1. KAPSAM 1/25000 ölçekli Çevre Düzeni Planı, planlama alanı Yalova İli sınırlarının tamamını kapsamakta olup, planlama sınırları içine Yalova ilinde yer alan toplam 6 ilçe ve 15 belediye ile bunlara bağlı köyler girmektedir. Bu plan Yalova İli bütününü kapsayan planlama sınırı ile tanımlanmış alana ait plan ana kararlarını, planlama ilke ve hedeflerini, sorunlara müdahale stratejilerini ve uygulama hükümlerini kapsar. 2. AMAÇ-HEDEFLER Yalova ilinin, mevcut olanak, potansiyel ve kaynaklarının tespiti, gerek sosyo-ekonomik yapı deseninin, gerekse mekansal arazi kullanım durumunun bir bütün içinde incelenerek, yapılan araştırma-analiz-değerlendirme çalışmaları ışığında, 2025 yılı hedef alınarak ve il sınırlarının tamamını kapsayacak şekilde Yalova İlinin ülkesel ve bölgesel konumu ile önemi göz önünde bulundurularak hazırlanan 1/25.000 ölçekli Yalova İl Çevre Düzeni Planı nın, temel amaç ve hedefleri şöyledir; Türkiye nin kalkınma politikası kapsamında, sektörel gelişme hedeflerine uygun planlama ilkeleri çerçevesinde, koruma-kullanma dengesinin sağlanarak gelişme hedeflerinin belirlenmesi ve ekolojik dengenin korunarak yaşanabilir bir çevre yaratılması, Planlama alanında yaşanabilir bir çevrenin oluşumuna ve İl in yaşam kalitesi yüksek, gerekli standartlara sahip bir yapıda olmasına imkan sağlayacak kararların üretilmesi, İl sınırlarını kapsayan 1/25.000 ölçekli Çevre Düzeni Planlarının; İlin doğal, tarihsel ve kültürel zenginliklerini koruyarak, sürdürülebilir bir gelişme sağlamasına yardımcı olacak; alt ölçekli sosyal, ekonomik, kültürel ve fiziki planlara temel oluşturması, Sürdürülebilir kalkınmayı sağlamak üzere planlama sınırları içinde kentsel ve kırsal gelişmeler ile sanayi, tarım, turizm, ulaşım gibi sektörel gelişmeleri değerlendirip, koruma-kullanma dengesi gözetilerek, stratejik kararlar ve arazi kullanım kararlarının verilmesi, ulaşım alternatiflerinin oluşturulması, İl in gelecek dönemdeki gelişiminin düzenli, sağlıklı ve planlı bir yapıda olmasına imkan sağlayacak, gelişme seyrine yön verecek bir plan kararlarının oluşturulması, Mevcut gelişme potansiyellerinin ve gelecek dönemdeki kimlik ve işlevinin belirlenerek bunun planlamaya yansıtılması, Plana girdi oluşturan olanakların en verimli şekilde kullanılması ile sorunların çözümüne en uygun önerilerin geliştirilmesi, Mekansal kullanım alanları dağılımlarının verilmesi, ülkesel ve bölgesel ölçekli verilerin yerleşmeye olan yansımalarının aktarılması, Planlama alanında gerekli fonksiyonel kullanım alanlarını oluşturarak, ulaşım altyapısının iyileştirilmesi için gerekli plan kararlarının üretilmesi, İl sınırları içerisinde yaşayacak nüfusun kentsel eşikler ve sınırlamalar da göz önünde bulundurularak dengeli dağılımını sağlayacak planlama kararlarının oluşturulmasını sağlamak, - 1 -
Turizm kaynaklarının da değerlendirilmesi suretiyle koruma ve kullanmayı birlikte hedefleyen planlı bir bütünleşmenin sağlanması, turizm yatırım ve işletmelerinin nitelikli tesislerinin oluşumuna yön verecek şekilde geliştirilmesi, Bölgenin turizm kaynaklarının düzenli bir şekilde kullanıma açılmasıyla, turizm sektörünü destekleyici ve mevcut talebi artırıcı kararlar üretmek, o Sağlık, sosyal amaçlı alternatif ve kitle turizmine yönelik yatırım alanları kazandırmak, o Önemli termal-kaplıca potansiyeli ve olanaklarına sahip İl in bu yönünü geliştirici plan kararları üretmek o Turizm potansiyeli olan mevcut yerleşmeler ve yörelerde, sağlıklı, planlı ve nitelikli gelişmeleri yönlendirici plan kararları getirmek, o Bölge nüfusuna günübirlik dinlenme, mesire-rekreasyon alanları kazandırmak, o Kıyıya açılım noktasında yer alan yörenin sürdürülebilir kıyı kullanımı ilkeleri çerçevesinde geliştirilmesi, bölgedeki turizm potansiyelinin ve doğal değerlerin çevreye duyarlı bir biçimde değerlendirilmesi için turizm faaliyetlerinin ve yatırımlarının yer seçimi kararlarının belirlenmesi, Tarım ve orman alanları ile yapılanma gerektiren diğer arazi kullanışları arasındaki korumakullanma dengesini sağlamak, tarımsal alanları, orman alanlarını mümkün olduğunca korumak, Tarımsal faaliyetlerin geliştirilmesi, kısıtlı ve kıymetli özel mahsul alanlarını korumak, organik tarım vb. alternatif tarım olanaklarını artırmak, İl in sahip olduğu süs bitkileri yetiştiriciliği vb. potansiyelleri geliştirici planlama kararlarının üretilmesi, Tarihsel, arkeolojik ve kentsel sit alanlarının korunması, Kültür Ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulu'nca bu plandan önce tespit ve ilan edilmiş bulunan ve edilecek tüm sit alanlarını kurulca tespit edilen şartları karşılayacak şekilde korumak; sürdürülebilirlik genel ilkesi koşutunda koruyarak geliştirmek, İl sınırları içindeki geleneksel yerleşimin doğal çevreyle birlikte oluşturdukları özgün kimlik ve peyzaj değerlerinin, yeni gelişme alanlarında da sürmesini sağlamak, İl in korunması gerekli doğal, ekolojik, kültürel ve peyzaj özellikleriyle uyumsuz ve bu nitelikler üzerinde olumsuz etki yapabilecek düzensiz yapılaşmayı önlemek, Kentsel, sanayi, çalışma alanlarının kullanımlarının doğal ve kültürel kaynaklarla dengeli ve uyumlu gelişmesini sağlamak. - 2 -
3. PLANLAMA POLİTİKALARI YALOVA İL ÇEVRE DÜZENİ PLANI PLAN AÇIKLAMA RAPORU Yalova İli, sahip olduğu coğrafi üstünlüğünü, ekonomik, doğal ve kültürel değerlerini ve birikimlerini kullanarak ekonomisini daha da geliştirmek ve çeşitlendirmek durumundadır. Bu gelişmenin planlı olması ve planlamanın da sosyo-ekonomik ve mekansal boyutları kapsaması gerekmektedir. İlin bölgesel konumunun ve sahip olduğu doğal değerlerin, İl ekonomisine katma değer getirmesini sağlayıcı önlemler alınmalıdır. İl için oldukça önem taşıyan doğal kaynakların korunması ve geliştirilmesine ilişkin kararlar verilmelidir. Bu kaynakların korunarak sürdürülebilir turizm ilkeleri doğrultusunda iç ve dış turizme açılması olanakları araştırılmalıdır. İlde doğal değerler envanteri içinde su kaynakları, termal olanaklar da yer almaktadır. Bu olanakların daha verimli kullanılmasını sağlayacak tedbirlerin alınması gerekliliktir. Koruma-Kullanma dengesi içinde aktif korumanın sağlanarak, bu alanlara yönelecek kentsel gelişme baskılarını azaltacak tedbirler alınmalıdır. Ekonomik yapıda avantajı bulunan temel sektörlerin saptanması ve güçlendirilmesi, ekonomik kökenli hedeflerin başında gelmektedir. Kentsel fonksiyonların dengeli dağılımı sağlanarak ihtisaslaşma teşvik edilmelidir. İlin tarımsal potansiyelinin değerlendirilmesi, alternatif tarım olanakları yanı sıra mevcut tarım alanlarını geliştirici önlemler ve uygulamalar yapılmalıdır. Turizm potansiyelinin geliştirilmesi alternatif turizm olanaklarının araştırılması ve il ekonomisindeki payının arttırılması yönünde plan kararları oluşturulmalı, bu alanlarda standart ve kalite geliştirilmelidir. İldeki orman potansiyelinin alternatif turizm, bölgesel spor, rekreasyon, trekking vb. faaliyetler açısından kullanılabilirliği arttırılmalıdı 4. PLANLAMA ALANININ TANIMI Yalova İli 1/25000 ölçekli Çevre Düzeni Planı Yalova il sınırlarını kapsamaktadır. Planlama alanı, Türkiye nin kuzeybatısında, Marmara Bölgesi nin güneydoğu kesiminde yer almakta, kuzeyinde ve batısında Marmara Denizi, doğusunda Kocaeli İli, güneyinde Bursa İli ve Gemlik Körfezi ile sınırlıdır. Alan yönetsel olarak merkez ilçeyle birlikte altı ilçeden oluşmaktadır. İlçeler; Yalova Merkez, Altınova, Armutlu, Çınarcık, Çiftlikköy ve Termal dir. Merkez ve 5 ilçe belediyesi ile birlikte toplam 15 belediye ve 43 köy bulunmaktadır. Yalova İli nin D.İ.E nin 2000 yılı genel nüfus sayımı sonuçlarına göre toplam nüfusu 168.593 kişidir. DİE nüfus sayımlarına göre bu nüfusun 98.661 kişi ile %59 unu kent nüfusu, 69.932 kişi ile %41 ini kır nüfusu oluşturmaktadır. 1/25.000 ölçekli Çevre Düzeni Planında İl bütününde 2025 planlama hedef yılı için yerleşmelerin sürekli yaşayan nüfusu öngörüsü (projeksiyon) 320.310 kişidir. Tüm kentsel sektörlerde uzmanlaşma, sanayi, turizm ve tarım sektöründe gelişmeye ivme kazandıracak nitelikte kararlar planın öngördüğü temel nitelik ve eylemlerdir. - 3 -
Tablo 1: Yalova İli İlçelere Göre Nüfus, Yüzölçümü ve Nüfus Yoğunlukları (2000 Yılı) İlçe Toplam Kent Kır Yüzölçümü (km 2 ) Nüfus Yoğunluğu (kişi/km 2 ) Merkez 86091 70118 15973 164 525 Altınova 22801 3231 19570 95 240 Armutlu 7858 4221 3637 238 33 Çınarcık 21650 8953 12697 188 115 Çiftlikköy 24789 9622 15167 117 212 Termal 5404 2516 2888 45 120 TOPLAM 168593 98661 69932 847 199 Kaynak: DİE, 2000 Genel Nüfus Sayımı, Yalova. 2000 yılı DİE nüfus sayımı verilerine göre; nüfus yoğunluğu olarak ifade edilen bir kilometrekareye düşen kişi sayısı, il genelinde 199 kişi/km 2 ve il merkezinde 525 kişi/km 2 iken, ilçelere göre 33 kişi/km 2 ile 240 kişi/km 2 kişi arasında değişmektedir. Yüzölçümü büyüklüğüne göre ilk sırada yer alan Armutlu ilçesinde nüfus yoğunluğu 33 kişi/km 2, yüzölçümü en küçük olan Termal ilçesinde nüfus yoğunluğu 120 kişi/km 2 kişidir. İl genelinde yıllık nüfus artış hızı %22.13 tür. %52.43 ile Çiftlikköy İlçesinin en fazla artış gösteren ilçe, buna karşılık Merkez İlçenin ise %10.98 ile en az artış gösteren ilçedir. İl de Türkiye genelinden farklı olarak kent nüfusu (%12.54) kır nüfusundan (%37.44) daha düşük bir artış göstermektedir. Bunun nedenin 1999 yılında yaşanan Marmara Depreminin olduğu söylenebilir. Yalova nın il merkezinin kent nüfusu artış hızı 6,3 tür. Kent nüfus artışının en fazla olduğu ilçe 51,5 ile Çiftlikköy ilçesi, en az olduğu ilçe 2,5 ile Termal ilçesidir. Yalova iline bağlı bulunan tüm bucak ve köylerin yıllık nüfus artış hızı 37,4 tür. İlde bulunan toplam 53 köyden 18 inin nüfusu 500 ün altında olup, köylerin yaklaşık %40 ı düşük bir nüfusa sahiptir. Yalova ili belediyeleri 2000 yılı nüfusları toplamı 127.451 kişi, kırsal yerleşmeler toplamı 41.142 kişidir. Belediyelere ait 2000 yılı nüfusları Tablo 2 de verilmiştir. - 4 -
Tablo 2: Yalova İli 2000 Yılı Kentsel (Belediye Merkezleri) ve Kırsal Nüfusları BELEDİYELER Nüfus (2000 Yılı)* % Altınova 3231 1.9 Armutlu 4221 2.5 Çınarcık 8953 5.3 Çiftlikköy 9622 5.7 Esenköy 3318 2.0 Kadıköy 3644 2.2 Kaytazdere 6404 3.8 Kocadere 2095 1.2 Koru 2678 1.6 Subaşı 2277 1.4 Taşköprü 3722 2.2 Tavşanlı 2458 1.5 Termal 2516 1.5 Teşvikiye 2194 1.3 Yalova 70118 41.6 Kentsel Yerleşmeler (Belediye Merkezleri) Toplamı 127451 75.6 Kırsal Yerleşmeler Toplamı 41142 24.4 TOPLAM 168593 100.0 Kaynak: DİE, 2000 Genel Nüfus Sayımı, Yalova. * Bu nüfus değerleri belediye merkez nüfuslarından oluşmakta olup mücavirindeki planlı kentsel-kırsal yerleşmeler nüfus toplamlarına dahil değildir. Yalova İli toplam 84700 ha alan içerisinde yer alan kentsel ve kırsal yerleşmelerle, kırsal alanları kapsamaktadır. İldeki toplam yerleşme alanları 5635,97 ha olup, bunun 4509,14 ha ını kentsel, 1226,83 ha nı da kırsal yerleşmeler oluşturmaktadır. Yerleşme dışı alanlar toplamı ise 79065 ha dır. Planlama alanına ilişkin arazi kullanım durumu Tablo 3 de verilmiştir. Tablo 3: Arazi Kullanım Durumu (2006) KULLANIM Alan (ha) Alan (%) Kentsel Yerleşik Alanlar 3318.25 3.92 Organize Sanayi Bölgeleri 34.14 0.04 Sanayi Alanları 161.66 0.19 Küçük Sanayi Siteleri 36.54 0.04 Askeri Alanlar 958.55 1.13 Kentsel Yerleşik Alanlar Toplamı 4509.14 5.32 Kırsal Yerleşik Alanlar 1126.83 1.45 Yerleşme Alanları Toplamı 5635.97 6.77 Tarım Alanları 20637.10 24.36 Mera Alanları 4814.05 5.68 Sera Alanları 559.25 0.66 Makilik-Fundalık Alanlar 1775.32 2.10 Orman Alanları 49100.00 57.97 2B Kapsamındaki Alanlar 1848.31 2.18 Baraj, Göller ve Akarsular 230.00 0.27 Yerleşme Dışı Alanlar Toplamı 79065 93,23 TOPLAM 84700.00 100.00-5 -
5. SENTEZ, DEĞERLENDİRME VE GENEL SONUÇLAR Planlama çalışmalarının araştırma-sentez-değerlendirme aşamasında ilgili kurumlardan ve belediyelerden planlamaya altlık oluşturacak temel veriler (coğrafi konum, tarım, orman, mera vb alanlar, koruma kapsamındaki alanlar, jeolojik yapı, iklim verileri, demografik veriler, ekonomik yapıya ilişkin veriler, idari yapı, onaylı planlar, teknik altyapıya ilşkin veriler, projeler, yatırımlar vb.) elde edilmiş ve planlama alanına ilişkin ayrıntılı bilgiler araştırma raporunda (araştırma-sentezdeğerlendirme) ayrıntılı olarak verilmiştir. Bu bölümde ise bazı temel sentez ve eşik sentezi verilerine tekrar değinilecektir. Planlama alanı, Yalova il sınırlarını kapsamakta, kıyı kuşağında ve arkasında Yalova ili kentsel yerleşim alanlarının konut, ticaret, turizm ve sanayi kullanımları ile kentsel alanlar dışında kırsal yerleşmeler, ikinci konut, turizm tesisleri, tarım alanları ve orman alanları yer almaktadır. Doğal Yapı Planlama alanı kuzeyde birçok akarsu yatağının oluşturduğu ovalar ve düzlükler dışında güneyde dağlık bir araziye sahiptir. Bölgenin güneyi; batıdan doğuya doğru İzmit-Sapanca arasında Kocaeli Sıradağları ile birleşen Samanlı Dağlarıyla çevrelenmiş durumdadır. Yalova ilinin kıyıları girintili çıkıntılı bir özellik göstermez. Sahil şeridi dar olmakla birlikte, yer yer doğal plaj özelliklerine sahiptir. İlin bitki örtüsünü makiler ve ormanlar oluşturmaktadır. Samanlı dağlarının kuzey ve güneyinde vadi içlerinde bulunan makiler, bu kütlenin etekleri boyunca kesintili şeritler ve parçalar halinde bulunurlar. Yalova nın güneyindeki dik yamaçlar tümüyle gür bir orman örtüsü ile kaplıdır. Orman alanları ilin yaklaşık %60 ını kapsamaktadır. Yalova'daki en önemli akarsular, kaynağını Samanlı Dağları'ndan almaktadır. Selimandıra deresi, Yalakdere, Kocadere deresi, Karpuz dere, Samanlı deresi, Safran deresi, Balaban deresi, Elmalık deresi, Sultaniye deresi ve Kılıç deresi İl in önemli akarsularıdır. Planlama alanı içerisinde doğal göl olarak Hersek ve Dipsiz Göller ile baraj gölü olarak Gökçe Baraj Gölü bulunmaktadır. İlin en önemli yaylaları, Kocadere ve Teşvikiye Beldelerinin güneyinde yer alan Delmece Yaylası ile Ovacık Yaylasıdır. Yayla turizmi için önemli bir potansiyel teşkil etmektedirler. Planlama alanının topografyasının yaklaşık %40 ı %30 ve üstü eğimli alanlar, %19 luk bir kısmı %0 5 eğimli alanlar, %18 lik bir kısmı %20 30 eğimli alanlar ve %11 lik bir kısmı da %15 20 eğimli alanlar oluşturmaktadır. Jeolojik Yapı ve Deprem Durumu Yalova İl inin jeolojik yapısı paleozoik ve mezozoik yaşlı tortul tabaklardan oluşmaktadır. Hafif metamorfize olmuş, genellikle geçirimsiz olan bu yapı bazen sert, bazen çatlaklı kalkerleri kapsamaktadır. Kıyılar alüvyal ve genç alüvyal, yamaçlar kireçli rendzina, orman ve makilikler kireçsiz kahve renkli orman toprakları ile kaplıdır. Planlama alanının tamamı 1. derece deprem bölgesi sınırları içindedir ve ülkenin en önemli aktif faylarından olan Kuzey Anadolu Fay Zonu içerisinde yer almaktadır. Jeolojik verilerde MTA Genel Müdürlüğü nce hazırlanmış 1/100.000 ölçekli Türkiye Jeoloji Haritalarından faydalanılmıştır. Söz konusu haritalarda jeolojik yapıyla ilgili genel jeolojik veriler, formasyonlar, fay hatları vb. genel bilgiler yer almakta olup, yerleşmeye uygun olmayan alanlar veya yapılaşmada alınması gerekli önlemler gibi bilgiler içeren imar planına esas jeolojik-jeoteknik etüd rapor ve haritalarının jeolojik yapı gibi çok değişkenlik gösteren bir konuda ancak alt ölçekli çalışmalarda belirlenebileceği MTA Genel Müdürlüğü ve Afet İşleri Genel Müdürlüğü tarafından ifade edilmiştir. 1/100.000, 1/25.000 gibi üst ölçekli planlarda böyle detaylı bir çalışmanın yapılması araştırmanın büyüklüğü nedeniyle maliyet ve teknik açıdan mümkün olamamaktadır. - 6 -
Yer altı ve Yerüstü Su potansiyelleri YALOVA İL ÇEVRE DÜZENİ PLANI PLAN AÇIKLAMA RAPORU İlin içme suyu ve kullanma suyu ihtiyacının büyük bölümü Termal ilçe sınırları içerisinde bulunan ve Yeşil Körfez Su Birliği tarafından işletilen Gökçe Barajı ndan sağlanmaktadır. Bunun dışında bir kısım köy ve beldelerin içme ve kullanma suyu ihtiyacı ise bu yerleşim birimlerinin çevrelerinde bulunan dere ve pınar gibi kaynaklardan sağlanmaktadır. Yalova İli nin yeraltı suyu potansiyelini Hersek ve Taşköprü sahil ovaları oluşturmaktadır. D.S.İ. 1. Bölge Müdürlüğü nden alınan bilgilere göre ana dere yataklarından Kazimiye deresi, Karpuzdere, Esenköy deresi, Armutlu deresi, Yalak dere ve Kılıç (Lale) dereleri taşkın özelliği, Safran, Kocadere ise kısmi taşkın özelliği göstermektedir. Köy Hizmetleri Müdürlüğü nden alınan bilgilere göre ise akarsu kollarından; Güngörmez deresi, Koca dere, Fıstıklı dere, Uzun dere, Yaman dere, Ağıl dere, Yağcı dere, Lale dere ve Yalak dere sel baskınına neden olan derelerdir. Taşkın alanları konusunda mevcut derelerle ilgili bütüncül bir çalışmanın bulunmadığı alt ölçekli plan çalışmaları yapılırken istenecek kurum görüşü doğrultusunda bu çalışmaların münferiden yapılabileceği ve bunun daha sağlıklı olacağı DSİ Bölge Müdürlüğü tarafından belirtilmiştir. Kentsel ve Kırsal Yerleşmeler Planlama alanını oluşturan 84.700 hektar alanın % 3.92 si (3318.25 ha) kentsel yerleşik alanlar oluşturmaktadır. OSB, Sanayi, KSS ve askeri alanlar ile birlikte toplam kentsel yerleşik alanlar ise %5.32 lik (4509.14 ha) bir bölüme sahiptir. Dağ etekleri ve eşik alanlar, tarımsal üretim ve mikroklima açısından yerleşmeye uygun olup kırsal yerleşmeler daha çok bu alanlarda kurulmuştur. Alanı doğu-güney yönünde geçen İzmit-Bursa yolu ile Yalova-Armutlu yolu nüfus ve faaliyetlerin çekim alanı olarak görülmektedir. İzmit-Bursa yolu özellikle kentsel gelişmeyi yönlendiren başlıca öğe olarak ortaya çıkmış, çevre yolu niteliğini kaybetmiştir. Bu bölgeler, konut, sanayi ve küçük sanayilerin çevresinde yer seçtiği bir gelişme aksına dönüşmüştür. Hersek otoyolu gerçekleşirse bölgedeki ulaşılabilirlik şemasında önemli değişiklikler, farklı bağlantı noktaları ve gelişme alanları meydana gelmesi olasıdır. Bir taslak halinde olan Hersek otoyolunun gerçekleşmesindeki belirsizliklere rağmen, gelecekte kentsel gelişmeyi olduğu kadar sanayi ve küçük sanayi gibi üretim faaliyetlerinin yer seçimini de etkileyen başlıca öğe olacaktır. Planlama alanındaki kırsal yerleşmeler çok sayıda küçük birimlere bölünmüş olup bunların çoğunluğu tarımsal alanlar ve orman alanları üzerinde düşük yoğunluklu olarak gelişmektedir. İl sınırları içinde 20637.10 ha tarım alanı bulunmaktadır. Yalova Orman İşletme Müdürlüğü dahilindeki toplam 49.100 ha ormanın tümü devlet ormanıdır. İklim Yalova İl inin iklimi, makro-klima tipi olarak; Akdeniz ve Karadeniz iklimleri arasında bir geçiş niteliği taşır. Yalova iklimi, kimi dönemlerde karasal iklim özelliklerini yansıtmaktadır. Yalova bölgesinde kuzeyden ve güneyden gelenlerle, sakin nitelikli olmak üzere başlıca üç tür hava akımı egemendir. İlde yazlar sıcak ve kurak, kışlar ılık ve bol yağışladır. Yalova İlinde ortalama rüzgar hızı 1,8 m/sn, hakim rüzgar yönü güney-güney batı (SSW) dır. Koruma Alanları ve Çevresel Değerler Yalova kent merkezinde ve özellikle ilçelerinde pek çok arkeolojik, doğal ve tarihi sit alanları ile birçok tescilli sivil mimari örneği yapılar ve tarihi yapı kalıntıları bulunmaktadır. Çobankale kale kalıntıları ve kaya anıtı, tarihi Helenopolis kenti, Hersek Gölü ve Termal Su Şehri İl deki önemli sit alanlarındandır. Planlama alanı sahip olduğu birçok arkeolojik, doğal ve tarihi sit alanlarının yanında, yaylaları, şelaleleri, orman içi doğa yürüyüş yolları, mesire alanları, mağaraları, hamamları, plajları vb. güzellikleri ile önemli turizm potansiyelleri oluşturan değerlere sahiptir. - 7 -
Göç YALOVA İL ÇEVRE DÜZENİ PLANI PLAN AÇIKLAMA RAPORU İlde, göçe neden olan etkenler; başta 1999 depremi olmak üzere, nüfus artışı ve geleneksel yaşam tarzının bozulması, yetersiz kazanç, daha çok kazanmak, çocuklara daha iyi bir gelecek hazırlamak, eğitim, sağlık, kültür hizmetlerinden yararlanma ve daha iyi bir yaşam standardına erişmek olarak sıralanabilir. Her ne kadar bu tür nedenlerden dolayı ilde göç görülsede genel olarak göç alan bir ildir. Yalova İli nin 2000 yılı verilerine göre aldığı göç 22.774, verdiği göç 22.260, net göç 514 ve net göç hızı 3.47 dir. Ekonomik Yapı Yalova İli, iç turizme hizmet eden bir tatil bölgesidir. Termal turizmi için çok önemli bir potansiyele sahiptir. Yazlık turizmin önem taşıdığı Yalova da özellikle Çiftlikköy, Çınarcık, Armutlu, Esenköy kıyı şeridinde yazlık siteler bulunmaktadır. Ayrıca Termal Kaplıcaları ve Armutlu Kaplıcaları turizm gelir kaynakları arasındadır. Çiçek üretimi ve kendi adını taşıyan tarımsal ürünleri vardır. Yalova İli nin ekonomisi temel olarak tarım sektöründe çiçekçilik ve seracılık, sanayi sektöründe tekstil, kimya ve kağıt gibi alanlar ile turizm sektörüne dayanmaktadır. Marmara yı Ege ve Akdeniz Bölgelerine bağlayan köprü konumundaki Yalova, yaşadığı 17 Ağustos 1999 tarihli büyük bölgesel deprem ile önemli ekonomik ve ticari kayıplara uğramıştır. Yalova iç turizme hizmet eden bir il olması sebebiyle hizmetler sektörü %48 lik bir oranla ekonomik sektör paylarında ana sektörü oluşturmaktadır. İl ekonomisi içerisindeki ikinci temel sektör %39 luk payı ile tarım ve hayvancılık sektörüdür. Hem iç pazara hem de dış pazara yönelik çiçekçilik ve seracılık faaliyetlerinin ilde çok gelişmiş olması tarım sektörünün yüksek bir paya sahip olmasında etken olmaktadır. İllerin sosyo-ekonomik gelişmişlik sıralamasına göre Yalova nın 2003 yılı itibariyle Türkiye genelinde 9. sırada yer aldığı görülmektedir. İlin 2001 yılı kişi başına düşen milli geliri 3463 dolar olup, Türkiye nin Kocaeli ve Bolu dan sonra üçüncü zengin ilidir. Başka bir deyişle Yalova İli, Türkiye ortalamasına göre (2160 Dolar) yaklaşık %60 daha zengin bir ildir. Yalova, genel yapısı itibariyle bir sanayi şehri görünümünde değildir. İlde bulunan sanayi tesislerinin sayısı oldukça azdır. Ancak mevcut sanayi tesisleri Türkiye nin ve dünyanın önemli sanayi tesisleri arasında yer almaktadır. Yalova da kamuya ait sanayi yatırımı bulunmamaktadır. Özel sektör yatırımları ise elyaf, kimya, mermer, plastik, tekstil, dondurulmuş gıda, kağıt ürünleri, ambalaj ve otomotiv yedek parçası üretimi gibi iş kollarında faaliyet göstermektedir. Yalova da; Çiftlikköy/Taşköprü Sanayi Sitesi ve Merkez/Kirazlı Sanayi Sitesi olmak üzere toplu işyeri niteliğinde inşa edilmiş iki adet küçük sanayi sitesi bulunmaktadır. Bu iki küçük sanayi sitesinde yaklaşık 800 küçük sanayi işletmesi faaliyet göstermektedir. Mevcut küçük sanayi sitelerinin yanında; 30 işyerli Yalova Konfeksiyoncular Küçük Sanayi Sitesi de Sanayi ve Ticaret Bakanlığı nın 2004 yılı yatırım programına alınmıştır. Yalova da faaliyet gösteren konfeksiyon dikim atölyelerinin, mevcut yetersiz şartlardan kurtarılarak; büyük ve modern işletmeler haline getirilmesini hedefleyen proje ile 2500 3000 kişiye yeni istihdam imkanı sağlanması hedeflenmektedir. Proje ile ilgili olarak Altınova İlçesi Hersek bölgesinde daha önce prefabrik konut alanı olarak kullanılan saha kuruluş yeri olarak belirlenmiştir. İlin önemli kalkınma projeleri arasında Yalova @ İle Dönüşüm Projesi, Yalova Bilişim İhtisas Organize Sanayi Bölgesi Projesi, Çiçekçilik Organize Sanayi Bölgesi Projesi, Yat Limanı Projesi, Konfeksiyoncular Küçük Sanayi Sitesi Projesi yer almaktadır. Çalışanların iktisadi faaliyet kollarına göre dağılımında il genelinde hizmetler sektörü İl de ana sektörü oluşturmaktadır. Merkez ilçe dışında, hizmetler sektöründe, Toptan ve Parekende Ticaret, Lokanta ve Oteller sektöründe Çiftlikköy ve Çınarcık İlçeleri nde çalışanların fazla olduğu görülmektedir. Yalova Ticaret ve Sanayi Odası ndan alınan bilgilere göre Yalova ili ve ilçelerinde turizm sektörü ile iştigal eden üye firmalar ve diğer odalara kayıtlı firmalarda yaklaşık 750 ile 1000 kişi istihdam - 8 -
etmektedir. Ancak bu sayı mevsime göre artış veya azalış gösterebilmektedir. Yıllar itibariyle Yalova ya gelen yerli ve yabancı turist sayısı incelendiğinde 1999 yılında bir düşüş olduğu görülmektedir. Bunun sebebi 1999 Marmara depremidir. Ulaşım Karayolu, denizyolu ve havayolu imkanları ile diğer illere bağlı olan Yalova, ulaşımda coğrafi konumu ve İstanbul, Kocaeli ve Bursa gibi merkezlere olan yakınlığı ile birçok avantajlara sahiptir. Kente karayolu ve denizyolu ile yoğun yolcu giriş çıkışı olmaktadır. Yalova, Avrupa ve İstanbul'un Ege ve Akdeniz'e geçiş yolu üzerinde önemli bir konuma sahiptir. Yalova'da gerek ilçelere olan bağlantılar gerekse komşu illere olan bütün bağlantılar asfalt yollarla sağlanmaktadır. Yalova-Bursa bağlantısı ile Yalova'dan İç Anadolu Bölgesine ve Ege ile Akdeniz Bölgelerine de ulaşmak mümkündür. Yalova-Kocaeli karayolu bağlantısı ise, Yalova'nın aynı zamanda İstanbul'a ve İç Anadolu'ya açılan diğer önemli bağlantısıdır. Yalova, bir kıyı ili olması sebebiyle denizyolu ulaşımına açık olup genellikle Yalova-İstanbul arasında yolcu ve yük taşımacılığı yapılmaktadır. Yalova-İstanbul arasında şehir hatları yolcu vapurları ve deniz otobüsleri ile sadece yolcu taşımacılığı gerçekleştirilirken, arabalı vapurlarla araç ve yolcu taşımacılığı, feribot seferleriyle ise yük, yolcu ve araç taşımacılığı yapılmaktadır. Yalova dan İstanbul ve Kartal a düzenli ekspres ve deniz otobüsleri, Armutlu dan Yenikapı ve Bostancıya deniz otobüsü seferleri yapılmaktadır. Ayrıca Yalova dan Yenikapı ya ve Pendik e feribot ve Topçular dan Eskihisar a arabalı vapur seferleri yapılmaktadır. Yalova Merkez de 9 Kasım 1996 tarihinde yat limanı inşaatına başlanmış olup, inşaat çalışmaları tamamlanmıştır. Yat limanı sayesinde yörenin turizme yönelik aktivitesi artacak ve değişik boyutlarda yaklaşık 300 yat, limandan istifade edebilecektir. Yalova, bugün için havayolu ulaşımı imkanına sahip değildir. Fakat Hava Harp Okulu'na ait olan Yalova-İzmit karayolu üzerinde bir adet askeri havaalanı bulunmaktadır. Yalova İli nde Karayolları 17. Bölge Müdürlüğü nden alınan bilgilere göre; bir taslak halinde olan İstanbul-Bursa otoyolu projesi bulunmaktadır. Proje Dil İskelesi ve Orhangazi arasını kapsamaktadır. Hersek otoyolunun gerçekleşmesi, bölgedeki ulaşılabilirlik şemasını değiştirebilir özellikle otoyol bağlantı yolları ve çevresinde, mekansal gelişmeye duyarlı ulaşılabilirliği yüksek alanlar oluşabilir. Yalova İli nde liman bulunmamakla birlikte özel sektöre ait Çiftlikköy İlçesi Denizçalı köyü mevkiinde bulunan fabrikaların hammadde ve mamul madde taşımacılığında kullandıkları kendi amaçlarına uygun liman bulunmaktadır. Bu limanın 200 metre uzunluğa sahip iskele uzunluğu ve 100 gemi/yıl gemi kabul kapasitesi vardır. Denizyolu ulaşımı ve taşımacılığı adı altında; Armutlu Kapaklı Köyü Balıkçı Barınağı İskelesi Armutlu Fıstıklı Köyü Balıkçı Barınağı Armutlu Balıkçı Barınağı Çınarcık Esenköy Balıkçı Barınağı Çınarcık Balıkçı Barınağı Yalova Samanlıdere Balıkçı Barınağı Yalova Küçüktekne Balıkçı Barınağı Yalova Topçular Feribot İskelesi geçen yıllar içerisinde inşa edilerek işletmeyi yapacak yerel yönetim veya kooperatiflere devredilmiştir. Teknik Altyapı Yalova da Botaş ın doğalgaz hattı bulunmaktadır. Düzenli depolama tesisi ve kompost tesisi yoktur. Atık su arıtma tesisleri genellikle sanayi alanlarında olup, arıtılan atık suyun geri kullanım imkanı - 9 -
(sulama vb.) mevcut değildir. Yalova da Denizçalı köyü sınırları içerisinde çöp deponi alanı projesi bulunmaktadır. Planlama Çalışmaları Yalova İli ne ait 2 adet Çevre Düzeni Planı vardır. Birincisi; Bayındırlık ve İskan Bakanlığı nca yapılan 1/25.000 ölçekli Bursa Kıyı Kesimi Çevre Düzeni Planı olup 2.11.1990 tarihinde onanmıştır. Bu plan içerisinde Armutlu da bulunmaktadır. İkincisi; 04.08.1982 tarihinde Bayındırlık ve İskan Bakanlığı nca onaylı 15 paftalık Çınarcık-Yalova Karamürsel Çevre Düzeni Planı olup İmar Kanunu nun 9. maddesi uyarınca 18.06.2002 tarihinde iptal edilmiştir. 1985 tarihinde Çınarcık- Yalova-Karamürsel Çevre Düzeni Planı Kısmi Revizyonu yapılmıştır. Yalova ilindeki tüm belediyelerin büyük çoğunluğunun son 5 yılda yenilenmiş veya yapılmış onanlı imar planları mevcuttur. Yalova Termal Turizm Merkezi ve Yalova Armutlu Termal Turizm Merkezi 4957/2634 sayılı Turizm Teşvik Kanunu uyarınca, 16.12.2006 tarih ve 26378 sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak ilan edilmiştir. Yalova Termal Turizm Merkezi ve Yalova Armutlu Termal Turizm Merkezi içerisinde öncelikli olarak turizm yatırımcılarına tahsise konu olabilecek kamu arazilerine yönelik ve kısmi olarak Kültür ve Turizm Bakanlığınca hazırlanan 1/25000 ölçekli Çevre Düzeni Planları 4957/2634 sayılı kanunun 7. maddesi uyarınca onaylanmıştır. Yalova İli Bahçelievler Mahallesi nde yer alan TİGEM mülkiyetinde iken hazineye tescil edilen 14 adet parselin 1/5000 ölçekli Yalova Termal Turizm Kenti Nazım İmar Planı çalışmaları Kültür ve Turizm Bakanlığı nca yürütülmektedir. 2005 yılı itibariyle planlar belediyece uygun görülmüş ve Kültür ve Turizm Bakanlığına verilmiştir. Yalova (Merkez) Kıyı Dolgu Alanı 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planı yaklaşık 11 hektarlık bir alanı kapsamakta olup 2005 yılı içerisinde onanmıştır. Plan balıkçı barınakları, yat limanı, feribot iskelesi ve açık, yeşil alanları içermektedir. Bunun dışında Çınarcık, Koru, Çiftlikköy belediyelerinin dolgu alanı imar planları bulunmaktadır. Topçular iskelesi-tavşanlı Beldesi ile Hersek Burnu arasında kalan bölümde Tersane (Tekne Çekek, İnşa, Bakım ve Onarım) amaçlı yapılmış ve dolgu kısımları Bayındırlık İskan Bakanlığı nca onaylanmış çeşitli alt ölçekli imar planları bulunmaktadır. - 10 -
6. POTANSİYELLER YALOVA İL ÇEVRE DÜZENİ PLANI PLAN AÇIKLAMA RAPORU Planlama alanında gelişmeye kaynak oluşturan, destekleyen veya yönlendiren başlıca potansiyeller şu şekildedir: Konumsal Avantajlar Yalova İli İstanbul, Bursa, İzmit gibi önemli merkezlere yakınlığı sayesinde birçok olanak ve potansiyele sahiptir. Karayolu ve denizyolu bağlantıları fiziksel ve ekonomik açıdan gelişmesinde önemli bir rol oynamaktadır. Bu da iç dinamiklerle gelişen sanayi ve turizm gelişmesinin ivmesini ve gelişme potansiyelini arttırmaktadır. Mevcut karayolu ve denizyolu ulaşım bağlantılarının yanı sıra Hersek otoyolu projesinin gerçekleşmesi konusundaki belirsizliğe rağmen sağlayacağı önemli bağlantılar bu potansiyeli arttırıcı ve ivme kazandırıcı bir etken olacaktır. Tarım ve Toprak Kaynakları Tarım sektörü ilde ikinci ana sektörü oluşturmaktadır. Verimli tarım toprakları İlin Türkiye de seracılık ve süs bitkileri yetiştiriciliği konusunda önemli bir noktaya gelmesinde büyük rol oynamaktadır. Bu kaynaklar üzerindeki çevre sanayilerinin varlığına rağmen sulama ve tarımda ürün deseninin iyileştirilmesi, teknolojik girdilerin kullanımı, işletmelerin rasyonalize edilmesi vb. önlemlerle gelişme ve kaynak yaratma nüfusun kırda tutulması olanaklarının devam etmesi açısından tarımsal kaynakların korunması, kırsal yerleşmelerin tarımla dengeli olarak gelişmesi gerekmektedir. Ormanlar İldeki ormanların ekonomik getirilerinin yanısıra yarattığı turizm ve rekreasyon olanaklarının gözönüne alınması planlama alanındaki çekiciliği artıracak bir unsur olacaktır. Kentsel Servisler İlde ekonomik sektörlerin dağılımında hizmetler sektörü ana sektörü oluşturmaktadır. Yalova nın iç turizme yönelik hizmet eden bir il olması ve önemli merkezlere yakınlığı sebebiyle İlde hizmetler sektörünün gelişmiş olduğu söylenebilir. İstihdam yapısı oldukça değişkenlik göstermektedir. İstanbul, Bursa ve İzmit gibi yakın merkezlerde ikamet edip Yalova ya çalışmaya gelenlerin veya Yalova da ikamet edip bu önemli yakın merkezlere çalışmaya gidenlerin sayısı oldukça fazladır. Bu özellik sadece Yalova ya özgü değil Marmara Bölgesi ndeki illerin hemen hemen tamamı için geçerlidir. Çünkü Marmara Bölgesi sahip olduğu tüm fiziksel, ekonomik ve sosyal özellikleri ile Türkiye nin en gelişmiş bölgesidir. Kentsel alanlarda bankacılık, ticaret, turizm konaklama ve diğer kentsel servislerin gelişmesi ve eğitim hizmetlerindeki artış nedeniyle işgücünün yanısıra eğitim faaliyetlerinin yarattığı sosyal ve kültürel olanaklar, nitelikli işgücünün alanda yerleşmesine ve yaşam çevresinin ve kalitesinin gelişmesinde önemli bir unsur olacaktır. Organize Sanayi, Sanayi ve Küçük Sanayi Bölgeleri Altyapılı sanayi parsellerinin üretilmesi yolu ile sanayinin gelişme potansiyelinin artırılması, konum, hammadde, işgücü, sermaye ölçek ekonomileri ve yan sanayiler nedeniyle, küçük sanayilerin gelişmesi beklenmektedir. İlde geleceğe yönelik birçok yatırım projesi olanakları da bulunmaktadır. Organize sanayi bölgeleri projeleri, yat limanı projeleri, tersane projeleri İl e hem ekonomik hem de sosyal gelişme sağlayacak projeler arasında bulunmaktadır. İldeki organize sanayi bölgeleri ihtisas organize sanayi bölgeleri şeklindedir. - 11 -
Turizm YALOVA İL ÇEVRE DÜZENİ PLANI PLAN AÇIKLAMA RAPORU Arkeoloji, tarih ve doğayı iç içe barındıran bir il olan Yalova sahip olduğu ormanlar, yaylalar, şelaleler ve göller gibi birçok olanakları ile doğa turizmine ve günübirlik turizm için büyük potansiyellere sahiptir. En önemlisi Yalova sahip olduğu kaplıca olanağı ile termal turizme hizmet eden bir il olarak karşımıza çıkmaktadır. İl içindeki talebin yanı sıra İstanbul gibi metropoliten alanlara yakın olması iç turizm talebini arttırmıştır. Bununla birlikte Yalova İli nin turizm faaliyetlerinin çeşitlenmesinin (sağlık, doğa, spor turizmi vb.) turizm gelişmesine katkı sağlaması beklenmelidir. 7. EŞİK SENTEZİ Yalova İli nde mekansal gelişmeyi etkileyecek başlıca eşikler aşağıda değerlendirilmiştir. Topoğrafya İl in kuzeyinde yer alan akarsuların oluşturduğu vadiler ve düzlük alanlar yerleşme için bir eşik oluşturmamakla birlikte arazinin alüvyal yapısı altyapı maliyetlerini arttırmakta ve kat kısıtlanmasına neden olmaktadır. Eğimin %30 un üstüne çıktığı güneydeki yamaçlar ve orman alanları yerleşmeye uygun değildir. Jeolojik Yapı Yalova İlinin jeolojik yapısı paleozoik ve mezozoik yaşlı tortul tabaklardan oluşmaktadır. Hafif metamorfize olmuş, genellikle geçirimsiz olan bu yapı bazen sert, bazen çatlaklı kalkerleri kapsamaktadır. Kıyılar alüvyal ve genç alüvyal, yamaçlar kireçli rendzina, orman ve makilikler kireçsiz kahve renkli orman toprakları ile kaplıdır. Planlama alanının tamamı 1. derece deprem bölgesi sınırları içindedir ve ülkenin en önemli aktif faylarından olan Kuzey Anadolu Fay Zonu içerisinde yer almaktadır. Dağlık alanlardaki heyelan ve ovadaki taşkın ve su basması olguları diğer önemli afet riskleridir. Jeolojik verilerde MTA Genel Müdürlüğü nce hazırlanmış 1/100.000 ölçekli Türkiye Jeoloji Haritalarından faydalanılmıştır. Söz konusu haritalarda jeolojik yapıyla ilgili jeolojik veriler, formasyonlar, fay hatları vb. genel bilgiler yer almakta olup, yerleşmeye uygun olmayan alanlar veya yapılaşmada alınması gerekli önlemler gibi konulardaki detay bilgilerin imar planına esas jeolojik-jeoteknik etüd rapor ve haritalarının jeolojik yapı gibi çok değişkenlik gösteren bir konuda ancak alt ölçekli çalışmalarda belirlenebileceği MTA Genel Müdürlüğü tarafından ifade edilmiştir. 1/100.000, 1/25.000 gibi üst ölçekli planlarda böyle detaylı bir çalışmanın yapılması araştırmanın büyüklüğü nedeniyle maliyet ve teknik açıdan mümkün olamamaktadır. Akarsuların Taşkın Alanları D.S.İ. 1. Bölge Müdürlüğü nden alınan bilgilere göre ana dere yataklarından Kazimiye deresi, Karpuzdere, Esenköy deresi, Armutlu deresi, Yalak dere ve Kılıç (Lale) dereleri taşkın özelliği, Safran, Kocadere ise kısmi taşkın özelliği göstermektedir. Köy Hizmetleri Müdürlüğü nden alınan bilgilere göre ise akarsu kollarından; Güngörmez deresi, Koca dere, Fıstıklı dere, Uzun dere, Yaman dere, Ağıl dere, Yağcı dere, Lale dere ve Yalak dere sel baskınına neden olan derelerdir. Taşkın alanları konusunda mevcut derelerle ilgili bütüncül bir çalışmanın bulunmadığı, bu ölçekte de il sınırları bütünü için böyle bir çalışmanın teknik ve maliyet açısından imkan olmadığı alt ölçekli plan çalışmaları yapılırken istenecek kurum görüşü doğrultusunda bu çalışmaların münferiden yapılabileceği ve bunun daha sağlıklı olacağı DSİ Bölge Müdürlüğü tarafından belirtilmiştir. Alt ölçekli planlama çalışmaları sırasında Kurumlarından görüş alınması gerektiği, böylece daha ayrıntılı ve sağlıklı bir değerledirme ve tespit ile görüşün verilebileceği belirtilmiştir. Su Kaynaklarını Koruma Alanları Yalova ya içme suyu sağlayan Gökçe Barajı nın mutlak, kısa, orta ve uzun mesafeli koruma alanları DSİ tarafından belirlenmiş olup yerleşim alanları için bir eşik oluşturmaktadır. - 12 -
Bitki Örtüsü ve Orman Alanları Çevre Düzeni Planına esas olacak orman sınırları orman kadastro paftalarından 1/25 000 ölçekli analiz çalışmalarına işlenerek planlamaya veri olarak girilmiştir. Planlama alanında yer alan orman alanları yaklaşık 49.100 ha. dır. Ormanlık alanlar ilin güneyini doğu-batı yönünde kaplamaktadır. Orman alanları yerleşim alanları için eşik oluşturmaktadır Doğa Koruma Alanları Planlama alanında koruma statüsündeki alanlar Hersek Gölü dür. Başta su kuşları olmak üzere çok çeşitli yaban hayatı barındırması, floristik açıdan zengin oluşu vb. nedenlerle sulak alan özelliği taşımaktadır. Ayrıca, Türkiye nin 1994 yılında taraf olduğu Ramsar Sözleşmesinde (Sulak Alanların Korunması Hakkındaki Sözleşme) yer alan sulak alan tanımına uygun bir alan olduğu tespit edilmiştir. Tarımsal Yapı-Toprak Kabiliyeti Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü nün 1/100.000 ölçekli toprak kabiliyeti haritasının verilerinden çıkan sonuçlara göre planlama alanında 1. sınıf topraklar % 7,53, 2. sınıf topraklar % 5.91, 3. sınıf topraklar % 67,49, 4. sınıf topraklar % 3.36, 5. sınıf topraklar % 12.46 lık ve diğer toprak sınıfları da % 3.25 lük bir alanı kaplamaktadır. Yalova İli nin toplam arazisinin %7 si alüvyal topraklar, %6 sı kahverengi orman toprakları, %70 u kireçsiz kahverengi orman toprakları, %3 sı kolüvyal topraklar, %11 sı rendzinalar, %3 i diğer toprak sınıflarındandır. Yalova İli Çevre Düzeni Planı na esas olacak tarımsal alanlar ve arazi kullanım durumunun tespiti ilgili ve yetkili kurum olan Tarım İl Müdürlüğü tarafından leke çalışması ile belirlenmiştir. İlgili Müdürlük çe ayrıntılı çalışmaların alt ölçekli planlama çalışmaları sırasında yapılabileceği ve bu aşamada Kurumlarından görüş alınması gerektiği, böylece daha ayrıntılı ve sağlıklı bir değerledirme ve tespit ile görüşün verilebileceği, tarımsal alan sınıflamasının yapılabileceği belirtilmiştir. Sit Alanları Yalova kent merkezinde ve özellikle ilçelerinde pek çok arkeolojik, doğal ve tarihi sit alanları ile birçok tescilli sivil mimari örneği yapılar ve tarihi yapı kalıntıları bulunmaktadır. Çobankale kale kalıntıları ve kaya anıtı, tarihi Helenopolis kenti, Hersek Gölü ve Termal Su Şehri İl deki önemli sit alanlarındandır. Kentsel ve Kırsal Yerleşim Dokusu ve İmar Planı Kararları Planlama alanında yerleşmelerin dağılımı ve kademelenmesi, yerleşmelerin büyüme biçimi, kullanımı ve yoğunluk deseni ile daha önce imar planı kararlarıyla yapılaşmış alanlar planlama kararlarını yönlendirecek eşikler olarak alınmaktadır. - 13 -
8. YALOVA İLİ 1/25.000 ÖLÇEKLİ ÇEVRE DÜZENİ PLANI (2025) KARARLARI 8.1. PLANLAMA ALANI GENEL ARAZİ KULLANIM KARARLARI Yalova İli 1/25.000 ölçekli Çevre Düzeni Planı planlama çalışmalarına başlamadan önce ilgili kurum ve kuruluşlardan alınan veriler, yerinde yapılan arazi çalışmaları ve belediyeler ve ilgili kurum ve kuruluşlarla yapılan görüşme ve toplantılar sonucunda yapılan mevcut durum, potansiyel, olanak tespitleri ve sentez çalışmaları ile planlamaya altlık oluşturacak veriler tespit edilmiş, bu veriler ışığında planlama aşamasına geçilmiştir. Mevcut durum, potansiyeller, eşikler, yatırımlar, talepler, mevcut imar planları, ilgili kurum ve kuruluş görüşleri, Yalova İl Stratejik Planı, Yalova Belediyesi Stratejik Planı, İl gelişme planları, İl Tarım Master Planı vb. veriler planlama ilkeleri ve gereklilikleri neticesinde değerlendirilerek 1/25.000 ölçekli Çevre Düzeni Planı kararları oluşturulmuştur. 1/25.000 ölçekli Yalova İl Çevre Düzeni planı çalışmaları sürdürülürken bu planla eş zamanlı gerçekleştirilen ve planın mekansal anlamda uygulamaya geçmesindeki araçlardan birisi olan İl Stratejik Planı çalışmalarının temel misyon, vizyon, ilke, stratejik amaç ve hedefleri de planla bir bütün olarak değerlendirilmiş, bu konuda sürdürülen çalışmalarda özel sektör temsilcisi olarak planlama ekibinde yer alınmıştır. Yalova İl Çevre Düzeni Planı Çalışmaları yapılırken yakın bölgesi içinde ve etkileşim alanı içinde kalan İstanbul, İzmit, Bursa gibi önemli yerleşme merkezlerinin üst ölçekli plan kararları incelenmiş, bu planlarla bütünlük ve uyum sağlanmaya çalışılmış, söz konusu planların hazırlayıcıları ile görüş alışverişlerinde bulunulmuş ve plan hazırlanma sürecindeki toplantılardan bazılarına da özellikle İstanbul Üst Ölçekli Planı çalışmasını yürüten ekipten kişiler katılmışlardır. Planlama alanı içinde önemli verilerden birisi olan mevcut yapılaşma alanları ve daha önce onaylanmış alt ölçekli planlarla ilgili kararlar verilirken; bu planlar çevre düzeni planına işlenmesi gerekli direk bir veri olarak kabul edilmemiş olup, çevre düzeni planının temel hedef, ilke ve stratejileri ile uyumu irdelenerek ve ilgili kurum ve kuruluş görüşleri de dikkate alınarak plan kararları oluşturulmuştur. Yalova İli nin planlama hedef ve ilkelerine göre mekansal gelişim stratejileri özetle aşağıdaki gibidir: Tüm kentsel sektörlerin dengeli gelişiminin sağlanması ve sektörlerde uzmanlaşma. Sanayi sektöründe ihtisas OSB leri, tersane alanları, küçük sanayi sitelerinin planlanması ile altyapı maliyetini azaltan, ihtisaslaşmış, çevreye duyarlı sanayi gelişimi. Gelişen sanayi ve kentsel servislerin kontrollü gelişimi Tarım ve orman alanı potansiyellerinin tarım, ekolojik turizm ve doğa turizmi sektörlerinde koruma-kullanma dengesi içerisinde gelişimi Turizm sektöründe sağlık-termal, eko turizm, yayla turizmi, doğa turizmi, inanç turizmi, yat turizmi vb. konularda çeşitlenme ve ihtisaslaşma İkinci konutların turizm amaçlı veya daimi ikametgah amaçlı kullanımı Kıyı kulanımının çeşitlendirilmesi ve deniz ile olan ilişkinin güçlendirilmesi Merkez işlevlerinin ve kentsel servislerin güçlendirilmesi ve ilde dengeli dağılımı Kentsel ve bölgesel sosyal donatı alanlarının planlama alanı içerisinde dengeli dağılımı Arkeolojik, doğal, tarihi değerlerin korunarak, turizm potansiyeli olarak geliştirilmesi. Karayolu, denizyolu, havayolu bağlantılarının güçlendirilmesi - 14 -
Kırsal yerleşmelere turizme yönelik işlevler yüklenmesi Planlama alanı bütünündeki öneri mekansal kullanım değerleri aşağıdaki gibidir. Tablo 4: Yalova İli 1/25000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı Mekansal Kullanım Değerleri KULLANIMLAR ALAN (ha) % KONUT YERLEŞME ALANLARI KENTSEL YERLEŞİK KONUT ALANLARI Düşük Yoğunluk (50-100 k/ha) 1204.24 1.42 Orta Yoğunluk (100-150 k/ha) 729.86 0.86 Yüksek Yoğunluk (150-200 k/ha) 256.68 0.30 KENTSEL YERLEŞİK KONUT ALANLARI TOPLAMI 2190.78 2.59 KENTSEL GELİŞME KONUT ALANLARI Düşük Yoğunluk (50-100 k/ha) 4512.34 5.33 Orta Yoğunluk (100-150 k/ha) 1687.22 1.99 KENTSEL GELİŞME KONUT ALANLARI TOPLAMI 6199.56 7.32 KIRSAL YERLEŞME VE GELİŞME KONUT ALANLARI 1648.32 1.95 ARA TOPLAM 10038.66 11.85 KENTSEL SERVİS, ÇALIŞMA, SANAYİ VE DEPOLAMA ALANLARI ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ (OSB) 262.38 0.31 SANAYİ ALANLARI 645.05 0.76 KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ (KSS) 128.87 0.15 DEPOLAMA ALANLARI (D) 34.78 0.04 TARIMSAL DEPOLAMA ALANLARI (TD) 21.65 0.03 KENTSEL SERVİS ALANLARI (KSA) 1533.73 1.81 TERSANE ALANLARI (TS) 299.93 0.35 ARA TOPLAM 2926.39 3.46 TURİZM VE REKREASYON ALANLARI TURİZM TESİS ALANLARI (TTA) 826.36 0.98 TURİZM + KONUT YERLEŞME ALANLARI 468.03 0.55 TURİZM TESİS ALANLARI-YAYLA TURİZMİ (YT) 144.40 0.17 TERCİHLİ KULLANIM ALANLARI (TKA) 117.91 0.14 GÜNÜBİRLİK VE REKREASYON ALANLARI 108.23 0.13 ARA TOPLAM 1664.93 1.97 BÜYÜK VE AÇIK ALAN KULLANIŞLARI KENTSEL SOSYAL DONATI ALANLARI ARBORETUM ALANLARI 5.14 0.01 FUAR, PANAYIR, FESTİVAL ALANLARI 63.56 0.08 BÜYÜK KENTSEL YEŞİL ALANLAR 305.15 0.36 MESİRE ALANLARI 100.42 0.12 KENTSEL VE BÖLGESEL BÜYÜK SPOR ALANLARI 122.13 0.14 KENTSEL VE BÖLGESEL SAĞLIK TESİSLERİ 4.94 0.01 KENTSEL VE BÖLGESEL EĞİTİM ALANLARI 175.32 0.21 ARAŞTIRMA GELİŞTİRME MERKEZLERİ (AR-GE) 189.91 0.22 TEKNOLOJİ GELİŞTİRME MERKEZLERİ (TGM) 7.60 0.01 KONGRE MERKEZLERİ 6.33 0.01 BÜYÜK ALAN KUL. GERK. KAMU TES. ALANLARI 53.79 0.06 ARA TOPLAM 1034.29 1.22 TARIM ALANLARI MUTLAK TARIM ALANLARI 1274.76 1.51-15 -
ORGANİK TARIM ALANLARI 796.18 0.94 DİĞER TARIM ALANLARI 11340.01 13.39 SERA ALANLARI 275.21 0.32 ORMAN ALANLARI ORMAN ALANLARI 48608.42 57.39 AĞAÇLANDIRILACAK ALANLAR AĞAÇLANDIRILACAK ALANLAR 203.22 0.24 DİĞER ARAZİ KULLANIM ALANLARI ASKERİ ALANLAR 719.92 0.85 KORUMA ALANLARI SİT ALANLARI 408.33 0.48 BUGÜNKÜ ARAZİ KULLANIMI DEVAM ETTİRİLEREK DOĞAL KARAKTERİ KORUNACAK ALANLAR MAKİLİK, FUNDALIK, ÇALILIK ALANLAR (MF) 1063.54 1.26 DOĞAL KARAKTERİ KORUNACAK ALANLAR (DKKA) 103.77 0.12 MERA ALANLARI 2487.14 2.94 MERA (TESCİLLİ) ALANLARI (MT) 394.11 0.47 ARA TOPLAM 67674.61 79.90 KENTSEL TEKNİK ALTYAPI ALANLARI TERMİNAL ALANLARI 9.90 0.01 ARITMA TESİS ALANLARI 29.15 0.03 GÖLLER-BARAJLAR 230.15 0.27 YOLLAR 1500.25 1.77 ARA TOPLAM 1769.45 2.09 GENEL TOPLAM 84700.00 100.00 Yalova İli 1/25.000 ölçekli Çevre Düzeni Planı kapsamında kentsel ve kırsal alanlara ilişkin planlama kararları aşağıda verilmiştir. Konut Yerleşme Alanları Kentsel Konut Yerleşme ve Gelişme Alanları İl bütününde kentsel konut yerleşme ve gelişme alanları belirlenirken; mevcut yapılaşma durumları, doğal eşikler, yerleşilebilirlik analizleri ve projeksiyon nüfusları ile mevcut imar planları çevre düzeni planının temel amaç, hedef ve stratejileri ile plan bütünlüğü kapsamında değerlendirilerek irdelenmiş bu doğrultuda gelişme alan ve yoğunlukları belirlenmiştir. Bu alanlar ağırlıklı olarak konut alanları ve konut alanları için gerekli sosyal donatı ve kentsel altyapı alanlarını kapsamaktadır. Toplam kentsel yerleşik konut alanları 2190.78 ha, kentsel gelişme konut alanları ise 6199.56 ha olarak planlanmıştır. Kentsel yerleşik konut alanlarında düşük yoğunluk, orta yoğunluk ve yüksek yoğunluk olmak üzere 3 farklı yoğunluk bulunmaktadır. Kentsel gelişme konut alanlarında ise düşük yoğunluk ve orta yoğunluk olmak üzere 2 farklı yoğunluk önerisi yapılmıştır. Kırsal Yerleşme ve Gelişme Alanları İl bütününde kırsal yerleşme ve gelişme alanları mevcut durum, doğal eşikler, yerleşilebilirlik analizleri ve projeksiyon nüfusları kapsamında değerlendirilmiş, gelişme alan ve yoğunlukları belirlenmiştir. - 16 -
Bu alanlar kırsal konut alanları ve donatı alanlarını kapsamaktadır. Kırsal konut yerleşme ve gelişme alanları planda toplam 1648.32 ha olup düşük yoğunluklu olarak planlanmıştır. Kentsel Servis, Çalışma, Sanayi ve Depolama Alanları Planlama alanı içerisinde toplam 2926,39 ha alan kentsel servis, çalışma, sanayi ve depolama alanı olarak planlanmıştır. Yalova İl Stratejik planı ekonomik sektör amaç ve hedeflerinde de belirtilen İl in mevcut sanayi varlığının korunması ve ekolojik dengeyi koruyarak yüksek katma değer yaratacak yeni sanayi alanlarını belirlenmesi ve yatırımlarla ilgili girişimlerin hızlandırılması; belirlenen alanların dışında gelişigüzel sanayileşmenin ortaya çıkmaması için gerekli tedbirlerin alınması gerektiği amacı doğrultusunda planlama alanı içerisinde mümkün olduğunca dağılmadan bir bütünlük arz eden ve birbirleriyle devamlı etkileşim içerisinde olacak nitelikli kentsel servis, çalışma, sanayi ve depolama alanlarına ilişkin yerseçim kararları verilmiştir. Bu türdeki alanlar özellikle Yalova Merkez yerleşmenin doğusunda Çiftlikköy-Taşköprü-Tavşanlı- Altınova-Hersek arasındaki bölgede ve arka kısımlarda yer almaktadır. Bu alanlara ilişkin kararlar aşağıdaki gibidir. Organize Sanayi Bölgeleri (OSB) İl de mevcut yatırım kararı bulunan Bilişim Organize Sanayi Bölgesi ve Çiçekçilik Organize Sanayi Bölgeleri planlama kararları belirlenirken göz önünde bulundurulmuştur. Bu türde ihtisaslaşmış organize sanayi bölgelerinin İl de yer alması planlama ilke ve hedefleri kapsamında uygun bir plan yaklaşımı olarak kabul edilmiştir. Bilişim ve Çiçekçilik OSB alanlarının yerseçimleri ilgili kurum ve kuruluşlar tarafından belirlenmiş ve planlama-altyapı çalışmalarına başlanmıştır. Bu organize sanayi bölgeleri Yalova İli ekonomisi için çok büyük önem arz etmektedir. Dünyada son yıllarda internet, elektronik fon transferi ve elektronik ticaretin gelişmesi, bilgi ve bilginin iletişiminin önem kazanmasına yol açmıştır. Türkiye nin rekabet gücünün arttırılmasına yönelik çalışmalar, yazılım sektörünün geliştirilmesi girişimleri, en önemli finans, ihracat ve ithalat merkezi İstanbul a yakınlığı ve coğrafi üstünlüğü dikkate alınarak, Yalova ekonomisinin bilişim sektöründen pay almasının fizibil olduğu belirlenmiştir. Ayrıca Yalova İl Stratejik Plan amaç-hedefleri kapsamında Bilişim Organize Sanayi Bölgesi projesinin hayata geçirilmesi için her türlü destek ve girişimde bulunulması, projenin Gemi ve Yat İnşaat Tersaneleri Bölgesi Projesi ne paralel olarak gemi elektroniği ve teknolojisi ile ilgili sektörleri de kapsayacak şekilde geliştirilmesi yer almakta olup, bu kapsamda yapılacak faaliyetlerde belirlenmiştir. Bu veriler kapsamında ve Bilişim OSB nin Yalova ekonomisine sağlayacağı ekonomik pay ve istihdamın ne kadar önemli olduğunu da dikkate alınarak alan çevre düzeni planında merkez ilçede Bilişim OSB alanı olarak planlanmıştır. Yalova da kesme ve saksılı, iç ve dış mekan süs bitkileri üretimi ülke ekonomisinde önemli bir paya sahiptir. Yalova İl Stratejik Plan amaç-hedefleri kapsamında Süs bitkileri sektörünün, teknolojik gelişmelere paralel olarak geliştirilmesi ve Yalova nın kısa vadede ulusal, uzun vadede uluslararası alanda bir pazarlama merkezi haline getirilmesi yer almakta olup, bu kapsamda yapılacak faaliyetlerde belirlenmiştir. Yalova İli nin çiçekçilik sektöründe bir marka olmasını sağlamak amacıyla yatırım çalışmaları kapsamına alınan ve yer seçimi belirlenen Çiftlikköy ilçesinde yer alan Çiçekçilik OSB çevre düzeni planında bu yönde planlanmıştır. Bu alanın kuzeybatısında bulunan bölge Çiçekçilik OSB Alanı için gelişme alanı olarak önerilmiştir. Planlama alanı içerisinde toplam 262,38 ha alan OSB alanları olarak planlanmıştır. - 17 -
Sanayi Alanları YALOVA İL ÇEVRE DÜZENİ PLANI PLAN AÇIKLAMA RAPORU Yalova da büyük sanayi alanları planlama alanının ağırlıklı olarak kuzeydoğusunda yoğunlaşmıştır. Bunlar ülke ekonomisine büyük girdiler sağlayan önemli sanayi kuruluşlarıdır. Planlama sentez verileri, stratejik plan amaç ve hedefleri doğrultusunda ağır sanayi alanlarını mümkün olduğunca belli bir bölgede toplayarak organize bir şekilde bir arada bulunmaları öngörülmüştür. Bu durum hem sanayi alanları için altyapı maliyetini azaltacak hem de çevreye daha duyarlı bir sanayi gelişiminin oluşmasını sağlayacaktır. Taşköprü de bulunan askeri hava alanının doğusundaki mevcut sanayi alanlarını ile yine mevcuttaki İzmit-Bursa yolu üzerinde planlama alanının kuzey doğu ucunda İpek Kağıt ve SCA Packing vb. sanayi alanları planlara işlenmiştir. Mevcut sanayi alanları dışında ilgili kurumlarla yapılan görüşmeler sonucu ileride yatırım yapması olası sanayi kuruluşları için de İl de sanayi gelişimine imkan sağlayacak alanlar olarak Taşköprü de bulunan askeri hava alanının kuzeyi ile Çiftlikköy de Çiçekçilik OSB alanının kuzeyi sanayi alanı olarak önerilmiştir. Bu alanlar ulaşım bağlantıları, fiziksel yapısı, konumu ve diğer sanayi ve yan sektörlerle olan yakınlığı vb. nedenleriyle planlama ilke ve hedefleri çerçevesinde değerlendirildiğinde uygun bir yerseçimi kararı olarak ortaya çıkmaktadır. Bu alanlar dışında nitelikli sanayi gelişmesi önerilmemiştir. Planlama alanı içerisinde toplam sanayi alanı 645,05 ha dır. Küçük Sanayi Siteleri (KSS) Mevcut Kirazlı ve Taşköprü Küçük Sanayi Siteleri dışında İl de yatırım kararı bulunan biri Taşköprü de diğerleri de Hersek ve Tavşanlı da olmak üzere 3 adet Küçük Sanayi Sitesi bulunmaktadır. Kendi içlerinde organize haraketleriyle sağladıkları düşük altyapı maliyeti, çevreye daha duyarlı bir sanayi oluşumu, ekonomiye sağlayacağı katma değer ve istihdam bu alanların planlamada Küçük Sanayi Siteleri olarak planmasında etken olmuştur. Planlama alanı içerisinde toplam Küçük Sanayi Sitesi alanı 128,87 hektardır. Depolama (D) ve Tarımsal Depolama (TD) Alanları Bu alanlar sanayi ve tarımın gelişmesiyle ortaya çıkacak depolama, paketleme, transfer hizmetlerini karşılamaya dönük olarak uygun alanlarda planlanmıştır. Planlama alanı içerisinde toplam 34.78 hektar depolama, 21.65 ha da tarımsal depolama alanı planlanmıştır. Kentsel Servis Alanları (KSA) Planlama alanı içerisinde gelişecek sanayi, tersane, turizm ve yerleşme alanları beraberinde kentsel teknik, sosyal, kültürel, ticari, yeşil alan ihtiyaçları ile sanayi ve tersane alanları için gerekli yan hizmet alanları ihtiyacını ortaya çıkaracaktır. Bu nedenlerle tersane ve sanayi alanları gerisinde veya çevresinde, belli yol güzergahlarında gerekli büyüklükte alanlar kentsel servis alanları olarak planlanmıştır. Özellikle Topçular iskelesi Altıova, Hersek Burnu arasındaki bölgede denizle Yalova İzmit karayolu arasında kalan tersane olarak gelişimi düşünülen kısımların arkasında kalan bölgeler ağırlıklı olarak kentsel servis alanları olarak planlanmıştır. Bunun yanı sıra İlde ihtiyaç duyulacak, birbirleriyle uyumlu olarak bir takım imalat, depolama vb. kullanımlar ile yerleri bu ölçekte kestirilemeyen bazı sosyal donatı alanları için ihtiyaç duyulacak kentsel servis alanları planlamada ayrılmıştır. Bu türdeki alanlar yine ağırlıklı olarak Yalova Merkez yerleşmesinin doğusunda Tavşanlı-Altınova- Hersek arasındaki bölgede, tersane alanları olarak planlanan alanların arka kısımlarında, Yalova- İzmit yolu güzergahında Çiftlikköy-Kılıç Köyü civarında ve Yalova Bursa yolu güzergahında önerilmiştir. Bu alanlar içerisinde konut dışı kentsel çalışma alanı niteliğindeki tesisler, ticari amaçlı yapılar, resmi ve sosyal tesisler, eğitim ve sağlık tesisleri, pazarlama alanları, içerisinde motel lokanta da - 18 -
bulunabilen akaryakıt satış ve bakım istasyonları, LPG ve doğalgaz ikmal istasyonları, 1593 sayılı yasa ve ilgili yönetmeliğine uygun olarak dumansız, kokusuz, atık ve artık bırakmayan ve çevre sağlığı yönünden tehlike yaratmayan imalathaneler ile patlayıcı, parlayıcı ve yanıcı maddeler içermeyen depoların, tarımsal ürünlerin bitkisel ve hayvansal mamul hale getirilmelerini sağlayan entegre veya entegre nitelikte olmayan imalathanelerin yapılabileceği alanlardır. Bu alanlarda nitelikli sanayi ve konut yerleşme alanları yer alamayacaktır. Planlama alanı içerisinde toplam 1367,98 ha kentsel servis alanı bulunmaktadır. Tersane Alanları Planlama alanı ve İl sınırları içinde Taşköpü Belediyesi ile Tavşanlı Belediyesi sınırında yer alan Topçular İskelesi ile Hersek Burnu arasında kalan bölümde tersane kurulması amaçlı yapılan çalışmalar ve belediyeler ile Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca onaylanmış dolgu ve uygulama imar planları bulunmaktadır. Bu planların onayı aşamasında konu ile ilgili kurumların görüş ve önerileri dikkate alınarak alt ölçekli planlar onaylanmıştır. Deniz ve kara tarafında yapılacak tersane alanları ile ilgili olarak yapılan değerlendirme ve irdelemede; bu alanların ve yatırımların yaratacağı istihdam ve getireceği kentsel hizmetler sayesinde il ekonomisine ve ülke ekonomisine sağlayacağı büyük katkılar dikkate alınarak onaylı alt ölçekli planları değerlendirilmiş, plan bütünlüğü içinde yakın çevresi ile bütünlüğü sağlanmış çevre düzeni planı içinde plan kararları oluşturulmuştur. Bölgede kurulması düşünülen tersane bölgesinin dünyanın en büyük ikinci tersane bölgesi olacağı ifade edilmektedir. Tersane alanlarının deniz ve çevresel anlamda etkileri konusunda ilgili kurumların görüşlerine uyulması, bu türdeki alan ve tesislere dönük hazırlanacak ÇED raporlarında belirtilen önlemlerin alınması, uygun işletme ve teknolojilerin seçimi ile çevreye olumsuz etkileri olmayacaktır. Tersane alanlarıyla ilgili gerekli idari prosedürün tamamlanarak; altyapı çalışmalarının en kısa zamanda bitirilmesi ve üretim faaliyetine geçilmesinin sağlanması; üretim sırasında çevreye zarar verilmemesi için gerekli tedbirlerin alınması İl Stratejik Plan amaç ve hedefleri arasında da yer almaktadır. 1999 depremi sonrası nüfus ve ekonomik kayıplara uğrayan Yalova, tersane alanları ile hem istihdam yapısını arttıracak hemde ekonomik rekabet ortamında kendini gösterecektir. Bu alanların arka kısmında yine bu alanlarla bağlantılı kentsel servis alanları önerilmiştir. Söz konusu plan kararlarının oluşturulmasında dikkate alınan diğer hususlar aşağıda belirtilmiştir. Üç tarafı denizlerle çevrili ve oldukça uzun (8333 km) bir sahil şeridine sahip ülkemizde bu avantajlardan ulusal ve uluslar arası bazda yeterince yararlanılamamaktadır. Denizyolları ile ulaşımın geliştirilmesi ve gemi sanayinin gelişmesi ulusal kalkınma için gerekli koşullardan birisidir. Bu nedenle bu yönde çalışmaların artırılması, gemi inşa sektörünün gelişmesi için bu sektöre desteğin artırılması, buna paralel olarak da yeni tersanelerin yapılması, tersanelerin yapılmasının yanı sıra, limanlarında yapılması ihtiyaç ve zorunlulukları bulunmaktadır. Denizyolu taşımacılığı karayoluna göre oldukça ucuz olmasına rağmen, ülkemizde deniz taşımacılığının yük ve yolcu taşımacılığındaki payı sürekli azalmaktadır. Denizyollarının ulaşımdaki payının artırılması için yük ve yolcu gemilerinin yenilenmesi ve sayılarının artırılması, bunun için de tersane sayısının ülke genelinde artırılması gerekliliği bulunmaktadır. Bu sayede hem ülkede gerekli olacak gemilerin yine ülkemizde üretilmesinin yanısıra kurulacak tersanelerde yurt dışına yapılacak gemiler sayesinde ülke ekonomisine oldukça yüksek döviz sağlanmış olacaktır. Gerek ülke ekonomisine sağlayacağı katkı, gerekse kendi içinde ve özellikle yan sektörlerinde yaratacağı istihdam ile tersane yatırımlarının mümkün olduğunca çabuk faaliyete geçirilmesi gereği bulunmaktadır. Yine bölge içinde bu konuda avantajlı bir konuma gelmek, benzer ülkelerle yarışabilmek ve dünyada bu konuda gerekli payı alabilmek için de gemi inşa-tersane alanlarının ve yeni limanların bir an önce faaliyete geçirilmesi gerekliliği bulunmaktadır. Bu kapsamda yapılacak tesisler beraberinde oldukça fazla sayıda iş kolunu destekleyecektir. Ekonomik gelişme ve istihdam olanakları kısıtlı, yüzölçümü oldukça küçük Yalova ilindeki bu - 19 -
türdeki gelişmelerle birlikte, İl sınırları içinde Tavşanlı-Hersek Burnu arasında kalan ve tersane gelişimine uygun bir alan olarak tespit edilen bölgedeki yapılacak tersane yatırımları ve beraberinde gelecek yan sanayideki yaratılacak istihdam sayesinde ülke ekonomisine sağlayacağı katkının yanı sıra İl in ekonomisi için de oldukça yüksek bir girdi oluşturacak ve özellikle deprem sonrası bölgenin gelişmesinde motor görevi görecektir. Bu kapsamda söz konusu bölgede yakın dönemde Bayındırlık ve İskan Bakanlığı ile ilgili belediyelerce onaylanmış alt ölçekli dolgu ve uygulama imar planları bulunmaktadır. Bu planların bulunduğu bölge Taşköprü-Tavşanlı sınırında yer alan Topçular İskelesinin olduğu bölgeden Altınova İlçesindeki Hersek Burnuna kadar uzanmaktadır. Özellikle bu bölümde 4.5 km. uzunluğundaki dolgu imar planı bütüncül olarak Bayındırlık ve İskan Bakanlığı nca onaylanmıştır. Söz konusu planlar; Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca Plan Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmelik çerçevesinde, tüm ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının da görüşleri doğrultusunda onaylanmış olup planla getirilen kararların sürdürülebilir kalkınma ve istihdama, ülke ve bölgenin ekonomik kalkınmasına da katkıda bulunacağı bu yönüyle kamu yararına bir uygulama niteliği taşıdığı belirlenmiştir. İlgili planlar hazırlanırken plana, yer seçimine ve bölgeye ilişkin ilgili kurumların görüşleri alınmış olup bu görüşlerde; Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü nün görüşünde, Belirtilen dolgu malzemesinin taşınması sırasında geri sahadaki tarım arazilerine zarar verilmemesi için gerekli önlemler alınmak koşuluyla; tersane alanı yol ve yeşil alanla tarım alanlarından ayrıldığı için ve tersane alanından kara yönünde yolun dışında kalan eğim farkından dolayı herhangi bir dere akıntısı ve sıvı atık verilemeyeceği için ulaşım bakımından tersane alanının tarım alanlarına ve Hersek Deltası na olumsuz bir etkisinin söz konusu olmayacaktır. denilmiştir. Yine kıyı kenar çizgisinin kara tarafından kalan kısmındaki toprak kullanım sınıfının A 3.1, A 4.1, IIw, IIIw,VIII şeklinde gruplandırılabildiği, arazinin hemen hemen düz eğimli ve deniz seviyesine yakın olması nedeniyle hem drenaj problemi hem de tuzlama sorunu olduğu, dolayısıyla kıyı kenar çizgisinden belli bir mesafede bulunan toprakların tarıma elverişli olmadığı, gerek dolgu alanı, gerekse de geri planda kullanılacak olan alanların tarımsal alan olarak kayıp sayılmayacağı belirtilmiştir. T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı nın özellikle su kuşları yaşama ortamı olarak uluslar arası öneme sahip sulak alanlar hakkındaki sözleşmenin (RAMSAR SÖZLEŞMESİ) uygulanmasına yönelik olarak Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği ni çıkardığı, bu yönetmeliğin Ramsar Sözleşmesi çerçevesinde sulak alanlarla, ulusal sulak alanları kapsadığı, Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından Türkiye genelinde 136 sulak alan ilan edildiği, Hersek Gölü ve Deltasının bu listede yer almadığı belirlenmiştir. Ayrıca yönetmeliği yayımlayan ve uygulamasından sorumlu olan Çevre ve Orman Bakanlığı nca dava konusu faaliyet alanı için hazırlanmış olan iki adet ÇED raporuna ÇED olumlu belgesi verilmiştir. İlgili görüş ve raporlarda gerçekte Hersek Gölü ve Hersek Deltasının faaliyet alanından yeteri kadar uzakta olduğu için dolgu alanı, tersane inşaları ve yan sanayi tesislerinden etkilenmeyeceği, İzmit Körfezi nin en kirli kısmının Dilovası sahilleri ve Dil Deresi nin körfeze döküldüğü sahil şeridi olduğu, bu kısmın dava konusu alanın hemen karşısında olup akıntılarla tersane amaçlı dolgu alanına doğru taşındığı, dolgu alanında yapılan ölçümlerle civa ve diğer ağır metal konsantrasyonlarının limitlerin üstünde bulunduğu, civa besin zincirine girerek insana kadar ulaşan son derece tehlikeli bir ağır metal olduğundan bu derece kirlenmiş bir su yatağının Su ürünleri istihsal sahası olarak düşünülmesinin mümkün olmadığı, Yalak Dere nin su ürünleri istihsal sahası olduğuna dair herhangi bir kayıt bulunmadığı gibi denize açıldığı nokta ve yakınlarında herhangi bir içme ve kullanma suyu temininin söz konusu olmadığı belirtilmiştir. Deprem kuşağı ve fay hattı konusunda ilgili planlar hazırlanırken İmar Planı na Esas Jeolojik Jeomorfolojik Etüt Raporu nun hazırlanmış, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Afet İşleri Genel Müdürlüğü elemanlarınca incelenip uygun bulunarak onaylanmıştır. - 20 -