3/11 9/11 3/12 9/12 3/13 9/13 3/14 9/14 3/15 9/15 3/16 9/16 3/17 2/14 4/14 6/14 8/14 1/14 2/15 4/15 6/15 8/15 1/15 2/16 4/16 6/16 8/16 1/16 2/17 26 Mayıs 217 Finans dışı şirketlerin YP cinsi borçlanmaları ilk çeyrekte yavaşladı Son aylarda TL deki belirgin değer kaybı (Nisan itibarıyla yıllık %25), Türkiye de özellikle YP pozisyon açığı olan şirketler için önemli bir kırılganlığa neden oldu. 1) YP cinsi finansman maliyetinin önceki yıla göre yükselmesi, 2)TL deki değer kaybının yarattığı olumsuz bilanço etkileri ve 3) TL bazında uygun koşullarda sunulan finansman kaynakları nedenleriyle şirketlerin YP cinsi finansman kaynağı yaratımında özellikle yılın ilk çeyreğinde belirgin bir yavaşlama gerçekleşti. Uzun Vadeli Dış Borç Çevirme Oranı (12 ay) Eurobond Dahil Dış Borçlanma (12 ay, USD mlr) 35% 3% Banka Reel sektör 35 3 Bankalar Toplam Reel sektör Toplam 25% 2% 15% 127% 25 2 15 1 1% 5% 14% 5 6.1 2. % -5 Kaynak: TCMB, Garanti Yatırım Kaynak: TCMB, Garanti Yatırım Ödemeler dengesi verilerine göre; Bankalar yılın ilk çeyreğinde.5 milyar USD net kredi borç ödemesi gerçekleştirdi. Bu dönemde bankalar tahvil yoluyla 1.4 milyar USD borçlanarak dış borçlanmada Eurobond imkanını daha etkin kullandılar. Bankalar bir süredir yurtdışı borçlanmalarını azaltma eğiliminde. 213 ve 214 yıllarında bankaların aylık ortalama yaklaşık 2 milyar USD olan dış borçlanma miktarı, 215 yılında.4 milyar USD ye kadar düştü. 216 yılında nette borçlanma gerçekleştirilmedi. 217 ilk çeyreğinde ise aylık ortalama dış borçlanma.3 milyar USD ye yükseldi. Dış borçlanma eğilimindeki zayıflama ile bankaların yurtdışı bankalara borçları da 216 yılı ortasından itibaren yaklaşık 1 milyar USD seviyesinde kaldı. 217 yılında bankalar, 215 öncesi kadar yüksek olmasa da, daha çok Eurobond ihracı yoluyla borçlanma eğilimindeler. Bankalar, küresel piyasalarda gelişmekte olan ülkelere yönelik algının olumlu olduğu dönemlerde bu imkandan yararlanmaya devam edebilir. Reel sektör ise yılın ilk çeyreğinde.4 milyar USD net kredi borcu öderken; tahvil ihraçlarında da nette.1 milyar USD geri ödedi. Reel sektör son yıllarda ilk kez 3 aylık bazda nette dış borç ödemesi gerçekleştirdi. Son aylarda dış borçlanmadaki yavaşlamanın dış kırılganlıklar tarafındaki yansıması henüz sınırlı oldu. 216 yılında uluslararası yatırım pozisyon (UYP) açığındaki daralma, 217 ilk çeyrekte dış borçlanmadaki yavaşlamaya rağmen devam etmedi. 216 sonunda 356 milyar USD olan UYP açığı Mart 217 itibarıyla 381 milyar USD ye yükseldi. Ancak UYP detayları pozisyonda olumlu bir değişime işaret ediyor. Artışın 16.3 milyar USD si özellikle değerleme etkisiyle Türkiye ye gelen doğrudan yabancı yatırımlardaki artış kaynaklı oldu. Yurtdışı yerleşiklerin Türkiye deki portföy yatırımlarındaki artış da 7.1 milyar USD ile UYP de etkili oldu. 1
26 Mayıs 217 Kredilerde önemli bir değişim olmaması nedeniyle toplam dış yükümlülüklerde kredilerin payı %35.7 ile 1Ç16 sonrası en düşük orana indi. Şubat itibarıyla finans dışı şirketlerin YP pozisyon açığı 216 sonuna göre 2.2 milyar USD daralarak 199.7 milyar USD ye düştü. Finansal olmayan şirketlerin önümüzdeki aylarda da nette dış borç ödemeye devam etmeleri durumunda pozisyon açığındaki daralma devam edebilir. Ayrıca şirketlerin yerel bankalardan borçlanmalarında da TL ye ağırlık veriyor olmalarının yanısıra mevduat tarafında da YP mevduatın artıyor olması, YP pozisyon açığındaki daralma sürecinin hızlanmasını sağlayabilir. Mayıs ayında bir önceki yıla göre; TL ticari krediler %25, YP ticari krediler %1 arttı (216 yılında sırasıyla %14 ve %6) TL ticari mevduat %21, YP ticari mevduat %5 arttı (216 yılında sırasıyla %26 ve -%4) Şirketlerin YP yerine TL bazında borçlanmaya yönelmelerinde çeşitli faktörler etkili: YP cinsi borçlanma maliyetinin yükselmesi (Mayıs itibarıyla Hazine nin 1 yıllık Eurobond faizi önceki yıla göre yaklaşık 5 baz puan daha yüksek) Açık YP pozisyonunu daraltarak, TL değer kaybının bilanço üzerinde yarattığı kırılganlığı azaltma amacı Kredi Garanti Fonu kaynaklı TL finansman imkanlarının iyileşmesi Son dönemde mevduat ve kredi faizlerinde artış olurken, TL kredi/mevduat oranı da yükseliyor Bankacılık sektöründe TL bazında kredi/mevduat oranı 216 sonundaki %132 den Mayıs ayında %144 e yükseldi. MB verilerine göre, TL kaynağındaki kısıt, TL mevduat faizinin son aylarda ortalama 15 baz puan artmasına neden oldu. TL fonlama maliyetindeki artış ile TL kredi faizlerinde (216 sonuna göre; ticari kredide 2, tüketici kredisinde 7 baz puan) yükseliş gerçekleşti. Diğer yandan hem mevduat hem de kredi faiz oranlarındaki artış Merkez Bankası ortalama fonlama maliyetinde 216 sonundan bu yana gerçekleşen 36 baz puanlık artışın altında kaldı. Şirketlerin YP borçlanma eğilimindeki yavaşlamanın devam etmesi durumunda dış borç ve dış açık kaynaklı kırılganlıklarda kademeli bir azalma olması olumlu bir gelişme. Önümüzdeki dönemde, TL bazında borçlanma eğiliminin, Kredi Garanti Fonu kullanma sürecinin hız kaybetmesi ile birlikte, yavaşlama ihtimali yüksek. Öte yandan, TL likidite sıkışıklığı, önümüzdeki dönemde TL bazında borçlanma imkanlarında ekstra bir sıkılaşmaya neden olursa ekonomideki normalleşme süreci, şirketlerin karlılıkları ve yatırım iştahları üzerinde olumsuz etkiler yaratabilir. Bu kapsamda önümüzdeki aylarda enflasyonda beklediğimiz düşüşün gerçekleşmesi ve küresel gelişmelerin desteklemesi durumunda Merkez Bankası nın TL likiditesini rahatlatıcı bazı adımlar atabileceğini düşünüyoruz. Merkez Bankası, finansal koşullarda sıkılaştırma olmasına engel olmak amacıyla faizlerde bir değişikliğe gitmeden likidite ayarlamaları yaparak yılın sonuna doğru fonlama maliyetinde kademeli bir düşüş gerçekleştirebilir. Ancak enflasyonda kalıcı bir iyileşme olmaması durumunda, enflasyonist risklerin yüksek olması nedeniyle Merkez Bankası nın mevcut sıkı duruşunu korumasını bekliyoruz. 2
22 24 26 28 21 212 214 2Q15 4Q15 2Q16 4Q16 2/17 1/3 1/5 1/7 1/9 1/11 1/13 1/15 1/17 26Q1 26Q4 27Q3 28Q2 29Q1 29Q4 21Q3 211Q2 212Q1 212Q4 213Q3 214Q2 215Q1 215Q4 216Q3 3/14 6/14 9/14 3/15 6/15 9/15 3/16 6/16 9/16 3/17 3/14 6/14 9/14 3/15 6/15 9/15 3/16 6/16 9/16 3/17 26 Mayıs 217 Banka Net Dış Borçlanma (12 ay toplam, milyar USD) Reel Sektör Net Dış Borçlanma (12 ay toplam, milyar USD) 3 2 1-1 -2-3 14 12 1 8 6 4 2-2 Eurobond Kısa Vade Kredi Uzun Vade Kredi Eurobond Kısa Vade Kredi Uzun Vade Kredi Uluslararası Yatırım Pozisyonu Uluslararası Yükümlülükler Dağılımı -15-2 -25-3 -35 1% 8% 6% 4% 3.% 25.5% 23.4% 25.% 28.1% 24.9% 25.1% 25.1% -4-381 -45-5 2% 3.2% 36.3% 37.2% 35.7% % 212 215 216Q4 217Q1 Ticari Krediler Efektif ve Mevduatlar Doğrudan Yatırımlar Portföy yatırımları Krediler Finans Dışı Şirketlerin YP Açık Pozisyonu Türk Bankalarının Yurtdışı Bankalara Borçları -5-1 -15-2 -2 12 1 8 6 4 2-25 Kaynak: TCMB, BDDK, Garanti Yatırım 3
2/15 4/15 6/15 8/15 1/15 2/16 4/16 6/16 8/16 1/16 2/17 4/17 12.15 2.16 4.16 6.16 8.16 1.16 12.16 2.17 4.17 1/15 4/15 7/15 1/15 1/16 4/16 7/16 1/16 1/17 4/17 1/15 3/15 5/15 7/15 9/15 11/15 1/16 3/16 5/16 7/16 9/16 11/16 1/17 3/17 5/17 26 Mayıs 217 Ticari Krediler (yıllık değişim) Ticari Mevduat (yıllık değişim) 3% 4% 25% 3% 2% 2% 15% 1% 1% % 5% -1% % -2% Ticari TL Ticari YP (USD) Ticari Mevduat TL Ticari Mevduat YP (USD) Kredi/Mevduat Oranları TL Mevduat&TL Kredi Faiz Oranı 15% 18% 14% 13% 12% 11% 1% 144% 119% 16% 14% 12% 14.7% 13.1% 15.4% 15.% 11.% 9% 8% 88% 1% 8% 9.6% Kredi/Mevduat (TL) Kredi/Mevduat (Toplam) Mevduat: Bankalararası hariç Kredi/Mevduat (YP) Ticari Tüketici Mevduat Garanti Yatırım Tahmini 215 216 217T 218T GSYH (mlr TL) 2,338 2,591 2,923 3,287 GSYH (mlr usd) 862 857 782 837 GSYH (büyüme, %) 6.1% 2.9% 3.% 4.5% Cari Denge (mlr usd) -32.2-32.6-37.5-44. Cari Denge (GSYH %) -3.7% -3.8% -4.8% -5.3% TÜFE (yıllık ort., %) 7.7% 7.8% 1.3% 7.6% TÜFE (yıl sonu) 8.8% 8.5% 9.% 7.5% Bütçe Dengesi (% GSYH) -1.% -1.1% -2.5% -2.% Faiz Dışı Fazla (% GSYH) 1.3%.8% -.5% -.1% AB Tanımlı Kamu Borç Stoğu (GSYH %) 27.5% 28.3% 29.9% 31.3% Gösterge Faizi (dönem-sonu, bşk) 1.9% 1.7% 1.5% 9.% Politika Faizi (dönem-sonu)* 8.8% 8.3% 9.5% 8.5% $/TL (dönem-sonu) 2.92 3.52 3.8 4.5 $/TL (ortalama) 2.72 3.2 3.74 3.93 /TL (dönem-sonu) 3.17 3.71 4.2 4.6 /TL (ortalama) 3.2 3.34 3.97 4.32 /$ (dönem-sonu) 1.9 1.5 1.6 1.14 *: Ortalama fonlama maliyeti Kaynak: TCMB, BDDK, Garanti Yatırım 4
ARAŞTIRMA Nihan Ziya Erdem Baş Ekonomist Direkt Tel :+9 212 384 11 31 Tel :+9 212 384 1 1 Faks :+9 212 352 42 4 NihanZ@garanti.com.tr Melis Öztürk Araştırma Uzmanı Direkt Tel :+9 212 384 11 21 Tel :+9 212 384 1 1 Faks :+9 212 352 42 4 MOzturk@garanti.com.tr UYARI NOTU Model Portföy hisseleri, Araştırma Bölümü nün Endeks Üzeri (EÜ) ve Endekse Paralel (EP) tavsiyesi verdiği hisseler arasından; şirketlerin uzun dönemli mali verilerine dayalı olarak yapılan temel analiz ve kısa vadeli beklentiler bir arada değerlendirilerek oluşturulmuştur. Tercih etmediğimiz hisseler ise benzer analizler ile, Araştırma Bölümü nün Endekse Paralel (EP) ve Endeks Altı (EA) tavsiyesi verdiği hisseler arasından seçilir. Model Portföy değişiklik raporunda, hissenin portföye giriş ya da çıkış gerekçesi belirtilir. Bir hissenin Model Portföy e girmesi ya da çıkması uzun vadeli temel tavsiyesinin değiştiği anlamına gelmemektedir. Model Portföy, sanal bir portföy olup; piyasa beklentimiz ve de içerisinde yer alan hisselerin beklentileri doğrultusunda ağırlıklandırılarak kümülatif performansı ile değerlendirilmektedir. Dolayısıyla Model Portföy ve Model Portföy kapsamında yapılan değişimler, yatırımcının risk ve getiri tercihleri ile birebir örtüşmeyebilir. Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, yetkili kuruluşlar tarafından kişilerin risk ve getiri tercihleri dikkate alınarak kişiye özel sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler ise genel niteliktedir. Bu tavsiyeler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir. Veri ve grafikler güvenirliliğine inandığımız sağlam kaynaklardan derlenmiş olup, yapılan yorumlar sadece GARANTİ YATIRIM MENKUL KIYMETLER A.Ş. nin görüşünü yansıtmaktadır. Bu bilgiler ışığında yapılan ve yapılacak olan ileriye dönük yatırımların sonuçlarından Şirketimiz hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz. Ayrıca, Garanti Yatırım Menkul Kıymetler A.Ş.'nin yazılı izni olmadıkça içeriği kısmen ya da tamamen üçüncü kişilerce hiç bir şekil ve ortamda yayınlanamaz, iktisap edilemez, alıntı yapılamaz, kullanılamaz. İleti, gönderilen kişiye özel ve münhasırdır. İlave olarak, bu raporun gönderildiği ve yukarıdaki açıklamalarımız doğrultusunda kullanıldığı ülkelerdeki yasal düzenlemelerden kaynaklı tüm talep ve dava haklarımız saklıdır. Garanti Yatırım Etiler Mahallesi Tepecik Yolu Demirkent Sokak No.1 34337 Beşiktaş, İstanbul Telefon: 212 384 11 21 Faks: 212 352 42 4 E-mail: arastirma@garanti.com.tr