Ne tür veri kullanılacak? Araştırma yöntemine bağlı. Araştırma veri olmadan yürütülebilir mi? Veri nedir? Araştırmayı sonuca götüren her türlü bilgi, belge, kayıt ya da istatistikler. Veriler nasıl elde edilir? 1. Görüşme 2. Anket 3. Gözlem 1. Örnekleme tekniği 4. Belgesel kaynak taraması 5. Deney yöntemi Araştırma, ağırlıkla bir tekniğe dayanabilir; genellikle de bunlardan hepsine ya da birkaçının birlikte kullanılmasına dayanabilir.
Sosyal bilimlerde sık başvurulur. G; bilgi alınacak kişi ile karşılıklı konuşmaya dayalıdır. Yüz yüze olması, verilere açıklık ve kesinlik kazandırır. Konuyu aydınlatmak üzere yeni ve derinlemesine soru sorma olanağı verir. Dezavantajı; görüşülen kişinin inanç, düşünce ve değer yargılarına bağlı olarak sonuçlarda sapma riski. Önceden hazırlanan bir soru kılavuzu ile görüşme yapılması faydalıdır.
Görüşmenin özellikleri: Yüz yüze yapılabileceği gibi telefonla, görüntülü telefonla, ses ve görüntü kaydedicilerle de yapılabilir. Görme ve işitme engellilerle simgesel iletişim yoluyla da yapılabilir. İşbirliği sağlamak veya tedavi amacıyla da yapılabilir. Görüşmenin türleri Katılanların Sayısı ile İlgili Sınıflama Grupça görüşme Bireysel görüşme Uygulanan Kurallarla ile İlgili Sınıflama Yapılanmış görüşme Yapılanmamış görüşme (Her ikisinin karması olan «yarı yapılandırılmış görüşme» tercih edilmektedir.)
Soruların özellikleri nasıl olmalıdır? Kolay anlaşılır nitelikte olmalıdır. Varsayımsız olmalıdır. Kaynak kişinin bilgisini aşmamalıdır. Yansız olmalıdır. Görüşme kılavuzundaki sorular nasıl sıralanmalıdır? İlk sorular ilginç ve cevaplaması kolay olmalıdır. Sorular genelden özele doğru sıralanmalıdır. Sorular ilgilerine göre kümelendirilmiş olmalıdır. Bitiş soruları kaynak kişide başarı duygusu bırakmalıdır.
A, bilgi alınacak kişinin doğrudan okuyup cevaplandıracağı bir soru listesinin hazırlanmasına dayalı bir gözlemdir. Bu yöntem daha çok sosyal içerikli araştırmalarda kullanılır. Anket, çeşitli biçimlerde uygulanabilir. Anket formunda sorulardan başka, araştırmanın amacı, araştırmayı yapan kişi yada kuruluş ve anketin cevaplanmasıyla ilgili açıklamalar ve teşekkür yer alır. A da en önemli husus, neden soruların hazırlanmasıdır?
A sorusu hazırlanırken temel ilkeler: Sorulacak her soru araştırmanın ana konusu/hipotezle doğrudan ilişkili olmalı, Soru listesi iç bütünlüğe sahip olmalı. Hazırlama tekniği bakımından A soruları 2 türdür: Kapalı uçlu sorular Açık uçlu sorular (Denek soruları serbestçe cevaplar) Araştırmanın özelliğine göre sadece biri ya da her ikisi birden kullanılabilir.
Yüz yüze Posta Telefon Online (internet) Karma
Thurstone Ölçeği: Katılıyorum / Katılmıyorum Türk medyasından memnunum [ ] [ ] İnternet medyası geleceğin gücüdür [ ] [ ] Türk dizilerini çok başarılı buluyorum. [ ] [ ] Listeden seçim yapılan tipte sorular Aşağıda verilen Avrupa Birliği ülkelerinden HANGİSİNİN ekonomik olarak en güçlü olduğunu düşünüyorsunuz? İspanya İngiltere Belçika Likert Ölçeği: Bir ifadeye katılma düzeyini belirleyen sorular. Ülkemizin geleceği için Avrupa Birliğine üyelik yaralı olacaktır. [ ] Kesinlikle Katılıyorum, [ ] Katılıyorum, [ ] Tarafsızım, [ ] Katılmıyorum, [ ] Kesinlikle Katılmıyorum Sıralama yaptırma tipi sorular Aşağıda verilen Avrupa Birliği ülkelerinden ekonomisinin en güçlü olduğunu düşündüğünüz üç ülkeyi en güçlüden en zayıfa doğru sıralayınız. 1= en güçlü, 2= ikinci en güçlü, 3= üçüncü en güçlü İspanya İngiltere Belçika
Evet/Hayır: Son bir yıl içinde yurtdışına seyahat ettiniz mi? Alternatif cevaplı sorular: Eviniz kaç odalıdır?
Kolay anlaşılır nitelikte olmalıdır. Sorular cevaplanabilir nitelikte olmalıdır. Sorularda hata olmamalıdır. Ankete cevap veren kişiye sorumluluk yüklenmemelidir. Anket uygulanmadan önce denenmelidir. İhtiyaç duyulan bilgiler sorulmalıdır. Varsayımsız olmalıdır. Yansız olmalıdır. Olabildiğince kapalı uçlu olmalıdır. Yönergesi anlaşılır ve kısa olmalıdır Araştırma soruları ile tutarlı olmalıdır Sunuş mektubu ile birlikte gönderilmelidir Geri Dönüş oranları takip edilmelidir.
Büyük ve dağınık bir örneklemden veri toplanmak istendiğinde. Toplanacak bilginin ne olduğu açık seçik biliniyorsa. Güvenilir bir veri toplama ortamının olduğuna inanıldığında Yüzyüze ilişkiyi gerektirmeyen ve benzer sorulara benzer cevapların alınabileceği durumlarda Veri toplama için yeterli zamanın olduğu durumlarda Maddi imkanların ankete müsait olduğu durumlarda Hedef kitlenin soruları okuyup anlayabileceğinden emin olunduğunda.
Bilgi edinme süresini kısaltır. Maliyeti düşüktür. Bilgiye doğrudan ulaşılır. Ulaşılabilecek veri kaynağını sayısal olarak artırmak çok kolaydır. Planlanması ve uygulanması kolaydır.
Uygulanan kişinin tutumu/tavırları sonucu etkiler. Uygulamada bir zorunluluk içermediği için soruların cevapsız kalma olasılığı vardır. Anketörlerin kişisel özellikleri, uygulayıcının olumlu veya olumsuz tavrına neden olabilir. Uzun süreç gerektiren anketlerde değişimleri takip etmek güçtür.
Bir anket formunda bulunması gerekli kısımlar: Anketi yapan kişi ya da kurumun adı. Anketin konusu. Anketle ilgili kısa açıklama ve teşekkür. Anketin tarihi. Anketörün adı soyadı. Anketi cevaplayana ait kişisel bilgiler. Anket soruları. Anketi yapan kişi ya da kurumun haberleşme adresi.
Anket soruları hazırlanırken şu noktalara dikkat edilmelidir: Soru tipi belirlenmelidir. Soru sayısı belirlenmelidir. Soruların sıralamasına özen gösterilmelidir. Sorular amaca uygun seçilmelidir. Soruların açık ve net olmasına özen gösterilmelidir. Bilinmeyen kelimeler kullanılmamalıdır.
Görüşme ya da anket uygulanırken iki yöntem izlenir: Ana kütlenin tümüne uygulamak, Örnekleme yöntemine başvurmak. Ö, bir bütünün/kümenin, onun içerisinden seçilmiş bir parçasıyla temsil edilmesidir. Ö, İncelenen ana grubun sayısının tek tek ele alınmasının güç olduğu durumlarda kullanılır. Ö için iki önkoşul gerekir: Örneğin temsil yeteneği olması Örnek hacminin yeterli büyüklükte olması Bazı araştırma kümeleri az sayıda üye içerdiği için onların hepsi örnek olarak görülebilir (Bu durum nadirdir).
İki tür örnekleme yöntemi vardır: Tesadüfi örnekleme: Örnek grubu oluşturan tekil unsurların tesadüfen belirlenmesi ile yapılan örnekleme türüdür. Tesadüfî örneklemede kıstas rasgelelik değil, deneklerden herhangi birinin seçilme şansının eşitliğidir. Koşullu örnekleme: Araştırmanın amacına göre deneklerin seçiminin yapıldığı, örneklemelerdir. Bu tür örneklemelerde denek kitlesi büyük tutulduğunda bile deneklerde aranan özellikler önceden belirlenir ve buna uygun denekler seçilir.
Örneklem seçme zamanı aşağıdaki sorulara cevap bulunmalıdır: Örnekleme almak istediğiniz insanların (veya diğer araştırma nesnelerinin) hangi grubu sizi ilgilendirir? Örnekleme küme sayısının boyutu nasıl olmalıdır? Örnekleme küme elemanları nasıl seçilmelidir? Sorun Örneklem kümesi Örneklem birimi X bölgesinde bebeklerin yeterli beslenmemesi X bölgesindeki 6-24 aylık tüm çocuklar X bölgesinde 6-24 aylık bir çocuk X bölgesindeki İlk okullarda eğitimin seviyesinde düşme X bölgesindeki tüm ilk okullar X bölgesindeki bir okul Özel hastanede hipertansiyon hastaların kayıtlarındaki yanlışlıklar Özel hastanedeki hipertansiyon hastalarının tüm kayıtları Özel hastanedeki bir hipertansiyon hastasının bir kaydı
Gözlem, varlıkların, nesnelerin veya olayların davranış ve özelliklerini düzenli olarak seçme, izleme ve kaydetme işlemlerini kapsayan yöntemdir. İnsan davranışının çok kullanıldığı veri toplama yöntemidir. G, araştırma amacına hizmet edecek şekilde ve sonuçları değerlendirilebilecek nitelikte yapılmalıdır. G, yoğunluğu araştırma kapsamına göre değişmektedir. Bir oluşum için tek bir gözlem yeterli değildir.
Gözlem; birçok duyu organıyla yapılır. Gözlem; olabildiğince objektif bakışla yapılmalıdır. Farklı gözlemcilerin gözlem yaptığı durumlarda; bakış standardı oluşturulmaya çalışılmalıdır. Gözlem formu ve kayıt düzeni doğru kullanılmalı, verilerin geçerliliği sağlanmalıdır. Gözlenen ünitenin gözlem süresince doğal durumunu koruması amaçlanmalıdır.
Katılımcı Gözlem: Gözlemci gözlemlediği duruma katılır. örneğin, hastaneye kaldırılmış hekim, hastane prosedürlerini dahilden gözlemleyebiliyor Katılımsız Gözlem: Gözlemci açık veya gizli biçimde durumu izler, ama katılmaz Gözlemler açık veya gizli olabilir İnsan davranışlarının gözlemi her bir araştırmanın parçası olabilir, fakat çok zaman gerektirdiği için küçük çaplı araştırmalarda kullanılır. Gözlem, belirlenmiş ölçüm kullanmakla yapılıyorsa, ona ölçme de denir
Araştırmacının konusuyla ilgili mevcut kaynakların incelenmesi yoluyla veri elde etme yöntemidir. Kaynaklar denince akla ilk etapta yazılı eserler gelmelidir. Kitap, makale, gazete, belge, tutanak, anı, biyografi vb. Tarama yöntemi belli bir amaca dönük olarak kaynakları bulma, okuma, not alma ve değerlendirme işlemlerini kapsar.
Konuyla ilgili kaynak eser ve kişileri belirleyip yazma, Kaynak taraması için uygun bir plân hazırlama, Kütüphane çalışmalarında katalog kullanma, Yararlandığı kaynak ve kişilerden elde ettiği bilgileri not ve fişlere yazma, Basın yayın organlarını takip ederek konuya ilişkin bilgileri toplama, Internetten araştırma yapma.
Bir araştırıcının kontrolünde neden-sonuç ilişkilerini belirlemeye dönük veri üretilmesi çalışmalarıdır. Araştırmacı, önce bir araştırma ortamı oluşturur. Bu çoğu kez yapay bir ortamdır. Araştırma ortamında araştırmacı, ilgili olduğu olay, değişken ve etkenleri; ayarlamak, değiştirmek, ortadan kaldırmak gibi yollarla istediği duruma getirmekte, yani kontrol eder.
Ders bitmiştir. ** Makaleler üzerine tartışma