AVUKATLIK MESLE NDE REKLAM YASA I

AVUKATLIK MESLE NDE REKLAM YASA I Av.F L Z SARAÇ (*) I. K TLE LET fi M ARAÇLARI LE REKLAM YASA ININ HLAL A. GENEL OLARAK Reklam; geçmiflten günümüze de in süregelen bir iletiflim, bir bilgilendirme arac d r. Reklam üretilen ya da pazarlanan bir mal n veya hizmetin topluma, yani bu maldan veya hizmetten yararlanabilecek durumda bulunan kimselere, tan t m n yapmak, sat fl n artt rmak veya imaj n yarat p güçlendirmek amac yla haz rlanan, içerisinde bu reklam yapt ran firman n ad n n ya da mal ve hizmet markas n n yer ald ve bu bilgilerin yaz l, iflitsel ya da görsel biçimde d flar ya yans t ld bir iletiflim arac d r. Yasalar m z ticari hayat n içinde bu denli önemli yeri bulunan reklam n nas l yap lmas gerekti ini düzenlemektedir. Avukatl k Kanunumuzun 1. maddesinin tan m yla hem kamu hizmeti, hem de serbest bir meslek olma özelli ine sahip olan avukatl k mesle inin, bir hizmet olarak ifade edilme ve tan t lma gerekrsinimi olabilir. Ancak bu d fla ifade edilme ve tan t lman n nas l yap laca na iliflkin kural ve yöntemler, ticari hayattaki mevcut düzenlemeyle mutlaka farkl l klar içermeli, bu tan t m n nas l yap laca na dair ayr düzenlemeler bulunmal d r. Çünkü avukatl k bir ticari hizmet de il daha çok kamu yönü a r basan bir hizmettir. letiflim organlar n n ço almas, teknolojinin geliflmesi ile birlikte ortaya yeni mesleklerin ç kmas n n yeni ifl alanlar n n oluflmas n n yan s - ra klasik mesleklerin icra edilmesinde de büyük de ifliklikler meydana getirmifltir. Bu geliflim ve de iflim, bir kamu hizmeti olan avukatl k mesle ine ait reklam yasaklar n n s n rlar n kimi zaman zorlamakta; mesle- in niteli inden ötürü avukatlar n tabi olduklar reklam yasaklar alan nda yeni sorular ve sorunlar do urmaktad r. Reklam Yasa n n s n rlar n n ne olmas gerekti i, bu yeni geliflmeler karfl s nda güncel bir sorun olarak Barolar n ve avukatlar n karfl s na ç kmaktad r. Avukatl k mesle inin; yarg n n kurucu unsuru olmas, Ada- (*) stanbul Barous Baflkan Yard mc s

42 STANBUL BAROSU DERG S Cilt: 80 Say : 1 Y l 2006 leti sa lamaktaki rolü, güven unsuru temeline dayanmas ve kamu hizmeti niteli i, yeni düzenin getirdi i s n rs z olanaklar karfl s nda ortaya ç - kan çeliflkiler, bu konudaki mevzuat n s kça de ifltirilmesi ve içtihatlarla gelifltirilmesi sonucunu do urmay sürdürmektedir Kimi zaman s n rlar ötesi ifl ve ifllemlerin yap ld hukuk alan nda avukatlar, di er ülkelerdeki muhataplar taraf ndan kendi ülkelerindeki hukuki sorunlar çözümlemek için arac durumunda b rak lmaktad rlar. Bu durum zaman zaman ülkemiz avukat n, reklamla donanm fl yabanc bürolar n korumas zl ile karfl karfl ya b rakabilmektedir. Meslek kural n n çok tart fl l r olma özelli i, mevcut düzenlemenin bilinmesi ve öncelikle do ru anlafl lmas gerekti i düflüncesi, bu çal flman n yap lmas ndaki temel unsurdur. Bilindi i gibi 1136 say l Avukatl k Yasas 1. maddesinde avukat, yarg n n kurucu unsurlar ndan biri olarak tan mlam fl, kamu hizmeti yönünü a r basan serbest ve ba ms z bir meslek olarak nitelemifltir (1). Reklam yasa n n gerekçelerini; avukatlar n rakip de il meslektafl olmalar nedeniyle rekabetin reddi ve sviçre Federal Mahkemesinin içtihad belirtmektedir. Kararda, gerekçeyi, Avukatlar n, adaletin yard mc s olmalar nedeniyle ticari reklam n yaln z kendilerini de il, adaletin itibar n ve dolay s ile devletin esas kurumlar ndan birini zedeleyece i hususlar oluflturmaktad r (2). Bu derece önemli olan bir mesle in, reklama gereksinimi olmamas gerekti i yönündeki görüfl Avrupa daki pek çok ülkede reklam yasa mevzuatlar nda yer alm flt r (3). II. REKLAM YASA INA L fik N HUKUKSAL DÜZENLEMELER A. AVUKATLIK YASASI 1136 say l Avukatl k Yasas n n Reklam Yasa bafll kl 55 inci maddesine göre; Avukatlar n ifl elde etmek için, reklam say labilecek her türlü teflebbüs ve harekette bulunmalar ve özellikle tabelalar nda ve bas l ka tlar nda avukat ünvan ile akademik ünvanlar ndan baflka s fat kullanmalar yasakt r. (Ek 02.05.2001-4667/35) Bu yasak, ortak avukat bürosu ve avukatl k ortakl hakk nda da uygulan r. Yukar daki yasaklara iliflkin esaslar Türkiye Barolar Birli ince düzenlenecek yönetmelikle belirlenir Mevzuat m zda Avukatl k Yasas na getirilmifl bulunan 55. madde reklam yasa aç s ndan kaynak teflkil etmektedir. 02.05.2001 tarihinde yap lan de ifliklikle maddeye 2 ve 3. f kralar eklenmifltir. 2. f kra ile rek- (1) Avukatl k Kanunu stanbul Barosu Yay n B: 1 - Ocak 2005 (2) Erem,Faruk, Meslek Kurallar flerh, Ankara 1995,s.54. (3) Avukatl k Yasalar, zmir Barosu Yay nlar, Ekim 2004, s.

Avukatl k Mesle inde Reklam Yasa Filiz Saraç 43 lam yasa yeni yasa ile getirilen avukatl k ortakl na da yay lm fl, 3. f kra ile de reklam yasa na iliflkin esaslar n Türkiye Barolar Birli i nce düzenlenecek yönetmelikle belirlenece ini öngörmüfltür. B. TÜRK YE BAROLAR B RL REKLAM YASA I YÖNETMEL Avukat n reklam yasa incelenirken, Avukatl k Kanununun 55. maddesinin 3. f kras ile düzenlenece i öngörülen; 14.11.2001 tarihli ve 24583 say l Resmi Gazetede yay mlanan Reklam Yönetmeli ini yürürlükten kald rarak 21.11.2003 günlü 25296 say l Resmi Gazetede yay nlanarak yürürlü e giren TBB Reklam Yasa Yönetmeli i bu at f nedeni ile reklam yasaklar n n saptanmas ve yorumunda baflvurulmas gereken asli kaynak olmal d r. Söz konusu yönetmelik incelendi inde reklam yasaklar n n madde bafll klar halinde afla daki ayr ma göre düzenlendi i görülmektedir: 1) Tabela (md. 5 ), 2) Bas l evrak (md. 6 ), 3) Telefon rehberi ( md. 7), 4) Medya ( md. 8 ), 5) nternet (md. 9), 6) flbirli i (iflbirli i yapt avukatlar, ortak avukat bürolar n, avukat ortakl klar n duyurmama,aç klamama) (md.10 ), 7) Yükümlülük (Avukat n reklam say lacak davran fl engelleme yükümlülü ü) (md.11) Reklam yasaklar n n çeflitlili i ve her birinin ayr bir çal flma konusunu oluflturdu una iliflkin düflüncemiz nedeni ile 21.11.2003 günlü 25296 say l Resmi Gazetede yay nlanarak yürürlü e giren TBB Reklam Yasa Yönetmeli indeki ayr ma göre reklam yasaklar n bafll klar halinde ele alarak yapt m z çal flmam zda, ilk çal flma konumuz Medya liflkilerine Ba l Reklam Yasa olarak ele al nm fl ve bu konu ile s n rland r lm flt r. TBB Reklam Yasa Yönetmeli inde bas n ve di er kitle iletiflim organlar ile meydana gelen reklam yasa ihlalleri Medya liflkileri bafll ile 8. maddede düzenlenmifltir (4) : Medya liflkileri Madde 8 - Bu yönetmelik kapsam nda olanlar ; a) Adres de iflikli ini, büro aç l fl n ve alt ay aflan ara vermeden sonra yeniden mesle e dönüflünü; avukatl k ortakl na giriflini ve ç k fl n, reklam niteli ini tafl mayacak flekilde, gazete ve sair yay n yolu ile bir kez duyurabilirler. Avukatl k ortakl n n tescil ya da sona ermesi ya da ortaklardan birinin ayr lmas ilan yolu ile duyurulabilir, (4) Avukatl k Kanunu, stanbul Barosu Yay n B: 1, Ocak 2005.

44 STANBUL BAROSU DERG S Cilt: 80 Say : 1 Y l 2006 b) Yaflamlar, kazançlar, mesleki faaliyeti hakk nda "reklam niteli inde" yay nlarda bulunamaz, halen ya da eskiden takip etti i, devam eden veya sonuçlanm fl bir dava hakk nda; dava ile özdeflleflip taraflar n sözcüsü gibi hareket edemez, davan n hukuki boyutlar içinde kalmak kayd yla ve zorunlu haller d fl nda yaz l, iflitsel ve görsel iletiflim araçlar na ve internet'e görüntü, bilgi, demeç veremez, aç klama yapamazlar, c) Yaz l, iflitsel ve görsel iletiflim araçlar nda ve internet'te röportaj, sohbet, konuflma, tart flma ve benzeri programlara kat ld klar nda; reklam say labilecek her türlü davran fltan, avukatl k mesle ini zedeleyici her türlü aç klamadan kaç nmak zorundad rlar, d) Avukat unvan kullanarak yaz l, iflitsel, görsel iletiflim araçlar nda ve internet'te yönetmen, düzenleyici, dan flman ve sair s fatlar ile dizi, sürekli yay n, süreli ya da süresiz programlar haz rlayamaz, sunamaz, yönetemez, haz rlanmas na, sunulmas na ve yönetilmesine kat lamazlar, e) Gerek mahkemede temsil görevini yerine getirirken, gerek yaz l, iflitsel ve görsel iletiflim araçlar ve internet ile iliflkisinde kendisini veya üzerinde çal flmakta oldu u hukuki ifli reklam olabilecek nitelikte ön plana ç - karamazlar. Karar içeriklerinde s kça rastlanaca için ayn yönetmeli in Yükümlülükler bafll n tafl yan 11. maddesi de medya iliflkileri bafll kl reklam yasa ile yak ndan ilgilidir. Bu nedenle avukat n medyaya iliflkin reklam yasa ile birlikte ele al nmas gerekmektedir. Söz konusu madde afla - daki gibidir: Yükümlülükler Madde 11- Bu Yönetmelik kapsam nda olanlar; salt ün kazanmaya yönelik her tür giriflim ve eylemlerden kaç nmak, ifl elde etmek için reklam say labilecek her hangi bir giriflim ve eylemde bulunmamak, üçüncü kiflilerin kendileri için reklam say labilecek bu tür eylem ve davran fllar na izin vermemek, engel olmak için gerekli önlemleri almakla yükümlüdürler. C. TÜRK YE BAROLAR B RL MESLEK KURALLARI Bilindi i üzere halen yürürlükte olan Türkiye Barolar Birli i Meslek Kurallar, 1136 say l Avukatl k Kanununa göre TBB Yönetim Kurulu taraf ndan düzenlenmifl, TBB nin 8-9 Ocak 1971 günlerinde yap lan IV.Genel Kurul toplant s nda kabul edilmifl, 50. maddesi hükmüne göre 26 Ocak 1971 günlü ve 5 say l TBB bülteninde yay nlanarak yürürlü e girmifltir. Tüm meslek mensuplar m z ba lay c nitelikte olan ve 50 maddeden oluflan bu kurallar n 7, 8 ve 40. maddeleri reklam yasaklar na iliflkindir. Buna göre : Madde 7: Avukat salt ün kazand rmaya yönelen her türlü gereksiz davran fltan titizlikle kaç nmal d r

Avukatl k Mesle inde Reklam Yasa Filiz Saraç 45 Madde 8: Avukat kendine ifl sa lama niteli indeki her davran fltan çekinir. Madde 9 Avukat kanunen bulundu u baflkaca mevki ve olanaklar n n mesleki çal flmalar na etkili olmamas na dikkat eder. Madde 40: Avukat kesin olarak zorunlu bulunmad kça müvekkili ad na bas na aç klamada bulunamaz. Aç klamalarda Adalete etkili olmak amac güdülemez. TBB Meslek kurallar n n afla da yer alan 5. maddesi, Yarg Organlar yla ve Adli Mercilerle liflkiler bafll n tafl yan 18. maddesi, Meslektafllar Aras Dayan flma ve liflkiler bafll n tafl yan 26 ve 27. maddeleri baflkaca meslek kurallar n n ihlalini ilgilendirmekle birlikte belirtilen nedenlerle kan m zca olay n özelliklerine göre reklam yasa n n da ihlal niteli i tafl yabilecektir. Buna göre : Madde 5: Avukat yazarken de, konuflurken de düflüncelerini olgun ve objektif bir biçimde aç klamal d r Madde 18: Avukat daha önce hakim, savc, hakem ya da baflkaca resmi bir s fatla inceledi i iflte görev alamaz. Madde 26: Hiçbir avukat, bir meslektafl n n mesleki tutum ve davran fllar hakk ndaki düflüncelerini kamuoyuna aç klayamaz. Bu yoldaki flikayetlerin mercii yaln z barolard r. Madde 27: Hiçbir avukat; herhangi bir meslektafl özellikle has m vekili meslektafl hakk nda küçük düflürücü nitelikteki kiflisel görüfllerini ve düflüncelerini aç kça belirtemez D. AVRUPA TOPLULU U MESLEK KURALLARI Avrupa Toplulu u Meslek Kurallar üye on iki ülkenin barolar temsilcilerinin 28 Ekim 1988 tarihinde Strausbourg ta yapt klar toplant da oybirli iyle kabul edilmifltir. Avukatlara uygulanan kurallard r. Getirilifl amac ; kurallar n 1.3. maddesinde Meslek Kurallar n n Amaçlar bafll ile aç kça belirtilmifltir: 1-3 Meslek Kurallar n n Amaçlar 1.3.1 Avrupa Toplulu unun giderek yerleflmesi ve avukat n bu topluluk içindeki çal flmalar n n s n rlar ötesi alanlarda yo unlaflmas sonucu, kamu yarar do rultusunda, art k avukata aslen hangi baroya mensup olursa olsun topluluk içinde tabi olaca tek tip meslek kurallar n n belirlenmesi zorunlu olmufltur. Topluluk içinde uygulanacak meslek kurallar n n bir tan m n yapman n en önemli amac, 22 Mart 1977 tarih ve 77/249 say l Topluluk talimat n n 4üncü maddesinde öngörüldü ü üzere, de iflik meslek kurallar n n uygulanmas ndan ortaya ç kabilecek zorluklar n önlenmesidir.

46 STANBUL BAROSU DERG S Cilt: 80 Say : 1 Y l 2006 1.3.2 C.C.B.E. Bünyesinde toplanm fl avukatl k mesle i ile ilgili kurulufllar n temsilcileri, afla da hüküm alt na al nm fl kurallar n, - fiimdiden AT barolar n n ortak düflüncelerinin bir ifadesi olarak kabul edilmesini, - En k sa sürede ulusal ve/veya topluluk prosedürleri uyar nca, avukat n AT içindeki s n rlarötesi etkinli ine uygulanmas n n sa lanmas, - Meslek kurallar ndan ulusal düzeyde yap lacak her gözden geçirme (revizyon) s ras nda bu kurallar n dikkate al nmas n, böylelikle AT meslek kurallar n n giderek artan bir ölçüde uyumunun sa lanmas n temenni etmektedirler. Bu meslek kurallar n n s n rlarötesi faaliyetlere uygulanmas söz konusu oldu unda, avukat, üyesi bulundu u baronun kurallar ile, ancak, bu sonuncular n, Avrupa Toplulu u Avukatlar Meslek Kurallar ile ba daflt ölçüde ba l olacakt r.... 1.5. Ratione Materiae (Madde itibariyle yetki) Kural n n Uygulama Alan Milli s n rlar içinde uygulanabilecek kurallar n gittikçe geliflme gösteren uyumuna engel olmamak flart yla afla daki kurallar, avukat n Avrupa Toplulu u içindeki s n rötesi etkinliklerine uygulanacakt r. S n rötesi etkinliklerden anlafl lan: a) Di er bir üye devlet avukat ile mesleki iliflkiler, b) Avukat n flahsen bulunmad bir di er üye devlette sürdürdü ü etkinlikler. Ayr ca Avrupa Toplulu u hukukun uygulanmas ile ilgili olarak bir üye devletin avukat, hukuki faaliyetin yer alaca karfl üye devletin barosunun meslek kurallar na uymak durumunda kalabilir. Bu durumda avukat, belli bir faaliyet nedeniyle uymak zorunda oldu u meslek kurallar hakk nda bilgi edinmek zorundad r. Avrupa Toplulu u Meslek Kurallar n n içeriklerine iliflkin bu saptamalardan sonra; Avrupa Birli i üyeli ine iliflkin süreç nedeni ile kendisini Birli e uyumlu duruma getirmeye çal flan ülkemizin mevcut düzenlemesiyle Avrupa Birli i meslek kurallar n reklam aç s ndan de erlendirmekte yarar vard r. Reklam yasa na iliflkin mevcut Baro Yönetim Kurulu ve Disiplin Kurulu kararlar incelendi inde; Reklam yasaklar na iliflkin ihlal gerekçesi ile disiplin soruflturmas ya da kovuflturmas n n muhatab olan avukatlar n savunmalar nda; Avrupa ile entegrasyon sürecini ve Avrupa avukatlar n n faaliyetlerini gerekçe göstererek mevcut kural ve uygulamalara iliflkin elefltiriler yöneltmeleri en çok rastlanan durum olarak göze çarpmaktad r. Bu nedenle çal flmam zda Avrupa Toplulu u Meslek Kurallar -

Avukatl k Mesle inde Reklam Yasa Filiz Saraç 47 na yer vermemizdeki as l amaç; bu savunma ve elefltirilerin yerindeli ini saptayabilmek, Avrupa Birli i Meslek Kurallar ile mevzuat m z aras ndaki reklam yasaklar nda bir çeliflki olup olmad n saptamak gereksinimidir. Avrupa Toplulu u Avukatl k Meslek Kurallar incelendi inde madde 2.6.2 nin reklam yasa n aç kça düzenledi i görülür. Bu maddeye göre: 2.6. fiahsi reklam 2.6.1 Avukat, yasak oldu u yerde ne kendisi, ne de baflkas vas tas yla hiçbir flahsi reklam yapamaz, yapt ramaz. Ayr ca, ancak ba l bulundu u baronun kurallar n n izin verdi i ölçü içinde flahsi bir reklam verebilir veya verdirebilir. 2.6.2 fiahsi reklam, özellikle medya vas tas yla yap lacak flahsi reklam, ancak ilgili avukat bu reklam n mevcut ve ileride olmas muhtemel müvekkillere yönelik ve sadece onlar n bulundu u ülke s n rlar içinde geçerlili ine izin veren baronun mensubu ise mümkün olacakt r. Sözkonusu reklam n baflka bir ülkede yay nlanmas kar fl kl a neden olacakt r. Görüldü ü üzere Avrupa Toplulu u Meslek kurallar mevzuat m z ile hiç bir çeliflki tafl mad gibi reklam yasaklar pek çok üye devlette uygulanmaktad r. Nitekim: stanbul Barosu Disiplin Kurulu nun 24.06.2003 tarihinde 2003/14 D, 2003/138 K say l karar nda: yak nan n 29.07.2002 günlü dilekçesinde VIP dergisinde yay nlanan bir yaz da, iki ayda bir yay nlanan VIP dergisinin magazin a rl kl, abonelik esas na dayal olup bayilerde sat lmad n ; abone yapmak için gelen dergi yetkilisinin bürosundan etkilenerek yapt teklif üzerine röportaj yapt klar n ; derginin format na uygun olarak öz hayat hikayesine yer verildi ini, büyük emekler vererek yap land rd X Hukuk Bürosundan da bu çerçevede bahsedilmesinin do- al oldu unu; röportaj notlar n n dergi editörlerince düzenlendi ini savunmufltur. Yap lan incelemede VIP dergisinin yay nlanan kat l mc ve ço ulcu bir sistem içinde çal flan X Hukuk Bürosu, stanbul un hemen her adliyesinde bulunan çal flmas yla, zamandan kazanarak sorunlar son derece süratle çözüyor. Getirdikleri kadro ile Türkiye nin dört bir yan bir tarafa dünyan n her taraf na da yetiflmeye çal fl yorlar. Biçimindeki anlat mlar, bir gazetecinin kendili inden gözlemleyip aktarabilece i nitelikte sözler olarak kabul edilemez... Avukatl k yasas n n 55.maddesinin gönderme yapt TBB Reklam yasa Yönetmeli i nin Medya liflkileri bafll kl 8.maddesinin konuyla ilgili bölümleri flöyle düzenleme yapmaktad r:

48 STANBUL BAROSU DERG S Cilt: 80 Say : 1 Y l 2006 Savunmada de inilen Avrupa Toplulu u Avukatl k Meslek kurallar n n ilgili maddelerini de oldu u gibi aktararak de erlendirmek gerekirse: 1-2 Meslek Kurallar n n Mahiyeti 1.2.2 Her baronun örf ve adetlerinden kaynaklanan kendine özgü meslek kurallar vard r. Bu kurallar, sözkonusu üye devlette mesle in faaliyet sahas na, milli mevzuata, adli ve idari uygulamaya uyum sa lar. Bu kurallar genellefltirmek ve köklerinden ay rmak ne do ru, ne de arzu edilen bir durumdur. Her baronun kendi meslek kurallar, ço u zaman, ayn de erlere dayanan belli bir taban oluflturmaktad r. 2.6 fiahsi Reklam 2.6.1 Avukat, yasak oldu u yerde ne kendisi, ne de baflkas vas tas yla hiçbir flahsi reklam yapamaz, yapt ramaz. Ayr ca, ancak ba l bulundu u baronun kurallar n n izin verdi i ölçü içinde flahsi bir reklam verebilir veya verdirebilir. 2.6.2 fiahsi reklam, özellikle medya vas tas yla yap lacak flahsi reklam, ancak ilgili avukat bu reklam n mevcut ve ileride olmas muhtemel müvekkillere yönelik ve sadece onlar n bulundu u ülke s n rlar içinde geçerlili ine izin veren baronun mensubu ise mümkün olacakt r. Sözkonusu reklam n baflka bir ülkede yay nlanmas kar fl kl a neden olacakt r. Bu kurallar ile mevzuat m z aras nda hiçbir uyumsuzluk gözlenmemektedir. denilerek karara konu röportaj n AY n n 55. maddesi ve Meslek kurallar n n 8. maddesi ve 135/3 maddelerine ayk r olmas nedeni ile avukata hakk nda daha önceki kesinleflmifl para cezas da dikkate al n p a rlaflt rma yap larak PARA CEZASI verilmifltir. Bu karara yap lan itiraz üzerine TBB Disiplin Kurulu 23.01.2004 tarihli 2003/359 E, 2004/22 say l karar ile karar esas yönünden yerinde bulmufl, sadece para cezas n n miktar yönünden DÜZELT LEREK ONANMASINA karar vermifltir. III. YÖNET M KURULU VE D S PL N KURULU KARARLARI IfiI INDA MEDYA YOLU LE HLAL ED LEN REKLAM YASAKLARI Reklam yasaklar na iliflkin verilen Yönetim ve Disiplin Kurulu kararlar na bak ld nda medya yolu ile reklam yasa n n saptanmas nda, 1) fiikayete konu fiilin reklam yasa ihlali içerip içermedi i; 2) Bilgi verme amac s n r n n afl l p afl lmad, 3) Avukat n ihlale konu fiilin oluflmas nda kast n n olup olmad ; 4) hlalin meydana gelmesinin kendi bilgisi d fl nda oldu una iliflkin savunmalarda engelleme tekzip etme ye yönelik bir gayrette bulunup bulunmad hususlar na bak ld n söyleyebiliriz.

Avukatl k Mesle inde Reklam Yasa Filiz Saraç 49 Baro Yönetim Kurulunca res en soruflturma aç lmas di er meslek kurallar ndaki fiillere göre daha fazla olan Reklam Yasa n n konusunu teflkil eden fiillerin hukuksal niteli i sadece disiplin yarg lamas n gerektirmektedir. Medya yolu reklam yasa na iliflkin ihlallerde ve emsal Disiplin Kurulu kararlar na bak ld nda; verilen disiplin cezas n n daha çok AK 135. maddesinde yer alan disiplin cezalar ndan UYARMA, olay n özelli ine göre baz durumlarda KINAMA ve PARA CEZASI oldu u görülmektedir. fiikayete konu fiilin reklam yasa ihlali içerip içermedi inin tespitinde; reklam yasa na konu olan fiilin içeri inin, reklama yönelik olup olmad n n disiplin suçunu oluflturup oluflturmad n n önem kazand görülmektedir. fiöyle ki; stanbul Barosu Yönetim Kurulu nun 12.08.1999 tarihli 99/fi.212, K.99/412 K say l karar nda; stanbul Barosuna kay tl yak n lan avukat n, 17.02.1999 tarihli Hürriyet gazetesinde ç kan ilanda ad n n bulunmas nedeni ile bafllat lan disiplin soruflturmas nda yap lan incelemede; ilan n Malta Ticaret Heyetinin bir otelde belli gün ve saatte ve belli konularda Türk ifladamlar ile ticari anlaflmalar yapmak üzere bir daveti içerdi i, Malta Konsoloslu u stanbul bafll alt nda telefon ve faks numaralar ile en alt sat rda Av X in dikkatine yaz l bulundu u, avukat n mesle inin yan s ra Malta Fahri konsoloslu u yapmas n n ona titr kazand rd ve ifl ve para kazanmak amac yla yap ld sav ile bafllat lan disiplin soruflturmas nda; fahri konsoloslu un AY 12. maddede say lan avukatl kla birleflebilen ifller kapsam nda say lmas gerekti i, bu s fat n mesle i ya da görev nedeni ile tan nm fl kiflilere verilmekte oldu u, bu nedenle ün ve para kazanmak için al nan titr niteli i tafl mad gerekçesi ile D S PL N KOVUfiTURMASI AÇILMASINA YER OLMADI INA karar vermifltir. stanbul Barosu Yönetim Kurulu nun 2002/fi.460, K.2002/1231 say l 03.12.2002 tarihli karar nda; Hürbak fl adl yerel gazetede yer alan bir sayfal k röportaj nedeni ile bafllat lan disiplin soruflturmas na iliflkin savunmas nda; yak n lan avukat n bölgesindeki 237 sivil toplum örgütünün ortaklafla kat ld Kent Meclisi adl sivil insiyatifin 2 y ld r baflkanl n yapt n ; bu nedenle bas n ve kamuoyu önünde oldu unu, anlat mlar nda avukatl k kimli ini kullanmad n savunmufltur. Yap lan incelemede yerel gazetenin röportaj n n yer ald içeri inde avukat n baflkanl k yapt Kent Meclisi adl sivil platformun Y belediye baflkan ile iliflkiler ile yak n lan avukat n avukat kimli ine ve reklama yer verilmeksizin flahs n tan maya yönelik bir röportajdan ibaret oldu undan bahisle D S PL N KOVUfiTURMASI AÇILMASINA YER OLMADI INA karar vermifltir. stanbul Barosu Yönetim Kurulu nun 23.09.1999 tarihli 1996/fi.253, K.99/496 say l karar nda; Av X n 08.06.1996 günlü

50 STANBUL BAROSU DERG S Cilt: 80 Say : 1 Y l 2006 Hürriyet gazetesinin 1 ve 24. sayfas nda yay nlanan bir devi yendim bafll kl haberde rekabet yasa na ayk r hareket etti ini iddias ile aç lan disiplin soruflturmas nda; taraflar aras ndaki davan n özelli i dikkate al nd nda, flikayetli avukata atfedilen sözlerin savunma ve iddia s n rlar içinden kald ndan bahisle 3 üyenin muhalefet oyuna karfl l k oyçoklu u ile D S PL N KOVUfiTURMASI AÇILMASINA YER OLMADI INA karar verilmifltir. (Kan m zca bu karar yerinde de ildir. Karar n karfl oy gerekçelerinde belirtildi i gibi yak nmaya konu olan haberin Av X in, Halis Toprak ile ilgili boflanma davas n n seyir ve sonuçlar hakk ndaki aç klama ve yorumlar nda davadaki baflar s na iliflkin aç klamalarda bulunmas, karar n henüz kesinleflmemifl olmas karfl s nda yarg ile iliflkilerindeki etkileyebilecek nitelikte aç klamalar yapmamas gerekmektedir. Kararda iddian n rekabet yasa olarak tan mlanmas da kanundaki tan mlama ile uygun düflmemektedir. hlal edilen reklam yasa kurallar d r.) stanbul Barosu Disiplin Kurulu nun 2002 / D.193, K. 2003/127 say l 17.06.2003 tarihli karar nda; Berlin de da t lan ifl rehberinde Türk hukuku Avukat X, Türk Hukuk ve Türkiye ile ilgili sorunlar için boflanma, evlenme, tan ma ve tenfiz, miras, alacak, tazminat, icra takibi, gayrimenkul ifllemleri ibaresine yer verilen ilan bulunmas nedeni ile baro baflkanl nca yap lan soruflturma sonucu KINAMA CEZASI verilmifltir. Sözkonusu karar TBB nin 23.01.2004 tarihli 2003/357 E, 2004/20 K say l karar ile onanm flt r. stanbul Barosu Disiplin Kurulu nun 04.03.2003 tarihli D.2002/227, K.2003/41 say l karar nda; yak n lan avukat n Bahçeflehir de yay nlanan Pazarola adl dergide ç kan haberler nedeni ile aç lan kovuflturmada yapt savunmas nda; ücretsiz da t lan ve ticari amaç gütmeyen bir yay n oldu unu, kendisiyle ilgili yap lan röportajda güncel konulara de indi ini ve reklam say lacak konulardan kaç nd n beyan etmifltir. Yap lan incelemede, sözkonusu derginin Mart 2002 say s n n kapa nda duyurulan 4 foto raf ve bafll ktan birinin yak n lan avukata ait oldu u, bafll kta Bahçeflehir in ilk hukuk bürosu deyiminin kullan ld, 13. sayfada X HUKUK BÜROSU bafll ile sayfan n tamamen yak n lan avukat n röportaj na ayr ld ; yaz n n içeri inde; Bahçeflehirlilerin avukat olmaktan gurur duyuyorum. Bahçeflehirlilere her türlü hukuki konuda dan flmanl k yapmaya ticari olarak de il komflu olarak haz r m. Bütün Bahçeflehirliler beni çekinmeden arayabilir Her türlü gayrimenkul,ekonomik,ailevi problemlerde ne olursa olsun hizmet verece im Ben Bahçeflehirlilere hizmet için geldim. Hiç çekinmeden hukukçu olarak elimden gelen her konuda bana dan flabilirler.

Avukatl k Mesle inde Reklam Yasa Filiz Saraç 51 biçiminde aç klamalar n bulundu u gerekçesi ile yak n lan avukat n A Yasas 55. maddesi ve TBB Reklam Yönetmeli i nin 8.maddesine ayk - r davran fl nedeni ile KINAMA CEZASI ile cezaland r lmas na karar verilmifltir. fiikayete konu fiilde Bilgi verme amac s n r n n afl l p afl lmad, bilgi verme ad alt nda reklam yasa ihlalinin olup olmad n n tespitinde önem tafl maktad r. Bilgi verme s n rlar içerisinde kalan bir aç klaman n reklam oldu undan sözedilemez. Ancak bilgi verme dahi, TBB Reklam Yasa Yönetmeli i 8/b ve Meslek Kurallar n n 40. maddesinde zorunlu haller ve gereklilik gibi koflullarla s n rland r lm flt r. Medya yolu ile reklam yasa n n ihlali s n rlar n n ne oldu u konusunda stanbul Barosu Disiplin Kurulu nun 29.01.2002 tarihli 2001/D.219 E, 2002/20 K say l karar bu ölçütleri göstermesi aç s ndan önem tafl maktad r. TBB Disiplin Kurulu nun 13.12.2002 tarihli 2002/224 E, 2002/356 K say l karar ile onanarak kesinleflen stanbul Barosu Disiplin Kurulu nun 29.01.2002 tarihli 2001/D.219, K.2002/20 say l karar nda; yak n lan avukat n X Hukuk Bürosu bafll kl kitapç kla ilgili aç lan disiplin kovuflturmas nda bilgi verme hakk n n s n rlar üzerinde durulmufl ve kararda afla daki saptamalara yer verilmifltir: Yak nma konusu X Hukuk Bürosu bafll kl tan tma broflürü incelenmifltir. Broflürde; stajyer avukatlar n bölüm sorumlular olarak gösterildi i; büronun çal flma alanlar n n gösterildi i; referans olarak çeflitli flirketlerin belirtildi i, ayn hukuk bürosu broflürü içinde marka ve tasar m müflavirli- i ile ilgili bilgiler ve çeflitli bilgilerin sunuldu u görülmüfltür. Bir an için broflürde yak n lan avukat n bilgi verme hakk n kulland - düflünülse bile bilgi verme hakk n n s n r n n iyi tespit edilmesi gereklidir. Bir avukat n kamuya sundu u bilgilerde bilgi verme hakk n kulland n n kabul edilmesi için ; i. Do ru ve Gerçek Bilgi Sunulmas : Öncelikle verilecek bilgi do ru ve gerçek olmal d r. Bir avukat do ru olmayan bilgiyi vermemelidir.(sungurtekin sy455) ii. Verilmesinde Gereklilik Olanlarla S n rl olmas /Ölçülülük: Kamunun bilgilenme hakk çerçevesinde bilmesinde yarar olacak zorunlu bilgilerle s - n rl olmal d r. Bilgi verme ad alt nda her türlü bilgi verilmemelidir( Sungurtekin s.465) iii. Objektif S n rlar çinde Verilmesi :Bilginin verilmesinde objektif s - n rlara uyulacakt r. iii. Biçim Aç s ndan :Sade biçimler tercih edilecektir. (TBB Meslek Kurallar 7-a maddesi) iv. çerik aç s ndan: Gerçe i yans tmal d r ve abart l bir üslup olmamal d r. (Sungurtekin sy.455)

52 STANBUL BAROSU DERG S Cilt: 80 Say : 1 Y l 2006 v. Di er meslek ilkelerini ihlal etmemesi : bilgi vermenin hiçbir biçimi ifl-müvekkil temini yasa gibi di er meslek ilkelerini ihlal etmemelidir. Yak n lan avukat bilgi vermede, ölçülülük ve objektiflik s n rlar n aflm fl, bilgi broflürünü gereksiz bilgilerle doldurmufltur. Öte yandan Marka ve Patent Vekilli i Marka ve Patent mevzuat gere- ince avukatl k mesle i ile ba daflan ancak avukatl k mesle inden ayr ifa edilen bir baflka meslektir. Bu nedenle bir avukat n marka ve patent vekilli i görevini üstlenebilmesini mevcut mevzuat karfl s nda avukatl k kapsam nda bir hizmet olarak de erlendirmek mümkün de ildir. Bu çerçevede marka ve patent vekilli i ile ilgili bilgilerin avukatl k broflüründe yer almas n kabul etmekte mümkün de ildir. Avukat bu hizmetini avukatl k görevinden ayr ca ba ms z olarak yürütmek, bu konudaki bilgi broflürlerini de ayr düzenlemekle yükümlüdür. Yak n lan avukat yine sahibi oldu u hukuk bürosuna isim veya soyad n n d fl nda bir ad koymamakla yükümlüdür Yak n lan avukat TBB Meslek Kurallar ndan 8 numaral meslek kural n ihlal etmifltir. fleklindedir. stanbul Barosu Disiplin Kurulu 2002/D.82, K. 2002/162 say l 09.07.2002 tarihli karar nda; yine bilgi edinme s n rlar üzerinde durarak American Bank Attorneys isimli kitapç kta X in Türkiye nin en büyük hukuk bürosu oldu unu, menkul k ymetler ve finansman alanlar nda lider oldu unu beyan ederek AK 55. maddesini ihlal etti i sav ile aç lan disiplin kovuflturmas nda Menkul k ymetler ve finansman alanlar nda lider oldu u ifadesine, faaliyet gösterilen alanlara yer verildi i, büro adresleri bölümünde ise; zmir Office ve Ankara Liasion Office ibareleri alt nda birden fazla büro adresine yer verildi inin görüldü ünü belirterek, yukar da belirtti imiz karardaki gibi bilgi verme hakk s n rlar n irdelemifl, böyle bir uluslararas katalogda kendi istemi, bilgisi d fl nda yer verilmesi konusunu inand r c bilgi sunulmamas n da gerekçe göstererek yak - n lan avukata KINAMA CEZASI vermifltir. TBB Disiplin Kurulu 06.06.2003 tarihli 2003/62 E, 2003/167 K.say l karar ile avukatlar n kamuya sundu u bilgilerde bilgi verme hakk n kulland n n kabul edilebilmesi için sunulan bilginin do ru ve gerçek bilgi olmas, verilmesinde gereklilik olanlarla s n rl olmas, objektif s n rlar içinde verilmesi ve meslek ilkelerini ihlal etmemesi zorunlulu u oldu undan bahsederek stanbul Barosu nun karar n onam flt r. stanbul Barosu Disiplin Kurulu nun 2001/D.,2003/ K. say l 17.06.2003 tarihli karar na konu olayda; Berlin de da t lan bir ifl rehberinde ilan bulundu undan yak n lan n reklam yasa n ihlal etti i gerekçesi ile bafllat lan soruflturmada; yak n lan avukat sözkonusu rehberin s n rl bir çevreye da t ld n, stanbul Barosu üyeleri aç s ndan haks z rekabet yaratmayaca n ve Avukatl k Kanunu ndaki düzenlemenin ça n gerisinde kald n savunmufltur. Yak n lan avukat Almanya da ta-

Avukatl k Mesle inde Reklam Yasa Filiz Saraç 53 n nan olanaklardan yararlanarak Berlin Barosu na yapt baflvurunun yasal kabulü ile Almanya daki Türklere ve Türk hukuku nun oradaki uygulanmas s ras nda ilgililere hukuki yard m yapabilmek için soruflturma konusu ilan vermekte oldu unu, zaten Türkiye için amaç edinmedi ini, e er öyle olsa idi X deki büro adresini yapabilece ini söylemifltir. Bu reklam n 1136 Say l Yasaya ayk r oldu unu bildi ini, ancak Avrupa Birli- i ne entegre olma gayretindeyken, Avrupa ülkelerinde meslektafllar na reklam konusunda daha genifl haklar tan nm flken, bu k s tlamalar içinde davran lmamas gerekti ini belirtmifltir. Yap lan incelemede ; dosyadaki ilan metninin AK n n 55. maddesindeki kurallara ayk r oldu unun, bunu savunmada da kabul edildi inin, Avrupa Birli i ve günümüz normlar na ayk r l k nedeni ile itirazda bulunman n kurallar de iflmeden hukuk mesle ini yürüten avukatlar için kabul edilemez nitelikte oldu u belirtilerek KINAMA CEZASI verilmifltir. Türkiye Barolar Birli i nin 10.04.2004 tarihli 2004/D.19, 2004/ K. 112 say l karar nda; yak n lan hakk nda Türkiye Gazetesinin yurt d fl 20 Kas m 2001 tarihli yay nlanan ilan n reklam yasa na ayk r oldu u gerekçesi ile aç lan disiplin kovuflturmas nda gazetede yay nlanan ve hukuk bürosuna ait telefon, faks ve e-mail adresinin de bulundu u Endüstri holding ve Konya daki di er holdinglerin hissedarlar na, Holdinglerdeki ve Sermaye Piyasalar Kurulundaki haklar n z koruyabilmeniz, alacaklar n z tahsil edebilmeniz için hukuk büromuzu aray n z metni ile yay nlanan ilan n reklam ve ifl temini amac yla ve bilgisi içinde yay nlanmad n, kamu görevi olan avukatl yaparken vatandafllara yard mc olmak ve Holdinglerle ilgili olarak halk ayd nlatmak gibi bir görevinin de bulundu u savunulmufl; yap lan incelemede gazetedeki ilan n flikayetlinin iradesi d fl nda yay nland na itibar olana n n olmad n, avukat n toplumsal konularda bilgi ve görüfllerini topluma aktarmas nda sosyal fayda oldu u, ancak bu faydan n kötüye kullan lmamas ve ifl temini amac na yönelik bir bahane olmamas gerekti i, ilan metni göz önünde bulunduruldu unda salt ifl temini amac na yönelik oldu u gerekçesi ile Ankara Barosu disiplin kurulu karar n n ONANMASI- NA karar vermifltir. Reklam Yasa n n ihlalinde; Avukat n ihlalde kast n n olup olmad da önem tafl maktad r. Reklam n do rudan de il, medya özellikle de bas n arac l ile yap ld durumlarda, yak n lan avukatlar n kast n n olup olmad hususu Yönetim ve Disiplin Kurul kararlar nda ön sorun olarak ortaya ç kabilmektedir. Bunun saptanmas nda; yaz l metnin içeri i ve yaz l fl flekli de önemli bir ölçüttür. fiöyle ki : stanbul Barosu Yönetim Kurulu nun 05.07.2001 tarihli 1997/fi.191 K.2001/507 say l karar na konu olayda; Para dergisinin kapak ve 18. sayfas ndan itibaren yay nlanan yaz ve resimlerde Avukatl k Kanununun 55. maddesine ayk r olarak avukatlar n iradeleri ile yay n yap ld, resimlerine yer verildi i, uzmanl k alan belirtildi i, bu su-

54 STANBUL BAROSU DERG S Cilt: 80 Say : 1 Y l 2006 retle reklam yasa na ayk r hareket edildi i belirtilerek flikayetçi olunmufltur. Verilen kararda flikayete konu Para dergisinin 143.say s nda yer alan en iyi fiirket avukatlar kapak yaz s ile derginin içindeki yaz lar n flikayetli avukatlar n bilgisi ve onay yla haz rland na dair dosyada bir kan t bulunmad, flikayet konusu derginin editörü taraf ndan kaleme al - nan yaz da flikayetli avukatlara yönelik bir kusur izafe edilemeyece inin anlafl ld gerekçesi ile flikayetli avukatlar hakk nda disiplin kovuflturmas aç lmas na yer olmad na iki üyenin muhalefeti ile oyçoklu u ile karar verilmifltir. Üyeler muhalefet flerhlerinde flikayetli avukatlar n savunma dilekçelerinden bu röportaj n ne amaçla yap ld n n flikayetliler taraf ndan bilindi i kanaatinin güçlü oldu u, AK 55 ve Meslek kurallar n n 7.md ayk r davrand klar gerekçesine dayanm fllard r. stanbul Barosu Yönetim Kurulu nun 12.04.2001 tarihli 99/fi.458, K. 2001/249 karar nda; 02.07.1999 tarihli baz gazetelerde X imzas ile yer alan ve flikayetli avukatlar n hukuk bürolar na yer verilen ilanlarda AK 48. md ve AK 55. maddelerine ayk r davrand klar iddias ile bafllat lan soruflturmada; yak n lan avukatlar n ilanlar n müvekkilleri taraf ndan iradeleri d fl nda verildi ine iliflkin savunmalar n n aksini kan tlayan kan t bulunmad ndan D S PL N KOVUfiTURMASI AÇILMA- SINA YER OLMADI INA karar vermifltir. stanbul Barosu Yönetim Kurulu nun 08.02.2001 tarihli 2000/fi.818, 2001/K. 161 say l karar nda; fiikayetli avukat n Üsküdar adl yerel gazeteye abone oldu unu, abone yapan flahs n kartvizitini bilgisi d fl nda kendisine iyilik olsun düflüncesi ile bast na iliflkin savunmas karfl s nda avukat n yan t n n aksine bir delil bulunmad gerekçesi ile D S PL N KOVUfiTURMASI AÇILMASINA YER OLMADI INA karar vermifltir. stanbul Barosu Yönetim Kurulu nun 09.01.2003 tarihli 2002/fi.642, 2003/K.38 say l kararda; flikayetli avukatlar n adres ve telefonlar n n Pendik Rehber ad nda yerel gazetede, avukatlardan 25 TL al nmas sureti ile yay nland ve rehberin piyasada halen sat lmakta oldu u iddias ile yap lan soruflturmada; yak n lan tüm avukatlar n rehberdeki reklamdan haberdar olmad klar, baz avukatlar n adreslerinin eski adres ve telefon oluflunun da bu savunmay do rulad gerekçesi ile D - S PL N KOVUfiTURMASI AÇILMASINA YER OLMADI INA karar verilmifltir. stanbul Barosu Yönetim Kurulu 07.10.2004 tarihli 2004/fi.197, 2004/K.551 say l karar nda; bo Show program nda ipten adam alan adam olarak söz edilmesinin ve kullan lan baz s fat ve nitelendirmeler nedeni ile yap lan disiplin soruflturmas nda; X in kendisini ipten adam alan adam olarak tan tmas ve abart l ifadeler kullanmas karfl s nda suskun kald, programda yer alan ve abart l görünen konuflmalar n program yap mc s ve sunucusu X taraf ndan yap ld, prog-

Avukatl k Mesle inde Reklam Yasa Filiz Saraç 55 ram yöneticisinin espri anlay fl ve kendi stili içinde söylemifl olmas nedeni ile D S PL N KOVUfiTURMASI AÇILMASINA YER OLMADI INA karar verilmifltir. stanbul Barosu Yönetim Kurulu 30.12.2004 tarihli 2004/fi.740, 2004/K.880 say l vermifl oldu u karar nda; 27.06.2004 günlü Hürriyet gazetesinde lk Havac l k Hukuk Bürosu bafll kl yaz da Türkiye nin ilk sivil havac l k hukuk bürosu X Hukuk Bürosunun art k faaliyetlerine bafllad n n ifade edildi ine iliflkin flikayette, yak n lan avukat n savunmas nda uzun y llar n sivil havac l k ve Y ile ilgili çal flmalara adad n ve Y Baflhukuk müflavirli i ve genel sekreterlik görevlerinde bulundu unu ve bu durumun bas n taraf ndan bilindi ini, ilgili haberin Hürriyet gazetesinde yay nlanmas ndan bilgisinin olmad n ve sözkonusu haberin sohbet konuflmas ndan hareketle kaleme al nm fl oldu unu savunmufl; yap lan incelemede sözkonusu haberin ilan niteli i tafl mad ve haber niteli inde oldu u, bu durumun TBB Meslek Kurallar n n 8. md ihlali niteli ini tafl mad, gazetede yer alan haberin avukatl k mesle ini zedeleyici nitelikte olmad, bir hukuk bürosu aç l fl n haber nitelikli bulan bas n n buna yer ay rmas n n tek bafl na TBB Reklam Yasas yönetmeli ine aykr l k oluflturmayaca ndan bahisle D S PL N KOVUfiTURMA- SI AÇILMASINA YER OLMADI INA karar vermifltir. stanbul Barosu Disiplin Kurulu nun 2001/D.148, 2001/K.270 say l 04.12.2001 tarihli karar na konu yak n lan avukat n; Almanya n n Hamburg flehrinde yay nlanan reklam dergisine ilan vermesi nedeni ile yap lan kovuflturmada yak n lan avukat n Hamburg ta oturma ve çal flma iznine sahip oldu una, yaz n n içeri inin teflekkür yaz s niteli- inde oldu una ve ilan n derginin sahibi taraf ndan verildi ine iliflkin savunmas n yerinde görmeyerek ilgilinin UYARMA CEZASI LE CEZALAN- DIRILMASINA karar vermifltir. stanbul Barosu Disiplin Kurulu nun 2001/D.148, 2001/K.270 say l 04.12.2001 tarihli karar na konu olayda; Ankara Barosu Baflkanl n n yapt bildirimle X HUKUK BÜROSU bafll kl bir tan t m yaz - s nda yak n lan avukatlar n adlar n n geçmesi nedeni ile yap lan bildirim sonucunda disiplin kovuflturmas aç lan olayda verilen kararda; yak n - lan avukatlar bahis konusu tan t m yaz s nda isimlerinin bilgileri d fl nda yay nland, kendilerinin mezkur yaz y yazan kifliye sadece yasa çerçevesinde stanbul da ki ifllerinde yard mc olabileceklerini söylediklerini, eylem konusu tan t m yaz s n ancak bu soruflturma s ras nda ö rendiklerini savunmufllard r. X HUKUK BÜROSU bafll kl yaz da, büronun çal flma alanlar, bu alanlarda çal flan büro personeli denilerek yak n lanlar nda aras nda bulundu u baz avukatlar n adlar ve çeflitli büro adresleri verilmekle, yaz içeri inin Avukatl k Kanunu nun 43 ve 55. maddelerine ayk r oldu u anlafl lm flt r. Ancak yak nma konusu eylemde, iddia d fl nda somut bir ka-

56 STANBUL BAROSU DERG S Cilt: 80 Say : 1 Y l 2006 n t n olmamas nedenleri ile D S PL N CEZASI VER LMES NE YER OL- MADI INA karar verilmifltir. stanbul Barosu Disiplin Kurulu nun 2001/D.76,2001/K.120 say l 06.06.2001 tarihli karar na konu olayda; yak n lan avukat n 07.09.1999 tarihli Hürriyet gazetesinde yer alan haberde Avukatl k Kanunu nun 55. maddesine ayk r davrand iddia edilmifltir. Yak n lan avukat, röportaj metni ve biçiminin kendi iradesi d fl nda gazeteci taraf ndan düzenlendi ini, haberin magazinsel boyuta tafl nmamas ve kendisinin öne ç kart lmamas konusunda röportaj yapan gazeteciyi uyard - n,ancak istemi d fl nda yay nlanan bir röportajla karfl laflt n, müvekkillerinin medyatik kifliler olmas nedeni ile s k s k bu durumla karfl laflt n savunmufltur. Yap lan incelemede depremzedelere hukuki yard mda bulunmay konu alan bir vakf n kurulmas çal flmalar n konufluldu- u röportaj sonuna da yak n lan baz müvekkillerinin isimlerini s raland röportaj ve özellikle yak n lan avukat taraf ndan müvekkillerinin isimlerinin aç klanmas bu hükümlerin ihlali görülerek ilgili avukat hakk nda UYARMA CEZASI verilmifltir. hlalin meydana gelmesinin kendi bilgisi d fl nda oldu una iliflkin savunmalarda yak n lan avukat n olayda engelleme tekzip etme ye yönelik bir gayrette bulunup bulunmad da; olay n özelli ine göre önem tafl yabilmektedir. Bu kararlarda avukattan mesleki bir görev olarak aktif bir davran fl tarz n bekledi ini aç kça ifade edilmekte; avukat haberin iradesi d fl nda bir yay n olmas durumunda tekzip önleme gibi bir yükümlülükle görevli say lmaktad r. Bu yöndeki kararlar 2003 tarihli TBB Reklam Yasa Yönetmeli i nin 11.maddesi hükmü ile de örtüflmektedir. stanbul Barosu Disiplin Kurulu nun 2000/D.16, 2001/K.237 say l 06.11.2001 tarihli karar nda; bu yükümlülü ü beklentiyi afla - daki flekilde aç kça ifade etmektedir. yak n lan avukat hakk nda Para dergisinin 267. say s nda Özal n avukat iddial geliyor bafll yla yer alan yaz n n, Avukatl k Yasas n n 44 ve 55. maddelerine ayk r davran fl kapsam na girdi i iddias ile yap lan flikayete iliflkin kovuflturmada; yak - n lan avukat savunmalar nda dergideki yaz y kendisinin de yad rgad - n, böyle bir demeci olmad n, Avukatl k Kanuna uygun olarak mesleki faaliyetini sürdürdü ünü savunmufltur. Yap lan incelemede: Özal n avukat iddial geliyor bafll ile yer alan yaz içinde yak n - lan avukat n boy foto raf n n oldu u, Amerikan modeli örnek al narak X Avukatlar flirketinde Y gibi isimler var alt bafll n n bulundu u vb ifadelerinin yer ald görülmüfltür. Yak n lan avukat n tan klar dinlenmifltir. Tan klar, yak n lan avukatla görüfltüklerini, avukat n dergide yerald gibi bir aç klama yapmad n, bunu gazetecilik gere i kendilerini oluflturdu unu belirtmifllerdir.

Avukatl k Mesle inde Reklam Yasa Filiz Saraç 57 Bir avukat görevini yürütürken meslek kurallar n n 4. maddesinde belirtildi i üzere avukatl k mesle ine olan kamu inanc n ve mesle e güveni ortadan kald racak davran fllara neden olmamakla, mesle in itibar n zedeleyecek davran fllardan kaç nmakla yükümlüdür. Günümüzde yaz l ve görsel yay n organlar n n bazen tek yanl yay nlar ve bu organlarda yer alan avukatl k mesle ine yönelik sald r lar n,do rudan veya dolayl hedef al nmas n n bilgi verirken, mesle in genel ilkelerinin ihlal edilmesinin kamu vicdan ndaki, kamu inanc ndaki ola anüstü etkisi ile 4 üncü maddenin belirtilen ilk cümlesi ve 3,6,5 ve 7 nci maddeler birlikte ele al nd nda; bu meslek kural n art k avukatlar n bir tak m davran fllardan kaç nmak biçiminde de il de, yani edilgen olmas biçiminde de il de aksine aktif tutum almay gerektirir bir yükümlülük olarak alg lamak gereklidir. Kamunun mesle e güveninin sars lmamas n sa lamak avukat n en önemli görevlerinden biri oldu una göre, böyle bir olaya istemeden neden olunsa bile bu olumsuz imajin kald r lmas için aktif mesleki görevler do acakt r. Bu nedenle avukat do rudan ilgisi olmasa bile içinde oldu u, kamuoyunda mesle e güvensizlik yaratacak olumsuz kan n n ortadan kald r lmas için yapmas gerekli davran fllardan ayr ca sorumlu olacakt r. Bas n Kanununun 19 maddesinde düzenlenen tekzip-düzeltme hakk bu aç dan avukat n kullanmas gerekli en önemli imkanlardan biri olarak de erlendirilmek zorundad r. Aksini düflünmek, avukat n kendisine izafe edilen olumsuz s fatlar n kamuoyunda kabul görmesi, yayg nlaflmas anlam na gelecektir. Bir avukat n ilgisi olmasa bile kendisi dolay s yla avukatl k mesle i hakk nda kamu güvenini zedeleyen, meslek hakk nda do ru bilgi içermeyen bas n aç klamalar karfl s nda tekzip yükümlülü ü do acakt r. E er bas nda yer alan bir aç klama, haber veya yaz da bir kifli dolay s yla avukatl k mesle i hedef al n yorsa, meslek küçültülüyorsa, o avukat tekzip hakk n sonuna kadar kullan p mesle i hakk nda ortaya ç kan olumsuz imaj ortadan kald rmaya çal flmal, en az ndan çaba göstermelidir. gerekçesi ile avukat hakk nda TBB Meslek Kurallar n n 7 ve 8. maddelerinin ihlal edilmifl olmas nedeni ile UYARMA CEZASI ile cezaland r lmas na karar verilmifltir. Sonuç olarak; bir yandan iletiflim araçlar ve teknoloji, avukat n mesleki faaliyetini genifl bir kitleye yayabilmesi olana vermekte; bir yandan da özellikle internet ve kitle iletiflim araçlar yolu ile tan t m olanaklar n n artmas, reklam yasaklar n n sürekli ihlalini gündeme getirmekte, yasa n s n rlar n n ne oldu u konusundaki soru ve sorunlar n yeniden yan tlanmas zorunlulu unu do urumaktad r. Reklam Yasa na iliflkin meslek kural ; avukat n reklam yasa na tabi olup olmamas gerekti ine iliflkin farkl ülkelerin düzenlemelerinin dayana olan gerekçeler ve tart flmalara koflut olarak; reklam yasa n n özüne ve varl na itiraz, bu yasa n s n rlar na itiraz ya da mevcut halinin ça n gerisine düfltü üne iliflkin görüfllerle tart fl lmaya devam etmektedir. Kan m zca bu

58 STANBUL BAROSU DERG S Cilt: 80 Say : 1 Y l 2006 yönü ile reklam yasa na iliflkin meslek kural ; Barolar n Yönetim ve Disiplin Kurullar n n örnek kararlar ile biçimlenme gereksiniminin en çok oldu u meslek kural d r. Nitekim; bu flekillenmenin etkisi ve gereklili i, 2003 y l nda ç kar lan TBB Reklam Yasa Yönetmeli ine daha önceki tarihlerde verilen kararlardaki saptamalar n aç k hüküm haline getirilerek yer verilmifl olmas ile de görülmektedir.