarının yüksek olası nedeniyle, en yüksek perforansa sahip ebranlar olasına rağen yüksek aliyeti nedeniyle tercih edileektedirler. MBR larda tercih edilen ebranlar genellikle polierik yapıdadırlar. En çok kullanılan polierik ebran tipleri, polisülfon (PS), polieter (PE), polivinilflorid (PVDF), selüloz asetat (CA) ve polikarbonattır (PC). Mebran tipinin filtre edilecek çözeltiye uygun seçilesi gerekir. Hangi ebranın daha verili olduğunu bulak için aynı koşullarda farklı tipte ebranlar denenelidir. Daha yüksek perforanslı seraik ebranların yaygın kullanıındaki en büyük dezavantajın aliyetinin yüksek olası olduğunu söyleyen Kara, REMEB projesinin ana hedefinin atıksu arıta tesislerindeki atıksuyun tekrar kullanıı için düşük aliyetli seraik ebran biyoreaktör (MBR) geliştirilesi ve uygulanası olduğunun altını çizdi. Seraik, ekolojik ve rekabetçi Bu bağlada REMEB projesinin; seraik haaddeleri veya yan ürünleri ve zirai-endüstriyel atıklar kullanarak belediyeye ait ve endüstriyel atıksu arıta tesislerinde kullanılak üzere seraik, ekolojik, rekabetçi MBR geliştirek olarak özetlenebileceğine vurgu yapan Kara, REMEB projesinde polierik ebranlara göre 2,5 kat ve seraik ebranlara göre 3,5 kat daha ucuz ebran geliştirilesi hedeflenektedir. REMEB projesinde, SAM ın geleneksel seraik konusunda tecrübesiyle düşük bütçeli geri dönüştürülebilir REMEB MBR üreteceğiz. Pilot ölçekte Türkiye deki haaddeler ve atıklar kullanılarak seraik ebranın tekrar üretilebilesi SAM tarafından çalışılaktadır diye konuştu. REMEB projesinin en öneli bölüünün seraik ebranın üretilesi, farklı ülkelerin kendi haadde ve atıklarıyla da üretilebilesi, denenesi ve uygulanası olduğuna vurgu yapan Kara, şöyle deva etti; Seraik ebran üretii için, Avrupa nın seraik konusunda önde gelen üç araştıra erkezi İspanya dan ITC, İtalya dan CC ve Türkiye den SAM; RE- MEB projesi seraik grubunu oluşturaktadırlar. Öncelikle Kası 2015 de her üç araştıra erkezinden araştıracılar ITC Laboratuvarları nda bir hafta boyunca çalışarak projenin aşaalarını ve yol haritasını belirleişlerdir. Her üç Ar-Ge erkezinin de kullandığı cihaz ve ekipanların farklı olduğu ve farkların tespit edilesinin öneli olduğu görülüştür. Özellikleri bilinen ortak haaddeler kullanılarak standart reçete geliştiriliştir. Standart reçete kullanılarak her bir ar-ge erkezi kendi ekipan ve cihazlarıyla ebran filtreyi şekillendiriş, kurutuş ve pişirişlerdir. Standart reçete nuuneleri; he her bir laboratuvarın kendi koşullarında he de ITC laboratuvarlarında test ve analizleri yapılıştır. Yapılan test sonuçlarına göre gerekli görülen ekipan ve cihazların kalibrasyonları yaptırılıştır. REMEB projesinde seraik ebranların ucuzlatılası aacıyla atıklardan üretilesinde aaçlandığına değinen Kara, bu doğrultuda İspanya, İtalya ve Türkiye nin ortak zirai ve endüstriyel atıklarının araştırıldığını ifade ederek, Seraik karo kırığı,.seraikarastira.co.tr 59
a. tir as Su kıtlığına çözü ve atığa alternatif ik ar Son yıllarda Avrupa da su kıtlığı ve suyun kalitesindeki azala sebebiyle proble yaşandığından bahseden Kara, Avrupa ülkelerinde yaşayan topla nüfusun kısen yüzde 70 ini tesil eden Avrupa Ülkeleri nin yaklaşık yarısı bu proble aruz duruda olduğunun altını çizdi. REMEB projesi ile evcut atıksu arıta tesislerindeki teknolojiyle elde edilen arıtılış su kalitesine eşdeğer veya daha iyi kalitede su elde eteyi hedeflendiğini anlatan Kara, proje sayesinde kentsel veya endüstriyel alanlarda kullanılabilecek daha yüksek iktarda atıksuyun geri kazanılası sağlanacağına işaret ederek, REMEB proje- er.s 60 si endüstriyel ölçekte seraik ebran üretiini, ekstrüzyon yönteiyle seraik karo üretii yapan bir firada gerçekleştirecektir. Bu sayede seraik ebran üretii, seraik karo üreticileri için yeni bir iş kolu olacaktır. REMEB farklı endüstriyel ve zırai atıkların değerlendirilesini teşvik edecektir. Seraik haaddeler ve bahsedilen atıkların kullanılasıyla beraber; evcut duruda aluina, titaniu dioksit ve zirkon ile üretilebilen seraik ebranların aliyetleri de öneli ölçüde azalacaktır dedi. Atıklara yeni bir kullanı alanı geliştirilecek ve atık iktarının azaltılası sağlanacağının bildiren Kara, REMEB projesi sayesinde düşük aliyetli, inovatif ve geri dönüştürülebilir atıklar kullanılarak üretiliş MBR uygulaalarında kullanılabilir seraik ebrane üretilecektir. Bu sayede atıklar tekrar değerlendirilerek ebran üretiinde kullanılacak ve çevresel aliyetler düşürülecektir. REMEB projesi hakkında ayrıntılı bilgiye http://.reeb-h2020. co/ eb sayfasından ulaşılabilir diye konuştu. co odüller üretiliştir. Elde edilen pilot çaplı tesis denenek üzere İspanya nın Aledo kentindeki arıta tesisine gönderiliştir. Aledo atıksu arıta tesisinde evcut duruda var olan polierik ebranlarla REMEB seraik ebranların işlete koullarındaki deneesi yapılacaktır. Elde edilen sonuçlar raporlanacak ve bir sonraki fiziki genel toplantıda değerlendirilecektir. a zeytin çekirdeği ve erer atıklarının her üç ülkede de değerlendirilebilecek atık sınıfında olduğu tespit ediliştir. Ar-Ge erkezleri kendi ülkelerindeki haaddeleri ve atıkları tespit edip, farklı tipteki atıkları toplaışlardır. Toplanan atıkları her bir araştıra erkezi kendi laboratuarlarında test ve analizlerini gerçekleştiriş ve sonuçlar karşılaştırılıştır. Elde edilen sonuçlara göre uygun atıklar tespit ediliştir. Atıklar, tespit edilen tane boyutuna göre öğütüldükten sonra, kuru karıştıra ile hoojenleştirilişlerdir. Su ile istenilen plastiklik değerine ulaşıncaya kadar rutubetlendirilen karışı 24 saat boyunca oda koşullarına bekletiliştir. Bekletilen karışı, ekstrüzyon ile şekillendiriliş, 110 C lik etüvde 24 saat boyunca kurutuluş ve çift pişiri uygulanarak pişirilişlerdir dedi. Proje içerisinde seraik haaddesi kil-kaolen, zeytin çekirdekleri, pişiş duvar karosu atıkları ve erer atıkları kullanılarak çeşitli reçeteler geliştirildiğini aktan Kara, şöyle deva etti; Geliştirilen reçeteler her üç seraik grubu araştıra erkezleri tarafından da deneniş ve test sonuçları karşılaştırılıştır. Tespit edilen reçeteyi her üç ülke de kendi yöresel atıklarını kullanarak tekrarlaıştır. Farklı ülkelerde kullanılan farklı haaddelerle ve atıklarla benzer sonuçlar elde ediliştir. Tespit edilen reçete standart reçete olarak kabul ediliş ve endüstriyel tip üretii çalışalar yapılıştır. İspanya daki üretici firada 50x20x0,9 c ebatlarında seraik ebranlar üretiliştir. Üretilen ebranların kalite kontrolleri yapılış ve uygun oldukları tespit ediliştir. Elde edilen seraik ebranlar, proje ortaklarından olan Fransız firası tarafından MBR sistei olarak tasarlanış ve.tr BAŞARI HİKAYESİ